ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / ഷഷ്ഠഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 6) / അദ്ധ്യായം 5
| ← സ്കന്ധം 6 : അദ്ധ്യായം 4 | സ്കന്ധം 6 : അദ്ധ്യായം 6 → |
ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / ഷഷ്ഠഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 6) / അദ്ധ്യായം 5[തിരുത്തുക]
ശ്രീശുക ഉവാച
തസ്യാം സ പാഞ്ചജന്യാം വൈ വിഷ്ണുമായോപബൃംഹിതഃ ।
ഹര്യശ്വസംജ്ഞാനയുതം പുത്രാനജനയദ്വിഭുഃ ॥ 1 ॥
അപൃഥഗ്ദ്ധർമ്മശീലാസ്തേ സർവ്വേ ദാക്ഷായണാ നൃപ ।
പിത്രാ പ്രോക്താഃ പ്രജാസർഗ്ഗേ പ്രതീചീം പ്രയയുർദ്ദിശം ॥ 2 ॥
തത്ര നാരായണസരസ്തീർത്ഥം സിന്ധുസമുദ്രയോഃ ।
സംഗമോ യത്ര സുമഹൻമുനിസിദ്ധനിഷേവിതം ॥ 3 ॥
തദുപസ്പർശനാദേവ വിനിർദ്ധൂതമലാശയാഃ ।
ധർമ്മേ പാരമഹംസ്യേ ച പ്രോത്പന്നമതയോഽപ്യുത ॥ 4 ॥
തേപിരേ തപ ഏവോഗ്രം പിത്രാദേശേന യന്ത്രിതാഃ ।
പ്രജാവിവൃദ്ധയേ യത്താൻ ദേവർഷിസ്താൻ ദദർശ ഹ ॥ 5 ॥
ഉവാച ചാഥ ഹര്യശ്വാഃ കഥം സ്രക്ഷ്യഥ വൈ പ്രജാഃ ।
അദൃഷ്ട്വാന്തം ഭുവോ യൂയം ബാലിശാ ബത പാലകാഃ ॥ 6 ॥
തഥൈകപുരുഷം രാഷ്ട്രം ബിലം ചാദൃഷ്ടനിർഗ്ഗമം ।
ബഹുരൂപാം സ്ത്രിയം ചാപി പുമാംസം പുംശ്ചലീപതിം ॥ 7 ॥
നദീമുഭയതോ വാഹാം പഞ്ചപഞ്ചാദ്ഭുതം ഗൃഹം ।
ക്വചിദ്ധംസം ചിത്രകഥം ക്ഷൌരപവ്യം സ്വയം ഭ്രമിം ॥ 8 ॥
കഥം സ്വപിതുരാദേശമവിദ്വാംസോ വിപശ്ചിതഃ ।
അനുരൂപമവിജ്ഞായ അഹോ സർഗ്ഗം കരിഷ്യഥ ॥ 9 ॥
ശ്രീശുക ഉവാച
തന്നിശമ്യാഥ ഹര്യശ്വാ ഔത്പത്തികമനീഷയാ ।
വാചഃ കൂടം തു ദേവർഷേഃ സ്വയം വിമമൃശുർദ്ധിയാ ॥ 10 ॥
ഭൂഃ ക്ഷേത്രം ജീവസംജ്ഞം യദനാദി നിജബന്ധനം ।
അദൃഷ്ട്വാ തസ്യ നിർവ്വാണം കിമസത്കർമ്മഭിർഭവേത് ॥ 11 ॥
ഏക ഏവേശ്വരസ്തുര്യോ ഭഗവാൻ സ്വാശ്രയഃ പരഃ ।
തമദൃഷ്ട്വാഭവം പുംസഃ കിമസത്കർമ്മഭിർഭവേത് ॥ 12 ॥
