മഹാഭാരതം മൂലം/ആദിപർവം/അധ്യായം3

←അധ്യായം2

മഹാഭാരതം മൂലം/ആദിപർവം രചന:വ്യാസൻ അധ്യായം3

അധ്യായം4→

1 [സൂത]
     ജനമേജയഃ പാരിക്ഷിതഃ സഹ ഭ്രാതൃഭിഃ കുരുക്ഷേത്രേ ദീർഘസത്ത്രം ഉപാസ്തേ
     തസ്യ ഭ്രാതരസ് ത്രയഃ ശ്രുതസേനോഗ്രസേനോ ഭീമസേന ഇതി
 2 തേഷു തത് സത്രം ഉപാസീനേഷു തത്ര ശ്വാഭ്യാഗച്ഛത് സാരമേയഃ
     സജനമേജയസ്യ ഭ്രാതൃഭിർ അഭിഹതോ രോരൂയമാണോ മാതുഃ സമീപം ഉപാഗച്ഛത്
 3 തം മാതാ രോരൂയമാണം ഉവാച
     കിം രോദിഷി
     കേനാസ്യ് അഭിഹത ഇതി
 4 സ ഏവം ഉക്തോ മാതരം പ്രത്യുവാച
     ജനമേജയസ്യ ഭ്രാതൃഭിർ അഭിഹതോ ഽസ്മീതി
 5 തം മാതാ പ്രത്യുവാച
     വ്യക്തം ത്വയാ തത്രാപരാദ്ധം യേനാസ്യ് അഭിഹത ഇതി
 6 സ താം പുനർ ഉവാച
     നാപരാധ്യാമി കിം ചിത്
     നാവേക്ഷേ ഹവീംഷി നാവലിഹ ഇതി
 7 തച് ഛ്രുത്വാ തസ്യ മാതാ സരമാ പുത്രശോകാർതാ തത് സത്രം ഉപാഗച്ഛദ് യത്ര സജനമേജയഃ സഹ ഭ്രാതൃഭിർ ദീർഘസത്രം ഉപാസ്തേ
 8 സ തയാ ക്രുദ്ധയാ തത്രോക്തഃ
     അയം മേ പുത്രോ ന കിം ചിദ് അപരാധ്യതി
     കിമർഥം അഭിഹത ഇതി
     യസ്മാച് ചായം അഭിഹതോ ഽനപകാരീ തസ്മാദ് അദൃഷ്ടം ത്വാം ഭയം ആഗമിഷ്യതീതി
 9 സജനമേജയ ഏവം ഉക്തോ ദേവ ശുന്യാ സരമയാ ദൃഢം സംഭ്രാന്തോ വിഷണ്ണശ് ചാസീത്
 10 സ തസ്മിൻ സത്രേ സമാപ്തേ ഹാസ്തിനപുരം പ്രത്യേത്യ പുരോഹിതം അനുരൂപം അന്വിച്ഛമാനഃ പരം യത്നം അകരോദ് യോ മേ പാപകൃത്യാം ശമയേദ് ഇതി
11 സ കദാ ചിൻ മൃഗയാം യാതഃ പാരിക്ഷിതോ ജനമേജയഃ കസ്മിംശ് ചിത് സ്വവിഷയോദ്ദേശേ ആശ്രമം അപശ്യത്
12 തത്ര കശ് ചിദ് ഋഷിർ ആസാം ചക്രേ ശ്രുതശ്രവാ നാമ
    തസ്യാഭിമതഃ പുത്ര ആസ്തേ സോമശ്രവാ നാമ
13 തസ്യ തം പുത്രം അഭിഗമ്യ ജനമേജയഃ പാരിക്ഷിതഃ പൗരോഹിത്യായ വവ്രേ
14 സ നമസ്കൃത്യ തം ഋഷിം ഉവാച
    ഭഗവന്ന് അയം തവ പുത്രോ മമ പുരോഹിതോ ഽസ്ത്വ് ഇതി
15 സ ഏവം ഉക്തഃ പ്രത്യുവാച
    ഭോ ജനമേജയ പുത്രോ ഽയം മമ സർപ്യാം ജാതഃ
    മഹാതപസ്വീ സ്വാധ്യായസമ്പന്നോ മത് തപോ വീര്യസംഭൃതോ മച് ഛുക്രം പീതവത്യാസ് തസ്യാഃ കുക്ഷൗ സംവൃദ്ധഃ
    സമർഥോ ഽയം ഭവതഃ സർവാഃ പാപകൃത്യാഃ ശമയിതും അന്തരേണ മഹാദേവ കൃത്യാം
    അസ്യ ത്വ് ഏകം ഉപാംശു വ്രതം
    യദ് ഏനം കശ് ചിദ് ബ്രാഹ്മണഃ കം ചിദ് അർഥം അഭിയാചേത് തം തസ്മൈ ദദ്യാദ് അയം
    യദ്യ് ഏതദ് ഉത്സഹസേ തതോ നയസ്വൈനം ഇതി
16 തേനൈവം ഉത്കോ ജനമേജയസ് തം പ്രത്യുവാച
    ഭഗവംസ് തഥാ ഭവിഷ്യതീതി
17 സ തം പുരോഹിതം ഉപാദായോപാവൃത്തോ ഭ്രാതൄൻ ഉവാച
    മയായം വൃത ഉപാധ്യായഃ
    യദ് അയം ബ്രൂയാത് തത് കാര്യം അവിചാരയദ്ഭിർ ഇതി
18 തേനൈവം ഉക്താ ഭ്രാതരസ് തസ്യ തഥാ ചക്രുഃ
    സ തഥാ ഭ്രാതൄൻ സന്ദിശ്യ തക്ഷശിലാം പ്രത്യഭിപ്രതസ്ഥേ
    തം ച ദേശം വശേ സ്ഥാപയാം ആസ
19 ഏതസ്മിന്ന് അന്തരേ കശ് ചിദ് ഋഷിർ ധൗമ്യോ നാമായോദഃ
20 സ ഏകം ശിഷ്യം ആരുണിം പാഞ്ചാല്യം പ്രേഷയാം ആസ
    ഗച്ഛ കേദാരഖണ്ഡം ബധാനേതി
21 സ ഉപാധ്യായേന സന്ദിഷ്ട ആരുണിഃ പാഞ്ചാല്യസ് തത്ര ഗത്വാ തത് കേദാരഖണ്ഡം ബദ്ധും നാശക്നോത്
22 സ ക്ലിശ്യമാനോ ഽപശ്യദ് ഉപായം
    ഭവത്വ് ഏവം കരിഷ്യാമീതി
23 സ തത്ര സംവിവേശ കേദാരഖണ്ഡേ
    ശയാനേ തസ്മിംസ് തദ് ഉദകം തസ്ഥൗ
24 തതഃ കദാ ചിദ് ഉപാധ്യായ ആയോദോ ധൗമ്യഃ ശിഷ്യാൻ അപൃച്ഛത്
    ക്വ ആരുണിഃ പാഞ്ചാല്യോ ഗത ഇതി
25 തേ പ്രത്യൂചുഃ
    ഭഗവതൈവ പ്രേഷിതോ ഗച്ഛ കേദാരഖണ്ഡം ബധാനേതി
