ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / ഷഷ്ഠഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 6) / അദ്ധ്യായം 7

← സ്കന്ധം 6 : അദ്ധ്യായം 6

സ്കന്ധം 6 : അദ്ധ്യായം 8 →

ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / ഷഷ്ഠഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 6) / അദ്ധ്യായം 7

രാജോവാച

കസ്യ ഹേതോഃ പരിത്യക്താ ആചാര്യേണാത്മനഃ സുരാഃ ।
ഏതദാചക്ഷ്വ ഭഗവൻ ശിഷ്യാണാമക്രമം ഗുരൌ ॥ 1 ॥

ശ്രീശുക ഉവാച

ഇന്ദ്രസ്ത്രിഭുവനൈശ്വര്യമദോല്ലംഘിതസത്പഥഃ ।
മരുദ്ഭിർവസുഭീ രുദ്രൈരാദിത്യൈരൃഭുഭിർന്നൃപ ॥ 2 ॥

വിശ്വേദേവൈശ്ച സാധ്യൈശ്ച നാസത്യാഭ്യാം പരിശ്രിതഃ ।
സിദ്ധചാരണഗന്ധർവ്വൈർമ്മുനിഭിർബ്രഹ്മവാദിഭിഃ ॥ 3 ॥

വിദ്യാധരാപ്സരോഭിശ്ച കിന്നരൈഃ പതഗോരഗൈഃ ।
നിഷേവ്യമാണോ മഘവാൻ സ്തൂയമാനശ്ച ഭാരത ॥ 4 ॥

ഉപഗീയമാനോ ലളിതമാസ്ഥാനാധ്യാസനാശ്രിതഃ ।
പാണ്ഡുരേണാതപത്രേണ ചന്ദ്രമണ്ഡലചാരുണാ ॥ 5 ॥

യുക്തശ്ചാന്യൈഃ പാരമേഷ്ഠ്യൈശ്ചാമരവ്യജനാദിഭിഃ ।
വിരാജമാനഃ പൌലോമ്യാ സഹാർദ്ധാസനയാ ഭൃശം ॥ 6 ॥

സ യദാ പരമാചാര്യം ദേവാനാമാത്മനശ്ച ഹ ।
നാഭ്യനന്ദത സമ്പ്രാപ്തം പ്രത്യുത്ഥാനാസനാദിഭിഃ ॥ 7 ॥

വാചസ്പതിം മുനിവരം സുരാസുരനമസ്കൃതം ।
നോച്ചചാലാസനാദിന്ദ്രഃ പശ്യന്നപി സഭാഗതം ॥ 8 ॥

തതോ നിർഗ്ഗത്യ സഹസാ കവിരാംഗിരസഃ പ്രഭുഃ ।
ആയയൌ സ്വഗൃഹം തൂഷ്ണീം വിദ്വാൻ ശ്രീമദവിക്രിയാം ॥ 9 ॥

തർഹ്യേവ പ്രതിബുധ്യേന്ദ്രോ ഗുരുഹേളനമാത്മനഃ ।
ഗർഹയാമാസ സദസി സ്വയമാത്മാനമാത്മനാ ॥ 10 ॥

അഹോ ബത മയാസാധു കൃതം വൈ ദഭ്രബുദ്ധിനാ ।
യൻമയൈശ്വര്യമത്തേന ഗുരുഃ സദസി കാത്കൃതഃ ॥ 11 ॥

കോ ഗൃധ്യേത്പണ്ഡിതോ ലക്ഷ്മീം ത്രിവിഷ്ടപപതേരപി ।
യയാഹമാസുരം ഭാവം നീതോഽദ്യ വിബുധേശ്വരഃ ॥ 12 ॥

യേ പാരമേഷ്ഠ്യം ധിഷണമധിതിഷ്ഠൻ ന കഞ്ചന ।
പ്രത്യുത്തിഷ്ഠേദിതി ബ്രൂയുർധർമ്മം തേ ന പരം വിദുഃ ॥ 13 ॥

തേഷാം കുപഥദേഷ്ടൄണാം പതതാം തമസി ഹ്യധഃ ।
യേ ശ്രദ്ദധ്യുർവ്വചസ്തേ വൈ മജ്ജന്ത്യശ്മപ്ലവാ ഇവ ॥ 14 ॥

