മഹാഭാരതം മൂലം/വനപർവം/അധ്യായം38

←അധ്യായം37

മഹാഭാരതം മൂലം/വനപർവം രചന:വ്യാസൻ അധ്യായം38

അധ്യായം39→

1 [വൈ]
     കസ്യ ചിത് ത്വ് അഥ കാലസ്യ ധർമരാജോ യുധിഷ്ഠിരഃ
     സംസ്മൃത്യ മുനിസന്ദേശം ഇദം വചനം അബ്രവീത്
 2 വിവിക്തേ വിദിതപ്രജ്ഞം അർജുനം ഭരതർഷഭം
     സാന്ത്വപൂർവം സ്മിതം കൃത്വാ പാണിനാ പരിസംസ്പൃശൻ
 3 സ മുഹൂർതം ഇവ ധ്യാത്വാ വനവാസം അരിന്ദമഃ
     ധനഞ്ജയം ധർമരാജോ രഹസീദം ഉവാച ഹ
 4 ഭീഷ്മേ ദ്രോണേ കൃപേ കർണേ ദ്രോണപുത്രേ ച ഭാരത
     ധനുർവേദശ് ചതുഷ്പാദ ഏതേഷ്വ് അദ്യ പ്രതിഷ്ഠിതഃ
 5 ബ്രാഹ്മം ദൈവം ആസുരം ച സപ്രയോഗ ചികിത്സിതം
     സർവാസ്ത്രാണാം പ്രയോഗം ച തേ ഽഭിജാനന്തി കൃത്സ്നശഃ
 6 തേ സർവേ ധൃതരാഷ്ട്രസ്യ പുത്രേണ പരിസാന്ത്വിതാഃ
     സംവിഭക്താശ് ച തുഷ്ടാശ് ച ഗുരുവത് തേഷു വർതതേ
 7 സർവയോധേഷു ചൈവാസ്യ സദാ വൃത്തിർ അനുത്തമാ
     ശക്തിം ന ഹാപയിഷ്യന്തി തേ കാലേ പ്രതിപൂജിതാഃ
 8 അദ്യ ചേയം മഹീകൃത്സ്നാ ദുര്യോധന വശാനുഗാ
     ത്വയി വ്യപാശ്രയോ ഽസ്മാകം ത്വയി ഭാരഃ സമാഹിതഃ
     തത്ര കൃത്യം പ്രപശ്യാമി പ്രാപ്തകാലം അരിന്ദമ
 9 കൃഷ്ണദ്വൈപായനാത് താത ഗൃഹീതോപനിഷൻ മയാ
     തയാ പ്രയുക്തയാ സമ്യഗ് ജഗത് സർവം പ്രകാശതേ
     തേന ത്വം ബ്രഹ്മണാ താത സംയുക്തഃ സുസമാഹിതഃ
 10 ദേവതാനാം യഥാകാലം പ്രസാദം പ്രതിപാലയ
    തപസാ യോജയാത്മാനം ഉഗ്രേണ ഭരതർഷഭ
11 ധനുഷ്മാൻ കവചീ ഖദ്ഗീ മുനിഃ സാരസമന്വിതഃ
    ന കസ്യ ചിദ് ദദൻ മാർഗം ഗച്ഛ താതോത്തരാം ദിശം
    ഇന്ദ്രേ ഹ്യ് അസ്ത്രാണി ദിവ്യാനി സമസ്താനി ധനഞ്ജയ
12 വൃത്രാദ് ഭീതൈസ് തദാ ദേവൈർ ബലം ഇന്ദ്രേ സമർപിതം
    താന്യ് ഏകസ്ഥാനി സർവാണി തതസ് ത്വം പ്രതിപത്സ്യസേ
13 ശക്രം ഏവ പ്രപദ്യസ്വ സ തേ ഽസ്ത്രാണി പ്രദാസ്യതി
    ദീക്ഷിതോ ഽദ്യൈവ ഗച്ഛ ത്വം ദ്രഷ്ടും ദേവം പുരന്ദരം
14 ഏവം ഉക്ത്വാ ധർമരാജസ് തം അധ്യാപയത പ്രഭുഃ
    ദീക്ഷിതം വിധിനാ തേന യതവാക്കായമാനസം
    അനുജജ്ഞേ തതോ വീരം ഭ്രാതാ ഭ്രാതരം അഗ്രജഃ
15 നിദേശാദ് ധർമരാജസ്യ ദ്രഷ്ടും ദേവം പുരന്ദരം
