ഹിതോപദേശഃ । ൪൫
ക്ഷിഭിരുക്തംഅനയോൎദ്ദേശയോഃകോദേശോഭദ്രതയോരാജാച । മയോ
ക്തം,ആഃകിമേവംഉച്യതേമഹദന്തരംതതഃകൎപ്പൂരദ്വീപഃസ്വൎഗ്ഗ ഏവരാ
ജഹംസശ്ച ദ്വിതിയഃ സ്വൎഗ്ഗപതിഃ, അത്രമരു സ്ഥലേപതിതായൂയംകിം
കുരുഥ? അസ്മദ്ദേശോഗമ്യതാംതതോസ്മദ്വചനമാകൎണ്ണ്യ സൎവ്വേസകോ
പാബൂഭൂവുഃ।
തഥാചോക്തം । പയഃപാനംഭുജംഗാനാംകേവലംവിഷവൎദ്ധനം ।
ഉപദേശോഹിമൂൎഖാനാംപ്രകോപായനശാന്തയേ ॥
അന്യച്ച വിദ്വാനേവോപദേഷ്ടവ്യോനാവിദ്വാംസ്തുകദാചന ।
വാനരാനുപദേശ്യാഥസ്ഥാനഭ്രഷ്ടായയുഃഖഗാഃ ॥
രാജാവാച,കഥമേതൽ ? ദീൎഗ്ഘമുഖഃകഥയതി,അസ്തിനൎമ്മദാതീരേവി
ശാലഃശാല്മലീതരുഃ, തത്ര നിജചഞ്ചുനിൎമ്മിതനീഡക്രോഡേ പക്ഷി
ണോണാവൎഷാസ്വപിസുഖംനിവസന്തി ।അഥൈകദാവൎഷാസുനീലപട
ലൈരാവൃതേനഭസ്ഥലേധാരാസാരൈൎമ്മഹതീവൃഷ്ടിൎബഭൂവതതോ വാ
നരാംശ്ചതരുതലേ,വസ്ഥിതാൻശീതാകുലാൻകമ്പമാനാൻഅവലോക്യ
കൃപയാപക്ഷിഭിരുക്തംഭോഭോ വാനരാഃശൃണുത ।
അസ്മാഭിൎന്നിമ്മിതാനീഡാശ്ചഞ്ചുമാത്രാഹതെസ്തൃണൈഃ ।
ഹസ്തപാദാദിസംയുക്തായൂയംകിമിതിസീദഥ ॥
തൽശ്രുത്വാവാനരൈൎജ്ജാതാമൎഷൈരാലോചിതം അഹോനിൎവ്വാതനീ
ഡഗൎഭാവസ്ഥിതാഃസുഖിനഃ പക്ഷിണോ,സ്മാൻനിന്ദന്തിഭവതുതാവ
ൽപൃഷ്ടേരുപശമഃ । അനന്തരംശാന്തേപാനീയവൎഷണേതൈൎവ്വാന
രൈൎവൃക്ഷമാരുഹ്യ
സൎവ്വേനീഡാഭഗ്നാസ്തേഷാംഅണ്ഡാനിചാധഃപാ
തിതാനി । അതോഹംബ്രവീമിവിദ്വാനേവോപദേഷ്ടവ്യഇത്യാദി । രാ
ജോവാചതതസ്തൈകിംകൃതം ? ബകഃകഥയതിതതസ്തൈ പക്ഷിഭിഃ
കോപാദുക്തം,കേനാസൌരാജഹംസോരാജാകൃതഃ । താമയോപജാ
തകോപേനോക്തം,യുഷ്മദീയമയൂരഃകേനരാജാകൃതഃ । ഏതഛ്രുത്വാതേ
സൎവ്വോമാംഹന്തുമുദ്യതാഃ,തതോമയാപിസ്വവിക്രമോദൎശിതഃ ।
യതഃ । അന്യഥാഭൂഷണംപുംസാംക്ഷമാലജ്ജേവയോഷിതാം ।
പരാക്രമഃപരിഭവേവൈയ്യാത്യംസുരതേഷ്വിവ ॥
രാജാവിഹാസ്യഹ,
ആത്മനശ്ചപരേഷാംചയഃസമീക്ഷ്യബലാബലം ।
അന്തരംനൈവജാനാതിസതിരസ്ക്രിയതേ,രിഭിഃ ॥
അന്യച്ച ।സുചിരംഹിചരൻനിത്യംക്ഷേത്രേസസ്യമബുദ്ധിമാൻ ।
ദ്വീപിചൎമ്മപരിഛന്നോവാഗ്ദോഷാൽഗൎദ്ദഭോഹതഃ ॥
ബകഃപൃഛതികഥമേതൽ? രാജാകഥയതി,അസ്തിഹസ്തിനപുരേവിലാ
സോനാമരജകഃ,
തസ്യഗൎദ്ദഭോ,തിവാഹനാൽദുൎബലോമൂൎഷുരിവാഭവ
ൽ ।തതസ്തേനരജകേനാസൌ വ്യാഘ്രചൎമ്മണാപ്രഛാദ്യാരണ്യസമീ
പേസസ്യക്ഷേത്രേനിയുക്തഃ । തതോദൂരാൽ തമവലോക്യവ്യാഘ്രബു
ദ്ധ്യാക്ഷേത്രപതയഃസത്വരംപലായന്തേ ।അഥൈകദാകേനാപിസ
സ്യരക്ഷാകേനധൂസരകംബളകൃതതനുത്രാണേനധനുഃ കാണ്ഡംസ
