ഉപനിഷത്തുകൾ/അദ്വയതാരക
| ←ഉപനിഷത്തുകൾ | അദ്വയതാരകോപനിഷത് ഉപനിഷത്തുകൾ |
ഉപനിഷത്തുകൾ→ |
അദ്വയതാരകോപനിഷത്
[തിരുത്തുക]
.. ശ്രീഃ ..
ഉപനിഷദ്ബ്രഹ്മയോഗിവിരചിതം വിവരണം
ശ്രീമദപ്പയശിവാചാര്യവിരചിതഭാഷ്യോപേതാ
ഓം പൂർണമദഃ പൂർണമിദം പൂർണാത് പൂർണമുദച്യതേ .
പൂർണസ്യ പൂർണമാദായ പൂർണമേവാവശിഷ്യതേ ..
ഓം ശാന്തിഃ ശാന്തിഃ ശാന്തിഃ .
വ്യാഖ്യേയോ വിഷയഃ തദധികാരീ ച
അഥാതോഽദ്വയതാരകോപനിഷദം വ്യാഖ്യാസ്യാമഃ .
യതയേ ജിതേന്ദ്രിയായ ശമാദിഷഡ്ഗുണപൂർണായ .. 1..
ശ്രീമദ്വിശ്വാധിഷ്ഠാനപരമഹംസസദ്ഗുരുരാമചന്ദ്രായ നമഃ
ദ്വൈതാസംഭവവിജ്ഞാനസംസിദ്ധാദ്വയതാരകം .
താരകബ്രഹ്മേതി ഗിതം വന്ദേ ശ്രീരാമവൈഭവം ..
ഇഹ ഖലു ശുക്ലയജുർവേദപ്രവിഭക്തേയം അദ്വയതാരകോപനിഷത്
രാജയോഗസർവസ്വം പ്രകടയന്തീ ബ്രഹ്മാത്രപര്യവസന്നാ ദൃശ്യതേ .
അസ്യാഃ സ്വൽപഗ്രന്ഥതോ വിവരണമാരഭ്യതേ . അത്ര
യഥോക്താധികാര്യുദ്ദേശേന
ശ്രുതയഃ താരകയോഗമുപദിശന്തീത്യാഹ --അഥേതി .. അഥ
കർമോപാസനാകാണ്ഡദ്വയനിരൂപണാനന്തരം യതഃ തേന
പുരുഷാർഥാസിദ്ധിഃ
അതഃ തദർഥം യത്ര സ്വാതിരേകേണ ദ്വയം ന വിദ്യതേ തത് അദ്വയം
ബ്രഹ്മ
തന്മാത്രബോധിനീ വിദ്യാ താരകോപനിഷത് താം ശ്രുതയോ വയം
വ്യാഖ്യാസ്യാമഃ .
കസ്മാ അധികാരിണ ഇത്യത ആഹ --യതയ ഇതി .
സ്വാശ്രമാനുഷ്ഠനപൂർവകം
ദേശികംുഖതോ വേദന്തശ്രവണം തതോ യുക്തിഭിഃ
ശ്രുത്യവിരുദ്ധാഭിഃ
മനനം ച കൃത്വാ നിദിധ്യസാനായ യതത ഇതി യതിഃ .
അജിതേന്ദ്രിയസ്യ
യതിത്വം കുത ഇത്യത ആഹ --ജിതേന്ദ്രിയായേതി . ജിതേന്ദ്രിയസ്യ
യതിത്വോപപത്തേഃ .
അരിഷഡ്വർഗാക്രാന്തസ്യ ജിതേന്ദ്രിയതാ കുത ഇത്യത ആഹ --
ശമാദിഷഡ്ഗുണപൂർണായേതി . ശമാദിഷഡ്ഗുണസമ്പത്തേഃ
അരിഷഡ്വർഗോപരതിപൂർവകത്വാത് . ഏവം സാധനവതേ ശ്രുതയഃ
താരകയോഗമുപദിശന്തീത്യർഥഃ .. 1..
യോഗോപായ തത്ഫലം
ചിത്സ്വരൂപോഽഹമിതി സദാ ഭവയൻ സമ്യങ്നിമീലിതാക്ഷഃ
കിഞ്ചിദുന്മീലിതാക്ഷോ വാഽന്തർദൃഷ്ട്യാ ഭ്രൂദഹരാദുപരി
സച്ചിദാനന്ദതേജഃകൂടരൂപം പരം ബ്രഹ്മാവലോകയൻ തദ്രൂപോ
ഭവതി .. 2..
ഏവം നിദിധ്യസാനോപായതത്ഫലമാഹ --ചിദിതി .. യോഗീ സ്വാന്തഃ
ചിദ്രൂപോഽസ്മീതി ഭവയനർധോന്മീലിതലോചനഃ ഭ്രൂമധ്യാദൗ
സച്ചിദാനന്ദമാത്രം ബ്രഹ്മാഹമസ്മീത്യാലോകയന്തദ്രൂപസ്താരകരൂപോ
ഭവതി .. 2..
അദ്വയതാരകപദാർഥൗ
ഗർഭജന്മജരാമരണഭയാത്സന്താരയതി തസ്മാത്താരകമിതി .
