മഹാഭാരതം മൂലം/ഭീഷ്മപർവം/അധ്യായം54
| ←അധ്യായം53 | മഹാഭാരതം മൂലം/ഭീഷ്മപർവം രചന: അധ്യായം54 |
അധ്യായം55→ |
1 [സ്]
തതസ് തേ പാർഥിവാഃ ക്രുദ്ധാഃ ഫൽഗുനം വീക്ഷ്യ സംയുഗേ
രഥൈർ അനേകസാഹസ്രൈഃ സമന്താത് പര്യവാരയൻ
2 അഥൈനം രഥവൃന്ദേന കോഷ്ടകീ കൃത്യഭാരത
ശരൈഃ സുബഹു സാഹസ്രൈഃ സമന്താദ് അഭ്യവാരയൻ
3 ശക്തീശ് ച വിമലാസ് തീക്ഷ്ണാ ഗദാശ് ച പരിഘൈഃ സഹ
പ്രാസാൻ പരശ്വധാംശ് ചൈവ മുദ്ഗരാൻ മുസലാൻ അപി
ചിക്ഷിപുഃ സമരേ ക്രുദ്ധാഃ ഫൽഗുനസ്യ രഥം പ്രതി
4 ശസ്ത്രാണാം അഥ താം വൃഷ്ടിം ശലഭാനാം ഇവായതിം
രുരോധ സർവതഃ പാർഥഃ ശരൈഃ കനകഭൂഷണൈഃ
5 തത്ര തൽ ലാഘവം ദൃഷ്ട്വാ ബീഭത്സോർ അതിമാനുഷം
ദേവദാനവഗന്ധർവാഃ പിശാചോരഗരാക്ഷസാഃ
സാധു സാധ്വ് ഇതി രാജേന്ദ്ര ഫൽഗുനം പ്രത്യപൂജയൻ
6 സാത്യകിം ചാഭിമന്യും ച മഹത്യാ സേനയാ സഹ
ഗാന്ധാരാഃ സമരേ ശൂരാ രുരുധുഃ സഹ സൗബലാഃ
7 തത്ര സൗബലകാഃ ക്രുദ്ധാ വാർഷ്ണേയസ്യ രഥോത്തമം
തിലശശ് ചിച്ഛിദുഃ ക്രോധാച് ഛസ്ത്രൈർ നാനാവിധൈർ യുധി
8 സാത്യകിസ് തു രഥം ത്യക്ത്വാ വർതമാനേ മഹാഭയേ
അഭിമന്യോ രഥം തൂർണം ആരുരോഹ പരന്തപഃ
9 താവ് ഏകരഥസംയുക്തൗ സൗബലേയസ്യ വാഹിനീം
വ്യധമേതാം ശിതൈസ് തൂർണം ശരൈഃ സംനതപർവഭിഃ
10 ദ്രോണ ഭീഷ്മൗ രണേ യത്തൗ ധർമരാജസ്യ വാഹിനീം
നാശയേതാം ശരൈസ് തീക്ഷ്ണൈഃ കങ്കപത്ര പരിച്ഛദൈഃ
11 തതോ ധർമസുതോ രാജാ മാദ്രീപുത്രൗ ച പാണ്ഡവൗ
മിഷതാം സർവസൈന്യാനാം ദ്രോണാനീകം ഉപാദ്രവൻ
12 തത്രാസീത് സുമഹദ് യുദ്ധം തുമുലം ലോമഹർഷണം
യഥാ ദേവാസുരം യുദ്ധം പൂർവം ആസീത് സുദാരുണം
13 കുർവാണൗ തു മഹത് കർമ ഭീമസേന ഘടോത്കചൗ
ദുര്യോധനസ് തതോ ഽഭ്യേത്യ താവ് ഉഭാവ് അഭ്യവാരയത്
14 തത്രാദ്ഭുതം അപശ്യാമ ഹൈഡിംബസ്യ പരാക്രമം
