മഹാഭാരതം മൂലം/അശ്വമേധികപർവം/അധ്യായം51

←അധ്യായം50

മഹാഭാരതം മൂലം/അശ്വമേധികപർവം രചന:വ്യാസൻ അധ്യായം51

അധ്യായം52→

1 [വ്]
     തതോ ഽഭ്യചോദയത് കൃഷ്ണോ യുജ്യതാം ഇതി ദാരുകം
     മുഹൂർതാദ് ഇവ ചാചഷ്ട യുക്തം ഇത്യ് ഏവ ദാരുകഃ
 2 തഥൈവ ചാനുയാത്രാണി ചോദയാം ആസ പാണ്ഡവഃ
     സജ്ജയധ്വം പ്രയാസ്യാമോ നഗരം ഗജസാഹ്വയം
 3 ഇത്യ് ഉക്താഃ സൈനികാസ് തേ തു സജ്ജീഭൂതാ വിശാം പതേ
     ആചഖ്യുഃ സജ്ജം ഇത്യ് ഏവ പാർഥായാമിത തേജസേ
 4 തതസ് തൗ രഥം ആസ്ഥായ പ്രയാതൗ കൃഷ്ണ പാണ്ഡവൗ
     വികുർവാണൗ കഥാശ് ചിത്രാഃ പ്രീയമാണൗ വിശാം പതേ
 5 രഥസ്ഥം തു മഹാതേജാ വാസുദേവം ധനഞ്ജയഃ
     പുനർ ഏവാബ്രവീദ് വാക്യം ഇദം ഭരതസത്തമ
 6 ത്വത്പ്രസാദാജ് ജയഃ പ്രാപ്തോ രാജ്ഞാ വൃഷ്ണികുലോദ്വഹ
     നിഹതാഃ ശത്രവശ് ചാപി പ്രാപ്തം രാജ്യം അകണ്ടകം
 7 നാഥവന്തശ് ച ഭവതാ പാണ്ഡവാ മധുസൂദന
     ഭവന്തം പ്ലവം ആസാദ്യ തീർണാഃ സ്മ കുരു സാഗരം
 8 വിശ്വകർമൻ നമസ് തേ ഽസ്തു വിശ്വാത്മൻ വിശ്വസംഭവ
     യഥാഹം ത്വാ വിജാനാമി യഥാ ചാഹം ഭവൻ മനാഃ
 9 ത്വത് തേജഃ സംഭവോ നിത്യം കുതാശോ മധുസൂദന
     രതിഃ ക്രീഡാമയീ തുഭ്യം മായാ തേ രോദസീ വിഭോ
 10 ത്വയി സർവം ഇദം വിശ്വം യദ് ഇദം സ്ഥാണുജംഗമം
    ത്വം ഹി സർവം വികുരുഷേ ഭൂതഗ്രാമം സനാതനം
11 പൃഥിവീം ചാന്തരിക്ഷം ച തഥാ സ്ഥാവരജംഗമം
    ഹസിതം തേ ഽമലാ ജ്യോത്സ്നാ ഋതവശ് ചേന്ദ്രിയാന്വയാഃ
12 പ്രാണോ വായുഃ സതതഗഃ ക്രോധോ മൃത്യുഃ സനാതനഃ
    പ്രസാദേ ചാപി പദ്മാ ശ്രീർ നിത്യം ത്വയി മഹാമതേ
13 രതിസ് തുഷ്ടിർ ധൃതിഃ ക്ഷാന്തിസ് ത്വയി ചേദം ചരാചരം
    ത്വം ഏവേഹ യുഗാന്തേഷു നിധനം പ്രോച്യസേ ഽനഘ
14 സുദീർഘേണാപി കാലേന ന തേ ശക്യാ ഗുണാ മയാ
    ആത്മാ ച പരമോ വക്തും നമസ് തേ നലിനേക്ഷണ
15 വിദിതോ മേ ഽസി ദുർധർഷ നാരദാദ് ദേവലാത് തഥാ
    കൃഷ്ണദ്വൈപായനാച് ചൈവ തഥാ കുരുപിതാമഹാത്
16 ത്വയി സർവം സമാസക്തം ത്വം ഏവൈകോ ജനേശ്വരഃ
    യച് ചാനുഗ്രഹ സംയുക്തം ഏതദ് ഉക്തം ത്വയാനഘ
17 ഏതത് സർവം അഹം സമ്യഗ് ആചരിഷ്യേ ജനാർദന
    ഇദം ചാദ്ഭുതം അത്യർഥം കൃതം അസ്മത്പ്രിയേപ്സയാ
18 യത് പാപോ നിഹതഃ സംഖ്യേ കൗരവ്യോ ധൃതരാഷ്ട്രജഃ
    ത്വയാ ദഗ്ധം ഹി തത് സൗന്യം മയാ വിജിതം ആഹവേ
19 ഭവതാ തത് കൃതം കർമ യേനാവാപ്തോ ജയോ മയാ
    ദുര്യോധനസ്യ സംഗ്രാമേ തവ ബുദ്ധിപരാക്രമൈഃ