ജീവേശ്വരൗ മായികാവിതി വിജ്ഞായ സർവവിശേഷം നേതി നേതീതി
വിഹായ
യദവശിഷ്യതേ തതദ്വയം ബ്രഹ്മ .. 3..
കിം താരകമിത്യതാഹ --ഗർഭേതി .. ജ്യോതിർലിംഗം ഭ്രുവോർമധ്യേ
നിത്യം ധ്യായേത്സദാ യതിഃ . ഇതി ശ്രുതിസിദ്ധജ്യോതിർലിംഗസ്യ
പ്രത്യഗ്രൂപത്വേന
സ്വാജ്ഞവികൽപിതഗർഭാസാദിസംസാരതാരകത്വാത്താരകം
പ്രത്യഗാത്മേത്യർഥഃ . ജീവേശഭേദേ സതി
പ്രത്യഗഭിന്നബ്രഹ്മഭാവഃ കുത
ഇത്യാശങ്ക്യ തയോർഭേദസ്യ മായികത്വേന മിഥ്യാത്വാത്തതോ യച്ഛിഷ്യതേ
തദേവ
ബ്രഹ്മേത്യാഹ --ജീവേതി .. 3..
ലക്ഷ്യത്രയാനുസന്ധാനവിധിഃ
തത്സിദ്ധ്യൈ ലക്ഷ്യത്രയാനുസന്ധാനം കർതവ്യം .. 4..
തദധിഗമോപായഃ കഥമിത്യത ആഹ തത്സിദ്ധ്യാ ഇതി .. 4..
പരിച്ഛിന്നജ്യോതീരൂപലക്ഷ്യാനുസന്ധാനസ്യാപി
ചിത്തശുദ്ധിഫലകത്വം
മൂർതാമൂർതാത്മകം യത്ര താരകദ്വയമുച്യതേ .
ജ്യോതിർദർശനമാർഗോക്തിം വ്യഖ്യാസ്യേഽദ്വയതാരകം ..
നനു --ജീവേശ്വരൗ മായികാവിതി വിജ്ഞായ സർവവിശേഷം നേതി
നേതീതി
വിഹായ യദവശിഷ്യതേ തതദ്വയം ബ്രഹ്മ ഇതി യദുക്തം തദ് യുക്തമേവ .
അപി തു --തത്സിദ്ധ്യൈ ലക്ഷ്യത്രയാനുസന്ധാനം കർതവ്യം
ഇത്യേതദയുക്തം .
കുതഃ ലക്ഷ്യത്രയസ്യ ച ദേഹാന്തർഗതത്വേന
പരിച്ഛിന്നജ്യോതിഃസ്വരൂപതയാ
സ്വയമപരിച്ഛിന്നത്വാഭാവാത് . അദ്വയബ്രഹ്മ ഹി അപരിച്ഛിന്നം
മഹാകാശവത്
പ്രസിദ്ധം . തത്സിദ്ധ്യൈ പരിച്ഛിന്നലക്ഷ്യത്രയാനുസന്ധാനം കഥം
സാധനം സ്യാത് . അപരിച്ഛിന്നബ്രഹ്മസിദ്ധ്യൈ ഹി
അപരിച്ഛിന്നബ്രഹ്മധ്യാനം
കർതവ്യം . അതഃ ഇഹ വിരുദ്ധമുക്തിമിതി ചേത് --സത്യമേവൈതത് .
തഥാപി
ഉക്തലക്ഷ്യത്രയാനുസന്ധാനദ്വാരാ സംശുദ്ധചിത്ത്സ്യൈവ
വാക്യാർഥശ്രവണമനനസംസ്കൃതാന്തഃകരണവശീകരണപൂർവകാപ്
അരിച്ഛിന്ന-
ബ്രഹ്മാത്മൈക്യാനുസന്ധാനകരണസാമർഥ്യസംഭവാത് .
അന്യഥാ ദേഹമധ്യഗതജ്യോതിർദർശനഹീനത്യ
വാക്യാദിശ്രവണാദിപ്രവൃത്ത്യസംഭവാച്ച പരിച്ഛിന്നാനുസന്ധാനം
യുക്തിമിത്യനുസന്ധാനം .. 1-4..
അന്തർലക്ഷ്യലക്ഷണം
ദേഹമധ്യേ ബ്രഹ്മനാഡീ സുഷുമ്നാ സൂര്യരൂപിണീ പൂർണചന്ദ്രാഭാ
വർതതേ . സാ തു മൂലാധാരാദാരഭ്യ ബ്രഹ്മരന്ധ്രഗാമിനീ ഭവതി .
തന്മധ്യേ തടിത്കോടിസമാനകാന്ത്യാ മൃണാലസൂത്രവത് സുക്ഷ്മാംഗീ
കുണ്ണ്ദലിനീതി പ്രസിദ്ധാഽസ്തി . താം ദൃഷ്ട്വാ മനസൈവ നരഃ
സർവപാപവിനാശദ്വാരാ മുക്തോ ഭവതി .
ഫാലോർധ്വഗലലാടവിശേഷമണ്ഡലേ നിരന്തരം
തേജസ്താരകയോഗവിസ്ഫുരണേന പശ്യതി ചേത് സിദ്ധോ ഭവതി .