26 സ ഏവം ഉക്തസ് താഞ് ശിഷ്യാൻ പ്രത്യുവാച
    തസ്മാത് സർവേ തത്ര ഗച്ഛാമോ യത്ര സ ഇതി
27 സ തത്ര ഗത്വാ തസ്യാഹ്വാനായ ശബ്ദം ചകാര
    ഭോ ആരുണേ പാഞ്ചാല്യ ക്വാസി
    വത്സൈഹീതി
28 സ തച് ഛ്രുത്വാ ആരുണിർ ഉപാധ്യായ വാക്യം തസ്മാത് കേദാരഖണ്ഡാത് സഹസോത്ഥായ തം ഉപാധ്യായം ഉപതസ്ഥേ
    പ്രോവാച ചൈനം
    അയം അസ്മ്യ് അത്ര കേദാരഖണ്ഡേ നിഃസരമാണം ഉദകം അവാരണീയം സംരോദ്ധും സംവിഷ്ടോ ഭഗവച് ഛബ്ദം ശ്രുത്വൈവ സഹസാ വിദാര്യ കേദാരഖണ്ഡം ഭഗവന്തം ഉപസ്ഥിതഃ
    തദ് അഭിവാദയേ ഭഗവന്തം
    ആജ്ഞാപയതു ഭവാൻ
    കിം കരവാണീതി
29 തം ഉപാധ്യായോ ഽബ്രവീത്
    യസ്മാദ് ഭവാൻ കേദാരഖണ്ഡം അവദാര്യോത്ഥിതസ് തസ്മാദ് ഭവാൻ ഉദ്ദാലക ഏവ നാമ്നാ ഭവിഷ്യതീതി
30 സ ഉപാധ്യായേനാനുഗൃഹീതഃ
    യസ്മാത് ത്വയാ മദ്വചോ ഽനുഷ്ഠിതം തസ്മാച് ഛ്രേയോ ഽവാപ്സ്യസീതി
    സർവേ ച തേ വേദാഃ പ്രതിഭാസ്യന്തി സർവാണി ച ധർമശാസ്ത്രാണീതി
31 സ ഏവം ഉക്ത ഉപാധ്യായേനേഷ്ടം ദേശം ജഗാമ
32 അഥാപരഃ ശിഷ്യസ് തസ്യൈവായോദസ്യ ദൗമ്യസ്യോപമന്യുർ നാമ
33 തം ഉപാധ്യായഃ പ്രേഷയാം ആസ
    വത്സോപമന്യോ ഗാ രക്ഷസ്വേതി
34 സ ഉപാധ്യായ വചനാദ് അരക്ഷദ് ഗാഃ
    സ ചാഹനി ഗാ രക്ഷിത്വാ ദിവസക്ഷയേ ഽഭ്യാഗമ്യോപാധ്യായസ്യാഗ്രതഃ സ്ഥിത്വാ നമശ് ചക്രേ
35 തം ഉപാധ്യായഃ പീവാനം അപശ്യത്
    ഉവാച ചൈനം
    വത്സോപമന്യോ കേന വൃത്തിം കൽപയസി
    പീവാൻ അസി ദൃഢം ഇതി
36 സ ഉപാധ്യായം പ്രത്യുവാച
    ഭൈക്ഷേണ വൃത്തിം കൽപയാമീതി
37 തം ഉപാധ്യായഃ പ്രത്യുവാച
    മമാനിവേദ്യ ഭൈക്ഷം നോപയോക്തവ്യം ഇതി
38 സ തഥേത്യ് ഉക്ത്വാ പുനർ അരക്ഷദ് ഗാഃ
    രക്ഷിത്വാ ചാഗമ്യ തഥൈവോപാധ്യായസ്യാഗ്രതഃ സ്ഥിത്വാ നമശ് ചക്രേ
39 തം ഉപാധ്യായസ് തഥാപി പീവാനം ഏവ ദൃഷ്ട്വോവാച
    വത്സോപമന്യോ സർവം അശേഷതസ് തേ ഭൈക്ഷം ഗൃഹ്ണാമി
    കേനേദാനീം വൃത്തിം കൽപയസീതി
40 സ ഏവം ഉക്ത ഉപാധ്യായേന പ്രത്യുവാച
    ഭഗവതേ നിവേദ്യ പൂർവം അപരം ചരാമി
    തേന വൃത്തിം കൽപയാമീതി
41 തം ഉപാധ്യായഃ പ്രത്യുവാച
    നൈഷാ ന്യായ്യാ ഗുരുവൃത്തിഃ
    അന്യേഷാം അപി വൃത്ത്യുപരോധം കരോഷ്യ് ഏവം വർതമാനഃ
    ലുബ്ധോ ഽസീതി
42 സ തഥേത്യ് ഉക്ത്വാ ഗാ അരക്ഷത്
    രക്ഷിത്വാ ച പുനർ ഉപാധ്യായ ഗൃഹം ആഗമ്യോപാധ്യായസ്യാഗ്രതഃ സ്ഥിത്വാ നമശ് ചക്രേ
43 തം ഉപാധ്യായസ് തഥാപി പീവാനം ഏവ ദൃഷ്ട്വാ പുനർ ഉവാച
    അഹം തേ സർവം ഭൈക്ഷം ഗൃഹ്ണാമി ന ചാന്യച് ചരസി
    പീവാൻ അസി
    കേന വൃത്തിം കൽപയസീതി
44 സ ഉപാധ്യായം പ്രത്യുവാച
    ഭോ ഏതാസാം ഗവാം പയസാ വൃത്തിം കൽപയാമീതി
45 തം ഉപാധ്യായഃ പ്രത്യുവാച
    നൈതൻ ന്യായ്യം പയ ഉപയോക്തും ഭവതോ മയാനനുജ്ഞാതം ഇതി
46 സ തഥേതി പ്രതിജ്ഞായ ഗാ രക്ഷിത്വാ പുനർ ഉപാധ്യായ ഗൃഹാൻ ഏത്യ പുരോർ അഗ്രതഃ സ്ഥിത്വാ നമശ് ചക്രേ
47 തം ഉപാധ്യായഃ പീവാനം ഏവാപശ്യത്
    ഉവാച ചൈനം
    ഭൈക്ഷം നാശ്നാസി ന ചാന്യച് ചരസി
    പയോ ന പിബസി
    പീവാൻ അസി
    കേന വൃത്തിം കൽപയസീതി
48 സ ഏവം ഉക്ത ഉപാധ്യായം പ്രത്യുവാച
    ഭോഃ ഫേനം പിബാമി യം ഇമേ വത്സാ മാതൄണാം സ്തനം പിബന്ത ഉദ്ഗിരന്തീതി
49 തം ഉപാധ്യായഃ പ്രത്യുവാച
    ഏതേ ത്വദ് അനുകമ്പയാ ഗുണവന്തോ വത്സാഃ പ്രഭൂതതരം ഫേനം ഉദ്ഗിരന്തി
    തദ് ഏവം അപി വത്സാനാം വൃത്ത്യുപരോധം കരോഷ്യ് ഏവം വർതമാനഃ
    ഫേനം അപി ഭവാൻ ന പാതും അർഹതീതി
50 സ തഥേതി പ്രതിജ്ഞായ നിരാഹാരസ് താ ഗാ അരക്ഷത്
