മഹാഭാരതം മൂലം/ഉദ്യോഗപർവം/അധ്യായം178

മഹാഭാരതം മൂലം/ഉദ്യോഗപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം178

1 ഭീഷ്മ ഉവാച
     തതസ് തൃതീയേ ദിവസേ സമേ ദേശേ വ്യവസ്ഥിതഃ
     പ്രേഷയാം ആസ മേ രാജൻ പ്രാപ്തോ ഽസ്മീതി മഹാവ്രതഃ
2 തം ആഗതം അഹം ശ്രുത്വാ വിഷയാന്തം മഹാബലം
     അഭ്യഗച്ഛം ജവേനാശു പ്രീത്യാ തേജോനിധിം പ്രഭും
3 ഗാം പുരസ്കൃത്യ രാജേന്ദ്ര ബ്രാഹ്മണൈഃ പരിവാരിതഃ
     ഋത്വിഗ്ഭിർ ദേവകൽപൈശ് ച തഥൈവ ച പുരോഹിതൈഃ
4 സ മാം അഭിഗതം ദൃഷ്ട്വാ ജാമദഗ്ന്യഃ പ്രതാപവാൻ
     പ്രതിജഗ്രാഹ താം പൂജാം വചനം ചേദം അബ്രവീത്
5 ഭീഷ്മ കാം ബുദ്ധിം ആസ്ഥായ കാശിരാജസുതാ ത്വയാ
     അകാമേയം ഇഹാനീതാ പുനശ് ചൈവ വിസർജിതാ
6 വിഭ്രംശിതാ ത്വയാ ഹീയം ധർമാവാപ്തേഃ പരാവരാത്
     പരാമൃഷ്ടാം ത്വയാ ഹീമാം കോ ഹി ഗന്തും ഇഹാർഹതി
7 പ്രത്യാഖ്യാതാ ഹി ശാല്വേന ത്വയാ നീതേതി ഭാരത
     തസ്മാദ് ഇമാം മന്നിയോഗാത് പ്രതിഗൃഹ്ണീഷ്വ ഭാരത
8 സ്വധർമം പുരുഷവ്യാഘ്ര രാജപുത്രീ ലഭത്വ് ഇയം
     ന യുക്തം അവമാനോ ഽയം കർതും രാജ്ഞാ ത്വയാനഘ
9 തതസ് തം നാതിമനസം സമുദീക്ഷ്യാഹം അബ്രുവം
     നാഹം ഏനാം പുനർ ദദ്യാം ഭ്രാത്രേ ബ്രഹ്മൻ കഥം ചന
10 ശാല്വസ്യാഹം ഇതി പ്രാഹ പുരാ മാം ഇഹ ഭാർഗവ
    മയാ ചൈവാഭ്യനുജ്ഞാതാ ഗതാ സൗഭപുരം പ്രതി
11 ന ഭയാൻ നാപ്യ് അനുക്രോശാൻ ന ലോഭാൻ നാർഥകാമ്യയാ
    ക്ഷത്രധർമം അഹം ജഹ്യാം ഇതി മേ വ്രതം ആഹിതം
12 അഥ മാം അബ്രവീദ് രാമഃ ക്രോധപര്യാകുലേക്ഷണഃ
    ന കരിഷ്യസി ചേദ് ഏതദ് വാക്യം മേ കുരുപുംഗവ
13 ഹനിഷ്യാമി സഹാമാത്യം ത്വാം അദ്യേതി പുനഃ പുനഃ
    സംരംഭാദ് അബ്രവീദ് രാമഃ ക്രോധപര്യാകുലേക്ഷണഃ
14 തം അഹം ഗീർഭിർ ഇഷ്ടാഭിഃ പുനഃ പുനർ അരിന്ദമം
    അയാചം ഭൃഗുശാർദൂലം ന ചൈവ പ്രശശാമ സഃ
15 തം അഹം പ്രണമ്യ ശിരസാ ഭൂയോ ബ്രാഹ്മണസത്തമം
    അബ്രുവം കാരണം കിം തദ് യത് ത്വം യോദ്ധും ഇഹേച്ഛസി
16 ഇഷ്വസ്ത്രം മമ ബാലസ്യ ഭവതൈവ ചതുർവിധം
    ഉപദിഷ്ടം മഹാബാഹോ ശിഷ്യോ ഽസ്മി തവ ഭാർഗവ
17 തതോ മാം അബ്രവീദ് രാമഃ ക്രോധസംരക്തലോചനഃ
    ജാനീഷേ മാം ഗുരും ഭീഷ്മ ന ചേമാം പ്രതിഗൃഹ്ണസേ
    സുതാം കാശ്യസ്യ കൗരവ്യ മത്പ്രിയാർഥം മഹീപതേ
18 ന ഹി തേ വിദ്യതേ ശാന്തിർ അന്യഥാ കുരുനന്ദന
    ഗൃഹാണേമാം മഹാബാഹോ രക്ഷസ്വ കുലം ആത്മനഃ
    ത്വയാ വിഭ്രംശിതാ ഹീയം ഭർതാരം നാഭിഗച്ഛതി
19 തഥാ ബ്രുവന്തം തം അഹം രാമം പരപുരഞ്ജയം
    നൈതദ് ഏവം പുനർ ഭാവി ബ്രഹ്മർഷേ കിം ശ്രമേണ തേ