തർജന്യഗ്രോന്മീലിതകർണരന്ധ്രദ്വയേ തത്ര ഫൂത്കാരശബ്ദോ ജായതേ തത്ര
സ്ഥിതേ മനസി ചക്ഷുർമധ്യഗതനീലജ്യോതിസ്സ്ഥലം വിലോക്യ അന്തർദൃഷ്ട്യാ
നിരതിശയസുഖം പ്രാപ്നോതി . ഏവം ഹൃദയേ പശ്യതി .
ഏവമന്തർലക്ഷ്യലക്ഷണം മുമുക്ഷുഭിരുപാസ്യം .. 5..
അന്തർബാഹ്യമധ്യഭേദേന ലക്ഷ്യം ത്രിവിധം . തത്രഅന്തർലക്ഷ്യലക്ഷണം
തദഭ്യാസഫലം ചാഹ --ദേഹേതി .. യദാ കുണ്ഡലിനീ പ്രാണദൃഷ്ടിമനോഗ്നിഭിഃ
മൂലാധാരത്രികോണാഗ്രാലങ്കാരസുഷുമ്നാഽധോവക്ത്രം വിഭിദ്യതന്മധ്യേ
പ്രവിശതി തദാ ബാഹ്യാന്തഃപ്രപഞ്ചവിസ്മരണപൂർവകം മുന്യന്തഃകരണം
നിർവികൽപബ്രഹ്മപദം ഭജതി . മുനിഃ നിർവികൽപജ്ഞാനാത് വികൽപാത്
മുക്തോ
ഭവതീത്യർഥഃ . തത്സിദ്ധ്യുപായഃ കഃ ഇത്യത ആഹ ഫാലേതി .
തദ്ഗതസുഖാനുഭവോപായം വദൻ അന്തർലക്ഷ്യം ഉപസംഹരതിതർജനീതി .
സുഖം പ്രാപ്നോതി ന കേവലം കർണരന്ധ്രദ്വയേ ഏവം ഹൃദയേ .. 5..
ബഹിർലക്ഷ്യലക്ഷണം
അഥ ബഹിർലക്ഷ്യലക്ഷണം . നാസികാഗ്രേ ചതുർഭിഃ
ഷഡ്ഭിരഷ്ടഭിഃ
ദശഭിഃ ദ്വാദശഭിഃ ക്രമാത് അംഗുലാലന്തേ
നീലദ്യുതിശ്യാമത്വസദൃഗ്രക്തഭംഗീസ്ഫുരത്പീതവർണദ്വയോപേതം വ്യോമ
യദി പശ്യതി സ തു യോഗീ ഭവതി . ചലദൃഷ്ട്യാ വ്യോമഭാഗവീക്ഷിതുഃ
പുരുഷസ്യ ദൃഷ്ട്യഗ്രേ ജ്യോതിർമയൂഖാ വർതതേ . തദ്ദർശനേന യോഗീ ഭവതി.
തപ്തകാഞ്ചനസങ്കാശജ്യോതിർമയൂഖാ അപാംഗാന്തേ ഭൂമൗ വാ പശ്യതി
തദ്ദൃഷ്ടിഃ സ്ഥിരാ ഭവതി . ശിർഷോപരി ദ്വാദശാംഗുലസമീക്ഷിതുഃ
അമൃതത്വം ഭവതി . യത്ര കുത്ര സ്ഥിതസ്യ ശിരസി വ്യോമജ്യോതിർദൃഷ്ടം
ചേത് സ തു യോഗീ ഭവതി .. 6..
ബഹിർലക്ഷ്യലക്ഷണമാഹ --അഥേതി . യോഗീ ഭവതി
ഇത്യാദികൃത്സ്നോപനിഷത്
പ്രായശോ മണ്ഡലബ്രാഹ്മണോപനിഷദ്വ്യാഖ്യാനേന വ്യാഖ്യാതം
സ്യാദിതി
മന്തവ്യം .. 6..
മധ്യലക്ഷ്യലക്ഷണം
അഥ മധ്യലക്ഷ്യലക്ഷണം
പ്രാതശ്ചിത്രാദിവർണാഖണ്ഡസൂര്യചക്രവത് വഹ്നിജ്വാലാവലീവത്
തദ്വിഹീനാന്തരിക്ഷവത് പശ്യതി . തദാകാരാകാരിതയാ അവതിഷ്ഠതി .
തദ്ഭൂയോദർശനേന ഗുണരഹിതാകാശം ഭവതി .
വിസ്ഫുരത്താരകാകാരദീപ്യമാനഗാഢതമോപമം പരമാകാശം ഭവതി .
കാലാനലസമദ്യോതമാനം മഹാകാശം ഭവതി .
സർവോത്കൃഷ്ടപരമദ്യുതിപ്രദ്യോതമാനം തത്ത്വാകാശം ഭവതി .
കോടിസൂര്യപ്രകാശവൈഭവസങ്കാശം സൂര്യാകശം ഭവതി .
ഏവം ബാഹ്യാഭ്യന്തരസ്ഥവ്യോമപഞ്ചകം താരകലക്ഷ്യം . തദ്ദർശീ
വിമുക്തഫലസ്താദൃഗ്വ്യോമസമാനോ ഭവതി . തസ്മാത്താരക ഏവ
ലക്ഷ്യമമനസ്കഫലപ്രദം ഭവതി .. 7..
