മഹാഭാരതം മൂലം/ഉദ്യോഗപർവം/അധ്യായം91

മഹാഭാരതം മൂലം/ഉദ്യോഗപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം91

1 [ഭ]
     യഥാ ബ്രൂയാൻ മഹാപ്രാജ്ഞോ യഥാ ബ്രൂയാദ് വിചക്ഷണഃ
     യഥാ വാച്യസ് ത്വദ്വിധേന സുഹൃദാ മദ്വിധഃ സുഹൃത്
2 ധർമാർഥയുക്തം തഥ്യം ച യഥാ ത്വയ്യ് ഉപപദ്യതേ
     തഥാ വചനം ഉക്തോ ഽസ്മി ത്വയൈതത് പിതൃമാതൃവത്
3 സത്യം പ്രാപ്തം ച യുക്തം ചാപ്യ് ഏവം ഏവ യഥാത്ഥ മാം
     ശൃണുഷ്വാഗമനേ ഹേതും വിദുരാവഹിതോ ഭവ
4 ദൗരാത്മ്യം ധാർതരാഷ്ട്രസ്യ ക്ഷത്രിയാണാം ച വൈരിതാം
     സർവം ഏതദ് അഹം ജാനൻ ക്ഷത്തഃ പ്രാപ്തോ ഽദ്യ കൗരവാൻ
5 പര്യസ്താം പൃഥിവീം സർവാം സാശ്വാം സരഥ കുഞ്ജരാം
     യോ മോചയേൻ മൃത്യുപാശാത് പ്രാപ്നുയാദ് ധർമം ഉത്തമം
6 ധർമകാര്യം യതഞ് ശക്ത്യാ ന ചേച് ഛക്നോതി മാനവഃ
     പ്രാപ്തോ ഭവതി തത് പുണ്യം അത്ര മേ നാസ്തി സംശയഃ
7 മനസാ ചിന്തയൻ പാപം കർമണാ നാഭിരോചയൻ
     ന പ്രാപ്നോതി ഫലം തസ്യ ഏവം ധർമവിദോ വിദുഃ
8 സോ ഽഹം യതിഷ്യേ പ്രശമം ക്ഷത്തഃ കർതും അമായയാ
     കുരൂണാം സൃഞ്ജയാനാം ച സംഗ്രാമേ വിനശിഷ്യതാം
9 സേയം ആപൻ മഹാഘോരാ കുരുഷ്വ് ഏവ സമുത്ഥിതാ
     കർണ ദുര്യോധന കൃതാ സർവേ ഹ്യ് ഏതേ തദ് അന്വയാഃ
10 വ്യസനൈഃ ക്ലിശ്യമാനം ഹി യോ മിത്രം നാഭിപദ്യതേ
    അനുനീയ യഥാശക്തി തം നൃശംസം വിദുർ ബുധാഃ
11 ആ കേശഗ്രഹണാൻ മിത്രം അകാര്യാത് സംനിവർതയൻ
    അവാച്യഃ കസ്യ ചിദ് ഭവതി കൃതയത്നോ യഥാബലം
12 തത് സമർഥം ശുഭം വാക്യം ധർമാർഥസഹിതം ഹിതം
    ധാർതരാഷ്ട്രഃ സഹാമാത്യോ ഗ്രഹീതും വിദുരാർഹതി
13 ഹിതം ഹി ധാർതരാഷ്ട്രാണാം പാണ്ഡവാനാം തഥൈവ ച
    പൃഥിവ്യാം ക്ഷത്രിയാണാം ച യതിഷ്യേ ഽഹം അമായയാ
14 ഹിതേ പ്രയതമാനം മാം ശങ്കേദ് ദുര്യോധനോ യദി
    ഹൃദയസ്യ ച മേ പ്രീതിർ ആനൃണ്യം ച ഭവിഷ്യതി
15 ജ്ഞാതീനാം ഹി മിഥോ ഭേദേ യൻ മിത്രം നാഭിപദ്യതേ
    സർവയത്നേന മധ്യസ്ഥം ന തൻ മിത്രം വിദുർ ബുധാഃ
16 ന മാം ബ്രൂയുർ അധർമജ്ഞാ മൂഢാ അസുഹൃദസ് തഥാ
    ശക്തോ നാവാരയത് കൃഷ്ണഃ സംരബ്ധാൻ കുരുപാണ്ഡവാൻ
17 ഉഭയോഃ സാധയന്ന് അർഥം അഹം ആഗത ഇത്യ് ഉത
    തത്ര യത്നം അഹം കൃത്വാ ഗച്ഛേയം നൃഷ്വ് അവാച്യതാം
18 മമ ധർമാർഥയുക്തം ഹി ശ്രുത്വാ വാക്യം അനാമയം
    ന ചേദ് ആദാസ്യതേ ബാലോ ദിഷ്ടസ്യ വശം ഏഷ്യതി
19 അഹാപയൻ പാണ്ഡവാർഥം യഥാവച്; ഛമം കുരൂണാം യദി ചാചരേയം
    പുണ്യം ച മേ സ്യാച് ചരിതം മഹാർഥം; മുച്യേരംശ് ച കുരവോ മൃത്യുപാശാത്
20 അപി വാചം ഭാഷമാണസ്യ കാവ്യാം; ധർമാരാമാം അർഥവതീം അഹിംസ്രാം
    അവേക്ഷേരൻ ധാർതരാഷ്ട്രാഃ സമർഥാം; മാം ച പ്രാപ്തം കുരവഃ പൂജയേയുഃ
21 ന ചാപി മമ പര്യാപ്താഃ സഹിതാഃ സർവപാർഥിവാഃ
    ക്രുദ്ധസ്യ പ്രമുഖേ സ്ഥാതും സിംഹസ്യേവേതരേ മൃഗാഃ
22 [വ്]
    ഇത്യ് ഏവം ഉക്ത്വാ വചനം വൃഷ്ണീനാം ഋഷഭസ് തദാ
    ശയനേ സുഖസംസ്പർശേ ശിശ്യേ യദുസുഖാവഹഃ