മഹാഭാരതം മൂലം/ഭീഷ്മപർവം/അധ്യായം2

മഹാഭാരതം മൂലം/ഭീഷ്മപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം2

1 [വ്]
     തതഃ പൂർവാപരേ സന്ധ്യേ സമീക്ഷ്യ ഭഗവാൻ ഋഷിഃ
     സർവവേദ വിദാം ശ്രേഷ്ഠോ വ്യാസഃ സത്യവതീ സുതഃ
2 ഭവിഷ്യതി രണേ ഘോരേ ഭരതാനാം പിതാമഹ
     പ്രത്യക്ഷദർശീ ഭഗവാൻ ഭൂതഭവ്യ ഭവിഷ്യവിത്
3 വൈചിത്രവീര്യം രാജാനം സ രഹസ്യം ബ്രവീദ് ഇദം
     ശോചന്തം ആർതം ധ്യായന്തം പുത്രാണാം അനയം തദാ
4 [വ്യ്]
     രാജൻ പരീതകാലാസ് തേ പുത്രാശ് ചാന്യേ ച ഭൂമിപാഃ
     തേ ഹനിഷ്യന്തി സംഗ്രാമേ സമാസാദ്യേതരേതരം
5 തേഷു കാലപരീതേഷു വിനശ്യത്സു ച ഭാരത
     കാലപര്യായം ആജ്ഞായ മാ സ്മ ശോകേ മനഃ കൃഥാഃ
6 യദി ത്വ് ഇച്ഛസി സംഗ്രാമേ ദ്രഷ്ടും ഏനം വിശാം പതേ
     ചക്ഷുർ ദദാനി തേ ഹന്ത യുദ്ധം ഏതൻ നിശാമയ
7 [ധൃ]
     ന രോചയേ ജ്ഞാതിവധം ദ്രഷ്ടും ബ്രഹ്മർഷിസത്തമ
     യുദ്ധം ഏതത് ത്വ് അശേഷേണ ശൃണുയാം തവ തേജസാ
8 [വ്]
     തസ്മിന്ന് അനിച്ഛതി ദ്രഷ്ടും സംഗ്രാമം ശ്രോതും ഇച്ഛതി
     വരാണാം ഈശ്വരോ ദാതാ സഞ്ജയായ വരം ദദൗ
9 ഏഷ തേ സഞ്ജയോ രാജൻ യുദ്ധം ഏതദ് വദിഷ്യതി
     ഏതസ്യ സർവം സംഗ്രാമേ ന പരോക്ഷം ഭവിഷ്യതി
10 ചക്ഷുഷാ സഞ്ജയോ രാജൻ ദിവ്യേനൈഷ സമന്വിതഃ
    കഥയിഷ്യതി തേ യുദ്ധം സർവജ്ഞശ് ച ഭവിഷ്യതി
11 പ്രകാശം വാ രഹസ്യം വാ രാത്രൗ വാ യദി വാ ദിവാ
    മനസാ ചിന്തിതം അപി സർവം വേത്സ്യതി സഞ്ജയഃ
12 നൈനം ശസ്ത്രാണി ഭേത്സ്യന്തി നൈനം ബാധിഷ്യതേ ശ്രമഃ
    ഗാവൽഗണിർ അയം ജീവൻ യുദ്ധാദ് അസ്മാദ് വിമോക്ഷ്യതേ
13 അഹം ച കീർതിം ഏതേഷാം കുരൂണാം ഭരതർഷഭ
    പാണ്ഡവാനാം ച സർവേഷാം പ്രഥയിഷ്യാമി മാം ശുചഃ
14 ദിഷ്ടം ഏതത് പുരാ ചൈവ നാത്ര ശോചിതും അർഹസി
    ന ചൈവ ശക്യം സംയന്തും യതോ ധർമസ് തതോ ജയഃ
15 [വ്]
    ഏവം ഉക്ത്വാ സ ഭഗവാൻ കുരൂണാം പ്രപിതാമഹഃ
    പുനർ ഏവ മഹാബാഹും ധൃതരാഷ്ട്രം ഉവാച ഹ
16 ഇഹ യുദ്ധേ മഹാരാജ ഭവിഷ്യതി മഹാൻ ക്ഷയഃ
    യഥേമാനി നിമിത്താനി ഭയായാദ്യോപലക്ഷയേ