    തഥാ പ്രതിഷിദ്ധോ ഭൈക്ഷം നാശ്നാതി ന ചാന്യച് ചരതി
    പയോ ന പിബതി
    ഫേനം നോപയുങ്ക്തേ
51 സ കദാ ചിദ് അരണ്യേ ക്ഷുധാർതോ ഽർകപത്രാണ്യ് അഭക്ഷയത്
52 സ തൈർ അർകപത്രൈർ ഭക്ഷിതൈഃ ക്ഷാര കടൂഷ്ണ വിപാകിഭിശ് ചക്ഷുഷ്യ് ഉപഹതോ ഽന്ധോ ഽഭവത്
    സോ ഽന്ധോ ഽപി ചങ്ക്രമ്യമാണഃ കൂപേ ഽപതത്
53 അഥ തസ്മിന്ന് അനാഗച്ഛത്യ് ഉപാധ്യായഃ ശിഷ്യാൻ അവോചത്
    മയോപമന്യുഃ സർവതഃ പ്രതിഷിദ്ധഃ
    സ നിയതം കുപിതഃ
    തതോ നാഗച്ഛതി ചിരഗതശ് ചേതി
54 സ ഏവം ഉക്ത്വാ ഗത്വാരണ്യം ഉപമന്യോർ ആഹ്വാനം ചക്രേ
    ഭോ ഉപമന്യോ ക്വാസി
    വത്സൈഹീതി
55 സ തദാഹ്വാനം ഉപാധ്യായാച് ഛ്രുത്വാ പ്രത്യുവാചോച്ചൈഃ
    അയം അസ്മി ഭോ ഉപാധ്യായ കൂപേ പതിത ഇതി
56 തം ഉപാധ്യായഃ പ്രത്യുവാച
    കഥം അസി കൂപേ പതിത ഇതി
57 സ തം പ്രത്യുവാച
    അർകപത്രാണി ഭക്ഷയിത്വാന്ധീ ഭൂതോ ഽസ്മി
    അതഃ കൂപേ പതിത ഇതി
58 തം ഉപാധ്യായഃ പ്രത്യുവാച
    അശ്വിനൗ സ്തുഹി
    തൗ ത്വാം ചക്ഷുഷ്മന്തം കരിഷ്യതോ ദേവ ഭിഷജാവ് ഇതി
59 സ ഏവം ഉക്ത ഉപാധ്യായേന സ്തോതും പ്രചക്രമേ ദേവാവ് അശ്വിനൗ വാഗ്ഭിർ ഋഗ്ഭിഃ
60 പ്രപൂർവഗൗ പൂർവജൗ ചിത്രഭാനൂ; ഗിരാ വാ ശംസാമി തപനാവ് അനന്തൗ
    ദിവ്യൗ സുപർണൗ വിരജൗ വിമാനാവ്; അധിക്ഷിയന്തൗ ഭുവനാനി വിശ്വാ
61 ഹിരണ്മയൗ ശകുനീ സാമ്പരായൗ; നാസത്യ ദസ്രൗ സുനസൗ വൈജയന്തൗ
    ശുക്രം വയന്തൗ തരസാ സുവേമാവ്; അഭി വ്യയന്താവ് അസിതം വിവസ്വത്
62 ഗ്രസ്താം സുപർണസ്യ ബലേന വർതികാം; അമുഞ്ചതാം അശ്വിനൗ സൗഭഗായ
    താവത് സുവൃത്താവ് അനമന്ത മായയാ; സത്തമാ ഗാ അരുണാ ഉദാവഹൻ
63 ഷഷ്ടിശ് ച ഗാവസ് ത്രിശതാശ് ച ധേനവ; ഏകം വത്സം സുവതേ തം ദുഹന്തി
    നാനാ ഗോഷ്ഠാ വിഹിതാ ഏകദോഹനാസ്; താവ് അശ്വിനൗ ദുഹതോ ഘർമം ഉക്ഥ്യം
64 ഏകാം നാഭിം സപ്തശതാ അരാഃ ശ്രിതാഃ; പ്രധിഷ്വ് അന്യാ വിംശതിർ അർപിതാ അരാഃ
    അനേമി ചക്രം പരിവർതതേ ഽജരം; മായാശ്വിനൗ സമനക്തി ചർഷണീ
65 ഏകം ചക്രം വർതതേ ദ്വാദശാരം; പ്രധി ഷൺ ണാഭിം ഏകാക്ഷം അമൃതസ്യ ധാരണം
    യസ്മിൻ ദേവാ അധി വിശ്വേ വിഷക്താസ്; താവ് അശ്വിനൗ മുഞ്ചതോ മാ വിഷീദതം
66 അശ്വിനാവ് ഇന്ദ്രം അമൃതം വൃത്തഭൂയൗ; തിരോധത്താം അശ്വിനൗ ദാസപത്നീ
    ഭിത്ത്വാ ഗിരിം അശ്വിനൗ ഗാം ഉദാചരന്തൗ; തദ് വൃഷ്ടം അഹ്നാ പ്രഥിതാ വലസ്യ
67 യുവാം ദിശോ ജനയഥോ ദശാഗ്രേ; സമാനം മൂർധ്നി രഥയാ വിയന്തി
    താസാം യാതം ഋഷയോ ഽനുപ്രയാന്തി; ദേവാ മനുഷ്യാഃ ക്ഷിതിം ആചരന്തി
68 യുവാം വർണാൻ വികുരുഥോ വിശ്വരൂപാംസ്; തേ ഽധിക്ഷിയന്തി ഭുവനാനി വിശ്വാ
    തേ ഭാനവോ ഽപ്യ് അനുസൃതാശ് ചരന്തി; ദേവാ മനുഷ്യാഃ ക്ഷിതിം ആചരന്തി
69 തൗ നാസത്യാവ് അശ്വിനാവ് ആമഹേ വാം; സ്രജം ച യാം ബിഭൃഥഃ പുഷ്കരസ്യ
    തൗ നാസത്യാവ് അമൃതാവൃതാവൃധാവ്; ഋതേ ദേവാസ് തത് പ്രപദേന സൂതേ
70 മുഖേന ഗർഭം ലഭതാം യുവാനൗ; ഗതാസുർ ഏതത് പ്രപദേന സൂതേ
    സദ്യോ ജാതോ മാതരം അത്തി ഗർഭസ് താവ്; അശ്വിനൗ മുഞ്ചഥോ ജീവസേ ഗാഃ
71 ഏവം തേനാഭിഷ്ടുതാവ് അശ്വിനാവ് ആജഗ്മതുഃ
    ആഹതുശ് ചൈനം
    പ്രീതൗ സ്വഃ
    ഏഷ തേ ഽപൂപഃ
    അശാനൈനം ഇതി
72 സ ഏവം ഉതഃ പ്രത്യുവാച
    നാനൃതം ഊചതുർ ഭവന്തൗ
    ന ത്വ് അഹം ഏതം അപൂപം ഉപയോക്തും ഉത്സഹേ അനിവേദ്യ ഗുരവ ഇതി
73 തതസ് തം അശ്വിനാവ് ഊചതുഃ
    ആവാഭ്യാം പുരസ്താദ് ഭവത ഉപാധ്യായേനൈവം ഏവാഭിഷ്ടുതാഭ്യാം അപൂപഃ പ്രീതാഭ്യാം ദത്തഃ