അന്തർബാഹ്യലക്ഷ്യസ്വരൂപമുക്ത്വാ മധ്യലക്ഷ്യസ്വരൂപമാഹ --അഥേതി .
തദ്ദർശീ വിമുക്തസ്വാജ്ഞാനതത്കാര്യഫലഃ . യസ്മാദേവം തസ്മാത് .. 7..
ഉക്താനാം ലക്ഷ്യത്രയവ്യോമ്നാം ഭൗതികത്വശങ്കാ
നന്വിഹ അന്തർലക്ഷ്യബാഹ്യലക്ഷ്യമധ്യലക്ഷ്യലക്ഷണേഷു ഉച്യമാനേഷു
നീലരക്തപീത്രചിത്രാദിവർണയുക്തവ്യോമദർശനാനി അവഗമ്യന്തേ നൈതൈഃ
ദർശനൈഃ കിഞ്ചിദപി മുമുക്ഷോഃ പ്രയോജനം ഭവിതുമർഹതി . കുതഃ
നാനാവിധജ്യോതിർവിഷയകത്വേന ഭൗതികത്വാത് . യദി ബ്രഹ്മജ്യോതിർദർശനം
സ്യാത്തദാ ക്രമമുക്ത്യൈ വാ തത് ഉപയുക്തം സ്യാത് . ന തു തദേതത് .
ബ്രഹ്മണഃ
ഏവം നാനാവിധത്വാഭാവാത് . ഭൗതികാനി തു ജ്യോതീംഷി
ഉപാധിഭേദാത്
ബഹുവിധാനി ഭവിതുമർഹന്തി . തസ്മാത്
പ്രപഞ്ചിതലക്ഷണബഹുവിധജ്യോതിർദർശനാനി സിദ്ധ്യർഥകാനി സ്യുഃ .
ഉപനിഷദാം വൈയർഥ്യകൽപനാനർഹത്വാത് . ഇതി ചേത് --
തന്നിരസനേന ഏഷാം മുമുക്ഷൂപയോഗിത്വനിർണയഃ
അത്രോച്യതേ . നിർവിശേഷസ്യ പരസ്യ ബ്രഹ്മണ ഏവ ഏതാനി ജ്യോതീംഷി
ഇതി .
കുതഃ ഭൗതികജ്യോതിഷം ദേഹാദ്ബഹിഃ ദർശനീയത്വേന
ദേഹാന്തദർശനായോഗ്യത്വാത് . പ്രത്യഗാത്മജ്യോതിഷഃ ഏകരൂപത്വേഽപി
വിവിധനാഡീവന്നാഡീസംബന്ധവശാത് നാനാവർണോപപത്തേഃ .
യഥാ
ഏകവൃത്തിമാനപ്യാത്മാ നാനാനാഡീസംബന്ധവശാത്
ജാഗ്രത്സ്വപ്നസുഷുപ്ത്യവസ്ഥാവിശേഷൈഃ നാനാവിധഃ അനുഭൂയതേ
തദ്വത് .
യദ്യപി ഏതേഷാം ജ്യോതിഷാമ്ഖണ്ഡത്വേന ദർശനവിഷയത്വാഭാത്
ക്രമമുക്ത്യൈ
പരമ്പരയാ സദ്യോമുക്ത്യൈ വാ സാധനത്വൺ സ്യാത് . ന തു സാക്ഷാത്
സദ്യോമുക്ത്യൈ . ന തു താവതാ സിദ്ധ്യാർഥകാനി മുമുക്ഷോഃ
അനുപയുക്താനീതി
വക്തും യുക്തം .. 5-7..
ദ്വിവിധം താരകം
തത്താരകം ദ്വിവിധം പൂർവാർധം താരകമുത്തരാർധമമനസ്കം
ചേതി . തദേഷ ശ്ലോകോ ഭവേതി --
തദ്യോഗം ച ദ്വിധാ വിദ്ധി പൂർവോത്തരവിധാനതഃ .
പൂർവം തു താരകം വിദ്യാത് അമനസ്കം തദുത്തരമിതി .. 8..
താരകയോഗസിദ്ധിഃ
താരകയോഗസ്യ സോമസൃര്യൈക്യദർശനൈകഫലകത്വം .
അക്ഷ്യന്തസ്താരയോഃ ചന്ദ്രസൂര്യപ്രതിഫലനം ഭവതി .
താരകാഭ്യാം
സൂര്യചന്ദ്രമണ്ഡലദർശനം ബ്രഹ്മാണ്ഡമിവ
പിണ്ഡാണ്ഡശിരോമധ്യസ്ഥാകാശേ രവീന്ദുമണ്ഡലദ്വിതയമസ്തീതി
നിശ്ചിത്യ
താരകാഭ്യാം തദ്ദർശനം . അത്രാപ്യുഭയൈക്യദൃഷ്ട്യാ മനോയുക്തം
ധ്യായേത് തദ്യോഗാഭാവേ ഇന്ദ്രയപ്രവൃത്തേരനവകാശാത് .
തസ്മാതന്തർദൃഷ്ട്യാ താരക ഏവാനുസന്ധേയഃ .. 9..
