മഹാഭാരതം മൂലം/ഉദ്യോഗപർവം/അധ്യായം44

മഹാഭാരതം മൂലം/ഉദ്യോഗപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം44

1 [ധൃ]
     സനത്സുജാത യദ് ഇമാം പരാർഥാം; ബ്രാഹ്മീം വാചം പ്രവദസി വിശ്വരൂപാം
     പരാം ഹി കാമേഷു സുദുർലഭാം കഥാം; തദ് ബ്രൂഹി മേ വാക്യം ഏതത് കുമാര
2 [സൻ]
     നൈതദ് ബ്രഹ്മ ത്വരമാണേന ലഭ്യം; യൻ മാം പൃച്ഛസ്യ് അഭിഹൃഷ്യസ്യ് അതീവ
     അവ്യക്തവിദ്യാം അഭിധാസ്യേ പുരാണീം; ബുദ്ധ്യാ ച തേഷാം ബ്രഹ്മചര്യേണ സിദ്ധാം
3 അവ്യക്തവിദ്യാം ഇതി യത് സനാതനീം; ബ്രവീഷി ത്വം ബ്രഹ്മചര്യേണ സിദ്ധാം
     അനാരഭ്യാ വസതീഹാര്യ കാലേ; കഥം ബ്രാഹ്മണ്യം അമൃതത്വം ലഭേത
4 [സൻ]
     യേ ഽസ്മിംൽ ലോകേ വിജയന്തീഹ കാമാൻ; ബ്രാഹ്മീം സ്ഥിതിം അനുതിതിക്ഷമാണാഃ
     ത ആത്മാനം നിർഹരന്തീഹ ദേഹാൻ; മുഞ്ജാദ് ഇഷീകാം ഇവ സത്ത്വസംസ്ഥാഃ
5 ശരീരം ഏതൗ കുരുതഃ പിതാ മാതാ ച ഭാരത
     ആചാര്യ ശാസ്താ യാ ജാതിഃ സാ സത്യാ സാജരാമരാ
6 ആചാര്യ യോനിം ഇഹ യേ പ്രവിശ്യ; ഭൂത്വാ ഗർഭം ബ്രഹ്മചര്യം ചരന്തി
     ഇഹൈവ തേ ശാസ്ത്രകാരാ ഭവന്തി; പ്രഹായ ദേഹം പരമം യാന്തി യോഗം
7 യ ആവൃണോത്യ് അവിതഥേന കർണാ; വൃതം കുർവന്ന് അമൃതം സമ്പ്രയച്ഛൻ
     തം മന്യേത പിതരം മാതരം ച; തസ്മൈ ന ദ്രുഹ്യേത് കൃതം അസ്യ ജാനൻ
8 ഗുരും ശിഷ്യോ നിത്യം അഭിമന്യമാനഃ; സ്വാധ്യായം ഇച്ഛേച് ഛുചിർ അപ്രമത്തഃ
     മാനം ന കുര്യാൻ ന ദധീത രോഷം; ഏഷ പ്രഥമോ ബ്രഹ്മചര്യസ്യ പാദഃ
9 ആചാര്യസ്യ പ്രിയം കുര്യാത് പ്രാണൈർ അപി ധനൈർ അപി
     കർമണാ മനസാ വാചാ ദ്വിതീയഃ പാദ ഉച്യതേ
10 സമാ ഗുരൗ യഥാവൃത്തിർ ഗുരു പത്ന്യാം തഥാ ഭവേത്
    യഥോക്തകാരീ പ്രിയകൃത് തൃതീയഃ പാദ ഉച്യതേ
11 നാചാര്യായേഹോപകൃത്വാ പ്രവാദം; പ്രാജ്ഞഃ കുർവീത നൈതദ് അഹം കരോമി
    ഇതീവ മന്യേത ന ഭാഷയേത; സ വൈ ചതുർഥോ ബ്രഹ്മചര്യസ്യ പാദഃ
12 ഏവം വസന്തം യദ് ഉപപ്ലവേദ് ധനം; ആചാര്യായ തദ് അനുപ്രയച്ഛേത്