    ഉപയുക്തശ് ച സ തേനാനിവേദ്യ ഗുരവേ
    ത്വം അപി തഥൈവ കുരുഷ്വ യഥാ കൃതം ഉപാധ്യായേനേതി
74 സ ഏവം ഉക്തഃ പുനർ ഏവ പ്രത്യുവാചൈതൗ
    പ്രത്യനുനയേ ഭവന്താവ് അശ്വിനൗ
    നോത്സഹേ ഽഹം അനിവേദ്യോപാധ്യായായോപയോക്തും ഇതി
75 തം അശ്വിനാവ് ആഹതുഃ
    പ്രീതൗ സ്വസ് തവാനയാ ഗുരുവൃത്ത്യാ
    ഉപാധ്യായസ്യ തേ കാർഷ്ണായസാ ദന്താഃ
    ഭവതോ ഹിരണ്മയാ ഭവിഷ്യന്തി
    ചക്ഷുഷ്മാംശ് ച ഭവിഷ്യസി
    ശ്രേയശ് ചാവാപ്സ്യസീതി
76 സ ഏവം ഉക്തോ ഽശ്വിഭ്യാം ലബ്ധചക്ഷുർ ഉപാധ്യായ സകാശം ആഗമ്യോപാധ്യായം അഭിവാദ്യാചചക്ഷേ
    സ ചാസ്യ പ്രീതിമാൻ അഭൂത്
77 ആഹ ചൈനം
    യഥാശ്വിനാവ് ആഹതുസ് തഥാ ത്വം ശ്രേയോ ഽവാപ്സ്യസീതി
    സർവേ ച തേ വേദാഃ പ്രതിഭാസ്യന്തീതി
78 ഏഷാ തസ്യാപി പരീക്ഷോപമന്യോഃ
79 അഥാപരഃ ശിഷ്യസ് തസ്യൈവായോദസ്യ ധൗമ്യസ്യ വേദോ നാമ
80 തം ഉപാധ്യായഃ സന്ദിദേശ
    വത്സ വേദ ഇഹാസ്യതാം
    ഭവതാ മദ്ഗൃഹേ കം ചിത് കാലം ശുശ്രൂഷമാണേന ഭവിതവ്യം
    ശ്രേയസ് തേ ഭവിഷ്യതീതി
81 സ തഥേത്യ് ഉക്ത്വാ ഗുരു കുലേ ദീർഘകാലം ഗുരുശുശ്രൂഷണപരോ ഽവസത്
    ഗൗർ ഇവ നിത്യം ഗുരുഷു ധൂർഷു നിയുജ്യമാനഃ ശീതോഷ്ണക്ഷുത് തൃഷ്ണാ ദുഃഖസഹഃ സർവത്രാപ്രതികൂലഃ
82 തസ്യ മഹതാ കാലേന ഗുരുഃ പരിതോഷം ജഗാമ
    തത്പരിതോഷാച് ച ശ്രേയഃ സർവജ്ഞതാം ചാവാപ
    ഏഷാ തസ്യാപി പരീക്ഷാ വേദസ്യ
83 സ ഉപാധ്യായേനാനുജ്ഞാതഃ സമാവൃത്തസ് തസ്മാദ് ഗുരു കുലവാസാദ് ഗൃഹാശ്രമം പ്രത്യപദ്യത
    തസ്യാപി സ്വഗൃഹേ വസതസ് ത്രയഃ ശിഷ്യാ ബഭൂവുഃ
84 സ ശിഷ്യാൻ ന കിം ചിദ് ഉവാച
    കർമ വാ ക്രിയതാം ഗുരുശുശ്രൂഷാ വേതി
    ദുഃഖാഭിജ്ഞോ ഹി ഗുരു കുലവാസസ്യ ശിഷ്യാൻ പരിക്ലേശേന യോജയിതും നേയേഷ
85 അഥ കസ്യ ചിത് കാലസ്യ വേദം ബ്രാഹ്മണം ജനമേജയഃ പൗഷ്യശ് ച ക്ഷത്രിയാവ് ഉപേത്യോപാധ്യായം വരയാം ചക്രതുഃ
86 സ കദാ ചിദ് യാജ്യ കാര്യേണാഭിപ്രസ്ഥിത ഉത്തങ്കം നാമ ശിഷ്യം നിയോജയാം ആസ
    ഭോ ഉത്തങ്ക യത് കിം ചിദ് അസ്മദ് ഗൃഹേ പരിഹീയതേ യദ് ഇച്ഛാമ്യ് അഹം അപരിഹീണം ഭവതാ ക്രിയമാണം ഇതി
87 സ ഏവം പ്രതിസമാദിശ്യോത്തങ്കം വേദഃ പ്രവാസം ജഗാമ
88 അഥോത്തങ്കോ ഗുരുശുശ്രൂഷുർ ഗുരു നിയോഗം അനുതിഷ്ഠമാനസ് തത്ര ഗുരു കുലേ വസതി സ്മ
89 സ വസംസ് തത്രോപാധ്യായ സ്ത്രീഭിഃ സഹിതാഭിർ ആഹൂയോക്തഃ
    ഉപാധ്യായിനീ തേ ഋതുമതീ
    ഉപാധ്യായശ് ച പ്രോഷിതഃ
    അസ്യാ യഥായം ഋതുർ വന്ധ്യോ ന ഭവതി തഥാ ക്രിയതാം
    ഏതദ് വിഷീദതീതി
90 സ ഏവം ഉക്തസ് താഃ സ്ത്രിയഃ പ്രത്യുവാച
    ന മയാ സ്ത്രീണാം വചനാദ് ഇദം അകാര്യം കാര്യം
    ന ഹ്യ് അഹം ഉപാധ്യായേന സന്ദിഷ്ടഃ
    അകാര്യം അപി ത്വയാ കാര്യം ഇതി
91 തസ്യ പുനർ ഉപാധ്യായഃ കാലാന്തരേണ ഗൃഹാൻ ഉപജഗാമ തസ്മാത് പ്രവാസാത്
    സ തദ്വൃത്തം തസ്യാശേഷം ഉപലഭ്യ പ്രീതിമാൻ അഭൂത്
92 ഉവാച ചൈനം
    വത്സോത്തങ്ക കിം തേ പ്രിയം കരവാണീതി
    ധർമതോ ഹി ശുശ്രൂഷിതോ ഽസ്മി ഭവതാ
    തേന പ്രീതിഃ പരസ്പരേണ നൗ സംവൃദ്ധാ
    തദ് അനുജാനേ ഭവന്തം
    സർവാം ഏവ സിദ്ധിം പ്രാപ്സ്യസി
    ഗമ്യതാം ഇതി
93 സ ഏവം ഉക്തഃ പ്രത്യുവാച
    കിം തേ പ്രിയം കരവാണീതി
    ഏവം ഹ്യ് ആഹുഃ
94 യശ് ചാധർമേണ വിബ്രൂയാദ് യശ് ചാധർമേണ പൃച്ഛതി
95 തയോർ അന്യതരഃ പ്രൈതി വിദ്വേഷം ചാധിഗച്ഛതി
    സോ ഽഹം അനുജ്ഞാതോ ഭവതാ ഇച്ഛാമീഷ്ടം തേ ഗുർവർഥം ഉപഹർതും ഇതി
96 തേനൈവം ഉക്ത ഉപാധ്യായഃ പ്രത്യുവാച
