മഹാഭാരതം മൂലം/വനപർവം/അധ്യായം201

മഹാഭാരതം മൂലം/വനപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം201

1 [മാർക്]
     ഏവം ഉക്തസ് തു വിപ്രേണ ധർമവ്യാധോ യുധിഷ്ഠിര
     പ്രത്യുവാച യഥാ വിപ്രം തച് ഛൃണുഷ്വ നരാധിപ
2 [വ്യധ]
     വിജ്ഞാനാർഥം മനുഷ്യാണാം മനോ പൂർവം പ്രവർതതേ
     തത് പ്രാപ്യ കാമം ഭജതേ ക്രോധം ച ദ്വിജസത്തമ
3 തതസ് തദർഥം യതതേ കർമ ചാരഭതേ മഹത്
     ഇഷ്ടാനാം രൂപഗന്ധാനാം അഭ്യാസം ച നിഷേവതേ
4 തതോ രാഗഃ പ്രഭവതി ദ്വേഷശ് ച തദനന്തരം
     തതോ ലോഭഃ പ്രഭവതി മോഹശ് ച തദനന്തരം
5 തസ്യ ലോഭാഭിഭൂതസ്യ രാഗദ്വേഷഹതസ്യ ച
     ന ധർമേ ജായതേ ബുദ്ധിർ വ്യാജാദ് ധർമം കരോതി ച
6 വ്യാജേന ചരതേ ധർമം അർഥം വ്യാജേന രോചതേ
     വ്യാജേന സിധ്യമാനേഷു ധനേഷു ദ്വിജസത്തമ
     തത്രൈവ രമതേ ബുദ്ധിസ് തതഃ പാപം ചികീർഷതി
7 സുഹൃദ്ഭിർ വാര്യമാണശ് ച പണ്ഡിതൈശ് ച ദ്വിജോത്തമ
     ഉത്തരം ശ്രുതിസംബദ്ധം ബ്രവീതി ശ്രുതിയോജിതം
8 അധർമസ് ത്രിവിധസ് തസ്യ വർധതേ രാഗദോഷതഃ
     പാപം ചിന്തയതേ ചാപി ബ്രവീതി ച കരോതി ച
9 തസ്യാധർമപ്രവൃത്തസ്യ ഗുണാ നശ്യന്തി സാധവഃ
     ഏകശീലാശ് ച മിത്രത്വം ഭജന്തേ പാപകർമിണഃ
10 സ തേനാസുഖം ആപ്നോതി പരത്ര ച വിഹന്യതേ
    പാപാത്മാ ഭവതി ഹ്യ് ഏവം ധർമലാഭം തു മേ ശൃണു
11 യസ് ത്വ് ഏതാൻ പ്രജ്ഞയാ ദോഷാൻ പൂർവം ഏവാനുപശ്യതി
    കുശലഃ സുഖദുഃഖേഷു സാധൂംശ് ചാപ്യ് ഉപസേവതേ
    തസ്യ സാധു സമാരംഭാദ് ബുദ്ധിർ ധർമേഷു ജായതേ
12 [ബ്രാ]
    ബ്രവീസി സൂനൃതം ധർമം യസ്യ വക്താ ന വിദ്യതേ
    ദിവ്യപ്രഭാവഃ സുമഹാൻ ഋഷിർ ഏവ മതോ ഽസി മേ
13 [വ്യധ]
    ബ്രാഹ്മണാ വൈ മഹാഭാഗാഃ പിതരോ ഽഗ്രഭുജഃ സദാ
    തേഷാം സർവാത്മനാ കാര്യം പ്രിയം ലോകേ മനീഷിണാ
14 യത് തേഷാം ച പ്രിയം തത് തേ വക്ഷ്യാമി ദ്വിജസത്തമ
    നമസ്കൃത്വാ ബ്രാഹ്മണേഭ്യോ ബ്രാഹ്മീം വിദ്യാം നിബോധ മേ
15 ഇദം വിശ്വം ജഗത് സർവം അജയ്യം ചാപി സർവശഃ
    മഹാഭൂതാത്മകം ബ്രഹ്മന്നാതഃ പരതരം ഭവേത്
16 മഹാഭൂതാനി ഖം വായുർ അഗ്നിർ ആപസ് തഥാ ച ഭൂഃ
    ശബ്ദഃ സ്പർശശ് ച രൂപം ച രസോ ഗന്ധശ് ച തദ് ഗുണാഃ
17 തേഷാം അപി ഗുണാഃ സർവേ ഗുണവൃത്തിഃ പരസ്പരം
    പൂർവപൂർവ ഗുണാഃ സർവേ ക്രമശോ ഗുണിഷു ത്രിഷു
18 ഷഷ്ഠസ് തു ചേതനാ നാമ മന ഇത്യ് അഭിധീയതേ
    സപ്തമീ തു ഭവേദ് ബുദ്ധിർ അഹങ്കാരസ് തതഃ പരം
19 ഇന്ദ്രിയാണി ച പഞ്ചൈവ രജോ സത്ത്വം തമസ് തഥാ
    ഇത്യ് ഏഷ സപ്ത ദശകോ രാശിർ അവ്യക്തസഞ്ജ്ഞകഃ
20 സർവൈർ ഇഹേന്ദ്രിയാർഥൈസ് തു വ്യക്താവ്യക്തൈഃ സുസംവൃതഃ
    ചതുർവിംശക ഇത്യ് ഏഷ വ്യക്താവ്യക്തമയോ ഗുണഃ
    ഏതത് തേ സർവം ആഖ്യാതം കിം ഭൂയോ ശ്രോതും ഇച്ഛസി