അതീത്യ പിതരം യുദ്ധേ യദ് അയുധ്യത ഭാരത
15 ഭീമസേനസ് തു സങ്ക്രുദ്ധോ ദുര്യോധനം അമർഷണം
ഹൃദ്യ് അവിധ്യത് പൃഷത്കേന പ്രഹസന്ന് ഇവ പാണ്ഡവഃ
16 തതോ ദുര്യോധനോ രാജാ പ്രഹാര വരമോഹിതഃ
നിഷസാദ രഥോപസ്ഥേ കശ്മലം ച ജഗാമ ഹ
17 തം വിസം ജ്ഞം അഥോ ജ്ഞാത്വാ ത്വരമാണോ ഽസ്യ സാരഥിഃ
അപോവാഹ രണാദ് രാജംസ് തതഃ സൈന്യം അഭിദ്യത
18 തതസ് താം കൗരവീം സേനാം ദ്രവമാണാം സമന്തതഃ
നിഘ്നൻ ഭീമഃ ശരൈസ് തീക്ഷ്ണൈർ അനുവവ്രാജ പൃഷ്ഠതഃ
19 പാർഷതശ് ച രതഃ ശ്രേഷ്ഠോ ധർമപുത്രശ് ച പാണ്ഡവഃ
ദ്രോണസ്യ പശ്യതഃ സൈന്യം ഗാംഗേയസ്യ ച പശ്യതഃ
ജഘ്നതുർ വിശിഖൈസ് തീക്ഷ്ണൈഃ പരാനീക വിശാതനൈഃ
20 ദ്രവമാണം തു തത് സൈന്യം തവ പുത്രസ്യ സംയുഗേ
നാശക്നുതാം വാരയിതും ഭീഷ്മദ്രോണൗ മഹാരഥൗ
21 വാര്യമാണം ഹി ഭീഷ്മേണ ദ്രോണേന ച വിശാം പതേ
വിദ്രവത്യ് ഏവ തത് സൈന്യം പശ്യതോർ ദ്രോണ ഭീഷ്മയോഃ
22 തതോ രഥസഹസ്രേഷു വിദ്രവത്സു തതസ് തതഃ
താവ് ആസ്ഥിതാവ് ഏകരഥം സൗഭദ്ര ശിനിപുംഗവൗ
സൗബലീം സമരേ സേനാം ശാതയേതാം സമന്തതഃ
23 ശുശുഭാതേ തദാ തൗ തു ശൈനേയ കുരുപുംഗവൗ
അമാവാസ്യാം ഗതൗ യദ്വത് സോമസൂര്യൗ നഭസ്തലേ
24 അർജുനസ് തു തതഃ ക്രുദ്ധസ് തവ സൈന്യം വിശാം പതേ
വവർഷ ശരവർഷേണ ധാരാഭിർ ഇവ തോയദഃ
25 വധ്യമാനം തതസ് തത് തു ശരൈഃ പാർഥസ്യ സംയുഗേ
ദുദ്രാവ കൗരവം സൈന്യം വിഷാദഭയകമ്പിതം
26 ദ്രവതസ് താൻ സമാലോക്യ ഭീഷ്മദ്രോണൗ മഹാരഥൗ
ന്യവാരയേതാം സംരബ്ധൗ ദുര്യോധനഹിതൈഷിണൗ
27 തതോ ദുര്യോധനോ രാജാ സമാശ്വസ്യ വിശാം പതേ
ന്യവർതയത തത് സൈന്യം ദ്രവമാണം സമന്തതഃ
28 യത്ര യത്ര സുതം തുഭ്യം യോ യഃ പശ്യതി ഭാരത
തത്ര തത്ര ന്യവർതന്ത ക്ഷത്രിയാണാം മഹാരഥാഃ
29 താൻ നിവൃത്താൻ സമീക്ഷ്യൈവ തതോ ഽന്യേ ഽപീതരേ ജനാഃ