20 കർണസ്യ ച വധോപായോ യഥാവത് സമ്പ്രദർശിതഃ
    സൈന്ധവസ്യ ച പാപസ്യ ഭൂരിശ്രവസ ഏവ ച
21 അഹം ച പ്രീയമാണേന ത്വയാ ദേവകിനന്ദന
    യദ് ഉക്തസ് തത് കരിഷ്യാമി ന ഹി മേ ഽത്ര വിചാരണാ
22 രാജാനം ച സമാസാദ്യ ധർമാത്മാനം യുധിഷ്ഠിരം
    ചോദയിഷ്യാമി ധർമജ്ഞ ഗമനാർഥം തവാനഘ
23 രുചിതം ഹി മമൈതത് തേ ദ്വാരകാഗമനം പ്രഭോ
    അചിരാച് ചൈവ ദൃഷ്ടാ ത്വം മാതുലം മധുസൂദന
    ബലദേവം ച ദുർധർഷം തഥാന്യാൻ വൃഷ്ണിപുംഗവാൻ
24 ഏവം സംഭാഷമാണൗ തൗ പ്രാപ്തൗ വാരണസാഹ്വയം
    തഥാ വിവിശതുശ് ചോഭൗ സമ്പ്രഹൃഷ്ടനരാകുലം
25 തൗ ഗത്വാ ധൃതരാഷ്ട്രസ്യ ഗൃഹം ശക്ര ഗൃഹോപമം
    ദദൃശാതേ മഹാരാജ ധൃതരാഷ്ട്രം ജനേശ്വരം
26 വിദുരം ച മഹാബുദ്ധിം രാജാനം ച യുധിഷ്ഠിരം
    ഭീമസേനം ച ദുർധർഷം മാദ്രീപുത്രൗ ച പാണ്ഡവൗ
    ധൃതരാഷ്ട്രം ഉപാസീനം യുയുത്സും ചാപരാജിതം
27 ഗാന്ധാരീം ച മഹാപ്രാജ്ഞാം പൃഥാം കൃഷ്ണാം ച ഭാമിനീം
    സുഭദ്രാദ്യാശ് ച താഃ സർവാ ഭരതാനാം സ്ത്രിയസ് തഥാ
    ദദൃശാതേ സ്ഥിതാഃ സർവാ ഗാന്ധാരീം പരിവാര്യ വൈ
28 തതഃ സമേത്യ രാജാനം ധൃതരാഷ്ട്രം അരിന്ദമൗ
    നിവേദ്യ നാമധേയേ സ്വേ തസ്യ പാദാവ് അഗൃഹ്ണതാം
29 ഗാന്ധാര്യാശ് ച പൃഥായാശ് ച ധർമരാജ്ഞസ് തഥൈവ ച
    ഭീമസ്യ ച മഹാത്മാനൗ തഥാ പാദാവഗൃഹ്ണതാം
30 ക്ഷത്താരം ചാപി സമ്പൂജ്യ പൃഷ്ട്വാ കുശലം അവ്യയം
    തൈഃ സാർധം നൃപതിമ്ം വൃദ്ധം തതസ് തം പര്യുപാസതാം
31 തതോ നിശി മഹാരാജ ധൃതരാഷ്ട്രഃ കുരൂദ്വഹാൻ
    ജനാർദനം ച മേധാവീ വ്യസർജയത വൈ ഗൃഹാൻ
32 തേ ഽനുജ്ഞാതാ നൃപതിനാ യയുഃ സ്വം സ്വം നിവേശനം
    ധനഞ്ജയ ഗൃഹാൻ ഏവ യയൗ കൃഷ്ണസ് തു വീര്യവാൻ
33 തത്രാർചിതോ യഥാന്യായം സർവകാമൈർ ഉപസ്ഥിതഃ
    കൃഷ്ണഃ സുഷ്വാപ മേധാവീ ധനഞ്ജയ സഹായവാൻ
34 പ്രഭാതായാം തു ശർവര്യാം കൃതപൂർവാഹ്ണിക ക്രിയൗ
    ധർമരാജസ്യ ഭവനം ജഗ്മതുഃ പരമാർചിതൗ
    യത്രാസ്തേ സ സഹാമാത്യോ ധർമരാജോ മഹാമനാഃ
35 തതസ് തൗ തത് പ്രവിശ്യാഥ ദദൃശാതേ മഹാബലൗ
    ധർമരാജാനം ആസീനം ദേവരാജം ഇവാശ്വിനൗ
36 തൗ സമാസാദ്യ രാജാനം വാർഷ്ണേയ കുര പുംഗവൗ
    നിഷീദതുർ അനുജ്ഞാതൗ പ്രീയമാണേന തേന വൈ
37 തതഃ സ രാജാ മേധാവീ വിവിക്ഷൂ പ്രേക്ഷ്യ താവ് ഉഭൗ
    പ്രോവാച വദതാം ശ്രേഷ്ഠോ വചനം രാജസത്തമഃ
38 വിവിക്ഷൂ ഹി യുവാം മന്യേ വീരൗ യദുകുരൂദ്വഹൗ
    ബ്രൂത കർതാസ്മി സർവം വാം നചിരാൻ മാ വിചാര്യതാം