ബ്രഹ്മാണ്ഡവത് പിണ്ഡാണ്ഡേഽപി രവീന്ദൂ വിദ്യേതേ ഇതി നിശ്ചിത്യ
താരകാഭ്യാം
തദൈക്യദർശനതഃ താരകയോഗസിദ്ധിഃ ഭവേദിത്യാഹ --അക്ഷീതി ..
അയോഗീ
യഥാ ബ്രഹ്മാണ്ഡസ്ഥചന്ദ്രസൂര്യൗ മനസ്സഹകൃതതാരകാഭ്യാം
പശ്യതി
തഥാ യോഗീ സ്വമസ്തകാകാശവിഭാതരവീന്ദുദ്വയം
മനസ്സഹകൃതതാരാഭ്യാം
അവലോകയേദിത്യർഥഃ . രൂപദർശനസ്യ ചക്ഷുരധീനത്വാത് കിം
മനസേത്യത
ആഹ --തദിതി . മനസി അന്യത്ര വ്യാപൃതേ രൂപാദിഗ്രഹണശക്തിഃ
ചക്ഷുരാദേഃ
നാസ്തീത്യത്ര അന്യത്രമനാ അഭൂവം നാദർശമന്യത്രമനാ അഭൂവം
നാശ്രൗഷമിത്യാദിശ്രുതേഃ . യസ്മാദേവം തസ്മാത് .. 9..
നനു നിർഗുണാകാശം പരമാകാശം മഹാകാശം തത്ത്വാകാശം
സൂര്യാകാശം ചേതി താരകലക്ഷ്യം ആകാശപഞ്ചകമഭിധീയതേ .
അത്ര
കഥം പൂർവോത്തരാർധവിഭാഗഃ ഇതി . അത്രോച്യതേ .
ഉഭയൈക്യദൃഷ്ട്യാ
മനോയുക്തം ധ്യായേതിതി താര ഏവാനുസന്ധ്യേയഃ . ഇതി ച
ധ്യാനയോഗാഭ്യാസസ്യ
വിഹിതത്വാത് . തദഭ്യാസകാലഃ പൂർവാർധഃ താരകയോഗസഞ്ജ്ഞകഃ
തത്ഫലീഭൂതജ്യോതിർദൃശനകാലഃ ഉത്തരാർധഃ
അമനസ്കയോഗസഞ്ജ്ഞകഃ .
ഏവമേവ ച ആകാശപഞ്ചകദർശനേ പൂർവോത്തരവിഭാഗോ മന്തവ്യഃ .. 9..
മൂർതാമൂർതഭേദേന ദ്വിവിധമനുസന്ധേയം
താരകം ദ്വിവിധം മൂർതിതാരകം അമൂർതിതാരകം ചേതി .
യതിന്ദ്രിയാന്തം തത് മൂർതിമത് . യത് ഭ്രൂയുഗാതീതം തത് അമൂർതിമത് .
സർവത്ര അന്തഃപദാർഥവിവേചനേ മനോയുക്താഭ്യാസ ഇഷ്യതേ .
താരകാഭ്യം
തദൂർധ്വസ്ഥസത്ത്വദർശനാത് മനോയുക്തേന അന്തരീക്ഷണേന
സച്ചിദാനന്ദസ്വരൂപം ബ്രഹ്മൈവ . തസ്മാത് ശുക്ലതേജോമയം ബ്രഹ്മേതി സിദ്ധം .
തദ്ബ്രഹ്മ മനഃസഹകാരിചക്ഷുഷാ അന്തർദൃഷ്ട്യാ വേദ്യം ഭവതി .
ഏവമമൂർതിതാരകമപി . മനോയുക്തേന ചക്ഷുഷൈവ ദഹരാദികം വേദ്യം
ഭവതി രൂപഗ്രഹണപ്രയോചനസ്യ മനശ്ചക്ഷുരധീനത്വാത്
ബാഹ്യവദാന്തരേഽപി ആത്മമനശ്ചക്ഷുഃസംയോഗേനൈവ
രൂപഗ്രഹണകാര്യോദയാത് .
തസ്മാന്മനോയുക്താ അന്തർദൃഷ്ടിഃ താരകപ്രകാശായ ഭവതി .. 10..
യദനുസന്ധേയം തത് കതിവിധമിത്യത്ര തത്താരകം ..
ബാഹ്യപദാർഥവിവേചനവത് അന്തഃപദാർഥവിവേചനമപി
മനശ്ചക്ഷുരധീനമിത്യാഹ --സർവത്രേതി .
തദൂർധ്വസ്ഥസത്ത്വദർശനാത്
ഭ്രൂമധ്യോർധ്വവിലസിതോത്തരതാരകലക്ഷ്യദർശനാത് .
കേനൈതദ്ദർശനീയമിത്യത്ര മനോയുക്തേനേതി . ബ്രഹ്മൈവ
ഉത്തരതാരകലക്ഷ്യമിത്യനുസന്ധേയം . യസ്മാദേവം തസ്മാത് .
