മഹാഭാരതം മൂലം/വനപർവം/അധ്യായം163

മഹാഭാരതം മൂലം/വനപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം163

1 [വൈ]
     യഥാഗതം ഗതേ ശക്രേ ഭ്രാതൃഭിഃ സഹ സംഗതഃ
     കൃഷ്ണയാ ചൈവ ബീഭത്സുർ ധർമപുത്രം അപൂജയത്
2 അഭിവാദയമാനം തു മൂർധ്ന്യ് ഉപാഘ്രായ പാണ്ഡവം
     ഹർഷഗദ്ഗദയാ വാചാ പ്രഹൃഷ്ടോ ഽർജുനം അബ്രവീത്
3 കഥം അർജുന കാലോ ഽയം സ്വർഗേ വ്യതിഗതസ് തവ
     കഥം ചാസ്ത്രാണ്യ് അവാപ്താനി ദേവരാജശ് ച തോഷിതഃ
4 സമ്യഗ് വാ തേ ഗൃഹീതാനി കച് ചിദ് അസ്ത്രാണി ഭാരത
     കച് ചിത് സുരാധിപഃ പ്രീതോ രുദ്രശ് ചാസ്ത്രാണ്യ് അദാത് തവ
5 യഥാദൃഷ്ടശ് ച തേ ശക്രോ ഭഗവാൻ വാ പിനാക ധൃക്
     യഥാ ചാസ്ത്രാണ്യ് അവാപ്താനി യഥാ ചാരാധിതശ് ച തേ
6 യഥോക്തവാംസ്സ് ത്വാം ഭഗവാഞ് ശതക്രതുർ അരിന്ദമ
     കൃതപ്രിയസ് ത്വയാസ്മീതി തച് ച തേ കിം പ്രിയം കൃതം
     ഏതദ് ഇച്ഛാമ്യ് അഹം ശ്രോതും വിസ്തരേണ മഹാദ്യുതേ
7 യഥാ തുഷ്ടോ മഹാദേവോ ദേവരാജശ് ച തേ ഽനഘ
     യച് ചാപി വജ്രപാനേസ് തേ പ്രിയം കൃതം അരിന്ദമ
     ഏതദ് ആഖ്യാഹി മേ സർവം അഖിലേന ധനഞ്ജയ
8 [അർജ്]
     ശൃണു ഹന്ത മഹാരാജ വിധിനാ യേന ദൃഷ്ടവാൻ
     ശതക്രതും അഹം ദേവം ഭഗവന്തം ച ശങ്കരം
9 വിദ്യാം അധീത്യ താം രാജംസ് ത്വയോക്താം അരിമർദന
     ഭവതാ ച സമാദിഷ്ടസ് തപസേ പ്രസ്ഥിതോ വനം
10 ഭൃഗുതുംഗം അഥോ ഗത്വാ കാമ്യകാദ് ആസ്ഥിതസ് തപഃ
    ഏകരാത്രോഡിതഃ കം ചിദ് അപശ്യം ബ്രാഹ്മണം പഥി
11 സ മാം അപൃച്ഛത് കൗന്തേയ ക്വാസി ഗന്താ ബ്രവീഹി മേ
    തസ്മാ അവിതഥം സർവം അബ്രുവം കുരുനന്ദന
12 സ തഥ്യം മമ തച് ഛ്രുത്വാ ബ്രാഹ്മണോ രാജസത്തമ
    അപൂജയത മാം രാജൻ പ്രീതിമാംശ് ചാഭവൻ മയി
13 തതോ മാം അബ്രവീത് പ്രീതസ് തപ ആതിഷ്ഠ ഭാരത
    തപസ്വീ നചിരേണ ത്വം ദ്രക്ഷ്യസേ വിബുധാധിപം
14 തതോ ഽഹം വചനാത് തസ്യ ഗിരിം ആരുഹ്യ ശൈശിരം
    തപോ ഽതപ്യം മഹാരാജ മാസം മൂലഫലാശനഃ
15 ദ്വിതീയശ് ചാപി മേ മാസോ ജലം ഭക്ഷയതോ ഗതഃ
    നിരാഹാരസ് തൃതീയേ ഽഥ മാസേ പാണ്ഡവനന്ദന
16 ഊർധ്വബാഹുശ് ചതുർഥം തു മാസം അസ്മി സ്ഥിതസ് തദാ
    ന ച മേ ഹീയതേ പ്രാണസ് തദ് അദ്ഭുതം ഇവാഭവത്
17 ചതുർഥേ സമതിക്രാന്തേ പ്രഥമേ ദിവസേ ഗതേ
