മഹാഭാരതം മൂലം/അശ്വമേധികപർവം/അധ്യായം83

മഹാഭാരതം മൂലം/അശ്വമേധികപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം83

1 [വ്]
     സ തു വാജീ സമുദ്രാന്താം പര്യേത്യ പൃഥിവീം ഇമാം
     നിവൃത്തോ ഽഭിമുഖോ രാജന്യേന നാഗാഹ്വയം പുരം
2 അനുഗച്ഛംശ് ച തേജസ്വീ നിവൃത്തോ ഽഥ കിരീടഭൃത്
     യദൃച്ഛയാ സമാപേദേ പുരം രാജഗൃഹം തദാ
3 തം അഭ്യാശഗതം രാജാ ജരാസന്ധാത്മജാത്മജഃ
     ക്ഷത്രധർമേ സ്ഥിതോ വീരഃ സമരായാജുഹാവ ഹ
4 തതഃ പുരാത് സ നിഷ്ക്രമ്യ രഥീ ധന്വീ ശരീ തലീ
     മേഘസന്ധിഃ പദാതിം തം ധനഞ്ജയം ഉപാദ്രവത്
5 ആസാദ്യ ച മഹാതേജാ മേഘസന്ധിർ ധനഞ്ജയം
     ബാലഭാവാൻ മഹാരാജ പ്രോവാചേദം ന കൗശലാത്
6 കിം അയം ചാര്യതേ വാജീ സ്ത്രീമധ്യ ഇവ ഭാരത
     ഹയം ഏനം ഹരിഷ്യാമി പ്രയതസ്വ വിമോക്ഷണേ
7 അദത്താനുനയോ യുദ്ധേ യദി ത്വം പിതൃഭിർ മമ
     കരിഷ്യാമി തവാതിഥ്യം പ്രഹരപ്രഹരാമി വാ
8 ഇത്യ് ഉക്തഃ പ്രത്യുവാചൈനം പാണ്ഡവഃ പ്രഹസന്ന് ഇവ
     വിഘ്നകർതാ മയാ വാര്യ ഇതി മേ വ്രതം ആഹിതം
9 ഭ്രാത്രാ ജ്യേഷ്ഠേന നൃപതേ തവാപി വിദിതം ധ്രുവം
     പ്രഹരസ്വ യഥാശക്തി ന മന്യുർ വിദ്യതേ മമ
10 ഇത്യ് ഉക്തഃ പ്രാഹരത് പൂർവം പാണ്ഡവം മഗധേശ്വരഃ
    കിരഞ് ശരസഹസ്രാണി വർഷാണീവ സഹസ്രദൃക്
11 തതോ ഗാണ്ഡീവഭൃച് ഛൂരോ ഗാണ്ഡീവപ്രേഷിതൈഃ ശരൈഃ
    ചകാര മോഘാംസ് താൻ ബാണാൻ അയത്നാദ് ഭരതർഷഭ
12 സ മോഘം തസ്യ ബാണൗഘം കൃത്വാ വാനരകേതനഃ
    ശരാൻ മുമോച ജ്വലിതാൻ ദീപ്താസ്യാൻ ഇവ പന്നഗാൻ
13 ധ്വജേ പതാകാ ദണ്ഡേഷു രഥയന്ത്രേ ഹയേഷു ച
    അന്യേഷു ച രഥാംഗേഷു ന ശരീരേ ന സാരഥൗ
14 സംരക്ഷ്യമാണഃ പാർഥേന ശരീരേ ഫൽഗുനസ്യ ഹ
    മന്യമാനഃ സ്വവീര്യം തൻ മാഗധഃ പ്രാഹിണോച് ഛരാൻ
15 തതോ ഗാണ്ഡീവഭൃച് ഛൂരോ മാഗധേന സമാഹതഃ
    ബഭൗ വാസന്തിക ഇവ പലാശഃ പുഷ്പിതോ മഹാൻ
16 അവധ്യമാനഃ സോ ഽഭ്യഘ്നൻ മാഗധഃ പാണ്ഡവർഷഭം
    തേന തസ്ഥൗ സ കൗരവ്യ ലോകവീരസ്യ ദർശനേ
17 സവ്യസാചീ തു സങ്ക്രുദ്ധോ വികൃഷ്യ ബലവദ് ധനുഃ
    ഹയാംശ് ചകാര നിർദേഹാൻ സാരഥേശ് ച ശിരോ ഽഹരത്
18 ധനുശ് ചാസ്യ മഹച് ചിത്രം ക്ഷുരേണ പ്രചകർത ഹ
    ഹസ്താവാപം പതാകാം ച ധ്വജം ചാസ്യ ന്യപാതയത്
19 സ രാജാ വ്യഥിതോ വ്യശ്വോ വിധനുർ ഹതസാരഥിഃ
    ഗദാം ആദായ കൗന്തേയം അഭിദുദ്രാവ വേഗവാൻ
20 തസ്യാപതത ഏവാശു ഗദാം ഹേമപരിഷ്കൃതാം
    ശരൈശ് ചകർത ബഹുധാ ബഹുഭിർ ഗൃധ്രവാജിതൈഃ
21 സാ ഗദാ ശകലീഭൂതാ വിശീർണമണിബന്ധനാ
    വ്യാലീ നിർമുച്യമാനേവ പപാതാസ്യ സഹസ്രധാ
22 വിരഥം തം വിധന്വാനം ഗദയാ പരിവർജിതം
    നൈച്ഛത് താഡയിതും ധീമാൻ അർജുനഃ സമരാഗ്രണീഃ
23 തത ഏനം വിമനസം ക്ഷത്രധർമേ സമാസ്ഥിതം
    സാന്ത്വപൂർവം ഇദം വാക്യം അബ്രവീത് കപികേതനഃ
24 പര്യാപ്തഃ ക്ഷത്രധർമോ ഽയം ദർശിതഃ പുത്ര ഗമ്യതാം
    ബഹ്വ് ഏതത് സമരേ കർമ തവ ബാലസ്യ പാർഥിവ
25 യുധിഷ്ഠിരസ്യ സന്ദേശോ ന ഹന്തവ്യാ നൃപാ ഇതി
    തേന ജീവസി രാജംസ് ത്വം അപരാദ്ധോ ഽപി മേ രണേ
26 ഇതി മത്വാ സ ചാത്മാനം പ്രത്യാദിഷ്ടം സ്മ മാഗധഃ
    തഥ്യം ഇത്യ് അവഗമ്യൈനം പ്രാഞ്ജലിഃ പ്രത്യപൂജയത്
27 തം അർജുനഃ സമാശ്വാസ്യ പുനർ ഏവേദം അബ്രവീത്
    ആഗന്തവ്യം പരാം ചൈത്രീം അശ്വമേധേ നൃപസ്യ നഃ
28 ഇത്യ് ഉക്തഃ സ തഥേത്യ് ഉക്ത്വാ പൂജയാം ആസ തം ഹയം
    ഫൽഗുനം ച യുധാം ശ്രേഷ്ഠം വിധിവത് സഹദേവജഃ
29 തതോ യഥേഷ്ടം അഗമത് പുനർ ഏവ സ കേസരീ
    തതഃ സമുദ്രതീരേണ വംഗാൻ പുണ്ഡ്രാൻ സ കേരലാൻ
30 തത്ര തത്ര ച ഭൂരീണി മേച്ഛ സൈന്യാന്യ് അനേകശഃ
    വിജിഗ്യേ ധനുഷാ രാജൻ ഗാണ്ഡീവേന ധനഞ്ജയഃ