ഭ്രൂമധ്യാദിസ്ഥലവിലസിത്ശുക്ലതേജസോ മനഃകൽപിതത്വേഽപി
ബ്രഹ്മണഃ
സർവവ്യാപകത്വേന തത്രാപി വിദ്യമാനത്വാത് തദേവ ബ്രഹ്മേതി
അഭിമതിദ്രഢിമ്നാ
ലീനേ തത്ര മനസി കൽപകസാപേക്ഷകൽപനാവൈരളയേ നിർവികൽപകം
ബ്രഹ്മൈവ
അവശിഷ്യതേ ഇത്യർഥഃ . യത്തേജോ മനഃകൽപിതം തദ്ബ്രഹ്മ .
യസ്മാദേവം തസ്മാത് .. 10..
മൂർതിതാരകാമൂർതിതാരകയോശ്ച
ഇന്ദ്ര്യാന്തഭ്രൂയുഗാതീതത്വകഥനേന
സഗുണമൂർതിധ്യാനപരത്വം ചാവഗന്തവ്യം . സഗുണമൂർതിധ്യാനസ്യ ച
നിഷ്കാമകൃതസ്യ ച ക്രമമുക്തിചിത്തശുദ്ധിപ്രയോജനതയാ
സുപ്രസിദ്ധത്വാത് .. 10..
താരകയോഗസ്വരൂപം
ഭ്രൂയുഗമധ്യബിലേ ദൃഷ്ടിം തദ്ദ്വാരാ ഊർധ്വസ്ഥിതതേജ
ആവിർഭൂതം
താരകയോഗോ ഭവതി . തേന സഹ മനോയുക്തം താരകം സുസംയോജ്യ
പ്രയത്നേന
ഭ്രൂയുഗ്മം സാവധാനതയാ കിഞ്ചിദൂർധ്വമ്ത്ക്ഷേപയേത് . ഇതി
പൂർവതാരകയോഗഃ . ഉത്തരം തു അമൂർതിമതമനസ്കമിത്യുച്യതേ .
താലുമൂലോർധ്വഭാഗേ മഹാൻ ജ്യോതിർമയൂഖോ വർതതേ . തത്
യോഗിഭിർധ്യേയം .
തസ്മാതണിമാദിസിദ്ധിർഭവതി .. 11..
കോഽയം താരകയോഗ ഇത്യത്ര ഭ്രൂയുഗമധ്യബിലേ തത്രത്യാജ്ഞാചക്രേ
ദൃഷ്ടിയുഗ്മം സംനിവേശ്യ . സാവധാനതയാ വിലോകയൻ . ധ്യേയം
തജ്ജ്യോതിഃ ബ്രഹ്മേതി യോഗിഭിശ്ചിന്ത്യമിത്യർഥഃ . തതഃ കിം
ഭവതീത്യത്ര
തസ്മാദിതി .. 11..
പ്രകൃതയോഗേ പൂർണമനോവിലയാഭാവേന ദൃശ്യമാനജ്യോതിഷഃ
പ്രത്യഗാത്മസ്വരൂപത്വനിർണയഃ
ഇദം ജ്യോതിഃ ത്വമ്പദാർഥഃ ആഹോസ്വിത് തത്പദാർഥഃ ഇതി
സംശീയതേ .
കുതഃ സംശയഃ ത്വമ്പദാർഥവിവേചന ഇതി സച്ചിദാനന്ദസ്വരൂപം
ബ്രഹ്മൈവേതി ച ഉക്തത്വാത് . അത്രോച്യതേ . ത്വമ്പദാർഥഃ
പ്രത്യഗാത്മൈവ .
ബ്രഹ്മാംശത്വാത്തു ബ്രഹ്മത്വമുപചര്യതേ സാക്ഷാദ്ബ്രഹ്മയോഗോ ഹി
മനോവിയുക്താഭ്യാസരൂപഃ . തത്രൈവ മനോനാശസംഭവാത് .
മനോയുക്താഭ്യാസസ്തു പ്രകൃതഃ കണ്ഠരവോക്തഃ .
മനസ്സഹകാരിചക്ഷുഷാ
വേദ്യം ഭവതീതി ച . യദി മനസൈവ വേദ്യമിത്യുക്തം തദാ
അന്തർദൃഷ്ടേഃ
മനോഽനന്യത്വാത് മനസഃ ബ്രഹ്മണി വിലയസംഭവാച്ച
അഖണ്ഡബ്രഹ്മയോഗ
ഏവ വിവക്ഷിതഃ ഇതി വക്തും ശക്യം . ന തു തദസ്തി .
പ്രത്യഗാത്മയോഗേ ച
ആന്തരേ ബാഹ്യവത് ആത്മമനശ്ചക്ഷുസ്സംയോഗേനൈവ
രൂപഗ്രഹണകാര്യോദയഃ
സ്യാത് . ന തു ബ്രഹ്മയോഗേ തദീയാഖണ്ഡസമ്യഗ്ദർശനം
ചക്ഷുരധീനം
മനോഽദീനം വാ ഭവതി . ചക്ഷുർമനസീ പൃഷ്ഠതഃ കൃത്വാ
സ്വയമ്പ്രകശമാനത്വാത് . നനു മനോയുക്താന്തർദൃഷ്ടിരിത്യുക്തത്വാത്
മനസഃ
അന്തർദൃഷ്ടിദ്വാരാ ബ്രഹ്മണി വിലയ ഏവ അർഥാദവഗമ്യതേ ഇതി ചേത്ര .