    വത്സോത്തങ്ക ഉഷ്യതാം താവദ് ഇതി
97 സ കദാ ചിത് തം ഉപാധ്യായം ആഹോത്തങ്കഃ
    ആജ്ഞാപയതു ഭവാൻ
    കിം തേ പ്രിയം ഉപഹരാമി ഗുർവർഥം ഇതി
98 തം ഉപാധ്യായഃ പ്രത്യുവാച
    വത്സോത്തങ്ക ബഹുശോ മാം ചോദയസി ഗുർവർഥം ഉപഹരേയം ഇതി
    തദ് ഗച്ഛ
    ഏനാം പ്രവിശ്യോപാധ്യായനീം പൃച്ഛ കിം ഉപഹരാമീതി
    ഏഷാ യദ് ബ്രവീതി തദ് ഉപഹരസ്വേതി
99 സ ഏവം ഉക്തോപാധ്യായേനോപാധ്യായിനീം അപൃച്ഛത്
    ഭവത്യ് ഉപാധ്യായേനാസ്മ്യ് അനുജ്ഞാതോ ഗൃഹം ഗന്തും
    തദ് ഇച്ഛാമീഷ്ടം തേ ഗുർവർഥം ഉപഹൃത്യാനൃണോ ഗന്തും
    തദ് ആജ്ഞാപയതു ഭവതീ
    കിം ഉപഹരാമി ഗുർവർഥം ഇതി
100 സൈവം ഉക്തോപാധ്യായിന്യ് ഉത്തങ്കം പ്രത്യുവാച
   ഗച്ഛ പൗഷ്യം രാജാനം
   ഭിക്ഷസ്വ തസ്യ ക്ഷത്രിയയാ പിനദ്ധേ കുണ്ഡലേ
   തേ ആനയസ്വ
   ഇതശ് ചതുർഥേ ഽഹനി പുണ്യകം ഭവിതാ
   താഭ്യാം ആബദ്ധാഭ്യാം ബ്രാഹ്മണാൻ പരിവേഷ്ടും ഇച്ഛാമി
   ശോഭമാനാ യഥാ താഭ്യാം കുണ്ഡലാഭ്യാം തസ്മിന്ന് അഹനി സമ്പാദയസ്വ
   ശ്രേയോ ഹി തേ സ്യാത് ക്ഷണം കുർവത ഇതി
101 സ ഏവം ഉക്ത ഉപാധ്യായിന്യാ പ്രാതിഷ്ഠതോത്തങ്കഃ
   സ പഥി ഗച്ഛന്ന് അപശ്യദ് ഋഷഭം അതിപ്രമാണം തം അധിരൂഢം ച പുരുഷം അതിപ്രമാണം ഏവ
102 സ പുരുഷ ഉത്തങ്കം അഭ്യഭാഷത
   ഉത്തങ്കൈതത് പുരീഷം അസ്യ ഋഷഭസ്യ ഭക്ഷസ്വേതി
103 സ ഏവം ഉക്തോ നൈച്ഛതി
104 തം ആഹ പുരുഷോ ഭൂയഃ
   ഭക്ഷയസ്വോത്തങ്ക
   മാ വിചാരയ
   ഉപാധ്യായേനാപി തേ ഭക്ഷിതം പൂർവം ഇതി
105 സ ഏവം ഉക്തോ ബാഢം ഇത്യ് ഉക്ത്വാ തദാ തദ് ഋഷഭസ്യ പുരീഷം മൂത്രം ച ഭക്ഷയിത്വോത്തങ്കഃ പ്രതസ്ഥേ യത്ര സ ക്ഷത്രിയഃ പൗഷ്യഃ
106 തം ഉപേത്യാപശ്യദ് ഉത്തങ്ക ആസീനം
   സ തം ഉപേത്യാശീർഭിർ അഭിനന്ദ്യോവാച
   അർഥീ ഭവന്തം ഉപഗതോ ഽസ്മീതി
107 സ ഏനം അഭിവാദ്യോവാച
   ഭഗവൻ പൗഷ്യഃ ഖല്വ് അഹം
   കിം കരവാണീതി
108 തം ഉവാചോത്തങ്കഃ
   ഗുർവർഥേ കുണ്ഡലാഭ്യാം അർഥ്യ് ആഗതോ ഽസ്മീതി യേ തേ ക്ഷത്രിയയാ പിനദ്ധേ കുണ്ഡലേ തേ ഭവാൻ ദാതും അർഹതീതി
109 തം പൗഷ്യഃ പ്രത്യുവാച
   പ്രവിശ്യാന്തഃപുരം ക്ഷത്രിയാ യാച്യതാം ഇതി
110 സ തേനൈവം ഉക്തഃ പ്രവിശ്യാന്തഃപുരം ക്ഷത്രിയാം നാപശ്യത്
111 സ പൗഷ്യം പുനർ ഉവാച
   ന യുക്തം ഭവതാ വയം അനൃതേനോപചരിതും
   ന ഹി തേ ക്ഷത്രിയാന്തഃപുരേ സംനിഹിതാ
   നൈനാം പശ്യാമീതി
112 സ ഏവം ഉക്തഃ പൗഷ്യസ് തം പ്രത്യുവാച
   സമ്പ്രതി ഭവാൻ ഉച്ഛിഷ്ടഃ
   സ്മര താവത്
   ന ഹി സാ ക്ഷത്രിയാ ഉച്ഛിഷ്ടേനാശുചിനാ വാ ശക്യാ ദ്രഷ്ടും
   പതിവ്രതാത്വാദ് ഏഷാ നാശുചേർ ദർശനം ഉപൈതീതി
113 അഥൈവം ഉക്ത ഉത്തങ്കഃ സ്മൃത്വോവാച
   അസ്തി ഖലു മയോച്ഛിഷ്ടേനോപസ്പൃഷ്ടം ശീഘ്രം ഗച്ഛതാ ചേതി
114 തം പൗഷ്യഃ പ്രത്യുവാച
   ഏതത് തദ് ഏവം ഹി
   ന ഗച്ഛതോപസ്പൃഷ്ടം ഭവതി ന സ്ഥിതേനേതി
115 അഥോത്തങ്കസ് തഥേത്യ് ഉക്ത്വാ പ്രാങ്മുഖ ഉപവിശ്യ സുപ്രക്ഷാലിത പാണിപാദവദനോ ഽശബ്ദാഭിർ ഹൃദയംഗമാഭിർ അദ്ഭിർ ഉപസ്പൃശ്യ ത്രിഃ പീത്വാ ദ്വിഃ പ്രമൃജ്യ ഖാന്യ് അദ്ഭിർ ഉപസ്പൃശ്യാന്തഃപുരം പ്രവിശ്യ താം ക്ഷത്രിയാം അപശ്യത്
116 സാ ച ദൃഷ്ട്വൈവോത്തങ്കം അഭ്യുത്ഥായാഭിവാദ്യോവാച
   സ്വാഗതം തേ ഭഗവൻ
   ആജ്ഞാപയ കിം കരവാണീതി
117 സ താം ഉവാച
   ഏതേ കുണ്ഡലേ ഗുർവർഥം മേ ഭിക്ഷിതേ ദാതും അർഹസീതി
118 സാ പ്രീതാ തേന തസ്യ സദ്ഭാവേന പാത്രം അയം അനതിക്രമണീയശ് ചേതി മത്വാ തേ കുണ്ഡലേ അവമുച്യാസ്മൈ പ്രായച്ഛത്