പുമാൻ നൈവൈതി യദ്ഗത്വാ ബിലസ്വർഗ്ഗം ഗതോ യഥാ ।
പ്രത്യഗ്ധാമാവിദ ഇഹ കിമസത്കർമ്മഭിർഭവേത് ॥ 13 ॥
നാനാരൂപാത്മനോ ബുദ്ധിഃ സ്വൈരിണീവ ഗുണാന്വിതാ ।
തന്നിഷ്ഠാമഗതസ്യേഹ കിമസത്കർമ്മഭിർഭവേത് ॥ 14 ॥
തത് സംഗഭ്രംശിതൈശ്വര്യം സംസരന്തം കുഭാര്യവത് ।
തദ്ഗതീരബുധസ്യേഹ കിമസത്കർമ്മഭിർഭവേത് ॥ 15 ॥
സൃഷ്ട്യപ്യയകരീം മായാം വേലാകൂലാന്തവേഗിതാം ।
മത്തസ്യ താമവിജ്ഞസ്യ കിമസത്കർമ്മഭിർഭവേത് ॥ 16 ॥
പഞ്ചവിംശതിതത്ത്വാനാം പുരുഷോഽദ്ഭുതദർപ്പണം ।
അധ്യാത്മമബുധസ്യേഹ കിമസത്കർമ്മഭിർഭവേത് ॥ 17 ॥
ഐശ്വരം ശാസ്ത്രമുത്സൃജ്യ ബന്ധമോക്ഷാനുദർശനം ।
വിവിക്തപദമജ്ഞായ കിമസത്കർമ്മഭിർഭവേത് ॥ 18 ॥
കാലചക്രം ഭ്രമിസ്തീക്ഷ്ണം സർവ്വം നിഷ്കർഷയജ്ജഗത് ।
സ്വതന്ത്രമബുധസ്യേഹ കിമസത്കർമ്മഭിർഭവേത് ॥ 19 ॥
ശാസ്ത്രസ്യ പിതുരാദേശം യോ ന വേദ നിവർത്തകം ।
കഥം തദനുരൂപായ ഗുണവിസ്രംഭ്യുപക്രമേത് ॥ 20 ॥
ഇതി വ്യവസിതാ രാജൻ ഹര്യശ്വാ ഏകചേതസഃ ।
പ്രയയുസ്തം പരിക്രമ്യ പന്ഥാനമനിവർത്തനം ॥ 21 ॥
സ്വരബ്രഹ്മണി നിർഭാതഹൃഷീകേശപദാംബുജേ ।
അഖണ്ഡം ചിത്തമാവേശ്യ ലോകാനനുചരൻ മുനിഃ ॥ 22 ॥
നാശം നിശമ്യ പുത്രാണാം നാരദാച്ഛീലശാലിനാം ।
അന്വതപ്യത കഃ ശോചൻ സുപ്രജാസ്ത്വം ശുചാം പദം ॥ 23 ॥
സ ഭൂയഃ പാഞ്ചജന്യായാമജേന പരിസാന്ത്വിതഃ ।
പുത്രാനജനയദ് ദക്ഷഃ ശബലാശ്വാൻ സഹസ്രശഃ ॥ 24 ॥
തേഽപി പിത്രാ സമാദിഷ്ടാഃ പ്രജാസർഗ്ഗേ ധൃതവ്രതാഃ ।
നാരായണസരോ ജഗ്മുർ യത്ര സിദ്ധാഃ സ്വപൂർവ്വജാഃ ॥ 25 ॥
തദുപസ്പർശനാദേവ വിനിർദ്ധൂതമലാശയാഃ ।
ജപന്തോ ബ്രഹ്മ പരമം തേപുസ്തേഽത്ര മഹത് തപഃ ॥ 26 ॥
അബ്ഭക്ഷാഃ കതിചിൻമാസാൻ കതിചിദ് വായുഭോജനാഃ ।
ആരാധയൻ മന്ത്രമിമമഭ്യസ്യന്ത ഇഡസ്പതിം ॥ 27 ॥
ഓം നമോ നാരായണായ പുരുഷായ മഹാത്മനേ ।
വിശുദ്ധസത്ത്വധിഷ്ണ്യായ മഹാഹംസായ ധീമഹി ॥ 28 ॥
