മഹാഭാരതം മൂലം/അശ്വമേധികപർവം/അധ്യായം4

മഹാഭാരതം മൂലം/അശ്വമേധികപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം4

1 [യ്]
     ശുശ്രൂഷേ തസ്യ ധർമജ്ഞ രാജർഷേഃ പരികീർതനം
     ദ്വൈപായന മരുത്തസ്യ കഥാം പ്രബ്രൂഹി മേ ഽനഘ
2 [വ്]
     ആസീത് കൃതയുഗേ പൂർവം മനുർ ദണ്ഡധരഃ പ്രഭുഃ
     തസ്യ പുത്രോ മഹേഷ്വാസഃ പ്രജാതിർ ഇതി വിശ്രുതഃ
3 പ്രജാതേർ അഭവത് പുത്രഃ ക്ഷുപ ഇത്യ് അഭിവിശ്രുതഃ
     ക്ഷുപസ്യ പുത്രസ് ത്വ് ഇക്ഷ്വാകുർ മഹീപാലോ ഽഭവത് പ്രഭുഃ
4 തസ്യ പുത്രശതം രാജന്ന് ആസീത് പരമധാർമികം
     താംസ്ത് തു സർവാൻ മഹീപാലാൻ ഇക്ഷ്വാകുർ അകരോത് പ്രഭുഃ
5 തേഷാം ജ്യേഷ്ഠസ് തു വിംശോ ഽഭൂത് പ്രതിമാനം ധനുഷ്മതാം
     വിംശസ്യ പുത്രഃ കല്യാണോ വിവിംശോ നാമ ഭാരത
6 വിവിംശസ്യ സുതാ രാജൻ ബഭൂവുർ ദശ പഞ്ച ച
     സർവേ ധനുഷി വിക്രാന്താ ബ്രഹ്മണ്യാഃ സത്യവാദിനഃ
7 ദാനധർമരതാഃ സന്തഃ സതതം പ്രിയവാദിനഃ
     തേഷാം ജ്യേഷ്ഠഃ ഖനീ നേത്രഃ സ താൻ സർവാൻ അപീഡയത്
8 സ്വനീനേത്രസ് തു വിക്രാന്തോ ജിത്വാ രാജ്യം അകണ്ടകം
     നാശക്നോദ് രക്ഷിതും രാജ്യം നാന്വരജ്യന്ത തം പ്രജാഃ
9 തം അപാസ്യ ച തദ് രാഷ്ട്രം തസ്യ പുത്രം സുവർചസം
     അഭ്യഷിഞ്ചത രാജേന്ദ്ര മുദിതം ചാഭവത് തദാ
10 സ പിതുർ വിക്രിയാം ദൃഷ്ട്വാ രാജ്യാൻ നിരസനം തഥാ
    നിയതോ വർതയാം ആസ പ്രജാഹിതചികീർഷയാ
11 ബ്രഹ്മണ്യഃ സത്യവാദീ ച ശുചിഃ ശമ ദമാന്വിതഃ
    പ്രജാസ് തം ചാന്വരജ്യന്ത ധർമനിത്യം മനസ്വിനം
12 തസ്യ ധർമപ്രവൃത്തസ്യ വ്യശീര്യത് കോശവാഹനം
    തം ക്ഷീണകോശം സാമന്താഃ സമന്താത് പര്യപീഡയൻ
13 സ പീഡ്യമാനോ ബഹുഭിഃ ക്ഷീണകോശസ് ത്വ് അവാഹനഃ
    ആർതിം ആർഛത് പരാം രാജാ സഹ ഭൃത്യൈഃ പുരേണ ച
14 ന ചൈനം പരിഹർതും തേ ഽശക്നുവൻ പരിസങ്ക്ഷയേ
    സമ്യഗ്വൃത്തോ ഹി രാജാ സ ധർമനിത്യോ യുധിഷ്ഠിര
15 യദാ തു പരമാം ആർതിം ഗതോ ഽസൗ സ പുരോ നൃപഃ
    തതഃ പ്രദധ്മൗ സ കരം പ്രാദുരാസീത് തതോ ബലം
16 തതസ് താൻ അജയത് സർവാൻ പ്രാതിസീമാൻ നരാധിപാൻ
    ഏതസ്മാത് കാരണാദ് രാജൻ വിശ്രുതഃ സ കരന്ധമഃ
17 തസ്യ കാരന്ധമഃ പുത്രസ് ത്രേതായുഗമുഖേ ഽഭവത്
    ഇന്ദ്രാദ് അനവരഃ ശ്രീമാൻ ദേവൈർ അപി സുദുർജയഃ
18 തസ്യ സർവേ മഹീപാലാ വർതന്തേ സ്മ വശേ തദാ
    സ ഹി സമ്രാഡ് അഭൂത് തേഷാം വൃത്തേന ച ബലേന ച
19 അവിക്ഷിൻ നാമ ധർമാത്മാ ശൗര്യേണേന്ദ്ര സമോ ഽഭവത്
    യജ്ഞശീലഃ കർമ രതിർ ധൃതിമാൻ സംയതേന്ദ്രിയഃ
20 തേജസാദിത്യസദൃശഃ ക്ഷമയാ പൃഥിവീസമഃ
    ബൃഹസ്പതിസമോ ബുദ്ധ്യാ ഹിമവാൻ ഇവ സുസ്ഥിരഃ
21 കർമണാ മനസാ വാചാ ദമേന പ്രശമേന ച
    മനാംസ്യ് ആരാധയാം ആസ പ്രജാനാം സ മഹീപതിഃ
22 യ ഈജേ ഹയമേധാനാം ശതേന വിധിവത് പ്രഭുഃ
    യാജയാം ആസ യം വിദ്വാൻ സ്വയം ഏവാംഗിരാഃ പ്രഭുഃ
23 തസ്യ പുത്രോ ഽതിചക്രാമ പിതരം ഗുണവത്തയാ
    മരുത്തോ നാമ ധർമജ്ഞശ് ചക്രവർതീ മഹായശാഃ
24 നാഗായുത സമപ്രാണഃ സാക്ഷാദ് വിഷ്ണുർ ഇവാപരഃ
    സ യക്ഷ്യമാണോ ധർമാത്മാ ശാതകുംഭമയാന്യ് ഉത
    കാരയാം ആസ ശുഭ്രാണി ഭാജനാനി സഹസ്രശഃ
25 മേരും പർവതം ആസാദ്യ ഹിമവത്പാർശ്വ ഉത്തരേ
    കാഞ്ചനഃ സുമഹാൻ പാദസ് തത്ര കർമ ചകാര സഃ
26 തതഃ കുണ്ഡാനി പാത്രീശ് ച പിഠരാണ്യ് ആസനാനി ച
    ചക്രുഃ സുവർണകർതാരോ യേഷാം സംഖ്യാ ന വിദ്യതേ
27 തസ്യൈവ ച സമീപേ സ യജ്ഞവാടോ ബഭൂവ ഹ
    ഈജേ തത്ര സ ധർമാത്മാ വിധിവത് പൃഥിവീപതിഃ
    മരുത്തഃ സഹിതൈഃ സർവൈഃ പ്രജാ പാലൈർ നരാധിപഃ