മഹാഭാരതം മൂലം/ഭീഷ്മപർവം/അധ്യായം51

മഹാഭാരതം മൂലം/ഭീഷ്മപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം51

1 [സ്]
     ഗതാപരാഹ്ണഭൂയിഷ്ഠേ തസ്മിന്ന് അഹനി ഭാരത
     രഥനാഗാശ്വപത്തീനാം സാദിനാം ച മഹാക്ഷയേ
2 ദ്രോണപുത്രേണ ശല്യേന കൃപേണ ച മഹാത്മനാ
     സമസജ്ജത പാഞ്ചാല്യസ് ത്രിഭിർ ഏതൈർ മഹാരഥൈഃ
3 സ ലോകവിദിതാൻ അശ്വാൻ നിജഘാന മഹാബലഃ
     ദ്രൗണേഃ പാഞ്ചാല ദായാദഃ ശിതൈർ ദശഭിർ ആശുഗൈഃ
4 തതഃ ശല്യ രഥം തൂർണം ആസ്ഥായ ഹതവാഹനഃ
     ദ്രൗണിഃ പാഞ്ചാല ദായാദം അഭ്യവർഷദ് അഥേഷുഭിഃ
5 ധൃഷ്ടദ്യുമ്നം തു സംസക്തം ദ്രൗണിനാ ദൃശ്യ ഭാരത
     സൗഭദ്രേ ഽഭ്യപതത് തൂർണം വികിരൻ നിശിതാഞ് ശരാൻ
6 സ ശല്യം പഞ്ചവിംശത്യാ കൃപം ച നവഭിഃ ശരൈഃ
     അശ്വത്ഥാമാനം അഷ്ടാഭിർ വിവ്യാധ പുരുഷർഷഭ
7 ആർജുനിം തു തതസ് തൂർണം ദ്രൗണിർ വിവ്യാധ പത്രിണാ
     ശല്യോ ദ്വാദശഭിശ് ചൈവ കൃപശ് ച നിശിതൈസ് ത്രിഭിഃ
8 ലക്ഷ്മണസ് തവ പൗത്രസ് തു തവ പൗത്രം അവസ്ഥിതം
     അഭ്യവർതത സംഹൃഷ്ടസ് തതോ യുദ്ധം അവർതത
9 ദൗര്യോധനിസ് തു സങ്ക്രുദ്ധഃ സൗഭദ്രം നവഭിഃ ശരൈഃ
     വിവ്യാധ സമരേ രാജംസ് തദ് അദ്ഭുതം ഇവാഭവത്
10 അഭിമന്യുസ് തു സങ്ക്രുദ്ധോ ഭ്രാതരം ഭരതർഷഭ
    ശരൈഃ പഞ്ചാശതാ രാജൻ ക്ഷിപ്രഹസ്തോ ഽഭ്യവിധ്യത
11 ലക്ഷ്മണോ ഽപി തതസ് തസ്യ ധനുശ് ചിച്ഛേദ പത്രിണാ
    മുഷ്ടിദേശേ മഹാരാജ തത ഉച്ചുക്രുശുർ ജനാഃ
12 തദ് വിഹായ ധനുശ് ഛിന്നം സൗഭദ്രഃ പരവീരഹാ
    അന്യദ് ആദത്തവാംശ് ചിത്രം കാർമുകം വേഗവത്തരം
13 തൗ തത്ര സമരേ ഹൃഷ്ടൗ കൃതപ്രതികൃതൈഷിണൗ
    അന്യോന്യം വിശിഖൈസ് തീക്ഷ്ണൈർ ജഘ്നതുഃ പുരുഷർഷഭൗ
14 തതോ ദുര്യോധനോ രാജാ ദൃഷ്ട്വാ പുത്രം മഹാരഥം
    പീഡിതം തവ പൗത്രേണ പ്രായാത് തത്ര ജനേശ്വരഃ
15 സംനിവൃത്തേ തവ സുതേ സർവ ഏവ ജനാധിപാഃ
    ആർജുനിം രഥവംശേന സമന്താത് പര്യവാരയൻ
16 സ തൈഃ പരിവൃതഃ ശൂരൈഃ ശൂരോ യുധി സുദുർജയൈഃ
    ന സ്മ വിവ്യഥതേ രാജൻ കൃഷ്ണ തുല്യപരാക്രമഃ
17 സൗഭദ്രം അഥ സംസക്തം തത്ര ദൃഷ്ട്വാ ധനഞ്ജയഃ
    അഭിദുദ്രാവ സങ്ക്രുദ്ധസ് ത്രാതുകാമഃ സ്വം ആത്മജം
18 തതഃ സരഥനാഗാശ്വാ ഭീഷ്മദ്രോണപുരോഗമാഃ
    അഭ്യവർതന്ത രാജാനഃ സഹിതാഃ സവ്യസാചിനം
19 ഉദ്ധൂതം സഹസാ ഭൗമം നാഗാശ്വരഥസാദിഭിഃ
    ദിവാകരപഥം പ്രാപ്യ രജസ് തീവ്രം അദൃശ്യത
20 താനി നാഗസഹസ്രാണി ഭൂമിപാല ശതാനി ച
    തസ്യ ബാണപഥം പ്രാപ്യ നാഭ്യവർതന്ത സർവശഃ
21 പ്രണേദുഃ സർവഭൂതാനി ബഭൂവുസ് തിമിരാ ദിശഃ
    കുരൂണാം അനയസ് തീവ്രഃ സമദൃശ്യത ദാരുണഃ
