മഹാഭാരതം മൂലം/വനപർവം/അധ്യായം134

മഹാഭാരതം മൂലം/വനപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം134

1 [അസ്ത്]
     അത്രോഗ്രസേനസമിതേഷു രാജൻ; സമാഗതേഷ്വ് അപ്രതിമേഷു രാജസു
     ന വൈ വിവിത്സാന്തരം അസ്തി വാദിനാം; മഹാജലേ ഹംസനിനാദിനാം ഇവ
2 ന മേ ഽദ്യ വക്ഷ്യസ്യ് അതി വാദിമാനിൻ; ഗ്ലഹം പ്ര പന്നഃ സരിതാം ഇവാഗമഃ
     ഹുതാശനസ്യേവ സമിദ്ധ തേജസഃ; സ്ഥിരോ ഭവസ്വേഹ മമാദ്യ ബന്ദിൻ
3 വ്യാഘ്രം ശയാനം പ്രതി മാ പ്രബോധയ; ആശീവിഷം സൃക്കിണീ ലേലിഹാനം
     പദാഹതസ്യേവ ശിരോ ഽഭിഹത്യ; നാദഷ്ടോ വൈ മോക്ഷ്യസേ തൻ നിബോധ
4 യോ വൈ ദർപാത് സംഹനനോപപന്നഃ; സുദുർബലഃ പർവതം ആവിഹന്തി
     തസ്യൈവ പാണിഃ സനഖോ വിശീര്യതേ; ന ചൈവ ശൈലസ്യ ഹി ദൃശ്യതേ വ്രണഃ
5 സർവേ രാജ്ഞോ മൈഥിലസ്യ മൈനാകസ്യേവ പർവതാഃ
     നികൃഷ്ട ഭൂതാ രാജാനോ വത്സാ അനദുഹോ യഥാ
6 അസ്താവക്രഃ സമിതൗ ഗർജമാനോ; ജാതക്രോധോ ബന്ദിനം ആഹ രാജൻ
     ഉക്തേ വാക്യേ ചോത്തരം മേ ബ്രവീഹി; വാക്യസ്യ ചാപ്യ് ഉത്തരം തേ ബ്രവീമി
7 ഏക ഏവാഗ്നിർ ബഹുധാ സമിധ്യതേ; ഏകഃ സൂര്യഃ സർവം ഇദം പ്രഭാഷതേ
     ഏകോ വീരോ ദേവരാജോ നിഹന്താ; യമഃ പിതൄണാം ഈശ്വരശ് ചൈക ഏവ
8 ദ്വാവ് ഇന്ദ്രാഗ്നീ ചരതോ വൈ സഖായൗ; ദ്വൗ ദേവർഷീ നാരദഃ പർവതശ് ച
     ദ്വാവ് അശ്വിനൗ ദ്വേ ച രഥസ്യ ചക്രേ; ഭാര്യാ പതീ ദ്വൗ വിഹിതൗ വിധാത്രാ
9 ത്രിഃ സൂയതേ കർമണാ വൈ പ്രജേയം; ത്രയോ യുക്താ വാജപേയം വഹന്തി
     അധ്വര്യവസ് ത്രിസവനാനി തന്വതേ; ത്രയോ ലോകാസ് ത്രീണി ജ്യോതീംസി ചാഹുഃ
10 ചതുഷ്ടയം ബ്രാഹ്മണാനാം നികേതം; ചത്വാരോ യുക്താ യജ്ഞം ഇമം വഹന്തി
    ദിശശ് ചതസ്രശ് ചതുരശ് ച വർണാശ്; ചതുസ്പദാ ഗൗർ അപി ശശ്വദ് ഉക്താ
11 പഞ്ചാഗ്നയഃ പഞ്ച പദാ ച പങ്ക്തിർ; യജ്ഞാഃ പഞ്ചൈവാപ്യ് അഥ പഞ്ചേന്ദ്രിയാണി
    ദൃഷ്ടാ വേദേ പഞ്ച ചൂദാശ് ച പഞ്ച; ലോകേ ഖ്യാതം പഞ്ചനദം ച പുണ്യം
12 ഷഡാധാനേ ദക്ഷിണാം ആഹുർ ഏകേ; ഷഡ് ഏവേമേ ഋതവഃ കാലചക്രം
    ഷഡ് ഇന്ദ്രിയാണ്യ് ഉത ഷട് കൃത്തികാശ് ച; ഷട് സാദ്യസ്കാഃ സർവവേദേഷു ദുഷ്ടാഃ
