മഹാഭാരതം മൂലം/വനപർവം/അധ്യായം11

മഹാഭാരതം മൂലം/വനപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം11

1 [ധൃ]
     ഏവം ഏതൻ മഹാപ്രാജ്ഞ യഥാ വദസി നോ മുനേ
     അഹം ചൈവ വിജാനാമി സർവേ ചേമേ നരാധിപാഃ
2 ഭവാംസ് തു മന്യതേ സാധു യത് കുരൂണാം സുഖോദയം
     തദ് ഏവ വിദുരോ ഽപ്യ് ആഹ ഭീഷ്മോ ദ്രോണശ് ച മാം മുനേ
3 യദി ത്വ് അഹം അനുഗ്രാഹ്യഃ കൗരവേഷു ദയാ യദി
     അനുശാധി ദുരാത്മാനം പുത്രം ദുര്യോധനം മമ
4 [വ്യ്]
     അയം ആയാതി വൈ രാജൻ മൈത്രേയോ ഭവഗാൻ ഋഷിഃ
     അന്വീയ പാണ്ഡവാൻ ഭ്രാതൄൻ ഇഹൈവാസ്മദ് ദിദൃക്ഷയാ
5 ഏഷ ദുര്യോധനം പുത്രം തവ രാജൻ മഹാൻ ഋഷിഃ
     അനുശാസ്താ യഥാന്യായം ശമായാസ്യ കുലസ്യ തേ
6 ബ്രൂയാദ് യദ് ഏഷ രാജേന്ദ്ര തത് കാര്യം അവിശങ്കയാ
     അക്രിയായാം ഹി കാര്യസ്യ പുത്രം തേ ശപ്സ്യതേ രുഷാ
7 [വൈ]
     ഏവം ഉക്ത്വാ യയൗ വ്യാസോ മൈത്രേയഃ പ്രത്യദൃശ്യത
     പൂജയാ പ്രതിജഗ്രാഹ സപുത്രസ് തം നരാധിപഃ
8 ദത്ത്വാർഘ്യാദ്യാഃ ക്രിയാഃ സർവാ വിശ്രാന്തം മുനിപുംഗവം
     പ്രശ്രയേണാബ്രവീദ് രാജാ ധൃതരാഷ്ട്രോ ഽംബികാ സുതഃ
9 സുഖേനാഗമനം കച് ചിദ് ഭഗവൻ കുരുജാംഗലേ
     കച് ചിത് കുശലിനോ വീരാ ഭ്രാതരഃ പഞ്ച പാണ്ഡവാഃ
10 സമയേ സ്ഥാതും ഇച്ഛന്തി കച് ചിച് ച പുരുഷർഷഭാഃ
    കച് ചിത് കുരൂണാം സൗഭ്രാത്രം അവ്യുച്ഛന്നം ഭവിഷ്യതി
11 [മൈ]
    തീർഥയാത്രാം അനുക്രാമൻ പ്രാപ്തോ ഽസ്മി കുരുജാംഗലം
    യദൃച്ഛയാ ധർമരാജം ദൃഷ്ടവാൻ കാമ്യകേ വനേ
12 തം ജടാജിനസംവീതം തപോവനനിവാസിനം
    സമാജഗ്മുർ മഹാത്മാനം ദ്രഷ്ടും മുനിഗണാഃ പ്രഭോ
13 തത്രാശ്രൗഷം മഹാരാജ പുത്രാണാം തവ വിഭ്രമം
    അനയം ദ്യൂതരൂപേണ മഹാപാപം ഉപസ്ഥിതം
14 തതോ ഽഹം ത്വാം അനുപ്രാപ്തഃ കൗരവാണാം അവേക്ഷയാ
    സദാ ഹ്യ് അഭ്യധികഃ സ്നേഹഃ പ്രീതിശ് ച ത്വയി മേ പ്രഭോ
15 നൈതദ് ഔപയികം രാജംസ് ത്വയി ഭീഷ്മേ ച ജീവതി
    യദ് അന്യോന്യേന തേ പുത്രാ വിരുധ്യന്തേ നരാധിപ
16 മേഢീ ഭൂതഃ സ്വയം രാജൻ നിഗ്രഹേ ർപഗ്രഹേ ഭവാൻ
    കിമർഥം അനയം ഘോരം ഉത്പതന്തം ഉപേക്ഷസേ
17 ദസ്യൂനാം ഇവ യദ്വൃത്തം സഭായാം കുരുനന്ദന
    തേന ന ഭ്രാജസേ രാജംസ് താപസാനാം സമാഗമേ
18 [വൈ]
    തതോ വ്യാവൃത്യ രാജാനം ദുര്യോധനം അമർഷണം
    ഉവാച ശ്ലക്ഷ്ണയാ വാചാ മൈത്രേയോ ഭഗവാൻ ഋഷിഃ
19 ദുര്യോധന മഹാബാഹോ നിബോധ വദതാം വര
    വചനം മേ മഹാപ്രാജ്ഞ ബ്രുവതോ യദ് ധിതം തവ