ബഹ്യവദിത്യുക്തത്വേന പ്രകൃതയോഗേ മനോവിലയാസംഭവാത് .
താത്കാലികസ്തു
മനോലയഃ സുഷുപ്തസ്യേവ നാത്യന്ത ശ്ലാധ്യതമോ ഭവിതുമർഹതി .
യദ്വാ
ക്രമമുക്തിസാധനീഭൂതോഽപി സ മനോലയഃ
പുനർജന്മബീജഭർജനാഭാവാത്
ന നാശാപരപര്യായഃ ഇത്യവഗന്തവ്യം .. 11..
ശാംഭവീമുദ്രാ
അന്തർബാഹ്യലക്ഷ്യേ ദൃഷ്ടൗ നിമേഷോന്മേഷവർജിതായാം സത്യം
സാംഭവീ മുദ്രാ ഭവതി . തന്മുദ്രാരൂഢജ്ഞാനിനിവാസാത് ഭൂമിഃ
പവിത്രാ ഭവതി . തദ്ദൃഷ്ട്യാ സർവേ ലോകാഃ പവിത്രാ ഭവന്തി .
താദൃശപരമയോഗിപൂജാ യസ്യ ലഭ്യതേ സോഽപി മുക്തോ ഭവതി .. 12..
യത്യോഗിഭിഃ ധ്യേയമുക്തം പര്യവസാനേ തദേവ സാംഭവീ മുദ്രാ
ഭവതീത്യാഹ അന്തരിതി .. മുദ്രാ ഭവതി ഇത്യത്ര
അന്തർലക്ഷ്യം ബഹിർദൃഷ്ടിഃ നിമേഷോന്മേഷവർജിതാ .
ഏഷാ സാ ശാംഭവീ മുദ്രാ സർവതന്ത്രേഷു ഗോപിതാ ..
ഇതി ശ്രുതേഃ . തന്മുദ്രാരൂഢയോഗിനം സ്തൗതി --തദിതി . പവിത്രാ
ഭവതി
ഇത്യത്ര സ്വപാദന്യാസമാത്രേണ പാവയൻ വസുധാതലം ഇതി
സ്വരൂപദർശനോക്തേഃ . പവിത്രാ ഭവന്തി --
സ്വേചരാ ഭൂചരാഃ സർവേ ബ്രഹ്മവിദ്ദൃഷ്ടിഗോചരാഃ .
സദ്യ ഏവ വിമുച്യന്തേ കോടിജന്മാർജിതൈരഘൈഃ ..
ഇതി ശ്രുതേഃ .. 12..
അന്തർലക്ഷ്യവികൽപാഃ
അന്തർലക്ഷ്യജ്വലജ്ജ്യോതിഃസ്വരൂപം ഭവതി . പരമഗുരൂപദേശേന
സഹസ്രാരജ്വലജ്ജ്യോതിർവാ ബുദ്ധിഗുഹാനിഹിതചിജ്ജ്യോതിർവാ
ഷോഡശാന്തസ്ഥതുരീയചൈതന്യം വാ അന്തർലക്ഷ്യം ഭവതി .
തദ്ദർശനം
സദാചാര്യമൂലം .. 13..
അന്തർലക്ഷ്യം വികൽപ്യ നിർധാരയതി --പരമേതി .. ഉക്തവികൽപാനാം
ഏകാർഥപര്യവസായിത്വാത് തദ്ദർശനമൂലം കിമിത്യത്ര --
തദ്ദർശനമിതി .. 13..
ആചാര്യലക്ഷണം
ആചാര്യോ വേദസമ്പന്നോ വിഷ്ണുഭക്തോ വിമത്സരഃ .
യോഗജ്ഞോ യോഗനിഷ്ഠശ്ച സദാ യോഗാത്മകഃ ശുചിഃ .. 14..
ഗുരുഭക്തിസമായുക്തഃ പുരുഷ്ജ്ഞോ വിശേഷതഃ .
ഏവം ലക്ഷണസമ്പന്നോ ഗുരുരിത്യഭിധീയതേ .. 15..
ഗുശബ്ദസ്ത്വന്ധകാരഃ സ്യാത് രുശബ്ദസ്തന്നിരോധകഃ .
അന്ധകാരനിരോധിത്വാത് ഗുരുരിത്യഭിധീയതേ .. 16..
ഗുരുരേവ പരം ബ്രഹ്മ ഗുരുരേവ പരാ ഗതിഃ .
ഗുരുരേവ പരാ വിദ്യാ ഗുരുരേവ പരായണം .. 17..
ഗുരുരേവ പരാ കാഷ്ഠാ ഗുരുരേവ പരം ധനം .
യസ്മാത്തദുപദേഷ്ടാഽസൗ തസ്മാദ്ഗുരുതരോ ഗുരുരിതി .. 18..
ആചാര്യലക്ഷണമുക്ത്വാ ഗുരുശബ്ദാർഥമാഹ --ഗുശബ്ദസ്ത്വിതി .. 14-18..