13 സപ്ത ഗ്രാമ്യാഃ പശവഃ സപ്ത വന്യാഃ; സപ്ത ഛന്ദാംസി ക്രതും ഏകം വഹന്തി
    സപ്തർഷയഃ സപ്ത ചാപ്യ് അർഹണാനി; സപ്ത തന്ത്രീ പ്രഥിതാ ചൈവ വീനാ
14 അഷ്ടൗ ശാണാഃ ശതമാനം വഹന്തി; തഥാഷ്ട പാദഃ ശരഭഃ സിംഹഘാതീ
    അഷ്ടൗ വസൂഞ് ശുശ്രുമ ദേവതാസു; യൂപശ് ചാഷ്ടാസ്രിർ വിഹിതഃ സർവയജ്ഞഃ
15 നവൈവോക്താഃ സാമിധേന്യഃ പിതൄണാം; തഥാ പ്രാഹുർ നവ യോഗം വിഷർഗം
    നവാക്ഷരാ ബൃഹതീ സമ്പ്രദിഷ്ടാ; നവ യോഗോ ഗണനാമേതി ശശ്വത്
16 ദശാ ദശോക്താഃ പുരുഷസ്യ ലോകേ; സഹസ്രം ആഹുർ ദശ പൂർണം ശതാനി
    ദശൈവ മാസാൻ ബിഭ്രതി ഗർഭവത്യോ; ദശേരകാ ദശ ദാശാ ദശാർണാഃ
17 ഏകാദശൈകാദശിനഃ പശൂനാം; ഏകാദശൈവാത്ര ഭവന്തി യൂപാഃ
    ഏകാദശ പ്രാണഭൃതാം വികാരാ; ഏകാദശോക്താ ദിവി ദേവേഷു രുദ്രാഃ
18 സംവത്സരം ദ്വാദശ മാസം ആഹുർ; ജഗത്യാഃ പാദോ ദ്വാദശൈവാക്ഷരാണി
    ദ്വാദശാഹഃ പ്രാകൃതോ യജ്ഞ ഉക്തോ; ദ്വാദശാദിത്യാൻ കഥയന്തീഹ വിപ്രാഃ
19 ത്രയോദശീ തിഥിർ ഉക്താ മഹോഗ്രാ; ത്രയോദശദ്വീപവതീ മഹീ ച
20 ഏതാവദ് ഉക്ത്വാ വിരരാമ ബന്ദീ; ശ്ലോകസ്യാർധം വ്യാജഹാരാഷ്ടവക്രഃ
    ത്രയോദശാഹാനി സസാര കേശീ; ത്രയോദശാദീന്യ് അതിച്ഛന്ദാംസി ചാഹുഃ
21 തതോ മഹാൻ ഉദതിഷ്ഠൻ നിനാദസ്; തൂഷ്ണീംഭൂതം സൂതപുത്രം നിശമ്യ
    അധോമുഖം ധ്യാനപരം തദാനീം; അസ്താവക്രം ചാപ്യ് ഉദീര്യന്തം ഏവ
22 തസ്മിംസ് തഥാ സങ്കുലേ വർതമാനേ; സ്ഫീതേ യജ്ഞേ ജനകസ്യാഥ രാജ്ഞഃ
    അസ്താവക്രം പൂജയന്തോ ഽഭ്യുപേയുർ; വിപ്രാഃ സർവേ പ്രാഞ്ജലയഃ പ്രതീതാഃ
23 അനേന വൈ ബ്രാഹ്മണാഃ ശുശ്രുവാംസോ; വാദേ ജിത്വാ സലിലേ മജ്ജിതാഃ കില
    താൻ ഏവ ധർമാൻ അയം അദ്യ ബന്ദീ; പ്രാപ്നോതു ഗൃഹ്യാപ്സു നിമജ്ജയൈനം
24 അഹം പുത്രോ വരുണസ്യോത രാജ്ഞസ്; തത്രാസ സത്രം ദ്വാദശ വാർഷികം വൈ
    സത്രേണ തേ ജനക തുല്യകാലം; തദർഥം തേ പ്രഹിതാ മേ ദ്വിജാഗ്ര്യാഃ
25 ഏതേ സർവേ വരുണസ്യോത യജ്ഞം; ദ്രഷ്ടും ഗതാ ഇഹ ആയാന്തി ഭൂയഃ
    അസ്താവക്രം പൂജയേ പൂജനീയം; യസ്യ ഹേതോർ ജനിതാരം സമേഷ്യേ
