മഹാഭാരതം മൂലം/ഉദ്യോഗപർവം/അധ്യായം89

മഹാഭാരതം മൂലം/ഉദ്യോഗപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം89

1 [വ്]
     പൃഥാം ആമന്ത്ര്യ ഗോവിന്ദഃ കൃത്വാ ചാപി പ്രദക്ഷിണം
     ദുര്യോധന ഗൃഹം ശൗരിർ അഭ്യഗച്ഛദ് അരിന്ദമഃ
2 ലക്ഷ്മ്യാ പരമയാ യുക്തം പുരന്ദര ഗൃഹോപമം
     തസ്യ കക്ഷ്യാ വ്യതിക്രമ്യ തിസ്രോ ദ്വാഃസ്ഥൈർ അവാരിതഃ
3 തതോ ഽഭ്രഘനസങ്കാശം ഗിരികൂടം ഇവോച്ഛ്രിതം
     ശ്രിയാ ജ്വലന്തം പ്രാസാദം ആരുരോഹ മഹായശാഃ
4 തത്ര രാജസഹസ്രൈശ് ച കുരുഭിശ് ചാഭിസംവൃതം
     ധാർതരാഷ്ട്രം മഹാബാഹും ദദർശാസീനം ആസനേ
5 ദുഃശാസനം ച കർണം ച ശകുനിം ചാപി സൗബലം
     ദുര്യോധന സമീപേ താൻ ആസനസ്ഥാൻ ദദർശ സഃ
6 അഭ്യാഗച്ഛതി ദാശാർഹേ ധാർതരാഷ്ട്രോ മഹായശാഃ
     ഉദതിഷ്ഠത് സഹാമാത്യഃ പൂജയൻ മധുസൂദനം
7 സമേത്യ ധാർതരാഷ്ട്രേണ സഹാമാത്യേന കേശവഃ
     രാജഭിസ് തത്ര വാർഷ്ണേയഃ സമാഗച്ഛദ് യഥാ വയഃ
8 തത്ര ജാംബൂനദമയം പര്യങ്കം സുപരിഷ്കൃതം
     വിവിധാസ്തരണാസ്തീർണം അഭ്യുപാവിശദ് അച്യുതഃ
9 തസ്മിൻ ഗാം മധുപർകം ച ഉപഹൃത്യ ജനാർദനേ
     നിവേദയാം ആസ തദാ ഗൃഹാൻ രാജ്യം ച കൗരവഃ
10 തത്ര ഗോവിന്ദം ആസീനം പ്രസന്നാദിത്യ വർചസം
    ഉപാസാം ചക്രിരേ സർവേ കുരവോ രാജഭിഃ സഹ
11 തതോ ദുര്യോധനോ രാജാ വാർഷ്ണേയം ജയതാം വരം
    ന്യമന്ത്രയദ് ഭോജനേന നാഭ്യനന്ദച് ച കേശവഃ
12 തതോ ദുര്യോധനഃ കൃഷ്ണം അബ്രവീദ് രാജസംസദി
    മൃദുപൂർവം ശഠോദർകം കർണം ആഭാഷ്യ കൗരവഃ
13 കസ്മാദ് അന്നാനി പാനാനി വാസാംസി ശയനാനി ച
    ത്വദർഥം ഉപനീതാനി നാഗ്രഹീസ് ത്വം ജനാർദന
14 ഉഭയോശ് ചാദദഃ സാഹ്യം ഉഭയോശ് ച ഹതേ രതഃ
    സംബന്ധീ ദയിതശ് ചാസി ധൃതരാഷ്ട്രസ്യ മാധവ
15 ത്വം ഹി ഗോവിന്ദ ധർമാർഥൗ വേത്ഥ തത്ത്വേന സർവശഃ
    തത്ര കാരണം ഇച്ഛാമി ശ്രോതും ചക്രഗദാധര
16 സ ഏവം ഉക്തോ ഗോവിന്ദഃ പ്രത്യുവാച മഹാമനാഃ
    ഓഘമേഘസ്വനഃ കാലേ പ്രഗൃഹ്യ വിപുലം ഭുജം
17 അനംബൂ കൃതം അഗ്രസ്തം അനിരസ്തം അസങ്കുലം
    രാജീവനേത്രോ രാജാനം ഹേതുമദ്വാക്യം ഉത്തമം
18 കൃതാർഥാ ഭുഞ്ജതേ ദൂതാഃ പൂജാം ഗൃഹ്ണന്തി ചൈവ ഹി
    കൃതാർഥം മാം സഹാമാത്യസ് ത്വം അർചിഷ്യസി ഭാരത
19 ഏവം ഉക്തഃ പ്രത്യുവാച ധാർതരാഷ്ട്രോ ജനാർദനം
    ന യുക്തം ഭവതാസ്മാസു പ്രതിപത്തും അസാമ്പ്രതം
20 കൃതാർഥം ചാകൃതാർഥം ച ത്വാം വയം മധുസൂദന
    യതാമഹേ പൂജയിതും ഗോവിന്ദ ന ച ശക്നുമഃ
21 ന ച തത് കാരണം വിദ്മോ യസ്മിൻ നോ മധുസൂദന