ഇതി താനപി രാജേന്ദ്ര പ്രതിസർഗ്ഗധിയോ മുനിഃ ।
ഉപേത്യ നാരദഃ പ്രാഹ വാചഃ കൂടാനി പൂർവ്വവത് ॥ 29 ॥
ദാക്ഷായണാഃ സംശൃണുത ഗദതോ നിഗമം മമ ।
അന്വിച്ഛതാനുപദവീം ഭ്രാതൄണാം ഭ്രാതൃവത്സലാഃ ॥ 30 ॥
ഭ്രാതൄണാം പ്രായണം ഭ്രാതാ യോഽനുതിഷ്ഠതി ധർമ്മവിത് ।
സ പുണ്യബന്ധുഃ പുരുഷോ മരുദ്ഭിഃ സഹ മോദതേ ॥ 31 ॥
ഏതാവദുക്ത്വാ പ്രയയൌ നാരദോഽമോഘദർശനഃ ।
തേഽപി ചാന്വഗമൻ മാർഗ്ഗം ഭ്രാതൄണാമേവ മാരിഷ ॥ 32 ॥
സധ്രീചീനം പ്രതീചീനം പരസ്യാനുപഥം ഗതാഃ ।
നാദ്യാപി തേ നിവർത്തന്തേ പശ്ചിമാ യാമിനീരിവ ॥ 33 ॥
ഏതസ്മിൻ കാല ഉത്പാതാൻ ബഹൂൻ പശ്യൻ പ്രജാപതിഃ ।
പൂർവ്വവന്നാരദകൃതം പുത്രനാശമുപാശൃണോത് ॥ 34 ॥
ചുക്രോധ നാരദായാസൌ പുത്രശോകവിമൂർച്ഛിതഃ ।
ദേവർഷിമുപലഭ്യാഹ രോഷാദ്വിസ്ഫുരിതാധരഃ ॥ 35 ॥
ദക്ഷ ഉവാച
അഹോ അസാധോ സാധൂനാം സാധുലിംഗേന നസ്ത്വയാ ।
അസാധ്വകാര്യർഭകാണാം ഭിക്ഷോർമ്മാർഗ്ഗഃ പ്രദർശിതഃ ॥ 36 ॥
ഋണൈസ്ത്രിഭിരമുക്താനാമമീമാംസിതകർമ്മണാം ।
വിഘാതഃ ശ്രേയസഃ പാപ ലോകയോരുഭയോഃ കൃതഃ ॥ 37 ॥
ഏവം ത്വം നിരനുക്രോശോ ബാലാനാം മതിഭിദ്ധരേഃ ।
പാർഷദമധ്യേ ചരസി യശോഹാ നിരപത്രപഃ ॥ 38 ॥
നനു ഭാഗവതാ നിത്യം ഭൂതാനുഗ്രഹകാതരാഃ ।
ഋതേ ത്വാം സൌഹൃദഘ്നം വൈ വൈരങ്കരമവൈരിണാം ॥ 39 ॥
നേത്ഥം പുംസാം വിരാഗഃ സ്യാത്ത്വയാ കേവലിനാ മൃഷാ ।
മന്യസേ യദ്യുപശമം സ്നേഹപാശനികൃന്തനം ॥ 40 ॥
നാനുഭൂയ ന ജാനാതി പുമാൻ വിഷയതീക്ഷ്ണതാം ।
നിർവ്വിദ്യതേ സ്വയം തസ്മാന്ന തഥാ ഭിന്നധീഃ പരൈഃ ॥ 41 ॥
യന്നസ്ത്വം കർമ്മസന്ധാനാം സാധൂനാം ഗൃഹമേധിനാം ।
കൃതവാനസി ദുർമ്മർഷം വിപ്രിയം തവ മർഷിതം ॥ 42 ॥
തന്തുകൃന്തന യന്നസ്ത്വമഭദ്രമചരഃ പുനഃ ।
തസ്മാല്ലോകേഷു തേ മൂഢ ന ഭവേദ്ഭ്രമതഃ പദം ॥ 43 ॥
ശ്രീശുക ഉവാച
പ്രതിജഗ്രാഹ തദ്ബാഢം നാരദഃ സാധുസമ്മതഃ ।
ഏതാവാൻ സാധുവാദോ ഹി തിതിക്ഷേതേശ്വരഃ സ്വയം ॥ 44 ॥