മഹാഭാരതം മൂലം/വനപർവം/അധ്യായം36

മഹാഭാരതം മൂലം/വനപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം36

1 [ഭി]
     സന്ധിം കൃത്വൈവ കാലേന അന്തകേന പതത്രിണാ
     അനന്തേനാപ്രമേയേന സ്രോതസാ സർവഹാരിണാ
2 പ്രത്യക്ഷം മന്യസേ കാലം മർത്യഃ സൻ കാലബന്ധനഃ
     ഫേനധർമാ മഹാരാജ ഫലധർമാ തഥൈവ ച
3 നിമേഷാദ് അപി കൗന്തേയ യസ്യായുർ അപചീയതേ
     സൂച്യേവാഞ്ജന ചൂർണസ്യ കിം ഇതി പ്രതിപാലയേത്
4 യോ നൂനം അമിതായുഃ സ്യാദ് അഥ വാപി പ്രമാണവിത്
     സ കാലം വൈ പ്രതീക്ഷേത സർവപ്രത്യക്ഷദർശിവാൻ
5 പ്രതീക്ഷമാണാൻ കാലോ നഃ സമാ രാജംസ് ത്രയോ ദശ
     ആയുഷോ ഽപചയം കൃത്വാ മരണായോപനേഷ്യതി
6 ശരീരിണാം ഹി മരണം ശരീരേ നിത്യം ആശ്രിതം
     പ്രാഗ് ഏവ മരണാത് തസ്മാദ് രാജ്യായൈവ ഘടാമഹേ
7 യോ ന യാതി പ്രസംഖ്യാനം അസ്പഷ്ടോ ഭൂമിവർധനഃ
     അയാതയിത്വാ വൈരാണി സോ ഽവസീദതി ഗൗർ ഇവ
8 യോ ന യാതയതേ വൈരം അൽപസത്ത്വോദ്യമഃ പുമാൻ
     അഫലം തസ്യ ജന്മാഹം മന്യേ ദുർജാത ജായിനഃ
9 ഹൈരണ്യൗ ഭവതോ ബാഹൂ ശ്രുതിർ ഭവതി പാർഥിവ
     ഹത്വാ ദ്വിഷന്തം സംഗ്രാമേ ഭുക്ത്വാ ബാഹ്വർജിതം വസുഃ
10 ഹത്വാ ചേത് പുരുഷോ രാജൻ നികർതാരം അരിന്ദമ
    അഹ്നായ നരകം ഗച്ഛേത് സ്വർഗേണാസ്യ സ സംമിതഃ
11 അമർഷജോ ഹി സന്താപഃ പാവകാദ് ദീപ്തിമത്തരഃ
    യേനാഹം അഭിസന്തപ്തോ ന നക്തം ന ദിവാ ശയേ
12 അയം ച പാർഥോ ബീഭത്സുർ വരിഷ്ഠോ ജ്യാ വികർഷണേ
    ആസ്തേ പരമസന്തപ്തോ നൂനം സിംഹ ഇവാശയേ
13 യോ ഽയം ഏകോ ഽഭിമനുതേ സർവാംൽ ലോകേ ധനുർഭൃതഃ
    സോ ഽയം ആത്മജം ഊഷ്മാണം മഹാഹസ്തീവ യച്ഛതി
14 നകുലഃ സഹദേവശ് ച വൃദ്ധാ മാതാ ച വീരസൂഃ
    തവൈവ പ്രിയം ഇച്ഛന്ത ആസതേ ജഡ മൂകവത്
15 സവേ തേ പ്രിയം ഇച്ഛന്തി ബന്ധവാഃ സഹ സൃഞ്ജയൈഃ
    അഹം ഏകോ ഽഭിസന്തപ്തോ മാതാ ച പ്രതിവിന്ധ്യതഃ
16 പ്രിയം ഏവ തു സർവേഷാം യദ് ബ്രവീമ്യ് ഉത കിം ചന
    സർവേ ഹീ വ്യസനം പ്രാപ്താഃ സർവേ യുദ്ധാഭിനന്ദിനഃ
17 നേതഃ പാപീയസീ കാ ചിദ് ആപദ് രാജൻ ഭവിഷ്യതി
    യൻ നോ നീചൈർ അൽപബലൈ രാജ്യം ആച്ഛിദ്യ ഭുജ്യതേ