അന്യോന്യസ്പർധയാ രാജംൽ ലജ്ജയാന്യേ ഽവതസ്ഥിരേ
30 പുനരാവർതതാം തേഷാം വേഗ ആസീദ് വിശാം പതേ
പൂര്യതഃ സാഗരസ്യേവ ചന്ദ്രസ്യോദയനം പ്രതി
31 സംനിവൃത്താംസ് തതസ് താംസ് തു ദൃഷ്ട്വാ രാജാ സുയോധനഃ
അബ്രവീത് ത്വരിതോ ഗത്വാ ഭീഷ്മം ശാന്തനവം വചഃ
32 പിതാമഹ നിബോധേദം യത് ത്വാ വക്ഷ്യാമി ഭാരത
നാനുരൂപം അഹം മന്യേ ത്വയി ജീവതി കൗരവ
33 ദ്രോണേ ചാസ്ത്രവിദാം ശ്രേഷ്ഠേ സപുത്രേ സ സുഹൃജ്ജനേ
കൃപേ ചൈവ മഹേഷ്വാസേ ദ്രവതീയം വരൂഥിനീ
34 ന പാണ്ഡവാഃ പ്രതിബലാസ് തവ രാജൻ കഥം ചന
തഥാ ദ്രോണസ്യ സംഗ്രാമേ ദ്രൗണേശ് ചൈവ കൃപസ്യ ച
35 അനുഗ്രാഹ്യാഃ പാണ്ഡുസുതാ നൂനം തവ പിതാമഹ
യഥേമാം ക്ഷമസേ വീരവധ്യമാനാം വരൂഥിനീം
36 സോ ഽസ്മി വാച്യസ് ത്വയാ രാജൻ പൂർവം ഏവ സമാഗമേ
ന യോത്സ്യേ പാണ്ഡവാൻ സംഖ്യേ നാപി പാർഷത സാത്യകീ
37 ശ്രുത്വാ തു വചനം തുഭ്യം ആചാര്യസ്യ കൃപസ്യ ച
കർണേന സഹിതഃ കൃത്യം ചിന്തയാനസ് തദൈവ ഹി
38 യദി നാഹം പരിത്യാജ്യോ യുവാഭ്യാം ഇഹ സംയുഗേ
വിക്രമേണാനുരൂപേണ യുധ്യേതാം പുരുഷർഷഭൗ
39 ഏതച് ഛ്രുത്വാ വചോ ഭീഷ്മഃ പ്രഹസൻ വൈ മുഹുർ മുഹുഃ
അബ്രവീത് തനയം തുഭ്യം ക്രോധാദ് ഉദ്വൃത്യ ചക്ഷുഷീ
40 ബഹുശോ ഹി മയാ രാജംസ് തഥ്യം ഉക്തം ഹിതം വചഃ
അജേയാഃ പാണ്ഡവാ യുദ്ധേ ദേവൈർ അപി സ വാസവൈഃ
41 യത് തു ശക്യം മയാ കർതും വൃദ്ധേനാദ്യ നൃപോത്തമ
കരിഷ്യാമി യഥാശക്തി പ്രേക്ഷേദാനീം സ ബാന്ധവഃ
42 അദ്യ പാണ്ഡുസുതാൻ സർവാൻ സ സൈന്യാൻ സഹ ബന്ധുഭിഃ
മിഷതോ വാരയിഷ്യാമി സർവലോകസ്യ പശ്യതഃ
43 ഏവം ഉക്തേ തു ഭീഷ്മേണ പുത്രാസ് തവ ജനേശ്വര
ദധ്മുഃ ശംഖാൻ മുദാ യുക്താ ഭേരീശ് ച ജഘ്നിരേ ഭൃശം
44 പാണ്ഡവാപി തതോ രാജഞ് ശ്രുത്വാ തം നിനദം മഹത്
ദധ്മുഃ ശംഖാംശ് ച ഭേരീശ് ച മുരജാംശ് ച വ്യനാദയൻ