അഥാഹമമരാചാര്യമഗാധധിഷണം ദ്വിജം ।
പ്രസാദയിഷ്യേ നിശഠഃ ശീർഷ്ണാ തച്ചരണം സ്പൃശൻ ॥ 15 ॥

ഏവം ചിന്തയതസ്തസ്യ മഘോനോ ഭഗവാൻ ഗൃഹാത് ।
ബൃഹസ്പതിർഗ്ഗതോഽദൃഷ്ടാം ഗതിമധ്യാത്മമായയാ ॥ 16 ॥

ഗുരോർന്നാധിഗതഃ സംജ്ഞാം പരീക്ഷൻ ഭഗവാൻ സ്വരാട് ।
ധ്യായൻ ധിയാ സുരൈര്യുക്തഃ ശർമ്മ നാലഭതാത്മനഃ ॥ 17 ॥

തച്ഛ്രുത്വൈവാസുരാഃ സർവ്വ ആശ്രിത്യൌശനസം മതം ।
ദേവാൻ പ്രത്യുദ്യമം ചക്രുർദുർമ്മദാ ആതതായിനഃ ॥ 18 ॥

തൈർവ്വിസൃഷ്ടേഷുഭിസ്തീക്ഷ്ണൈർന്നിർഭിന്നാംഗോരുബാഹവഃ ।
ബ്രഹ്മാണം ശരണം ജഗ്മുഃ സഹേന്ദ്രാ നതകന്ധരാഃ ॥ 19 ॥

താംസ്തഥാഭ്യർദ്ദിതാൻ വീക്ഷ്യ ഭഗവാനാത്മഭൂരജഃ ।
കൃപയാ പരയാ ദേവ ഉവാച പരിസാന്ത്വയൻ ॥ 20 ॥

ബ്രഹ്മോവാച

അഹോ ബത സുരശ്രേഷ്ഠാ ഹ്യഭദ്രം വഃ കൃതം മഹത് ।
ബ്രഹ്മിഷ്ഠം ബ്രാഹ്മണം ദാന്തമൈശ്വര്യാന്നാഭ്യനന്ദത ॥ 21 ॥

തസ്യായമനയസ്യാസീത്പരേഭ്യോ വഃ പരാഭവഃ ।
പ്രക്ഷീണേഭ്യഃ സ്വവൈരിഭ്യഃ സമൃദ്ധാനാം ച യത് സുരാഃ ॥ 22 ॥

മഘവൻ ദ്വിഷതഃ പശ്യ പ്രക്ഷീണാൻ ഗുർവ്വതിക്രമാത് ।
സമ്പ്രത്യുപചിതാൻ ഭൂയഃ കാവ്യമാരാധ്യ ഭക്തിതഃ ।
ആദദീരൻ നിലയനം മമാപി ഭൃഗുദേവതാഃ ॥ 23 ॥

     ത്രിവിഷ്ടപം കിം ഗണയന്ത്യഭേദ്യ-
          മന്ത്രാ ഭൃഗൂണാമനുശിക്ഷിതാർത്ഥാഃ ।
     ന വിപ്രഗോവിന്ദഗവീശ്വരാണാം
          ഭവന്ത്യഭദ്രാണി നരേശ്വരാണാം ॥ 24 ॥

     തദ് വിശ്വരൂപം ഭജതാശു വിപ്രം
          തപസ്വിനം ത്വാഷ്ട്രമഥാത്മവന്തം ।
     സഭാജിതോഽർത്ഥാൻ സ വിധാസ്യതേ വോ
          യദി ക്ഷമിഷ്യധ്വമുതാസ്യ കർമ്മ ॥ 25 ॥

ശ്രീശുക ഉവാച

ത ഏവമുദിതാ രാജൻ ബ്രഹ്മണാ വിഗതജ്വരാഃ ।
ഋഷിം ത്വാഷ്ട്രമുപവ്രജ്യ പരിഷ്വജ്യേദമബ്രുവൻ ॥ 26 ॥

ദേവാ ഊചുഃ

വയം തേഽതിഥയഃ പ്രാപ്താ ആശ്രമം ഭദ്രമസ്തു തേ ।
കാമഃ സമ്പാദ്യതാം താത പിതൄണാം സമയോചിതഃ ॥ 27 ॥

