മഹാഭാരതം മൂലം/ഉദ്യോഗപർവം/അധ്യായം127

മഹാഭാരതം മൂലം/ഉദ്യോഗപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം127

1 [വ്]
     കൃഷ്ണസ്യ വചനം ശ്രുത്വാ ധൃതരാഷ്ട്രോ ജനേശ്വരഃ
     വിദുരം സർവധർമജ്ഞം ത്വരമാണോ ഽഭ്യഭാഷത
2 ഗച്ഛ താത മഹാപ്രാജ്ഞാം ഗാന്ധാരീം ദീർഘദർശിനീം
     ആനയേഹ തയാ സാർധം അനുനേഷ്യാമി ദുർമതിം
3 യദി സാപി ദുരാത്മാനം ശമയേദ് ദുഷ്ടചേതസം
     അപി കൃഷ്ണായ സുഹൃദസ് തിഷ്ഠേമ വചനേ വയം
4 അപി ലോഭാഭിഭൂതസ്യ പന്ഥാനം അനുദർശയേത്
     ദുർബുദ്ധേർ ദുഃസഹായസ്യ സമർഥം ബ്രുവതീ വചഃ
5 അപി നോ വ്യസനം ഘോരം ദുര്യോധനകൃതം മഹത്
     ശമയേച് ചിരരാത്രായ യോഗക്ഷേമവദ് അവ്യയം
6 രാജ്ഞസ് തു വചനം ശ്രുത്വാ വിദുരോ ദീർഘദർശിനീം
     ആനയാം ആസ ഗാന്ധാരീം ധൃതരാഷ്ട്രസ്യ ശാസനാത്
7 ഏഷ ഗാന്ധാരി പുത്രസ് തേ ദുരാത്മാ ശാസനാതിഗഃ
     ഐശ്വര്യലോഭാദ് ഐശ്വര്യം ജീവിതം ച പ്രഹാസ്യതി
8 അശിഷ്ടവദ് അമര്യാദഃ പാപൈഃ സഹ ദുരാത്മഭിഃ
     സഭായാ നിർഗതോ മൂഢോ വ്യതിക്രമ്യ സുഹൃദ് വചഃ
9 സാ ഭർതുർ വചനം ശ്രുത്വാ രാജപുത്രീ യശസ്വിനീ
     അന്വിച്ഛന്തീ മഹച് ഛ്രേയോ ഗാന്ധാരീ വാക്യം അബ്രവീത്
10 ആനയേഹ സുതം ക്ഷിപ്രം രാജ്യകാമുകം ആതുരം
    ന ഹി രാജ്യം അശിഷ്ടേന ശക്യം ധർമാർഥലോപിനാ
11 ത്വം ഹ്യ് ഏവാത്ര ഭൃശം ഗർഹ്യോ ധൃതരാഷ്ട്ര സുതപ്രിയഃ
    യോ ജാനപാപതാം അസ്യ തത് പ്രജ്ഞാം അനുവർതസേ
12 സ ഏഷ കാമമന്യുഭ്യാം പ്രലബ്ധോ മോഹം ആസ്ഥിതഃ
    അശക്യോ ഽദ്യ ത്വയാ രാജൻ വിനിവർതയിതും ബലാത്
13 രാജ്യപ്രദാനേ മൂഢസ്യ ബാലിശസ്യ ദുരാത്മനഃ
    ദുഃസഹായസ്യ ലുബ്ധസ്യ ധൃതരാഷ്ട്രോ ഽശ്രുതേ ഫലം
14 കഥം ഹി സ്വജനേ ഭേദം ഉപേക്ഷേത മഹാമതിഃ
    ഭിന്നം ഹി സ്വജനേന ത്വാം പ്രസഹിഷ്യന്തി ശത്രവഃ
15 യാ ഹി ശക്യാ മഹാരാജ സാമ്നാ ദാനേന വാ പുനഃ
    നിസ്തർതും ആപദഃ സ്വേഷു ദണ്ഡം കസ് തത്ര പാതയേത്
16 ശാസനാദ് ധൃതരാഷ്ട്രസ്യ ദുര്യോധനം അമർഷണം
    മാതുശ് ച വചനാത് ക്ഷത്താ സഭാം പ്രാവേശയത് പുനഃ
17 സ മാതുർ വചനാകാങ്ക്ഷീ പ്രവിവേശ സഭാം പുനഃ
    അഭിതാമ്രേക്ഷണഃ ക്രോധാൻ നിഃശ്വസന്ന് ഇവ പന്നഗഃ