17 ശ്യേനാ ഗൃധ്രാശ് ച കാകാശ് ച കങ്കാശ് ച സഹിതാ ബലൈഃ
    സമ്പതന്തി വനാന്തേഷു സമവായാംശ് ച കുർവതേ
18 അത്യുഗ്രം ച പ്രപശ്യന്തി യുദ്ധം ആനന്ദിനോ ദ്വിജാഃ
    ക്രവ്യാദാ ഭക്ഷയിഷ്യന്തി മാംസാനി ഗജവാജിനാം
19 ഖടാ ഖടേതി വാശന്തോ ഭൈരവം ഭയവേദിനഃ
    കഹ്വാഃ പ്രയാന്തി മധ്യേന ദക്ഷിണാം അഭിതോ ദിശം
20 ഉഭേ പൂർവാപരേ സന്ധ്യേ നിത്യം പശ്യാമി ഭാരത
    ഉദയാസ്തമനേ സൂര്യം കബന്ധൈഃ പരിവാരിതം
21 ശ്വേതലോഹിത പര്യന്താഃ കൃഷ്ണ ഗ്രീവാഃ സ വിദ്യുതഃ
    ത്രിവർണാഃ പരിഘാഃ സന്ധൗ ഭാനും ആവാരയന്ത്യ് ഉത
22 ജ്വലിതാർകേന്ദു നക്ഷത്രം നിർവിശേഷ ദിനക്ഷപം
    അഹോരാത്രം മയാ ദൃഷ്ടം തത് ക്ഷയായ ഭവിഷ്യതി
23 അലക്ഷ്യഃ പ്രഭയാ ഹീനഃ പൗർണമാസീം ച കാർത്തികീം
    ചന്ദ്രോ ഽഭൂദ് അഗ്നിവർണശ് ച സമവർണേ നഭസ്തലേ
24 സ്വപ്സ്യന്തി നിഹതാ വീരാ ഭൂമിം ആവൃത്യ പാർഥിവാഃ
    രാജാനോ രാജപുത്രാശ് ച ശൂരാഃ പരിഘബാഹവഃ
25 അന്തരിക്ഷേ വരാഹസ്യ വൃഷദംശസ്യ ചോഭയോഃ
    പ്രണാദം യുധ്യതോ രാത്രൗ രൗദ്രം നിത്യം പ്രലക്ഷയേ
26 ദേവതാ പ്രതിമാശ് ചാപി കമ്പന്തി ച ഹസന്തി ച
    വമന്തി രുധിരം ചാസ്യൈഃ സ്വിദ്യന്തി പ്രപതന്തി ച
27 അനാഹതാ ദുന്ദുഭയഃ പ്രണദന്തി വിശാം പതേ
    അയുക്താശ് ച പ്രവർതന്തേ ക്ഷത്രിയാണാം മഹാരഥാഃ
28 കോകിലാഃ ശതപത്രാശ് ച ചാഷാ ഭാസാഃ ശുകാസ് തഥാ
    സാരസാശ് ച മയൂരാശ് ച വാചോ മുഞ്ചന്തി ദാരുണാഃ
29 ഗൃഹീതശസ്ത്രാഭരണാ വർമിണോ വാജിപൃഷ്ഠഗാഃ
    അരുണോദയേഷു ദൃശ്യന്തേ ശതശഃ ശലഭ വ്രജാഃ
30 ഉഭേ സന്ധ്യേ പ്രകാശേതേ ദിശാം ദാഹസമന്വിതേ
    ആസീദ് രുധിരവർഷം ച അസ്ഥി വർഷം ച ഭാരത
31 യാ ചൈഷാ വിശ്രുതാ രാജംസ് ത്രൈലോക്യേ സാധു സംമതാ
    അരുന്ധതീ തയാപ്യ് ഏഷ വസിഷ്ഠഃ പൃഷ്ഠതഃ കൃതഃ
32 രോഹിണീം പീഡയന്ന് ഏഷ സ്ഥിതോ രാജഞ് ശനൈശ്ചരഃ
    വ്യാവൃത്തം ലക്ഷ്മ സോമസ്യ ഭവിഷ്യതി മഹദ് ഭയം
33 അനഭ്രേ ച മഹാഘോരം സ്തനിതം ശ്രൂയതേ ഽനിശം
    വാഹനാനാം ച രുദതാം പ്രപതന്ത്യ് അശ്രുബിന്ദവഃ