പരമാത്മദർശനാംഗഭൂതപ്രത്യഗാത്മദർശനസ്യ സർവഥാ
അനുപേക്ഷണീയത്വോദ്ധോഷഃ
നന്വിഹ താദൃശപരമയോഗിപൂജാ യസ്യ ലഭ്യതേ സോഽപി മുക്തോ
ഭവതീതി
ഏതാദൃശാനി വാക്യാനി അർഥവാദാഃ ഏവസ്യുഃ . കുതഃ
സഹസ്രാരജ്വലജ്ജ്യോതിർവാ --
ഇത്യാദിവാക്യോക്തദേഹപരിച്ഛിന്നജ്യോതിർമാത്രേ
പര്യവസന്നായാഃ അസ്യാഃ ഉപനിഷദ ആദ്യന്തപര്യാലോചനേഽപി
അപരിച്ഛിന്നബ്രഹ്മാത്മൈക്യയോഗസ്യ ക്വചിദപി അനുക്തത്വാത് . ഇതി ചേത് --
അത്രോച്യതേ .
സത്യമേവൈതത് . ത്വമ്പദലക്ഷ്യാർഥസിദ്ധ്യാ
അഹമ്പദലക്ഷ്യാർഥസ്യാപി
സിദ്ധിത്വേന കൈമുതികന്യായാത് ബ്രഹ്മപദാർഥസിദ്ധേഃ കഥം
ത്വമഹമ്പദാർഥയോഃ ഭേദഃ നായം ദോഷഃ . ത്വം പദസ്യ
ഖണ്ഡപ്രത്യഗാത്മാർഥകത്വാത് . അഹമ്പദസ്യ
തത്ത്വമസിവാക്യാർഥജ്ഞാനോദയാനന്തരം
അഖണ്ഡബ്രഹ്മയോഗാഭ്യാസാർഥം
ഗ്രാഹ്യത്വേന അഖണ്ഡപ്രത്യഗാത്മാർഥകത്വാച്ച ത്വമഹമ്പദയോഃ
ഭേദസ്യ
വിസ്പഷ്ടത്വാത് . തസ്മാദത്ര ഉക്തയോഗിനഃ സദ്യോമുക്ത്യഭാവേന
ഔപചരികപരമത്ത്വേന ച പ്രകൃതവാക്യാനി അർഥവാദാ ഏവ . തഥാപി
സ്വദേഹാന്തർവർതിജ്യോതിദർശനം വിനാ തത്ത്വമസി ഇതി
ഉപദിശതാമഹം
ബ്രഹ്മാസ്മീതി വാങ്മാത്രേണ പ്രലപതാം ച ഭ്രാന്തതമാനാം
കൽപകോടിഷ്വപി സംസാരബന്ധാന്മോക്ഷാസംഭവാത്
മോക്ഷപ്രഥമസാധനത്വാച്ചാസ്യ ദർശനസ്യ ഉപേക്ഷാ ന കദാപി
കാര്യാ ഇതി
സ്ഥിതം .. 12-18..
ഗ്രന്ഥാഭ്യാസഫലം
യഃ സകൃദുച്ചാരയതി തസ്യ സംസാരമോചനം ഭവതി .
സർവജന്മകൃതം പാപം തത്ക്ഷണാദേവ നശ്യതി . സർവാൻ
കാമാനവാപ്നോതി .
സർവപുരുഷാർഥസിദ്ധിർഭവതി . യ ഏവം വേദേത്യുപനിഷത് .. 19..
ഗ്രന്ഥതദർഥപഠനാനുസന്ധാനഫലമഹാ --യ ഇതി ..
കാമാകാമധിയാം
പഠനഫലം സർവകാമാപ്തിഃ പരമപുരുഷാർഥാപ്തിശ്ച .
ഇത്യുപനിഷച്ഛബ്ദഃ അദ്വയതാരകോപനിഷത്സമാപ്ത്യർഥഃ .. 19..
ശ്രീവാസുദേവേന്ദ്രശിഷ്യോപനിഷദ്ബ്രഹ്മയോഗിനാ .
അദ്വയോപനിഷദ്വ്യാഖ്യാ ലിഖിതേശ്വരഗോചരാ .
അദ്വയോപനിഷദ്വ്യാഖ്യാഗ്രന്ഥോഽശീതിരിതീരിതഃ ..
ഓം പൂർണമദഃ പൂർണമിദം പൂർണാത് പൂർണമുദച്യതേ .
പൂർണസ്യ പൂർണമാദായ പൂർണമേവാവശിഷ്യതേ ..
ഓം ശാന്തിഃ ശാന്തിഃ ശാന്തിഃ .
ഇതി ശ്രീമദീശാദ്യഷ്ടോത്തരശതോപനിഷച്ഛാസ്ത്രവിവരണേ
ത്രിപഞ്ചാശത്സംഖ്യാപൂരകം അദ്വയതാരകോപനിഷദ്വിവരണൺ
സമ്പൂർണം .
ഇതി ശ്രീമത്സുന്ദരേശ്വരതാതാചാര്യശിഷ്യാപ്പയശിവാചാര്യകൃതിഷു
അദ്വയതാരകോപനിഷദ്ഭാഷ്യം സമാപ്തം .. ഓം ..
ഓം ശ്രീമദ്വിശ്വാധിഷ്ഠനപരമഹംസസദ്ഗുരുരാമചന്ദ്രാർപണമസ്തു ..