മഹാഭാരതം മൂലം/അശ്വമേധികപർവം/അധ്യായം92

മഹാഭാരതം മൂലം/അശ്വമേധികപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം92

1 [ജ്]
     പിതാമഹസ്യ മേ യജ്ഞേ ധർമപുത്രസ്യ ധീമതഃ
     യദ് ആശ്ചര്യം അഭൂത് കിം ചിത് തദ് ഭവാൻ വക്തും അർഹതി
2 [വ്]
     ശ്രൂയതാം രാജശാർദൂല മഹദ് ആശ്ചര്യം ഉത്തമം
     അശ്വമേധേ മഹായജ്ഞേ നിവൃത്തേ യദ് അഭൂദ് വിഭോ
3 തർപിതേഷു ദ്വിജാഗ്ര്യേഷു ജ്ഞാതിസംബന്ധിബന്ധുഷു
     ദീനാന്ധ കൃപണേ ചാപി തദാ ഭരതസത്തമ
4 ഘുഷ്യമാണേ മഹാദാനേ ദിക്ഷു സർവാസു ഭാരത
     പതത്സു പുഷ്പവർഷേഷു ധർമരാജസ്യ മൂർധനി
5 ബിലാൻ നിഷ്ക്രമ്യ നകുലോ രുക്മപാർശ്വസ് തദാനഘ
     വജ്രാശനിസമം നാദം അമുഞ്ചത വിശാം പതേ
6 സകൃദ് ഉത്സൃജ്യ തം നാദം ത്രാസയാനോ മൃഗദ്വിജാൻ
     മാനുഷം വചനം പ്രാഹ ധൃഷ്ടോ ബിലശയോ മഹാൻ
7 സക്തു പ്രസ്ഥേന വോ നായം യജ്ഞസ് തുല്യോ നരാധിപാഃ
     ഉഞ്ഛവൃത്തേർ വദാന്യസ്യ കുരുക്ഷേത്രനിവാസിനഃ
8 തസ്യ തദ് വചനം ശ്രുത്വാ നകുലസ്യ വിശാം പതേ
     വിസ്മയം പരമം ജഗ്മുഃ സർവേ തേ ബ്രാഹ്മണർഷഭാഃ
9 തതഃ സമേത്യ നകുലം പര്യപൃച്ഛന്ത തേ ദ്വിജാഃ
     കുതസ് ത്വം സമനുപ്രാപ്തോ യജ്ഞം സാധു സമാഗമം
10 കിം ബലം പരമം തുഭ്യം കിം ശ്രുതം കിം പരായണം
    കഥം ഭവന്തം വിദ്യാമ യോ നോ യജ്ഞം വിഗർഹസേ
11 അവിലുപ്യാഗമം കൃത്സ്നം വിധിജ്ഞൈർ യാജകൈഃ കൃതം
    യഥാഗമം യഥാന്യായം കർതവ്യം ച യഥാ കൃതം
12 പൂജാർഹാഃ പൂജിതാശ് ചാത്ര വിധിവച് ഛാസ്ത്ര ചക്ഷുഷാ
    മന്ത്രപൂതം ഹുതശ് ചാഗ്നിർ ദത്തം ദേയം അമത്സരം
13 തുഷ്ടാ ദ്വിജർഷഭാശ് ചാത്ര ദാനൈർ ബഹുവിധൈർ അപി
    ക്ഷത്രിയാശ് ച സുയുദ്ധേന ശ്രാദ്ധൈർ അപി പിതാമഹാഃ
14 പാലനേന വിശസ് തുഷ്ടാഃ കാമൈസ് തുഷ്ടാ വരസ്ത്രിയഃ
    അനുക്രോശൈസ് തഥാ ശൂദ്രാ ദാനശേഷൈഃ പൃഥഗ്ജനാഃ
15 ജ്ഞാതിസംബന്ധിനസ് തുഷ്ടാഃ ശൗചേന ച നൃപസ്യ നഃ
    ദേവാ ഹവിർഭിഃ പുണ്യൈശ് ച രക്ഷണൈഃ ശരണാ ഗതാഃ
16 യദ് അത്ര തഥ്യം തദ് ബ്രൂഹി സത്യസന്ധ ദ്വിജാതിഷു
    യഥാ ശ്രുതം യഥാദൃഷ്ടം പൃഷ്ടോ ബ്രാഹ്മണ കാമ്യയാ
17 ശ്രദ്ധേയവാക്യഃ പ്രാജ്ഞസ് ത്വം ദിവ്യം രൂപം ബിഭർഷി ച
    സമാഗതശ് ച വിപ്രൈസ് ത്വം തത്ത്വതോ വക്തും അർഹസി
18 ഇതി പൃഷ്ടോ ദ്വിജൈസ് തൈഃ സ പ്രഹസ്യ നകുലോ ഽബ്രവീത്
    നൈഷാനൃതാ മയാ വാണീ പ്രോക്താ ദർപേണ വാ ദ്വിജാഃ
19 യൻ മയോക്തം ഇദം കിം ചിദ് യുസ്മാഭിശ് ചാപ്യ് ഉപശ്രുതം
    സക്തു പ്രസ്ഥേന വോ നായം യജ്ഞസ് തുല്യോ നരാധിപാഃ
    ഉഞ്ഛവൃത്തേർ വദാന്യസ്യ കുരുക്ഷേത്രനിവാസിനഃ
20 ഇത്യ് അവശ്യം മയൈതദ് വോ വക്തവ്യം ദ്വിജപുംഗവാഃ
    ശൃണുതാവ്യഗ്ര മനസഃ ശംസതോ മേ ദ്വിജർഷഭാഃ
21 അനുഭൂതം ച ദൃഷ്ടം ച യൻ മയാദ്ഭുതം ഉത്തമം
    ഉഞ്ഛവൃത്തേർ യഥാവൃത്തം കുരുക്ഷേത്രനിവാസിനഃ
22 സ്വർഗം യേന ദ്വിജഃ പ്രാപ്തഃ സഭാര്യഃ സ സുത സ്നുഷഃ
    യഥാ ചാർധം ശരീരസ്യ മമേദം കാഞ്ചനീ കൃതം