119 ആഹ ചൈനം
   ഏതേ കുണ്ഡലേ തക്ഷകോ നാഗരാജഃ പ്രാർഥയതി
   അപ്രമത്തോ നേതും അർഹസീതി
120 സ ഏവം ഉക്തസ് താം ക്ഷത്രിയാം പ്രത്യുവാച
   ഭവതി സുനിർവൃത്താ ഭവ
   ന മാം ശക്തസ് തക്ഷകോ നാഗരാജോ ധർഷയിതും ഇതി
121 സ ഏവം ഉക്ത്വാ താം ക്ഷത്രിയാം ആമന്ത്ര്യ പൗഷ്യ സകാശം ആഗച്ഛത്
122 സ തം ദൃഷ്ട്വോവാച
   ഭോഃ പൗഷ്യ പ്രീതോ ഽസ്മീതി
123 തം പൗഷ്യഃ പ്രത്യുവാച
   ഭഗവംശ് ചിരസ്യ പാത്രം ആസാദ്യതേ
   ഭവാംശ് ച ഗുണവാൻ അതിഥിഃ
   തത് കരിയേ ശ്രാദ്ധം
   ക്ഷണഃ ക്രിയതാം ഇതി
124 തം ഉത്തങ്കഃ പ്രത്യുവാച
   കൃതക്ഷണ ഏവാസ്മി
   ശീഘ്രം ഇച്ഛാമി യഥോപപന്നം അന്നം ഉപഹൃതം ഭവതേതി
125 സ തഥേത്യ് ഉക്ത്വാ യഥോപപന്നേനാന്നേനൈനം ഭോജയാം ആസ
126 അഥോത്തങ്കഃ ശീതം അന്നം സകേശം ദൃഷ്ട്വാശുച്യ് ഏതദ് ഇതി മത്വാ പൗഷ്യം ഉവാച
   യസ്മാൻ മേ അശുച്യ് അന്നം ദദാസി തസ്മദ് അന്ധോ ഭവിഷ്യസീതി
127 തം പൗഷ്യഃ പ്രത്യുവാച
   യസ്മാത് ത്വം അപ്യ് അദുഷ്ടം അന്നം ദൂഷയസി തസ്മാദ് അനപത്യോ ഭവിഷ്യസീതി
128 സോ ഽഥ പൗഷ്യസ് തസ്യാശുചി ഭാവം അന്നസ്യാഗമയാം ആസ
129 അഥ തദന്നം മുക്തകേശ്യാ സ്ത്രിയോപഹൃതം സകേശം അശുചി മത്വോത്തങ്കം പ്രസാദയാം ആസ
   ഭഗവന്ന് അജ്ഞാനാദ് ഏതദ് അന്നം സകേശം ഉപഹൃതം ശീതം ച
   തത് ക്ഷാമയേ ഭവന്തം
   ന ഭവേയം അന്ധ ഇതി
130 തം ഉത്തങ്കഃ പ്രത്യുവാച
   ന മൃഷാ ബ്രവീമി
   ഭൂത്വാ ത്വം അന്ധോ നചിരാദ് അനന്ധോ ഭവിഷ്യസീതി
   മമാപി ശാപോ ന ഭവേദ് ഭവതാ ദത്ത ഇതി
131 തം പൗഷ്യഃ പ്രത്യുവാച
   നാഹം ശക്തഃ ശാപം പ്രത്യാദാതും
   ന ഹി മേ മന്യുർ അദ്യാപ്യ് ഉപശമം ഗച്ഛതി
   കിം ചൈതദ് ഭവതാ ന ജ്ഞായതേ യഥാ
132 നാവനീതം ഹൃദയം ബ്രാഹ്മണസ്യ; വാചി ക്ഷുരോ നിഹിതസ് തീക്ഷ്ണധാരഃ
   വിപരീതം ഏതദ് ഉഭയം ക്ഷത്രിയസ്യ; വാൻ നാവനീതീ ഹൃദയം തീക്ഷ്ണധാരം
133 ഇതി
   തദ് ഏവംഗതേ ന ശക്തോ ഽഹം തീക്ഷ്ണഹൃദയത്വാത് തം ശാപം അന്യഥാ കർതും
   ഗമ്യതാം ഇതി
134 തം ഉത്തങ്കഃ പ്രത്യുവാച
   ഭവതാഹം അന്നസ്യാശുചി ഭാവം ആഗമയ്യ പ്രത്യനുനീതഃ
   പ്രാക് ച തേ ഽഭിഹിതം
   യസ്മാദ് അദുഷ്ടം അന്നം ദൂഷയസി തസ്മാദ് അനപത്യോ ഭവിഷ്യസീതി
   ദുഷ്ടേ ചാന്നേ നൈഷ മമ ശാപോ ഭവിഷ്യതീതി
135 സാധയാമസ് താവദ് ഇത്യ് ഉക്ത്വാ പ്രാതിഷ്ഠതോത്തങ്കസ് തേ കുണ്ഡലേ ഗൃഹീത്വാ
136 സോ ഽപശ്യത് പഥി നഗ്നം ശ്രമണം ആഗച്ഛന്തം മുഹുർ മുഹുർ ദൃശ്യമാനം അദൃശ്യമാനം ച
   അഥോത്തങ്കസ് തേ കുണ്ഡലേ ഭൂമൗ നിക്ഷിപ്യോദകാർഥം പ്രചക്രമേ
137 ഏതസ്മിന്ന് അന്തരേ സ ശ്രമണസ് ത്വരമാണ ഉപസൃത്യ തേ കുണ്ഡലേ ഗൃഹീത്വാ പ്രാദ്രവത്
   തം ഉത്തങ്കോ ഽഭിസൃത്യ ജഗ്രാഹ
   സ തദ് രൂപം വിഹായ തക്ഷക രൂപം കൃത്വാ സഹസാ ധരണ്യാം വിവൃതം മഹാബിലം വിവേശ
138 പ്രവിശ്യ ച നാഗലോകം സ്വഭവനം അഗച്ഛത്
   തം ഉത്തങ്കോ ഽന്വാവിവേശ തേനൈവ ബിലേന
   പ്രവിശ്യ ച നാഗാൻ അസ്തുവദ് ഏഭിഃ ശ്ലോകൈഃ
139 യ ഐരാവത രാജാനഃ സർപാഃ സമിതിശോഭനാഃ
   വർഷന്ത ഇവ ജീമൂതാഃ സവിദ്യുത്പവനേരിതാഃ
140 സുരൂപാശ് ച വിരൂപാശ് ച തഥാ കൽമാഷകുണ്ഡലാഃ
   ആദിത്യവൻ നാകപൃഷ്ഠേ രേജുർ ഐരാവതോദ്ഭവാഃ
141 ബഹൂനി നാഗവർത്മാനി ഗംഗായാസ് തീര ഉത്തരേ
   ഇച്ഛേത് കോ ഽർകാംശു സേനായാം ചർതും ഐരാവതം വിനാ
142 ശതാന്യ് അശീതിർ അഷ്ടൗ ച സഹസ്രാണി ച വിംശതിഃ
   സർപാണാം പ്രഗ്രഹാ യാന്തി ധൃതരാഷ്ട്രോ യദ് ഏജതി
143 യേ ചൈനം ഉപസർപന്തി യേ ച ദൂരം പരം ഗതാഃ
   അഹം ഐരാവത ജ്യേഷ്ഠഭ്രാതൃഭ്യോ ഽകരവം നമഃ