    വരാഹസംസ്ഥിതം ഭൂതം മത്സമീപം ഉപാഗമത്
18 നിഘ്നൻ പ്രോഥേന പൃഥിവീം വിലിഖംശ് ചരണൈർ അപി
    സംമാർജഞ് ജഠരേണോർവീം വിവർതംശ് ച മുഹുർ മുഹുഃ
19 അനു തസ്യാപരം ഭൂതം മഹത് കൈരാത സംസ്ഥിതം
    ധനുർ ബാണാസിമത് പ്രാപ്തം സ്ത്രീഗണാനുഗതം തദാ
20 തതോ ഽഹം ധനുർ ആദായ തഥാക്ഷയ്യൗ മഹേഷുധീ
    അതാഡയം ശരേണാഥ തദ് ഭൂതം ലോമഹർഷണം
21 യുഗപത് തത് കിരാതശ് ച വികൃഷ്യ ബലവദ് ധനുഃ
    അഭ്യാജഘ്നേ ദൃധതരം കമ്പയന്ന് ഇവ മേ മനഃ
22 സ തു മാം അബ്രവീദ് രാജൻ മമ പൂർവപരിഗ്രഹഃ
    മൃഗയാ ധർമം ഉത്സൃജ്യ കിമർഥം താഡിതസ് ത്വയാ
23 ഏഷ തേ നിശിതൈർ ബാണൈർ ദർപം ഹന്മി സ്ഥിരോ ഭവ
    സവർഷ്മവാൻ മഹാകായസ് തതോ മാം അഭ്യധാവത
24 തതോ ഗിരിം ഇവാത്യർഥം ആവൃണോൻ മാം മഹാശരൈഃ
    തം ചാഹം ശരവർഷേണ മഹതാ സമവാകിരം
25 തതഃ ശരൈർ ദീപ്തമുഖൈഃ പത്രിതൈർ അനുമന്ത്രിതൈഃ
    പ്രത്യവിധ്യം അഹം തം തു വജ്രൈർ ഇവ ശിലോച്ചയം
26 തസ്യ തച് ഛതധാ രൂപം അഭവച് ച സഹസ്രധാ
    താനി ചാസ്യ ശരീരാണി ശരൈർ അഹം അതാഡയം
27 പുനസ് താനി ശരീരാണി ഏകീഭൂതാനി ഭാരത
    അദൃശ്യന്ത മഹാരാജ താന്യ് അഹം വ്യധമം പുനഃ
28 അണുർ ബൃഹച് ഛിരാ ഭൂത്വാ ബൃഹച് ചാണു ശിരഃ പുനഃ
    ഏകീഭൂതസ് തദാ രാജൻ സോ ഽഭ്യവർതത മാം യുധി
29 യദാഭിഭവിതും ബാണൈർ നൈവ ശക്നോമി തം രണേ
    തതോ ഽഹം അസ്ത്രം ആതിഷ്ഠം വായവ്യം ഭരതർഷഭ
30 ന ചൈനം അശകം ഹന്തും തദ് അദ്ഭുതം ഇവാഭവത്
    തസ്മിൻ പ്രതിഹതേ ചാസ്ത്രേ വിസ്മയോ മേ മഹാൻ അഭൂത്
31 ഭൂയശ് ചൈവ മഹാരാജ സവിശേഷം അഹം തതഃ
    അസ്ത്രപൂഗേന മഹതാ രണേ ഭൂതം അവാകിരം
32 സ്ഥൂണാകർണ മയോ ജാലം ശരവർഷം ശലോൽബണം
    ശൈലാസ്ത്രം അശ്മവർഷം ച സമാസ്ഥായാഹം അഭ്യയാം
    ജഗ്രാസ പ്രഹസംസ് താനി സർവാണ്യ് അസ്ത്രാണി മേ ഽനഘ
33 തേഷു സർവേഷു ശാന്തേഷു ബ്രഹ്മാസ്ത്രം അഹം ആദിശം
    തതഃ പ്രജ്വലിതൈർ ബാണൈഃ സർവതഃ സോപചീയത
    ഉപചീയമാനശ് ച മയാ മഹാസ്ത്രേണ വ്യവർധത
34 തതഃ സന്താപിതോ ലോകോ മത്പ്രസൂതേന തേജസാ
    ക്ഷണേന ഹി ദിശഃ ഖം ച സർവതോ ഽഭിവിദീപിതം
35 തദ് അപ്യ് അസ്ത്രം മഹാതേജാ ക്ഷണേനൈവ വ്യശാതയത്
    ബ്രഹ്മാസ്ത്രേ തു ഹതേ രാജൻ ഭയം മാം മഹദ് ആവിശത്