18 ശീലദോഷാദ് ഘൃണാവിഷ്ട ആനൃശംസ്യാത് പരന്തപ
    ക്ലേശാംസ് തിതിക്ഷസേ രാജൻ നാന്യഃ കശ് ചിത് പ്രശംസതി
19 ഘൃണീ ബ്രാഹ്മണരൂപോ ഽസി കഥം ക്ഷത്രേ അജായഥാഃ
    അസ്യാം ഹി യോനൗ ജായന്തേ പ്രായശഃ ക്രൂര ബുദ്ധയഃ
20 അശ്രൗഷീസ് ത്വം രാജധർമാൻ യഥാ വൈ മനുർ അബ്രവീത്
    ക്രൂരാൻ നികൃതിസംയുക്താൻ വിഹിതാൻ അശമാത്മകാൻ
21 കർതവ്യേ പുരുഷവ്യാഘ്ര കിം ആസ്സേ പീഠ സർപവത്
    ബുദ്ധ്യാ വീര്യേണ സംയുക്തഃ ശ്രുതേനാഭിജനേന ച
22 തൃണാനാം മുഷ്ടിനൈകേന ഹിമവന്തം തു പർവതം
    ഛന്നം ഇച്ഛസി കൗന്തേയ യോ ഽസ്മാൻ സംവർതും ഇച്ഛസി
23 അജ്ഞാതചര്യാ ഗൂഢേന പൃഥിവ്യാം വിശ്രുതേന ച
    ദിവീവ പാർഥ സൂര്യേണ ന ശക്യാ ചരിതും ത്വയാ
24 ബൃഹച് ഛാല ഇവാനൂപേ ശാഖാ പുഷ്പപലാശവാൻ
    ഹസ്തീ ശ്വേത ഇവാജ്ഞാതഃ കഥം ജിഷ്ണുശ് ചരിഷ്യതി
25 ഇമൗ ച സിംഹസങ്കാശൗ ഭ്രാതരൗ സഹിതൗ ശിശൂ
    നകുലഃ സഹദേവശ് ച കഥം പാർഥ ചരിഷ്യതഃ
26 പുണ്യകീർതീ രാജപുത്രീ ദ്രൗപദീ വീരസൂർ ഇയം
    വിശ്രുതാ കഥം അജ്ഞാതാ കൃഷ്ണാ പാർഥ ചരിശ്യതി
27 മാം ചാപി രാജഞ് ജാനന്തി ആകുമാരം ഇമാഃ പ്രജാഃ
    അജ്ഞാതചര്യാം പശ്യാമി മേരോർ ഇവ നിഗൂഹനം
28 തഥൈവ ബഹവോ ഽസ്മാഭീ രാഷ്ട്രേഭ്യോ വിപ്രവാസിതാഃ
    രാജാനോ രാജപുത്രാശ് ച ധൃതരാഷ്ട്രം അനുവ്രതാഃ
29 ന ഹി തേ ഽപ്യ് ഉപശാമ്യന്തി നികൃതാനാം നിരാകൃതാഃ
    അവശ്യം തൈർ നികർതവ്യം അസ്മാകം തത്പ്രിയൈഷിഭിഃ
30 തേ ഽപ്യ് അസ്മാസു പ്രയുഞ്ജീരൻ പ്രച്ഛന്നാൻ സുബഹൂഞ് ജനാൻ
    ആചക്ഷീരംശ് ച നോ ജ്ഞാത്വാ തൻ നഃ സ്യാത് സുമഹദ് ഭയം
31 അസ്മാഭിർ ഉഷിതാഃ സമ്യഗ് വനേ മാസാസ് ത്രയോദശ
    പരിമാണേന താൻ പശ്യ താവതഃ പരിവത്സരാൻ
32 അസ്തി മാസഃ പ്രതിനിധിർ യഥാ പ്രാഹുർ മനീഷിണഃ
    പൂതികാൻ ഇവ സോമസ്യ തഥേദം ക്രിയതാം ഇതി
33 അഥ വാനഡുഹേ രാജൻ സാധവേ സാധു വാഹിനേ
    സൗഹിത്യ ദാനാദ് ഏകസ്മാദ് ഏനസഃ പ്രതിമുച്യതേ
34 തസ്മാച് ഛത്രുവധേ രാജൻ ക്രിയതാം നിശ്ചയസ് ത്വയാ
    ക്ഷത്രിയസ്യ തു സർവസ്യ നാന്യോ ധർമോ ഽസ്തി സംയുഗാത്