20 മാ ദ്രുഹഃ പാണ്ഡവാൻ രാജൻ കുരുഷ്വ ഹിതം ആത്മനഃ
    പാണ്ഡവാനാം കുരൂണാം ച ലോകസ്യ ച നരർഷഭ
21 തേ ഹി സർവേ നരവ്യാഘ്രാഃ ശൂരാ വിക്രാന്തയോധിനഃ
    സർവേ നാഗായുത പ്രാണാ വജ്രസംഹനനാ ദൃഢാഃ
22 സത്യവ്രതപരാഃ സർവേ സർവേ പുരുഷമാനിനഃ
    ഹന്താരോ ദേവശത്രൂണാം രക്ഷസാം കാമരൂപിണാം
    ഹിഡിംബബകമുഖ്യാനാം കിർമീരസ്യ ച രക്ഷസഃ
23 ഇതഃ പ്രച്യവതാം രാത്രൗ യഃ സ തേഷാം മഹാത്മനാം
    ആവൃത്യ മാർഗം രൗദ്രാത്മാ തസ്ഥൗ ഗിരിർ ഇവാചലഃ
24 തം ഭീമഃ സമരശ്ലാഘീ ബലേന ബലിനാം വരഃ
    ജഘാന പശുമാരേണ വ്യാഘ്രഃ ക്ഷുദ്രമൃഗം യഥാ
25 പശ്യ ദിഗ് വിജയേ രാജൻ യഥാ ഭീമേന പാതിതഃ
    ജരാസന്ധോ മഹേഷ്വാസോ നാഗായുത ബലോ യുധി
26 സംബന്ധീ വാസുദേവശ് ച യേഷാം ശ്യാലശ് ച പാർഷതഃ
    കസ് താൻ യുധി സമാസീത ജരാമരണവാൻ നരഃ
27 തസ്യ തേ ശമ ഏവാസ്തു പാണ്ഡവൈർ ഭരതർഷഭ
    കുരു മേ വചനം രാജൻ മാ മൃത്യുവശം അന്വഗാഃ
28 ഏവം തു ബ്രുവതസ് തസ്യ മൈത്രേയസ്യ വിശാം പതേ
    ഊരും ഗജകരാകാരം കരേണാഭിജഘാന സഃ
29 ദുര്യോധനഃ സ്മിതം കൃത്വാ ചരണേനാലിഖൻ മഹീം
    ന കിം ചിദ് ഉക്ത്വാ ദുര്യോധാസ് തസ്ഥൗ കിം ചിദ് അവാങ്മുഖഃ
30 തം അശുശ്രൂഷമാണം തു വിലിഖന്തം വസുന്ധരാം
    ദൃഷ്ട്വാ ദുര്യോധനം രാജൻ മൈത്രേയം കോപ ആവിശത്
31 സ കോപവശം ആപന്നോ മൈത്രേയോ മുനിസത്തമഃ
    വിധിനാ സമ്പ്രയുക്തശ് ച ശാപായാസ്യ മനോ ദധേ
32 തതഃ സ വാര്യ് ഉപസ്പൃശ്യ കോപസംരക്ത ലോചനഃ
    മൈത്രേയോ ധാർതരാഷ്ട്രം തം അശപദ് ദുഷ്ടചേതസം
33 യസ്മാത് ത്വം മാം അനാദൃത്യ നേമാം വാചം ചികീർഷസി
    തസ്മാദ് അസ്യാഭിമാനസ്യ സദ്യഃ ഫലം അവാപ്നുഹി
34 ത്വദ് അഭിദ്രോഹ സംയുക്തം യുദ്ധം ഉത്പത്സ്യതേ മഹത്
    യത്ര ഭീമോ ഗദാപാതൈസ് തവോരും ഭേത്സ്യതേ ബലീ
35 ഇത്യ് ഏവം ഉക്തേ വചനേ ധൃതരാഷ്ട്രോ മഹീപതിഃ
    പ്രസാദയാം ആസ മുനിം നൈതദ് ഏവം ഭവേദ് ഇതി
36 [മൈ]
    ശമം യാസ്യതി ചേത് പുത്രസ് തവ രാജൻ യഥാതഥാ
    ശാപോ ന ഭവിതാ താത വിപരീതേ ഭവിഷ്യതി
37 [വൈ]
    സ വിലക്ഷസ് തു രാജേന്ദ്ര ദുര്യോധന പിതാ തദാ
    മൈത്രേയം പ്രാഹ കിർമീരഃ കഥം ഭീമേന പാതിതഃ
38 [മൈ]
    നാഹം വക്ഷ്യാമ്യ് അസൂരാ തേ ന തേ ശുശ്രൂഷതേ സുതഃ
    ഏഷ തേ വിദുരഃ സർവം ആഖ്യാസ്യതി ഗതേ മയി
39 [വൈ]
    ഇത്യ് ഏവം ഉക്ത്വാ മൈത്രേയഃ പ്രാതിഷ്ഠത യഥാഗതം
    കിർമീരവധസംവിഗ്നോ ബഹിർ ദുര്യോധനോ ഽഗമത്