39 ഇത്യ് ഉക്തേ ഫൽഗുനസ് തത്ര ധർമരാജാനം അബ്രവീത്
    വിനീതവദ് ഉപാഗമ്യ വാക്യം വാക്യവിശാരദഃ
40 അയം ചിരോഷിതോ രാജൻ വാസുദേവഃ പ്രതാപവാൻ
    ഭവന്തം സമനുജ്ഞാപ്യ പിതരം ദ്രഷ്ടും ഇച്ഛതി
41 സ ഗച്ഛേദ് അഭ്യനുജ്ഞാതോ ഭവതാ യദി മന്യസേ
    ആനർതനഗരീം വീരസ് തദനുജ്ഞാതും അർഹസി
42 [യ്]
    പുണ്ഡരീകാക്ഷ ഭദ്രം തേ ഗച്ഛ ത്വം മധുസൂദന
    പുരീം ദ്വാരവതീം അദ്യ ദ്രഷ്ടും ശൂര സുതം പ്രഭും
43 രോചതേ മേ മഹാബാഹോ ഗമനം തവ കേശവ
    മാതുലശ് ചിരദൃഷ്ടോ മേ ത്വയാ ദേവീ ച ദേവകീ
44 മാതുലം വസുദേവം ത്വം ബലദേവം ച മാധവ
    പൂജയേഥാ മഹാപ്രാജ്ഞ മദ്വാക്യേന യഥാർഹതഃ
45 സ്മരേഥാശ് ചാപി മാം നിത്യം ഭീമം ച ബലിനാം വരം
    ഫൽഗുനം നകുലം ചൈവ സഹദേവം ച മാധവ
46 ആനർതാൻ അവലോക്യ ത്വം പിതരം ച മഹാഭുജ
    വൃഷ്ണീംശ് ച പുനർ ആഗച്ഛേർ ഹയമേധേ മമാനഘ
47 സ ഗച്ഛ രത്നാന്യ് ആദായ വിവിധാനി വസൂനി ച
    യച് ചാപ്യ് അന്യൻ മനോജ്ഞം തേ തദ് അപ്യ് ആദത്സ്വ സാത്വത
48 ഇയം ഹി വസുധാ സർവാ പ്രസാദാത് തവ മാധവ
    അസ്മാൻ ഉപഗതാ വീര നിഹതാശ് ചാപി ശത്രവഃ
49 ഏവം ബ്രുവതി കൗരവ്യേ ധർമരാജേ യുധിഷ്ഠിരേ
    വാസുദേവോ വരഃ പുംസാം ഇദം വചനം അബ്രവീത്
50 തവൈവ രത്നാനി ധനം ച കേവലം; ധരാ ച കൃത്സ്നാ തു മഹാഭുജാദ്യ വൈ
    യദ് അസ്തി ചാന്യദ് ദ്രവിണം ഗൃഹേഷു മേ; ത്വം ഏവ തസ്യേശ്വര നിത്യം ഈശ്വരഃ
51 തഥേത്യ് അഥോക്തഃ പ്രതിപൂജിതസ് തദാ; ഗദാഗ്രജോ ധർമസുതേന വീര്യവാൻ
    പിതൃഷ്വസാം അഭ്യവദദ് യഥാവിധി; സമ്പൂജിതശ് ചാപ്യ് അഗമത് പ്രദക്ഷിണം
52 തയാ സ സമ്യക് പ്രതിനന്ദിതസ് തദാ; തഥൈവ സർവൈർ വിദുരാദിഭിസ് തതഃ
    വിനിര്യയൗ നാഗപുരാദ് ഗദാഗ്രജോ; രഥേന ദിവ്യേന ചതുര്യുജാ ഹരിഃ
53 രഥം സുഭദ്രാം അധിരോപ്യ ഭാമിനീം; യുധിഷ്ഠിരസ്യാനുമതേ ജനാർദനഃ
    പിതൃഷ്വസായാശ് ച തഥാ മഹാഭുജോ; വിനിര്യയൗ പൗരജനാഭിസംവൃതഃ
54 തം അന്വഗാദ് വാനരവര്യ കേതനഃ; സ സാത്യക്തിർ മാദ്രവതീസുതാവ് അപി
    അഗാധ ബുദ്ധിർ വിദുരശ് ച മാധവം; സ്വയം ച ഭീമോ ഗജരാജവിക്രമഃ
55 നിവർതയിത്വാ കുരു രാഷ്ട്രവർധനാംസ്; തതഃ സ സർവാൻ വിദുരം ച വീര്യവാൻ
    ജനാർദനോ ദാരുകം ആഹ സ ത്വരഃ; പ്രചോദയാശ്വാൻ ഇതി സാത്യകിസ് തദാ
56 തതോ യയൗ ശത്രുഗണപ്രമർദനഃ; ശിനിപ്രവീരാനുഗതോ ജനാർദനഃ
    യഥാ നിഹത്യാരി ഗണാഞ് ശതക്രതുർ; ദിവം തഥാനർതപുരീം പ്രതാപവാൻ