18 തം പ്രവിഷ്ടം അഭിപ്രേക്ഷ്യ പുത്രം ഉത്പഥം ആസ്ഥിതം
    വിഗർഹമാണാ ഗാന്ധാരീ സമർഥം വാക്യം അബ്രവീത്
19 ദുര്യോധന നിബോധേദം വചനം മമ പുത്രക
    ഹിതം തേ സാനുബന്ധസ്യ തഥായത്യാം സുഖോദയം
20 ഭീഷ്മസ്യ തു പിതുശ് ചൈവ മമ ചാപചിതിഃ കൃതാ
    ഭവേദ് ദ്രോണ മുഖാനാം ച സുഹൃദാം ശാമ്യതാ ത്വയാ
21 ന ഹി രാജ്യം മഹാപ്രാജ്ഞ സ്വേന കാമേന ശക്യതേ
    അവാപ്തും രക്ഷിതും വാപി ഭോക്തും വാ ഭരതർഷഭ
22 ന ഹ്യ് അവശ്യേന്ദ്രിയോ രാജ്യം അശ്നീയാദ് ദീർഘം അന്തരം
    വിജിതാത്മാ തു മേധാവീ സ രാജ്യം അഭിപാലയേത്
23 കാമക്രോധൗ ഹി പുരുഷം അർഥ്യേഭ്യോ വ്യപകർഷതഃ
    തൗ തു ശത്രൂ വിനിർജിത്യ രാജാ വിജയതേ മഹീം
24 ലോകേശ്വര പ്രഭുത്വം ഹി മഹദ് ഏതദ് ദുരാത്മഭിഃ
    രാജ്യം നാമേപ്സിതം സ്ഥാനം ന ശക്യം അഭിരക്ഷിതും
25 ഇന്ദ്രിയാണി മഹത് പ്രേപ്സുർ നിയച്ഛേദ് അർഥധർമയോഃ
    ഇന്ദ്രിയൈർ നിയതൈർ ബുദ്ധിർ വർധതേ ഽഗ്നിർ ഇവേന്ധനൈഃ
26 അവിധ്യേയാനി ഹീമാനി വ്യാപാദയിതും അപ്യ് അലം
    അവിധേയാ ഇവാദാന്താ ഹയാഃ പഥി കുസാരഥിം
27 അവിജിത്യ യ ആത്മാനം അമാത്യാൻ വിജിഗീഷതേ
    അജിതാത്മാജിതാമാത്യഃ സോ ഽവശഃ പരിഹീയതേ
28 ആത്മാനം ഏവ പ്രഥമം ദേശരൂപേണ യോ ജയേത്
    തതോ ഽമാത്യാൻ അമിത്രാംശ് ച ന മോഘം വിജിഗീഷതേ
29 വശ്യേന്ദ്രിയം ജിതാമാത്യം ധൃതദണ്ഡം വികാരിഷു
    പരീക്ഷ്യ കാരിണം ധീരം അത്യന്തം ശ്രീർ നിഷേവതേ
30 ക്ഷുദ്രാക്ഷേണേവ ജാലേന ഝഷാവ് അപിഹിതാവ് ഉഭൗ
    കാമക്രോധൗ ശരീരസ്ഥൗ പ്രജ്ഞാനം തൗ വിലുമ്പതഃ
31 യാഭ്യാം ഹി ദേവാഃ സ്വര്യാതുഃ സ്വർഗസ്യാപിദധുർ മുഖം
    ബിഭ്യതോ ഽനുപരാഗസ്യ കാമക്രോധൗ സ്മ വർധിതൗ
32 കാമം ക്രോധം ച ലോഭം ച ദംഭം ദർപം ച ഭൂമിപഃ
    സമ്യഗ് വിജേതും യോ വേദ സ സമീം അഭിജായതേ
33 സതതം നിഗ്രഹേ യുക്ത ഇന്ദ്രിയാണാം ഭവേൻ നൃപഃ
    ഈപ്സന്ന് അർഥം ച ധർമം ച ദ്വിഷതാം ച പരാഭവം
34 കാമാഭിഭൂതഃ ക്രോധാദ് വാ യോ മിഥ്യാ പ്രതിപദ്യതേ
    സ്വേഷു ചാന്യേഷു വാ തസ്യ ന സഹായാ ഭവന്ത്യ് ഉത
35 ഏകീഭൂതൈർ മഹാപ്രാജ്ഞൈഃ ശൂരൈർ അരിനിബർഹണൈഃ
    പാണ്ഡവൈഃ പൃഥിവീം താത ഭോക്ഷ്യസേ സഹിതഃ സുഖീ