144 യസ്യ വാസഃ കുരുക്ഷേത്രേ ഖാണ്ഡവേ ചാഭവത് സദാ
   തം കാദ്രവേയം അസ്തൗഷം കുണ്ഡലാർഥായ തക്ഷകം
145 തക്ഷകശ് ചാശ്വസേനശ് ച നിത്യം സഹചരാവ് ഉഭൗ
   കുരുക്ഷേത്രേ നിവസതാം നദീം ഇക്ഷുമതീം അനു
146 ജഘന്യജസ് തക്ഷകസ്യ ശ്രുതസേനേതി യഃ ശ്രുതഃ
   അവസദ്യോ മഹദ് ദ്യുമ്നി പ്രാർഥയൻ നാഗമുഖ്യതാം
   കരവാണി സദാ ചാഹം നമസ് തസ്മൈ മഹാത്മനേ
147 ഏവം സ്തുവന്ന് അപി നാഗാൻ യദാ തേ കുണ്ഡലേ നാലഭദ് അഥാപശ്യത് സ്ത്രിയൗ തന്ത്രേ അധിരോപ്യ പടം വയന്ത്യൗ
148 തസ്മിംശ് ച തന്ത്രേ കൃഷ്ണാഃ സിതാശ് ച തന്തവഃ
   ചക്രം ചാപശ്യത് ഷഡ്ഭിഃ കുമാരൈഃ പരിവർത്യമാനം
   പുരുഷം ചാപശ്യദ് ദർശനീയം
149 സ താൻ സർവാസ് തുഷ്ടാവൈഭിർ മന്ത്രവാദശ്ലോകൈഃ
150 ത്രീണ്യ് അർപിതാന്യ് അത്ര ശതാനി മധ്യേ; ഷഷ്ടിശ് ച നിത്യം ചരതി ധ്രുവേ ഽസ്മിൻ
   ചക്രേ ചതുർവിംശതിപർവ യോഗേ ഷഡ്; യത് കുമാരാഃ പരിവർതയന്തി
151 തന്ത്രം ചേദം വിശ്വരൂപം യുവത്യൗ; വയതസ് തന്തൂൻ സതതം വർതയന്ത്യൗ
   കൃഷ്ണാൻ സിതാംശ് ചൈവ വിവർതയന്ത്യൗ; ഭൂതാന്യ് അജസ്രം ഭുവനാനി ചൈവ
152 വജ്രസ്യ ഭർതാ ഭുവനസ്യ ഗോപ്താ; വൃത്രസ്യ ഹന്താ നമുചേർ നിഹന്താ
   കൃഷ്ണേ വസാനോ വസനേ മഹാത്മാ; സത്യാനൃതേ യോ വിവിനക്തി ലോകേ
153 യോ വാജിനം ഗർഭം അപാം പുരാണം; വൈശ്വാനരം വാഹനം അഭ്യുപേതഃ
   നമഃ സദാസ്മൈ ജഗദ് ഈശ്വരായ; ലോകത്രയേശായ പുരന്ദരായ
154 തതഃ സ ഏനം പുരുഷഃ പ്രാഹ
   പ്രീതോ ഽസ്മി തേ ഽഹം അനേന സ്തോത്രേണ
   കിം തേ പ്രിയം കരവാണീതി
155 സ തം ഉവാച
   നാഗാ മേ വശം ഈയുർ ഇതി
156 സ ഏനം പുരുഷഃ പുനർ ഉവാച
   ഏതം അശ്വം അപാനേ ധമസ്വേതി
157 സ തം അശ്വം അപാനേ ഽധമത്
   അഥാശ്വാദ് ധമ്യമാനാത് സർവസ്രോതോഭ്യഃ സധൂമാ അർചിഷോ ഽഗ്നേർ നിഷ്പേതുഃ
158 താഭിർ നാഗലോകോ ധൂപിതഃ
159 അഥ സസംഭ്രമസ് തക്ഷകോ ഽഗ്നിതേജോ ഭയവിഷണ്ണസ് തേ കുണ്ഡലേ ഗൃഹീത്വാ സഹസാ സ്വഭവനാൻ നിഷ്ക്രമ്യോത്തങ്കം ഉവാച
   ഏതേ കുണ്ഡലേ പ്രതിഗൃഹ്ണാതു ഭവാൻ ഇതി
160 സ തേ പ്രതിജഗ്രാഹോത്തങ്കഃ
   കുണ്ഡലേ പ്രതിഗൃഹ്യാചിന്തയത്
   അദ്യ തത് പുണ്യകം ഉപാധ്യായിന്യാഃ
   ദൂരം ചാഹം അഭ്യാഗതഃ
   കഥം നു ഖലു സംഭാവയേയം ഇതി
161 തത ഏനം ചിന്തയാനം ഏവ സ പുരുഷ ഉവാച
   ഉത്തങ്ക ഏനം അശ്വം അധിരോഹ
   ഏഷ ത്വാം ക്ഷണാദ് ഏവോപാധ്യായ കുലം പ്രാപയിഷ്യതീതി
162 സ തഥേത്യ് ഉക്ത്വാ തം അശ്വം അധിരുഹ്യ പ്രത്യാജഗാമോപാധ്യായ കുലം
   ഉപാധ്യായിനീ ച സ്നാതാ കേശാൻ ആവപയന്ത്യ് ഉപവിഷ്ടോത്തങ്കോ നാഗച്ഛതീതി ശാപായാസ്യ മനോ ദധേ
163 അഥോത്തങ്കഃ പ്രവിശ്യോപാധ്യായിനീം അഭ്യവാദയത്
   തേ ചാസ്യൈ കുണ്ഡലേ പ്രായച്ഛത്
164 സാ ചൈനം പ്രത്യുവാച
   ഉത്തങ്ക ദേശേ കാലേ ഽഭ്യാഗതഃ
   സ്വാഗതം തേ വത്സ
   മനാഗ് അസി മയാ ന ശപ്തഃ
   ശ്രേയസ് തവോപസ്ഥിതം
   സിദ്ധം ആപ്നുഹീതി
165 അഥോത്തങ്ക ഉപാധ്യായം അഭ്യവാദയത്
   തം ഉപാധ്യായഃ പ്രത്യുവാച
   വത്സോത്തങ്ക സ്വാഗതം തേ
   കിം ചിരം കൃതം ഇതി
166 തം ഉത്തങ്ക ഉപാധ്യായം പ്രത്യുവാച
   ഭോസ് തക്ഷകേണ നാഗരാജേന വിഘ്നഃ കൃതോ ഽസ്മിൻ കർമണി
   തേനാസ്മി നാഗലോകം നീതഃ
167 തത്ര ച മയാ ദൃഷ്ടേ സ്ത്രിയൗ തന്ത്രേ ഽധിരോപ്യ പടം വയന്ത്യൗ
   തസ്മിംശ് ച തന്ത്രേ കൃഷ്ണാഃ സിതാശ് ച തന്തവഃ
   കിം തത്
168 തത്ര ച മയാ ചക്രം ദൃഷ്ടം ദ്വാദശാരം
   ഷട് ചൈനം കുമാരാഃ പരിവർതയന്തി
   തദ് അപി കിം
169 പുരുഷശ് ചാപി മയാ ദൃഷ്ടഃ