    ധനുർ ഗാണ്ഡീവം ആദായ തഥാക്ഷയ്യൗ മഹേഷുധീ
16 കവചീ സതല ത്രാണോ ബദ്ധഗോധാംഗുലി ത്രവാൻ
    ഹുത്വാഗ്നിം ബ്രാഹ്മണാൻ നിഷ്കൈഃ സ്വസ്തി വാച്യ മഹാഭുജഃ
17 പ്രാതിഷ്ഠത മഹാബാഹുഃ പ്രഗൃഹീതശരാസനഃ
    വധായ ധാർതരാഷ്ട്രാണാം നിഃശ്വസ്യോർധ്വം ഉദീക്ഷ്യ ച
18 തം ദൃഷ്ട്വാ തത്ര കൗന്തേയം പ്രഗൃഹീതശരാസനം
    അബ്രുവൻ ബ്രാഹ്മണാഃ സിദ്ധാ ഭൂതാന്യ് അന്തർഹിതാനി ച
    ക്ഷിപ്രം പ്രാപ്നുഹി കൗന്തേയ മനസാ യദ് യദ് ഇച്ഛസി
19 തം സിംഹം ഇവ ഗച്ഛന്തം ശാലസ്കന്ധോരും അർജുനം
    മനാംസ്യ് ആദായ സർവേഷാം കൃട്ണാ വചനം അബ്രവീത്
20 യത് തേ കുന്തീ മഹാബാഹോ ജാതസ്യൈച്ഛദ് ധനഞ്ജയ
    തത് തേ ഽസ്തു സർവം കൗന്തേയ യാഥാ ച സ്വയം ഇച്ഛസി
21 മാസ്മാകം ക്ഷത്രിയകുലേ ജന്മ കശ് ചിദ് അവാപ്നുയാത്
    ബ്രാഹ്മണേഭ്യോ നമോ നിത്യം യേഷാം യുദ്ധേ ന ജീവികാ
22 നൂനം തേ ഭ്രാതരഃ സർവേ ത്വത് കഥാഭിഃ പ്രജാഗരേ
    രംസ്യന്തേ വീരകർമാണി കീർതയന്തഃ പുനഃ പുനഃ
23 നൈവ നഃ പാർഥ ഭോഗേഷു ന ധനേ നോത ജീവിതേ
    തുഷ്ടിർ ബുദ്ധിർ ഭവിത്രീ വാ ത്വയി ദീർഘപ്രവാസിനി
24 ത്വയി നഃ പാർഥ സർവേഷാം സുഖദുഃഖേ സമാഹിതേ
    ജീവിതം മരണം ചൈവ രാജ്യം ഐശ്വര്യം ഏവ ച
    ആപൃഷ്ടോ മേ ഽസി കൗന്തേയ സ്വസ്തി പ്രാപ്നുഹി പാണ്ഡവ
25 നമോ ധാത്രേ വിധാത്രേ ച സ്വസ്തി ഗച്ഛ ഹ്യ് അനാമയം
    സ്വസ്തി തേ ഽസ്വ് ആന്തരിക്ഷേഭ്യഃ പാർഥിവേഭ്യശ് ച ഭാരത
    ദിവ്യേഭ്യശ് ചൈവ ഭൂതേഭ്യോ യേ ചാന്യേ പരിപന്ഥിനഃ
26 തതഃ പ്രദക്ഷിണം കൃത്വാ ഭ്രാതൄൻ ധൗമ്യം ച പാണ്ഡവഃ
    പ്രാതിഷ്ഠത മഹാബാഹുഃ പ്രഗൃഹ്യ രുചിരം ധനുഃ
27 തസ്യ മാർഗാദ് അപാക്രാമൻ സർവഭൂതാനി ഗച്ഛതഃ
    യുക്തസ്യൈന്ദ്രേണ യോഗേന പരാക്രാന്തസ്യ ശുഷ്മിണഃ
28 സോ ഽഗച്ഛത് പർവതം പുണ്യം ഏകാഹ്നൈവ മഹാമനാഃ
    മനോജവ ഗതിർ ഭൂത്വാ യോഗയുക്തോ യഥാനിലഃ
29 ഹിമവന്തം അതിക്രമ്യ ഗന്ധമാദനം ഏവ ച
    അത്യക്രാമത് സ ദുർഗാണി ദിവാരാത്രം അതന്ദ്രിതഃ
30 ഇന്ദ്ര കീലം സമാസാദ്യ തതോ ഽതിഷ്ഠദ് ധനഞ്ജയഃ
    അന്തരിക്ഷേ ഹി ശുശ്രാവ തിഷ്ഠേതി സ വചസ് തദാ