22 നാപ്യ് അന്തരിക്ഷം ന ദിശോ ന ഭൂമിർ ന ച ഭാസ്കരഃ
    പ്രജജ്ഞേ ഭരതശ്രേഷ്ഠ ശരസംഘൈഃ കിരീടിനഃ
23 സാദിത ധ്വജനാഗാസ് തു ഹതാശ്വാ രഥിനോ ഭൃശം
    വിപ്രദ്രുത രഥാഃ കേ ചിദ് ദൃശ്യന്തേ രഥയൂഥപാഃ
24 വിരഥാ രഥിനശ് ചാന്യേ ധാവമാനാഃ സമന്തതഃ
    തത്ര തത്രൈവ ദൃശ്യന്തേ സായുധാഃ സാംഗദൈർ ഭുജൈഃ
25 ഹയാരോഹാ ഹയാംസ് ത്യക്ത്വാ ഗജാരോഹാശ് ച ദന്തിനഃ
    അർജുനസ്യ ഭയാദ് രാജൻ സമന്താദ് വിപ്രദുദ്രുവുഃ
26 രഥേഭ്യശ് ച ഗജേഭ്യശ് ച ഹയേഭ്യശ് ച നരാധിപാഃ
    പതിതാഃ പാത്യമാനാശ് ച ദൃശ്യന്തേ ഽർജുന താഡിതാഃ
27 സഗദാൻ ഉദ്യതാൻ ബാഹൂൻ സ ഖഡ്ഗാംശ് ച വിശാം പതേ
    സ പ്രാസാംശ് ച സ തൂണീരാൻ സ ശരാൻ സ ശരാസനാൻ
28 സാങ്കുശാൻ സ പതാകാംശ് ച തത്ര തത്രാർജുനോ നൃണാം
    നിചകർത ശരൈർ ഉഗ്രൈ രൗദ്രം ബിഭ്രദ് വപുസ് തദാ
29 പരിഘാണാം പ്രവൃദ്ധാനാം മുദ്ഗരാണാം ച മാരിഷ
    പ്രാസാനാം ഭിണ്ഡിപാലാനാം നിസ്ത്രിംശാനാം ച സംയുഗേ
30 പരശ്വധാനാം തീക്ഷ്ണാനാം തോമരാണാം ച ഭാരത
    വർമണാം ചാപവിദ്ധാനാം കവചാനാം ച ഭൂതലേ
31 ധ്വജാനാം ചർമണാം ചൈവ വ്യജനാനാം ച സർവശഃ
    ഛത്രാണാം ഹേമദണ്ഡാനാം ചാമരാണാം ച ഭാരത
32 പ്രതോദാനാം കശാനാം ച യോക്ത്രാണാം ചൈവ മാരിഷ
    രാശയശ് ചാത്ര ദൃശ്യന്തേ വിനികീർണാ രണക്ഷിതൗ
33 നാസീത് തത്ര പുമാൻ കശ് ചിത് തവ സൈന്യസ്യ ഭാരത
    യോ ഽർജുനം സമരേ ശൂരം പ്രത്യുദ്യായാത് കഥം ചന
34 യോ യോ ഹി സമരേ പാർഥം പത്യുദ്യാതി വിശാം പതേ
    സ സ വൈ വിശിഖൈസ് തീക്ഷ്ണൈഃ പരലോകായ നീയതേ
35 തേഷു വിദ്രവമാണേഷു തവ യോധേഷു സർവശഃ
    അർജുനോ വാസുദേവശ് ച ദധ്മതുർ വാരിജോത്തമൗ
36 തത് പ്രഭഗ്നം ബലം ദൃഷ്ട്വാ പിതാ ദേവവ്രതസ് തവ
    അബ്രവീത് സമരേ ശൂരം ഭാരദ്വാജം സ്മയന്ന് ഇവ
37 ഏഷ പാണ്ഡുസുതോ വീരഃ കൃഷ്ണേന സഹിതോ ബലീ
    തഥാ കരോതി സൈന്യാനി യഥാ കുര്യാദ് ധനഞ്ജയഃ
38 ന ഹ്യ് ഏഷ സമരേ ശക്യോ ജേതും അദ്യ കഥം ചന
    യഥാസ്യ ദൃശ്യതേ രൂപം കാലാന്തകയമോപമം
39 ന നിവർതയിതും ചാപി ശക്യേയം മഹതീ ചമൂഃ
    അന്യോന്യപ്രേക്ഷയാ പശ്യ ദ്രവതീയം വരൂഥിനീ
40 ഏഷ ചാസ്തം ഗിരിശ്രേഷ്ഠം ഭാനുമാൻ പ്രതിപദ്യതേ
    വപൂംഷി സർവലോകസ്യ സംഹരന്ന് ഇവ സർവഥാ
41 തത്രാവഹാരം സമ്പ്രാപ്തം മന്യേ ഽഹം പുരുഷർഷഭ
    ശ്രാന്താ ഭീതാശ് ച നോ യോധാ ന യോത്സ്യന്തി കഥം ചന
42 ഏവം ഉക്ത്വാ തതോ ഭീഷ്മോ ദ്രോണം ആചാര്യ സത്തമം
    അവഹാരം അഥോ ചക്രേ താവകാനാം മഹാരഥഃ
43 തതോ ഽവഹാരഃ സൈന്യാനാം തവ തേഷാം ച ഭാരത
    അസ്തം ഗച്ഛതി സൂര്യേ ഽഭൂത് സന്ധ്യാകാലേ ച വർതതി