36 യഥാ ഭീഷ്മഃ ശാന്തനവോ ദ്രോണശ് ചാപി മഹാരഥഃ
    ആഹതുസ് താത തഃ സത്യം അജേയൗ കൃഷ്ണ പാണ്ഡവൗ
37 പ്രപദ്യസ്വ മഹാബാഹും കൃഷ്ണം അക്ലിഷ്ടകാരിണം
    പ്രസന്നോ ഹി സുഖായ സ്യാദ് ഉഭയോർ ഏവ കേശവഃ
38 സുഹേദാം അർഥകാമാനാം യോ ന തിഷ്ഠതി ശാസനേ
    പ്രാജ്ഞാനാം കൃതവിദ്യാനാം സ നരഃ ശത്രുനന്ദനഃ
39 ന യുദ്ധേ താത കല്യാണം ന ധർമാർഥൗ കുതഃ സുഖം
    ന ചാപി വിജയോ നിത്യം മാ യുദ്ധേ ചേത ആധിഥാഃ
40 ഭീഷ്മേണ ഹി മഹാപ്രാജ്ഞ പിത്രാ തേ ബാഹ്ലികേന ച
    ദത്തോ ഽംശഃ പാണ്ഡുപുത്രാണാം ഭേദാദ് ഭീതൈർ അരിന്ദമ
41 തസ്യ ചൈതത് പ്രദാനസ്യ ഫലം അദ്യാനുപശ്യസി
    യദ്ഭുങ്ക്ഷേ പൃഥിവീം സർവാം ശൂരൈർ നിഹതകണ്ടകാം
42 പ്രയച്ഛ പാണ്ഡുപുത്രാണാമ്യഥോചിതം അരിന്ദമ
    യദീച്ഛസി സഹാമാത്യോ ഭോക്തും അർധം മഹീക്ഷിതാം
43 അലം അർധം പൃഥിവ്യാസ് തേ സഹാമാത്യസ്യ ജീവനം
    സുഹൃദാം വചനേ തിഷ്ഠൻ യശഃ പ്രാപ്സ്യസി ഭാരത
44 ശ്രീമദ്ഭിർ ആത്മവദ്ഭിർ ഹി ബുദ്ധിമദ്ഭിർ ജിതേന്ദ്രിയൈഃ
    പാണ്ഡവൈർ വിഗ്രഹസ് താത ഭ്രംശയേൻ മഹതഃ സുഖാത്
45 നിഗൃഹ്യ സുഹൃദാം മന്യും ശാധി രാജ്യം യഥോചിതം
    സ്വം അംശം പാണ്ഡുപുത്രേഭ്യഃ പ്രദായ ഭരതർഷഭ
46 അലം അഹ്നാ നികാരോ ഽയം ത്രയോദശ സമാഃ കൃതഃ
    ശമയൈനം മഹാപ്രാജ്ഞ കാമക്രോധസമേധിതം
47 ന ചൈഷ ശക്തഃ പാർഥാനാം യസ് ത്വദർഥം അഭീപ്സതി
    സൂതപുത്രോ ദൃഢക്രോധോ ഭ്രാതാ ദുഃശാസനശ് ച തേ
48 ഭീഷ്മേ ദ്രോണേ കൃപേ കർണേ ഭീമസേനേ ധനഞ്ജയേ
    ധൃഷ്ടദ്യുമ്നേ ച സങ്ക്രുദ്ധേ ന സ്യുഃ സർവാഃ പ്രജാ ധ്രുവം
49 അമർഷവശം ആപന്നോ മാ കുരൂംസ് താത ജീഘനഃ
    സർവാ ഹി പൃഥിവീ സ്പൃഷ്ടാ ത്വത് പാണ്ഡവ കൃതേ വധം
50 യച് ച ത്വം മന്യസേ മൂഢ ഭീഷ്മദ്രോണകൃപാദയഃ
    യോത്സ്യന്തേ സർവശക്ത്യേതി നൈതദ് അദ്യോപപദ്യതേ
51 സമം ഹി രാജ്യം പ്രീതിശ് ച സ്ഥാനം ച വിജിതാത്മനാം
    പാണ്ഡവേഷ്വ് അഥ യുഷ്മാസു ധർമസ് ത്വ് അഭ്യധികസ് തതഃ
52 രാജപിണ്ഡ ഭയാദ് ഏതേ യദി ഹാസ്യന്തി ജീവിതം
    ന ഹി ശക്ഷ്യന്തി രാജാനം യുധിഷ്ഠിരം ഉദീക്ഷിതും
53 ന ലോഭാദ് അർഥസമ്പത്തിർ നരാണാം ഇഹ ദൃശ്യതേ
    തദ് അലം താത ലോഭേന പ്രശാമ്യ ഭരതർഷഭ