൪൪ ഹിതോപദേശഃ ।
നിത്യവ്യയാപ്രചുരരത്നധനാഗമാച,
വാരാംഗനേവപനൃപനീതിരനേകരൂപാ ॥
ഇതിദമനകേനസന്താഷിതഃപിംഗലകഃസ്വാംപ്രകൃതിമാപന്നഃസിം
ഹാസനേസമുപവിഷ്ടഃ । ദമനകഃ പ്രഹൃഷ്ടമനാവിജയതാംമഹാരാജ
ശുഭമസ്തുസൎവ്വജഗതാമിത്യുക്ത്വായഥാസുഖമവസ്ഥിതഃ । വിഷ്ണുശൎമ്മോ
വാച,സുഹൃൽഭേദഃശ്രുതസ്താവൽഭവത്ഭിഃ ।രാജപുത്രാഊചുഃഭവൽപ്ര
സാദാൽശ്രുതഃസഖിനോഭൂതാവയം । വിഷ്ണുശൎമ്മാബ്രവീൽഅപരമ
പീദമസ്തു ।
സുഹൃൽഭേദസ്താവൽഭവതുഭവതാംശത്രുനിലയേ,
ഖലകോലാകൃഷ്ടഃ പ്രളയമുപസൎപ്പത്വഹരഹഃ ।
ജനോനിത്യംഭൂയാൽസകലസുഖസമ്പത്തിവസതിഃ,
കഥാരംഭേരമ്യേസതതമിഹബാലോപിരമതാം ॥
ഇതിഹിതോപദേശസുഹൃൽഭേദോനാമദ്വിതീയകഥാസംഗ്രഹഃസമാ
പ്തഃ ॥
അഥതൃതീയഭാഗോവിഗ്രഹഃ ।
പുനഃകഥാരംഭകാലേരാജപുത്രാഊചുഃ ആൎയ്യരാജപുത്രാവയം,തൽവി
ഗ്രഹം ശ്രോതുംനഃകുതൂഹലമസ്തി । വിഷ്ണുശൎമ്മണോക്തംയദേവഭവ
ത്ഭ്യോരോചതേകഥയാമിശ്രൂയതാംയസ്യായമാദ്യഃശ്ലോകഃ ।
ഹംസൈഃസഹമയൂരാണാംവിഗ്രഹതുല്യവിക്രമേ ।
വിശ്വാസ്യവഞ്ചിതാഹംസാഃകോകൈഃസ്ഥിത്വാരിമന്ദിരേ ॥
രാജപുത്രാ ഉചുഃ കഥമേതൽ ?വിഷ്ണുശൎമ്മാകഥയതി,അസ്തികൎപ്പൂരദ്വീ
പേപത്മകേളിനാമധേയംസരഃ തത്രഹിരണ്യഗൎഭോനാമ രാജഹംസഃ
പ്രതിവസതി । സചസൎവ്വൈ ൎജ്ജലചരപക്ഷിഭിൎമ്മിളിത്വാപക്ഷിരാജ്യേ,
ഭിഷിക്തഃ ।
യതഃ । യദിനസ്യാൽനരപതിഃസ‌മ്യങ്നേതാതതഃപ്രജാഃ ।
അകൎണ്ണധാരാജലധൌവിപ്ലവേതേഹനൌരിവ ॥
അപരഞ്ച ।
പ്രജാംസംരക്ഷതിനൃപഃസോവൎദ്ധയതിപാൎത്ഥിവം ।
വൎദ്ധനാൽരക്ഷണംശ്രയസ്തദഭാവേസദപ്യസൽ ॥
ഏകദാഅസൌരാജഹംസഃസുവിസ്തീൎണ്ണകമലപൎയ്യങ്കേസുഖാസീനഃ
പരിവാരപരിവൃതിസ്തിഷ്ഠതി । തതഃകുതശ്ചിൽൽദേശാദാഗത്യദീൎഗ്ഘമുഖോ
നാമബകഃപ്രണമ്യോപവിഷ്ടഃ । രാജോവാചദീൎഗ്ഘമുഖ,ദേശാന്തരാ
ദാഗതോസിവാൎത്താംകഥയ । സബ്രൂതേ,ദേവ,അസ്തിമഹതീവാൎത്താ
താംവാക്തുംസത്വരമാഗതോഹംശ്രൂശയതാം । അസ്തി ജംബുദ്വീപേവി
ന്ധ്യോനാമഗിരിഃതത്രചിത്രവൎണ്ണോനാമമയൂരഃ പക്ഷിരാജോനിവസ
തി,തസ്യാനുചരൈശ്ചരത്ഭിഃ പക്ഷിഭിരഹംദഗ്ധാരണ്യമധ്യേചരന്ന
വലോകിതഃപൃഷ്ടശ്ച, കസ്ത്വംകുതഃസമാഗതോസി ? തദാമയോക്തംക
ൎപ്പൂര
ദ്വീപസ്യരാജചക്രവൎത്തിനോഹിരണ്യഗൎഭസ്യരാജഹംസസ്യാനു
ചരോഹം കൌതുകാൽദേശാന്തരംദ്രഷ്ടുമാഗതോസ്മി । എതഛ്രുത്വാപ