   സ പുനഃ കഃ
170 അശ്വശ് ചാതിപ്രമാണ യുക്തഃ
   സ ചാപി കഃ
171 പഥി ഗച്ഛതാ മയർഷഭോ ദൃഷ്ടഃ
   തം ച പുരുഷോ ഽധിരൂഢഃ
   തേനാസ്മി സോപചാരം ഉക്തഃ
   ഉത്തങ്കാസ്യർഷഭസ്യ പുരീഷം ഭക്ഷയ
   ഉപാധ്യായേനാപി തേ ഭക്ഷിതം ഇതി
   തതസ് തദ് വചനാൻ മയാ തദ് ഋഷഭസ്യ പുരീഷം ഉപയുക്തം
   തദ് ഇച്ഛാമി ഭവതോപദിഷ്ടം കിം തദ് ഇതി
172 തേനൈവം ഉക്ത ഉപാധ്യായഃ പ്രത്യുവാച
   യേ തേ സ്ത്രിയൗ ധാതാ വിധാതാ ച
   യേ ച തേ കൃഷ്ണാഃ സിതാശ് ച തന്തവസ് തേ രാത്ര്യഹനീ
173 യദ് അപി തച് ചക്രം ദ്വാദശാരം ഷട് കുമാരാഃ പരിവർതയന്തി തേ ഋതവഃ ഷട് സംവത്സരശ് ചക്രം
   യഃ പുരുഷഃ സ പർജന്യഃ
   യോ ഽശ്വഃ സോ ഽഗ്നിഃ
174 യ ഋഷഭസ് ത്വയാ പഥി ഗച്ഛതാ ദൃഷ്ടഃ സ ഐരാവതോ നാഗരാജഃ
   യശ് ചൈനം അധിരൂഢഃ സേന്ദ്രഃ
   യദ് അപി തേ പുരീഷം ഭക്ഷിതം തസ്യ ഋഷഭസ്യ തദ് അമൃതം
175 തേന ഖല്വ് അസി ന വ്യാപന്നസ് തസ്മിൻ നാഗഭവനേ
   സ ചാപി മമ സഖാ ഇന്ദ്രഃ
176 തദ് അനുഗ്രഹാത് കുണ്ഡലേ ഗൃഹീത്വാ പുനർ അഭ്യാഗതോ ഽസി
   തത് സൗമ്യ ഗമ്യതാം
   അനുജാനേ ഭവന്തം
   ശ്രേയോ ഽവാപ്സ്യസീതി
177 സ ഉപാധ്യായേനാനുജ്ഞാത ഉത്തങ്കഃ ക്രുദ്ധസ് തക്ഷകസ്യ പ്രതിചികീർഷമാണോ ഹാസ്തിനപുരം പ്രതസ്ഥേ
178 സ ഹാസ്തിനപുരം പ്രാപ്യ നചിരാദ് ദ്വിജസത്തമഃ
   സമാഗച്ഛത രാജാനം ഉത്തങ്കോ ജനമേജയം
179 പുരാ തക്ഷശിലാതസ് തം നിവൃത്തം അപരാജിതം
   സമ്യഗ് വിജയിനം ദൃഷ്ട്വാ സമന്താൻ മന്ത്രിഭിർ വൃതം
180 തസ്മൈ ജയാശിഷഃ പൂർവം യഥാന്യായം പ്രയുജ്യ സഃ
   ഉവാചൈനം വചഃ കാലേ ശബ്ദസമ്പന്നയാ ഗിരാ
181 അന്യസ്മിൻ കരണീയേ ത്വം കാര്യേ പാർഥിവ സത്തമ
   ബാല്യാദ് ഇവാന്യദ് ഏവ ത്വം കുരുഷേ നൃപസത്തമ
182 ഏവം ഉക്തസ് തു വിപ്രേണ സ രാജാ പ്രത്യുവാച ഹ
   ജനമേജയഃ പ്രസന്നാത്മാ സമ്യക് സമ്പൂജ്യ തം മുനിം
183 ആസാം പ്രജാനാം പരിപാലനേന; സ്വം ക്ഷത്രധർമം പരിപാലയാമി
   പ്രബ്രൂഹി വാ കിം ക്രിയതാം ദ്വിജേന്ദ്ര; ശുശ്രൂഷുർ അസ്മ്യ് അദ്യ വചസ് ത്വദീയം
184 സ ഏവം ഉക്തസ് തു നൃപോത്തമേന; ദ്വിജോത്തമഃ പുണ്യകൃതാം വരിഷ്ഠഃ
   ഉവാച രാജാനം അദീനസത്ത്വം; സ്വം ഏവ കാര്യം നൃപതേശ് ച യത് തത്
185 തക്ഷകേണ നരേന്ദ്രേന്ദ്ര യേന തേ ഹിംസിതഃ പിതാ
   തസ്മൈ പ്രതികുരുഷ്വ ത്വം പന്നഗായ ദുരാത്മനേ
186 കാര്യകാലം ച മന്യേ ഽഹം വിധിദൃഷ്ടസ്യ കർമണഃ
   തദ് ഗച്ഛാപചിതിം രാജൻ പിതുസ് തസ്യ മഹാത്മനഃ
187 തേന ഹ്യ് അനപരാധീ സ ദഷ്ടോ ദുഷ്ടാന്തർ ആത്മനാ
   പഞ്ചത്വം അഗമദ് രാജാ വർജാഹത ഇവ ദ്രുമഃ
188 ബലദർപ സമുത്സിക്തസ് തക്ഷകഃ പന്നഗാധമഃ
   അകാര്യം കൃതവാൻ പാപോ യോ ഽദശത് പിതരം തവ
189 രാജർഷിർ വംശഗോപ്താരം അമര പ്രതിമം നൃപം
   ജഘാന കാശ്യപം ചൈവ ന്യവർതയത പാപകൃത്
190 ദഗ്ധും അർഹസി തം പാപം ജ്വലിതേ ഹവ്യവാഹനേ
   സർവസത്രേ മഹാരാജ ത്വയി തദ് ധി വിധീയതേ
191 ഏവം പിതുശ് ചാപചിതിം ഗതവാംസ് ത്വം ഭവിഷ്യസി
   മമ പ്രിയം ച സുമഹത് കൃതം രാജൻ ഭവിഷ്യതി
192 കർമണഃ പൃഥിവീപാല മമ യേന ദുരാത്മനാ
   വിഘ്നഃ കൃതോ മഹാരാജ ഗുർവർഥം ചരതോ ഽനഘ
193 ഏതച് ഛ്രുത്വാ തു നൃപതിസ് തക്ഷകസ്യ ചുകോപ ഹ
   ഉത്തങ്ക വാക്യഹവിഷാ ദീപ്തോ ഽഗ്നിർ ഹവിഷാ യഥാ
194 അപൃച്ഛച് ച തദാ രാജാ മന്ത്രിണഃ സ്വാൻ സുദുഃഖിതഃ
   ഉത്തങ്കസ്യൈവ സാംനിധ്യേ പിതുഃ സ്വർഗഗതിം പ്രതി
195 തദൈവ ഹി സ രാജേന്ദ്രോ ദുഃഖശോകാപ്ലുതോ ഽഭവത്
   യദൈവ പിതരം വൃത്തം ഉത്തങ്കാദ് അശൃണോത് തദാ