പുത്രാണാം ഹി പരോ ധർമ്മഃ പിതൃശുശ്രൂഷണം സതാം ।
അപി പുത്രവതാം ബ്രഹ്മൻ കിമുത ബ്രഹ്മചാരിണാം ॥ 28 ॥

ആചാര്യോ ബ്രഹ്മണോ മൂർത്തിഃ പിതാ മൂർത്തിഃ പ്രജാപതേഃ ।
ഭ്രാതാ മരുത്പതേർമ്മൂർത്തിർമ്മാതാ സാക്ഷാത്ക്ഷിതേസ്തനുഃ ॥ 29 ॥

ദയായാ ഭഗിനീ മൂർത്തിർദ്ധർമ്മസ്യാത്മാതിഥിഃ സ്വയം ।
അഗ്നേരഭ്യാഗതോ മൂർത്തിഃ സർവ്വഭൂതാനി ചാത്മനഃ ॥ 30 ॥

തസ്മാത്പിതൄണാമാർത്താനാമാർത്തിം പരപരാഭവം ।
തപസാപനയംസ്താത സന്ദേശം കർത്തുമർഹസി ॥ 31 ॥

വൃണീമഹേ ത്വോപാധ്യായം ബ്രഹ്മിഷ്ഠം ബ്രാഹ്മണം ഗുരും ।
യഥാഞ്ജസാ വിജേഷ്യാമഃ സപത്നാംസ്തവ തേജസാ ॥ 32 ॥

ന ഗർഹയന്തി ഹ്യർത്ഥേഷു യവിഷ്ഠാംഘ്ര്യഭിവാദനം ।
ഛന്ദോഭ്യോഽന്യത്ര ന ബ്രഹ്മൻ വയോ ജ്യൈഷ്ഠ്യസ്യ കാരണം ॥ 33 ॥

ഋഷിരുവാച

അഭ്യർത്ഥിതഃ സുരഗണൈഃ പൌരോഹിത്യേ മഹാതപാഃ ।
സ വിശ്വരൂപസ്താനാഹ പ്രസന്നഃ ശ്ലക്ഷ്ണയാ ഗിരാ ॥ 34 ॥

വിശ്വരൂപ ഉവാച

വിഗർഹിതം ധർമ്മശീലൈർബ്രഹ്മവർച്ച ഉപവ്യയം ।
കഥം നു മദ്വിധോ നാഥാ ലോകേശൈരഭിയാചിതം ।
പ്രത്യാഖ്യാസ്യതി തച്ഛിഷ്യഃ സ ഏവ സ്വാർത്ഥ ഉച്യതേ ॥ 35 ॥

     അകിഞ്ചനാനാം ഹി ധനം ശിലോഞ്ഛനം
          തേനേഹ നിർവ്വർത്തിതസാധുസത്ക്രിയഃ ।
     കഥം വിഗർഹ്യം നു കരോമ്യധീശ്വരാഃ
          പൌരോധസം ഹൃഷ്യതി യേന ദുർമ്മതിഃ ॥ 36 ॥

തഥാപി ന പ്രതിബ്രൂയാം ഗുരുഭിഃ പ്രാർത്ഥിതം കിയത് ।
ഭവതാം പ്രാർത്ഥിതം സർവ്വം പ്രാണൈരർത്ഥൈശ്ച സാധയേ ॥ 37 ॥

ശ്രീശുക ഉവാച

തേഭ്യ ഏവം പ്രതിശ്രുത്യ വിശ്വരൂപോ മഹാതപാഃ ।
പൌരോഹിത്യം വൃതശ്ചക്രേ പരമേണ സമാധിനാ ॥ 38 ॥

സുരദ്വിഷാം ശ്രിയം ഗുപ്താമൌശനസ്യാപി വിദ്യയാ ।
ആച്ഛിദ്യാദാൻമഹേന്ദ്രായ വൈഷ്ണവ്യാ വിദ്യയാ വിഭുഃ ॥ 39 ॥

യയാ ഗുപ്തഃ സഹസ്രാക്ഷോ ജിഗ്യേഽസുരചമൂർവ്വിഭുഃ ।
താം പ്രാഹ സ മഹേന്ദ്രായ വിശ്വരൂപ ഉദാരധീഃ ॥ 40 ॥