26 വിപ്രാഃ സമുദ്രാംഭസി മജ്ജിതാസ് തേ; വാചാ ജിതാ മേധയാ ആവിദാനാഃ
    താം മേധയാ വാചം അഥോജ്ജഹാര; യഥാ വാചം അവചിന്വന്തി സന്തഃ
27 അഗ്നിർ ദഹഞ് ജാതവേദാഃ സതാം ഗൃഹാൻ; വിസർജയംസ് തേജസാ ന സ്മ ധാക്ഷീത്
    ബാലേഷു പുത്രേഷു കൃപണം വദത്സു; തഥാ വാചം അവചിന്വന്തി സന്തഃ
28 ശ്ലേഷ്മാതകീ ക്ഷീണവർചഃ ശൃണോഷി; ഉതാഹോ ത്വാം സ്തുതയോ മാദയന്തി
    ഹസ്തീവ ത്വം ജനക വിതുദ്യമാനോ; ന മാമികാം വാചം ഇമാം ശൃണോഷി
29 ശൃണോമി വാചം തവ ദിവ്യരൂപാം; അമാനുഷീം ദിവ്യരൂപോ ഽസി സാക്ഷാത്
    അജൈസീർ യദ് ബന്ദിനം ത്വം വിവാദേ; നിസൃഷ്ടൈവ തവ കാമോ ഽദ്യ ബന്ദീ
30 നാനേന ജീവതാ കശ് ചിദ് അർഥോ മേ ബന്ദിനാ നൃപ
    പിതാ യദ്യ് അസ്യ വരുണോ മജ്ജയൈനം ജലാശയേ
31 അഹം പുത്രോ വരുണസ്യോത രാജ്ഞോ; ന മേ ഭയം സലിലേ മജ്ജിതസ്യ
    ഇമം മുഹൂർതം പിതരം ദ്രക്ഷ്യതേ ഽയം; അഷ്ടാവക്രശ് ചിരനഷ്ടം കഹോഡം
32 തതസ് തേ പൂജിതാ വിപ്രാ വരുണേന മഹാത്മനാ
    ഉദതിഷ്ഠന്ത തേ സർവേ ജനകസ്യ സമീപതഃ
33 ഇത്യ് അർഥം ഇച്ഛന്തി സുതാഞ് ജനാ ജനക കർമണാ
    യദ് അഹം നാശകം കർതും തത് പുത്രഃ കൃതവാൻ മമ
34 ഉതാബലസ്യ ബലവാൻ ഉത ബാലസ്യ പണ്ഡിതഃ
    ഉത വാവിദുസോ വിദ്വാൻ പുത്രോ ജനക ജായതേ
35 ശിതേന തേ പരശുനാ സ്വയം ഏവാന്തകോ നൃപ
    ശിരാംസ്യ് അപാഹരത്വ് ആജൗ രിപൂണാം ഭദ്രം അസ്തു തേ
36 മഹദ് ഉക്ഥ്യം ഗീയതേ സാമ ചാഗ്ര്യം; സമ്യക് സോമഃ പീയതേ ചാത്ര സത്രേ
    ശുചീൻ ഭാഗാൻ പ്രതിജഗൃഹുശ് ച ഹൃഷ്ടാഃ; സാക്ഷാദ് ദേവാ ജനകസ്യേഹ യജ്ഞേ
37 സമുത്ഥിതേഷ്വ് അഥ സർവേഷു രാജൻ; വിപ്രേഷു തേഷ്വ് അധികം സുപ്രഭേഷു
    അനുജ്ഞാതോ ജനകേനാഥ രാജ്ഞാ; വിവേശ തോയം സാഗരസ്യോത ബന്ദീ
38 അസ്താവക്രഃ പിതരം പൂജയിത്വാ; സമ്പൂജിതോ ബ്രാഹ്മണൈസ് തൈർ യഥാവത്
    പ്രത്യാജഗാമാശ്രമം ഏവ ചാഗ്ര്യം; ജിത്വാ ബന്ദിം സഹിതോ മാതുലേന
39 അത്ര കൗന്തേയ സഹിതോ ഭ്രാതൃഭിസ് ത്വം; സുഖോഷിതഃ സഹ വിപ്രൈഃ പ്രതീതഃ
    പുണ്യാന്യ് അന്യാനി ശുചി കർമൈക ഭക്തിർ; മയാ സാർധം ചരിതാസ്യ് ആജമീധ