36 തതോ ഽഹം ധനുർ ആദായ തഥാക്ഷയ്യൗ മഹേഷുധീ
    സഹസാഭ്യഹനം ഭൂതം താന്യ് അപ്യ് അസ്ത്രാണ്യ് അഭക്ഷയത്
37 ഹതേഷ്വ് അസ്ത്രേഷു സർവേഷു ഭക്ഷിതേഷ്വ് ആയുധേഷു ച
    മമ തസ്യ ച ഭൂതസ്യ ബാഹുയുദ്ധം അവർതത
38 വ്യായാമമുഷ്ടിഭിഃ കൃത്വാ തലൈർ അപി സമാഹതൗ
    അപാതയച് ച തദ് ഭൂതം നിശ്ചേഷ്ടോ ഹ്യ് അഗമം മഹീം
39 തതഃ പ്രഹസ്യ തദ് ഭൂതം തത്രൈവാന്തരധീയത
    സഹ സ്ത്രീഭിർ മഹാരാജ പശ്യതോ മേ ഽദ്ഭുതോപമം
40 ഏവം കൃത്വാ സ ഭഗവാംസ് തതോ ഽന്യദ് രൂപം ആത്മനഃ
    ദിവ്യം ഏവ മരാ രാജവസാനോ ഽദ്ഭുതം അംബരം
41 ഹിത്വാ കിരാത രൂപം ച ഭഗവാംസ് ത്രിദശേശ്വരഃ
    സ്വരൂപം ദിവ്യം ആസ്ഥായ തസ്ഥൗ തത്ര മഹേശ്വരഃ
42 അദൃശ്യത തതഃ സാക്ഷാദ് ഭഗവാൻ ഗോവൃഷധ്വജഃ
    ഉമാ സഹായോ ഹരി ദൃഗ് ബഹുരൂപഃ പിനാക ധൃക്
43 സ മാം അഭ്യേത്യ സമരേ തഥൈവാഭിമുഖം സ്ഥിതം
    ശൂലപാണിർ അഥോവാച തുഷ്ടോ ഽസ്മീതി പരന്തപ
44 തതസ് തദ് ധനുർ ആദായ തൂണൗ ചാക്ഷയ്യ സായകൗ
    പ്രാദാൻ മമൈവ ഭഗവാൻ വരയസ്വേതി ചാബ്രവീത്
45 തുഷ്ടോ ഽസ്മി തവ കൗന്തേയ ബ്രൂഹി കിം കരവാണി തേ
    യത് തേ മനോഗതം വീര തദ് ബ്രൂഹി വിതരാമ്യ് അഹം
    അമരത്വം അപാഹായ ബ്രൂഹി യത് തേ മനോഗതം
46 തതഃ പ്രാഞ്ജലിർ ഏവാഹം അസ്ത്രേഷു ഗതമാനസഃ
    പ്രണമ്യ ശിരസാ ശർവം തതോ വചനം ആദദേ
47 ഭഗവാൻ മേ പ്രസന്നശ് ചേദ് ഈപ്സിതോ ഽയം വരോ മമ
    അസ്ത്രാണീച്ഛാമ്യ് അഹം ജ്ഞാതും യാനി ദേവേഷു കാനി ചിത്
    ദദാനീത്യ് ഏവ ഭഗവാൻ അബ്രവീത് ത്ര്യംബകശ് ച മാം
48 രൗദ്രം അസ്ത്രം മദീയം ത്വാം ഉപസ്ഥാസ്യതി പാണ്ഡവ
    പ്രദദൗ ച മമ പ്രീതഃ സോ ഽസ്ത്രം പാശുപതം പ്രഭുഃ
49 ഉവാച ച മഹാദേവോ ദത്ത്വാ മേ ഽസ്ത്രം സനാതനം
    ന പ്രയോജ്യം ഭവേദ് ഏതൻ മാനുഷേഷു കഥം ചന
50 പീഡ്യമാനേന ബലവത് പ്രയോജ്യം തേ ധനഞ്ജയ
    അസ്ത്രാണാം പ്രതിഘാതേ ച സർവഥൈവ പ്രയോജയേഃ
51 തദ് അപ്രതിഹതം ദിവ്യം സർവാസ്ത്രപ്രതിഷേധനം
    മൂർതിമൻ മേ സ്ഥിതം പാർശ്വേ പ്രസന്നേ ഗോവൃഷധ്വജേ
52 ഉത്സാദനം അമിത്രാണാം പരസേനാ നികർതനം
    ദുരാസദം ദുഷ്പ്രഹസം സുരദാനവ രാക്ഷസൈഃ
53 അനുജ്ഞ്ഷാതസ് ത്വ് അഹം തേന തത്രൈവ സമുപാവിശം
    പ്രേക്ഷിതശ് ചൈവ മേ ദേവസ് തത്രൈവാന്തരധീയത