മഹാഭാരതം മൂലം/അശ്വമേധികപർവം/അധ്യായം72

മഹാഭാരതം മൂലം/അശ്വമേധികപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം72

1 [വ്]
     ദീക്ഷാ കാലേ തു സമ്പ്രാപ്തേ തതസ് തേ സുമഹർത്വിജഃ
     വിധിവദ് ദീക്ഷയാം ആസുർ അശ്വമേധായ പാർഥിവം
2 കൃത്വാ സ പശുബന്ധാംശ് ച ദീക്ഷിതഃ പാണ്ഡുനന്ദനഃ
     ധർമരാജോ മഹാതേജാഃ സഹർത്വിഗ്ഭിർ വ്യരോചത
3 ഹയശ് ച ഹയമേധാർഥം സ്വയം സ ബ്രഹ്മവാദിനാ
     ഉത്സൃഷ്ടഃ ശാസ്ത്രവിധിനാ വ്യാസേനാമിത തേജസാ
4 സ രാജാ ധർമജോ രാജൻ ദീക്ഷിതോ വിബഭൗ തദാ
     ഹേമമാലീ രുക്മകണ്ഠഃ പ്രദീപ്ത ഇവ പാവകഃ
5 കൃഷ്ണാജിനീ ദണ്ഡപാണിഃ ക്ഷൗമവാസാഃ സ ധർമജഃ
     വിബഭൗ ദ്യുതിമാൻ ഭൂയഃ പ്രജാപതിർ ഇവാധ്വരേ
6 തഥൈവാസ്യർത്വിജഃ സർവേ തുല്യവേഷാ വിശാം പതേ
     ബഭൂവുർ അർജുനശ് ചൈവ പ്രദീപ്ത ഇവ പാവകഃ
7 ശ്വേതാശ്വഃ കൃഷ്ണസാരം തം സ സാരാശ്വം ധനഞ്ജയഃ
     വിധിവത് പൃഥിവീപാല ധർമരാജസ്യ ശാസനാത്
8 വിക്ഷിപൻ ഗാണ്ഡിവം രാജൻ ബദ്ധഗോധാംഗുലി ത്രവാൻ
     തം അശ്വം പൃഥിവീപാല മുദാ യുക്തഃ സസാര ഹ
9 ആ കുമാരം തദാ രാജന്ന് ആഗമത് തത് പുരം വിഭോ
     ദ്രഷ്ടുകാമം കുരുശ്രേഷ്ഠം പ്രയാസ്യന്തം ധനഞ്ജയം
10 തേഷാം അന്യോന്യസംമർദാദ് ഊഷ്മേവ സമജായത
    ദിദൃക്ഷൂണാം ഹയം തം ച തം ചൈവ ഹയസാരിണം
11 തതഃ ശബ്ദോ മഹാരാജ ദശാശാഃ പ്രതിപൂരയൻ
    ബഭൂവ പ്രേക്ഷതാം നൄണാം കുന്തീപുത്രം ധനഞ്ജയം
12 ഏഷ ഗച്ഛതി കൗന്തേയസ് തുരഗശ് ചൈവ ദീപ്തിമാൻ
    യം അന്വേതി മഹാബാഹുഃ സംസ്പൃശൻ ധനുർ ഉത്തമം
13 ഏവം ശുശ്രാവ വദതാം ഗിരോ ജിഷ്ണുർ ഉദാരധീഃ
    സ്വസ്തി തേ ഽസ്തു വ്രജാരിഷ്ടം പുനശ് ചൈഹീതി ഭാരത
14 അഥാപരേ മനുഷ്യേന്ദ്ര പുരുഷാ വാക്യം അബ്രുവൻ
    നൈനം പശ്യാമ സംമർദേ ധനുർ ഏതത് പ്രദൃശ്യതേ
15 ഏതദ് ധി ഭീമനിർഹ്രാദം വിശ്രുതം ഗാണ്ഡിവം ധനുഃ
    സ്വസ്തി ഗച്ഛത്വ് അരിഷ്ടം വൈ പന്ഥാനം അകുതോഭയം
    നിവൃത്തം ഏനം ദ്രക്ഷ്യാമഃ പുനർ ഏവം ച തേ ഽബ്രുവൻ
16 ഏവമാദ്യാ മനുഷ്യാണാം സ്ത്രീണാം ച ഭരതർഷഭ
    ശുശ്രാവ മധുരാ വാചഃ പുനഃ പുനർ ഉദീരിതാഃ
17 യാജ്ഞവൽക്യസ്യ ശിഷ്യശ് ച കുശലോ യജ്ഞകർമണി
    പ്രായാത് പാർഥേന സഹിതഃ ശാന്ത്യ് അർഥം വേദപാരഗഃ
18 ബ്രാഹ്മണാശ് ച മഹീപാല ബഹവോ വേദപാരഗാഃ
    അനുജഗ്മുർ മഹാത്മാനം ക്ഷത്രിയാശ് ച വിശോ ഽപി ച
19 പാണ്ഡവൈഃ പൃഥിവീം അശ്വോ നിർജിതാം അസ്ത്രതേജസാ
    ചചാര സ മഹാരാജ യഥാദേശം സ സത്തമ
20 തത്ര യുദ്ധാനി വൃത്താനി യാന്യ് ആസൻ പാണ്ഡവസ്യ ഹ
    താനി വക്ഷ്യാമി തേ വീര വിചിത്രാണി മഹാന്തി ച
21 സഹയഃ പൃഥിവീം രാജൻ പ്രദക്ഷിണം അരിന്ദമ
    സസാരോത്തരതഃ പൂർവം തൻ നിബോധ മഹീപതേ
22 അവമൃദ്നൻ സരാഷ്ട്രാണി പാർഥിവാനാം ഹയോത്തമഃ
    ശനൈസ് തദാ പരിയയൗ ശ്വേതാശ്വശ് ച മഹാരഥഃ
23 തത്ര സങ്കലനാ നാസ്തി രാജ്ഞാം അയുതശസ് തദാ
    യേ ഽയുധ്യന്ത മഹാരാജ ക്ഷത്രിയാ ഹതബാന്ധവാഃ
24 കിരാതാ വികൃതാ രാജൻ ബഹവോ ഽസി ധനുർധരാഃ
    മ്ലേച്ഛാശ് ചാന്യേ ബഹുവിധാഃ പൂർവം നിവികൃതാ രണേ
25 ആര്യാശ് ച പൃഥിവീപാലാഃ പ്രഹൃഷ്ടനരവാഹനാഃ
    സമീയുഃ പാണ്ഡുപുത്രേണ ബഹവോ യുദ്ധദുർമദാഃ
26 ഏവം യുദ്ധാനി വൃത്താനി തത്ര തത്ര മഹീപതേ
    അർജുനസ്യ മഹീപാലൈർ നാനാദേശനിവാസിഭിഃ
27 യാനി തൂഭയതോ രാജൻ പ്രതപ്താനി മഹാന്തി ച
    താനി യുദ്ധാനി വക്ഷ്യാമി കൗന്തേയസ്യ തവാനഘ