20 ഗുരുത്വം ത്വയി സമ്പ്രേക്ഷ്യ ജാമദഗ്ന്യ പുരാതനം
    പ്രസാദയേ ത്വാം ഭഗവംസ് ത്യക്തൈഷാ ഹി പുരാ മയാ
21 കോ ജാതു പരഭാവാം ഹി നാരീം വ്യാലീം ഇവ സ്ഥിതാം
    വാസയേത ഗൃഹേ ജാനൻ സ്ത്രീണാം ദോഷാൻ മഹാത്യയാൻ
22 ന ഭയാദ് വാസവസ്യാപി ധർമം ജഹ്യാം മഹാദ്യുതേ
    പ്രസീദ മാ വാ യദ് വാ തേ കാര്യം തത് കുരു മാചിരം
23 അയം ചാപി വിശുദ്ധാത്മൻ പുരാണേ ശ്രൂയതേ വിഭോ
    മരുത്തേന മഹാബുദ്ധേ ഗീതഃ ശ്ലോകോ മഹാത്മനാ
24 ഗുരോർ അപ്യ് അവലിപ്തസ്യ കാര്യാകാര്യം അജാനതഃ
    ഉത്പഥപ്രതിപന്നസ്യ കാര്യം ഭവതി ശാസനം
25 സ ത്വം ഗുരുർ ഇതി പ്രേമ്ണാ മയാ സംമാനിതോ ഭൃശം
    ഗുരുവൃത്തം ന ജാനീഷേ തസ്മാദ് യോത്സ്യാമ്യ് അഹം ത്വയാ
26 ഗുരും ന ഹന്യാം സമരേ ബ്രാഹ്മണം ച വിശേഷതഃ
    വിശേഷതസ് തപോവൃദ്ധം ഏവം ക്ഷാന്തം മയാ തവ
27 യുദ്യതേഷും അഥോ ദൃഷ്ട്വാ ബ്രാഹ്മണം ക്ഷത്രബന്ധുവത്
    യോ ഹന്യാത് സമരേ ക്രുദ്ധോ യുധ്യന്തം അപലായിനം
    ബ്രഹ്മഹത്യാ ന തസ്യ സ്യാദ് ഇതി ധർമേഷു നിശ്ചയഃ
28 ക്ഷത്രിയാണാം സ്ഥിതോ ധർമേ ക്ഷത്രിയോ ഽസ്മി തപോധന
    യോ യഥാ വർതതേ യസ്മിംസ് തഥാ തസ്മിൻ പ്രവർതയൻ
    നാധർമം സമവാപ്നോതി നരഃ ശ്രേയശ് ച വിന്ദതി
29 അർഥേ വാ യദി വാ ധർമേ സമർഥോ ദേശകാലവിത്
    അനർഥസംശയാപന്നഃ ശ്രേയാൻ നിഃസംശയേന ച
30 യസ്മാത് സംശയിതേ ഽർഥേ ഽസ്മിൻ യഥാന്യായം പ്രവർതസേ
    തസ്മാദ് യോത്സ്യാമി സഹിതസ് ത്വയാ രാമ മഹാഹവേ
    പശ്യ മേ ബാഹുവീര്യം ച വിക്രമം ചാതിമാനുഷം
31 ഏവംഗതേ ഽപി തു മയാ യച് ഛക്യം ഭൃഗുനന്ദന
    തത് കരിഷ്യേ കുരുക്ഷേത്രേ യോത്സ്യേ വിപ്ര ത്വയാ സഹ
    ദ്വന്ദ്വേ രാമ യഥേഷ്ടം തേ സജ്ജോ ഭവ മഹാമുനേ
32 തത്ര ത്വം നിഹതോ രാമ മയാ ശരശതാചിതഃ
    ലപ്സ്യസേ നിർജിതാംൽ ലോകാഞ് ശസ്ത്രപൂതോ മഹാരണേ
33 സ ഗച്ഛ വിനിവർതസ്വ കുരുക്ഷേത്രം രണപ്രിയ
    തത്രൈഷ്യാമി മഹാബാഹോ യുദ്ധായ ത്വാം തപോധന
34 അപി യത്ര ത്വയാ രാമ കൃതം ശൗചം പുരാ പിതുഃ
    തത്രാഹം അപി ഹത്വാ ത്വാം ശൗചം കർതാസ്മി ഭാർഗവ
35 തത്ര ഗച്ഛസ്വ രാമ ത്വം ത്വരിതം യുദ്ധദുർമദ
    വ്യപനേഷ്യാമി തേ ദർപം പൗരാണം ബ്രാഹ്മണബ്രുവ
36 യച് ചാപി കത്ഥസേ രാമ ബഹുശഃ പരിഷത്സു വൈ
    നിർജിതാഃ ക്ഷത്രിയാ ലോകേ മയൈകേനേതി തച് ഛൃണു
37 ന തദാ ജായതേ ഭീഷ്മോ മദ്വിധഃ ക്ഷത്രിയോ ഽപി വാ
    യസ് തേ യുദ്ധമയം ദർപം കാമം ച വ്യപനാശയേത്
38 സോ ഽഹം ജാതോ മഹാബാഹോ ഭീഷ്മഃ പരപുരഞ്ജയഃ
    വ്യപനേഷ്യാമി തേ ദർപം യുദ്ധേ രാമ ന സംശയഃ