    പൂജാം കൃതാം പ്രീയമാണൈർ നാമംസ്ഥാഃ പുരുഷോത്തമ
22 വൈരം നോ നാസ്തി ഭവതാ ഗോവിന്ദ ന ച വിഗ്രഹഃ
    സ ഭവാൻ പ്രസമീക്ഷ്യൈതൻ നേദൃശം വക്തും അർഹതി
23 ഏവം ഉക്തഃ പ്രത്യുവാച ധാർതരാഷ്ട്രം ജനാർദനഃ
    അഭിവീക്ഷ്യ സഹാമാത്യം ദാശാർഹഃ പ്രഹസന്ന് ഇവ
24 നാഹം കാമാൻ ന സംരംഭാൻ ന ദ്വേഷാൻ നാർഥകാരണാത്
    ന ഹേതുവാദാൽ ലോഭാദ് വാ ധർമം ജഹ്യാം കഥം ചന
25 സമ്പ്രീതി ഭോജ്യാന്യ് അന്നാനി ആപദ് ഭോജ്യാനി വാ പുനഃ
    ന ച സമ്പ്രീയസേ രാജൻ ന ചാപ്യ് ആപദ് ഗതാ വയം
26 അകസ്മാദ് ദ്വിഷസേ രാജഞ് ജന്മപ്രഭൃതി പാണ്ഡവാൻ
    പ്രിയാനുവർതിനോ ഭ്രാതൄൻ സർവൈഃ സമുദിതാൻ ഗുണൈഃ
27 അകസ്മാച് ചൈവ പാർഥാനാം ദ്വേഷണം നോപപദ്യതേ
    ധർമേ സ്ഥിതാഃ പാണ്ഡവേയാഃ കസ് താൻ കിം വക്തും അർഹതി
28 യസ് താൻ ദ്വേഷ്ടി സ മാം ദ്വേഷ്ടി യസ് താൻ അനു സ മാം അനു
    ഐകാത്മ്യം മാം ഗതം വിദ്ധി പാണ്ഡവൈർ ധർമചാരിഭിഃ
29 കാമക്രോധാനുവർതീ ഹി യോ മോഹാദ് വിരുരുത്സതേ
    ഗുണവന്തം ച യോ ദ്വേഷ്ടി തം ആഹുഃ പുരുഷാധമം
30 യഃ കല്യാണ ഗുണാഞ് ജ്ഞാതീൻ മോഹാൽ ലോഭാദ് ദിദൃക്ഷതേ
    സോ ഽജിതാത്മാജിത ക്രോധോ നചിരം തിഷ്ഠതി ശ്രിയം
31 അഥ യോ ഗുണസമ്പന്നാൻ ഹൃദയസ്യാപ്രിയാൻ അപി
    പ്രിയേണ കുരുതേ വശ്യാംശ് ചിരം യശസി തിഷ്ഠതി
32 സർവം ഏതദ് അഭോക്തവ്യം അന്നം ദുഷ്ടാഭിസംഹിതം
    ക്ഷത്തുർ ഏകസ്യ ഭോക്തവ്യം ഇതി മേ ധീയതേ മതിഃ
33 ഏവം ഉക്ത്വാ മഹാബാഹുർ ദുര്യോധനം അമർഷണം
    നിശ്ചക്രാമ തതഃ ശുഭ്രാദ് ധാർതരാഷ്ട്ര നിവേശനാത്
34 നിര്യായ ച മഹാബാഹുർ വാസുദേവോ മഹാമനാഃ
    നിവേശായ യയൗ വേശ്മ വിരുദസ്യ മഹാത്മനഃ
35 തം അഭ്യഗച്ഛദ് ദ്രോണശ് ച കൃപോ ഭീഷ്മോ ഽഥ ബാഹ്ലികഃ
    കുരവശ് ച മഹാബാഹും വിരുദസ്യ ഗൃഹേ സ്ഥിതം
36 തേ ഽഭിഗമ്യാബ്രുവംസ് തത്ര കുരവോ മധുസൂദനം
    നിവേദയാമോ വാർഷ്ണേയ സരത്നാംസ് തേ ഗൃഹാന്വയം
37 താൻ ഉവാച മഹാതേജാഃ കൗരവാൻ മധുസൂദനഃ
    സർവേ ഭവന്തോ ഗച്ഛന്തു സർവാ മേ ഽപചിതിഃ കൃതാ
38 യാതേഷു കുരുഷു ക്ഷത്താ ദാശാർഹം അപരാജിതം
    അഭ്യർചയാം ആസ തദാ സർവകാമൈഃ പ്രയത്നവാൻ
39 തതഃ ക്ഷത്താന്ന പാനാനി ശുചീനി ഗുണവന്തി ച
    ഉപാഹരദ് അനേകാനി കേശവായ മഹാത്മനേ
40 തൈർ തർപയിത്വാ പ്രഥമം ബ്രാഹ്മണാൻ മധുസൂദനഃ
    വേദവിദ്ഭ്യോ ദദൗ കൃഷ്ണഃ പരമദ്രവിണാന്യ് അപി
41 തതോ ഽനുയായിഭിഃ സാർധം മരുദ്ഭിർ ഇവ വാസവഃ
    വിദുരാന്നാനി ബുഭുജേ ശുചീനി ഗുണവന്തി ച