മഹാഭാരതം മൂലം/അശ്വമേധികപർവം/അധ്യായം26

മഹാഭാരതം മൂലം/അശ്വമേധികപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം26

1 [ബ്ര്]
     ഏകഃ ശാസ്താ ന ദ്വിതീയോ ഽസ്തി ശാസ്താ; യഥാ നിയുക്തോ ഽസ്മി തഥാ ചരാമി
     ഹൃദ്യ് ഏഷ തിഷ്ഠൻ പുരുഷഃ ശാസ്തി ശാസ്താ; തേനൈവ യുക്തഃ പ്രവണാദ് ഇവോദകം
2 ഏകോ ഗുരുർ നാസ്തി തതോ ദ്വിതീയോ; യോ ഹൃച്ഛയസ് തം അഹം അനുബ്രവീമി
     തേനാനുശിഷ്ടാ ഗുരുണാ സദൈവ; പരാഭൂതാ ദാനവാഃ സർവ ഏവ
3 ഏകോ ബന്ധുർ നാസ്തി തതോ ദ്വിതീയോ; യോ ഹൃച്ഛയസ് തം അഹം അനുബ്രവീമി
     തേനാനുശിഷ്ടാ ബാന്ധവാ ബന്ധുമന്തഃ; സപ്തർഷയഃ സപ്ത ദിവി പ്രഭാന്തി
4 ഏകഃ ശ്രോതാ നാസ്തി തതോ ദ്വിതീയോ; യോ ഹൃച്ഛയസ് തം അഹം അനുബ്രവീമി
     തസ്മിൻ ഗുരൗ ഗുരു വാസം നിരുഷ്യ; ശക്രോ ഗതഃ സർവലോകാമരത്വം
5 ഏകോ ദ്വേഷ്ടാ നാസ്തി തതോ ദ്വിതീയോ; യോ ഹൃച്ഛയസ് തം അഹം അനുബ്രവീമി
     തേനാനുശിഷ്ടാ ഗുരുണാ സദൈവ; ലോകദ്വിഷ്ടാഃ പന്നഗാഃ സർവ ഏവ
6 അത്രാപ്യ് ഉദാഹരന്തീമം ഇതിഹാസം പുരാതനം
     പ്രജാപതൗ പന്നഗാനാം ദേവർഷീണാം ച സംവിദം
7 ദേവർഷയശ് ച നാഗാശ് ച അസുരാശ് ച പ്രജാപതിം
     പര്യപൃച്ഛന്ന് ഉപാസീനാഃ ശ്രേയോ നഃ പ്രോച്യതാം ഇതി
8 തേഷാം പ്രോവാച ഭഗവാഞ് ശ്രേയഃ സമനുപൃച്ഛതാം
     ഓം ഇത്യ് ഏകാക്ഷരം ബ്രഹ്മ തേ ശ്രുത്വാ പ്രാദ്രവൻ ദിശഃ
9 തേഷാം പ്രാദ്രവമാണാനാം ഉപദേശാർഥം ആത്മനഃ
     സർപാണാം ദശനേ ഭാവഃ പ്രവൃത്തഃ പൂർവം ഏവ തു
10 അസുരാണാം പ്രവൃത്തസ് തു ദംഭഭാവഃ സ്വഭാവജഃ
    ദാനം ദേവാ വ്യവസിതാ ദമം ഏവ മഹർഷയഃ
11 ഏകം ശാസ്താരം ആസാദ്യ ശബ്ദേനൈകേന സംസ്കൃതാഃ
    നാനാ വ്യവസിതാഃ സർവേ സർപദേവർഷിദാനവാഃ
12 ശൃണോത്യ് അയം പ്രോച്യമാനം ഗൃഹ്ണാതി ച യഥാതഥം
    പൃച്ഛതസ് താവതോ ഭൂയോ ഗുരുർ അന്യോ ഽനുമന്യതേ
13 തസ്യ ചാനുമതേ കർമ തതഃ പശ്ചാത് പ്രവർതതേ
    ഗുരുർ ബോദ്ധാ ച ശത്രുശ് ച ദ്വേഷ്ടാ ച ഹൃദി സംശ്രിതഃ
14 പാപേന വിചരംൽ ലോകേ പാപചാരീ ഭവത്യ് അയം
    ശുഭേന വിചരംൽ ലോകേ ശുഭചാരീ ഭവത്യ് ഉത
15 കാമചാരീ തു കാമേന യ ഇന്ദ്രിയസുഖേ രതഃ
    വ്രതവാരീ സദൈവൈഷ യ ഇന്ദ്രിയജയേ രതഃ
16 അപേതവ്രതകർമാ തു കേവലം ബ്രഹ്മണി ശ്രിതഃ
    ബ്രഹ്മഭൂതശ് ചരംൽ ലോകേ ബ്രഹ്മ ചാരീ ഭവത്യ് അയം
17 ബ്രഹ്മൈവ സമിധസ് തസ്യ ബ്രഹ്മാഗ്നിർ ബ്രഹ്മ സംസ്തരഃ
    ആപോ ബ്രഹ്മ ഗുരുർ ബ്രഹ്മ സ ബ്രഹ്മണി സമാഹിതഃ
18 ഏതദ് ഏതാദൃശം സൂക്ഷ്മം ബ്രഹ്മചര്യം വിദുർ ബുധാഃ
    വിദിത്വാ ചാന്വപദ്യന്ത ക്ഷേത്രജ്ഞേനാനുദർശിനഃ