    സതാം വൃദ്ധിം ബഹുഗുണാം ഏവം ഏതി; ഗുരോഃ പുത്രേ ഭവതി ച വൃത്തിർ ഏഷാ
13 ഏവം വസൻ സർവതോ വർധതീഹ; ബഹൂൻ പുത്രാംൽ ലഭതേ ച പ്രതിഷ്ഠാം
    വർഷന്തി ചാസ്മൈ പ്രദിശോ ദിശശ് ച; വസന്ത്യ് അസ്മിൻ ബ്രഹ്മചര്യേ ജനാശ് ച
14 ഏതന ബ്രഹ്മചര്യേണ ദേവാ ദേവത്വം ആപ്നുവൻ
    ഋഷയശ് ച മഹാഭാഗാ ബ്രഹ്മലോകം മനീഷിണഃ
15 ഗന്ധർവാണാം അനേനൈവ രൂപം അപ്സരസാം അഭൂത്
    ഏതേന ബ്രഹ്മചര്യേണ സൂര്യോ അഹ്നായ ജായതേ
16 യ ആശയേത് പാടയേച് ചാപി രാജൻ; സർവം ശരീരം തപസാ തപ്യമാനഃ
    ഏതേനാസൗ ബാല്യം അത്യേതി വിദ്വാൻ; മൃത്യും തഥാ രോധയത്യ് അന്തകാലേ
17 അന്തവന്തഃ ക്ഷത്രിയ തേ ജയന്തി; ലോകാഞ് ജനാഃ കർമണാ നിർമിതേന
    ബ്രഹ്മൈവ വിദ്വാംസ് തേനാഭ്യേതി സർവം; നാന്യഃ പന്ഥാ അയനായ വിദ്യതേ
18 ആഭാതി ശുക്ലം ഇവ ലോഹിതം ഇവ; അഥോ കൃഷ്ണം അഥാഞ്ജനം കാദ്രവം വാ
    തദ് ബ്രാഹ്മണഃ പശ്യതി യോ ഽത്ര വിദ്വാൻ; കഥംരൂപം തദ് അമൃതം അക്ഷരം പദം
19 നാഭാതി ശുക്ലം ഇവ ലോഹിതം ഇവ; അഥോ കൃഷ്ണം ആയസം അർകവർണം
    ന പൃഥിവ്യാം തിഷ്ഠതി നാന്തരിക്ഷേ; നൈതത് സമുദ്രേ സലിലം ബിഭർതി
20 ന താരകാസു ന ച വിദ്യുദ് ആശ്രിതം; ന ചാഭ്രേഷു ദൃശ്യതേ രൂപം അസ്യ
    ന ചാപി വായൗ ന ച ദേവതാസു; ന തച് ചന്ദ്രേ ദൃശ്യതേ നോത സൂര്യേ
21 നൈവർക്ഷു തൻ ന യജുഃഷു നാപ്യ് അഥർവസു; ന ചൈവ ദൃശ്യത്യ് അമലേഷു സാമസു
    രഥന്തരേ ബാർഹതേ ചാപി രാജൻ; മഹാവ്രതേ നൈവ ദൃശ്യേദ് ധ്രുവം തത്
22 അപാരണീയം തമസഃ പരസ്താത്; തദ് അന്തകോ ഽപ്യ് ഏതി വിനാശകാലേ
    അണീയ രൂപം ക്ഷുര ധാരയാ തൻ; മഹച് ച രൂപം ത്വ് അപി പർവതേഭ്യഃ
23 സാ പ്രതിഷ്ഠാ തദ് അമൃതം ലോകാസ് തദ് ബ്രഹ്മ തദ് യശഃ
    ഭൂതാനി ജജ്ഞിരേ തസ്മാത് പ്രലയം യാന്തി തത്ര ച
24 അനാമയം തൻ മഹദ് ഉദ്യതം യശോ; വാചോ വികാരാൻ കവയോ വദന്തി
    തസ്മിഞ് ജഗത് സർവം ഇദം പ്രതിഷ്ഠിതം; യേ തദ് വിദുർ അമൃതാസ് തേ ഭവന്തി