31 തതോ ഽപശ്യത് സവ്യസാചീ വൃക്ഷമൂലേ തപസ്വിനം
    ബ്രാഹ്മ്യാ ശ്രിയാ ദീപ്യമാനം പിംഗലം ജടിലം കൃശം
32 സോ ഽബ്രവീദ് അർജുനം തത്ര സ്ഥിതം ദൃഷ്ട്വാ മഹാതപാഃ
    കസ് ത്വം താതേഹ സമ്പ്രാപ്തോ ധനുഷ്മാൻ കവചീ ശരീ
    നിബദ്ധാസി തലത്രാണഃ ക്ഷത്രധർമം അനുവ്രതഃ
33 നേഹ ശസ്ത്രേണ കർതവ്യം ശാന്താനാം അയം ആലയഃ
    വിനീതക്രോധഹർഷാണാം ബ്രാഹ്മണാനാം തപസ്വിനാം
34 നേഹാസ്തി ധനുഷാ കാര്യം ന സംഗ്രാമേണ കർഹി ചിത്
    നിക്ഷിപൈതദ് ധനുസ് താത പ്രാപ്തോ ഽസി പരമാം ഗതിം
35 ഇത്യ് അനന്തൗജസം വീരം യഥാ ചാന്യം പൃഥഗ്ജനം
    തഥാ വാചന്മ് അഥാഭീക്ഷ്ണം ബ്രാഹ്മണോ ഽർജുനം അബ്രവീത്
    ന ചൈനം ചാലയാം ആസ ധൈര്യാത് സുദൃഢ നിശ്ചയം
36 തം ഉവാച തതഃ പ്രീതഃ സ ദ്വിജഃ പ്രഹസന്ന് ഇവ
    വരം വൃണീഷ്വ ഭദ്രം തേ ശക്രോ ഽഹം അരിസൂദനഃ
37 ഏവം ഉക്തഃ പ്രത്യുവാച സഹസ്രാക്ഷം ധനഞ്ജയഃ
    പ്രാഞ്ജലിഃ പ്രണതോ ഭൂത്വാ ശൂരഃ കുലകുലോദ്വഹഃ
38 ഈപ്സിതോ ഹ്യ് ഏഷ മേ കാമോ വരം ചൈനം പ്രയച്ഛ മേ
    ത്വത്തോ ഽദ്യ ഭഗവന്ന് അസ്ത്രം കൃത്സ്നം ഇച്ഛാമി വേദിതും
39 പ്രത്യുവാച മഹേന്ദ്രസ് തം പ്രീതാത്മാ പ്രഹസന്ന് ഇവ
    ഇഹ പ്രാപ്തസ്യ കിം കാര്യം അസ്ത്രൈസ് തവ ധനഞ്ജയ
    കാമാൻ വൃണീഷ്വ ലോകാംശ് ച പ്രാപ്തോ ഽസി പരമാം ഗതിം
40 ഏവം ഉക്തഃ പ്രത്യുവാച സഹസ്രാക്ഷം ധനഞ്ജയഃ
    ന ലോകാൻ ന പുനഃ കാമാൻ ന ദേവത്വം കുതഃ സുഖം
41 ന ച സർവാമരൈശ്വര്യം കാമയേ ത്രിദശാധിപ
    ഭ്രാതൄംസ് താൻ വിപിനേ ത്യക്ത്വാ വൈരം അപ്രതിയാത്യ ച
    അകീർതിം സർവലോകേഷു ഗച്ഛേയം ശാശ്വതീഃ സമാഃ
42 ഏവം ഉക്തഃ പ്രത്യുവാച വൃത്രഹാ പാണ്ഡുനന്ദനം
    സാന്ത്വയഞ് ശ്ലക്ഷ്ണയാ വാചാ സർവലോകനമസ്കൃതഃ
43 യദാ ദ്രക്ഷ്യസി ഭൂതേശം ത്ര്യക്ഷം ശൂലധരം ശിവം
    തദാ ദാതാസ്മി തേ താത ദിവ്യാന്യ് അസ്ത്രാണി സർവശഃ
44 ക്രിയതാം ദർശനേ യത്നോ ദേവസ്യ പരമേഷ്ഠിനഃ
    ദർശനാത് തസ്യ കൗന്തേയ സംസിദ്ധഃ സ്വർഗം ഏഷ്യസി
45 ഇത്യ് ഉക്ത്വാ ഫൽഗുനം ശക്രോ ജഗാമാദർശനം തതഃ
    അർജുനോ ഽപ്യ് അഥ തത്രൈവ തസ്ഥൗ യോഗസമന്വിതഃ