ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / നവമഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 9) / അദ്ധ്യായം 20

← സ്കന്ധം 9 : അദ്ധ്യായം 19

സ്കന്ധം 9 : അദ്ധ്യായം 21 →

ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / നവമഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 9) / അദ്ധ്യായം 20

ശ്രീശുക ഉവാച

പൂരോർവംശം പ്രവക്ഷ്യാമി യത്ര ജാതോഽസി ഭാരത ।
യത്ര രാജർഷയോ വംശ്യാ ബ്രഹ്മവംശ്യാശ്ച ജജ്ഞിരേ ॥ 1 ॥

ജനമേജയോ ഹ്യഭൂത്പൂരോഃ പ്രചിന്വാംസ്തത്സുതസ്തതഃ ।
പ്രവീരോഽഥ നമസ്യുർവൈ തസ്മാച്ചാരുപദോഽഭവത് ॥ 2 ॥

തസ്യ സുദ്യുരഭൂത്പുത്രസ്തസ്മാദ്ബഹുഗവസ്തതഃ ।
സംയാതിസ്തസ്യാഹംയാതീ രൌദ്രാശ്വസ്തത്സുതഃ സ്മൃതഃ ॥ 3 ॥

ഋതേയുസ്തസ്യ കക്ഷേയുഃ സ്ഥണ്ഡിലേയുഃ കൃതേയുകഃ ।
ജലേയുഃ സന്തതേയുശ്ച ധർമ്മസത്യവ്രതേയവഃ ॥ 4 ॥

ദശൈതേഽപ്സരസഃ പുത്രാ വനേയുശ്ചാവമഃ സ്മൃതഃ ।
ഘൃതാച്യാമിന്ദ്രിയാണീവ മുഖ്യസ്യ ജഗദാത്മനഃ ॥ 5 ॥

ഋതേയോ രന്തിഭാരോഽഭൂത് ത്രയസ്തസ്യാത്മജാ നൃപ ।
സുമതിർധ്രുവോഽപ്രതിരഥഃ കണ്വോഽപ്രതിരഥാത്മജഃ ॥ 6 ॥

തസ്യ മേധാതിഥിസ്തസ്മാത്പ്രസ്കണ്വാദ്യാ ദ്വിജാതയഃ ।
പുത്രോഽഭൂത് സുമതേ രൈഭ്യോ ദുഷ്യന്തസ്തത്സുതോ മതഃ ॥ 7 ॥

ദുഷ്യന്തോ മൃഗയാം യാതഃ കണ്വാശ്രമപദം ഗതഃ ।
തത്രാസീനാം സ്വപ്രഭയാ മണ്ഡയന്തീം രമാമിവ ॥ 8 ॥

വിലോക്യ സദ്യോ മുമുഹേ ദേവമായാമിവ സ്ത്രിയം ।
ബഭാഷേ താം വരാരോഹാം ഭടൈഃ കതിപയൈർവൃതഃ ॥ 9 ॥

തദ്ദർശനപ്രമുദിതഃ സന്നിവൃത്തപരിശ്രമഃ ।
പപ്രച്ഛ കാമസന്തപ്തഃ പ്രഹസൻ ശ്ളക്ഷ്ണയാ ഗിരാ ॥ 10 ॥

കാ ത്വം കമലപത്രാക്ഷി കസ്യാസി ഹൃദയംഗമേ ।
കിം വാ ചികീർഷിതം ത്വത്ര ഭവത്യാ നിർജ്ജനേ വനേ ॥ 11 ॥

വ്യക്തം രാജന്യതനയാം വേദ്‌മ്യഹം ത്വാം സുമധ്യമേ ।
ന ഹി ചേതഃ പൌരവാണാമധർമ്മേ രമതേ ക്വചിത് ॥ 12 ॥

ശകുന്തളോവാച

വിശ്വാമിത്രാത്മജൈവാഹം ത്യക്താ മേനകയാ വനേ ।
വേദൈതദ്ഭഗവാൻ കണ്വോ വീര കിം കരവാമ തേ ॥ 13 ॥

ആസ്യതാം ഹ്യരവിന്ദാക്ഷ ഗൃഹ്യതാമർഹണം ച നഃ ।
ഭുജ്യതാം സന്തി നീവാരാ ഉഷ്യതാം യദി രോചതേ ॥ 14 ॥

ദുഷ്യന്ത ഉവാച

ഉപപന്നമിദം സുഭ്രു ജാതായാഃ കുശികാന്വയേ ।
സ്വയം ഹി വൃണുതേ രാജ്ഞാം കന്യകാഃ സദൃശം വരം ॥ 15 ॥

ഓമിത്യുക്തേ യഥാധർമ്മമുപയേമേ ശകുന്തളാം ।
ഗാന്ധർവ്വവിധിനാ രാജാ ദേശകാലവിധാനവിത് ॥ 16 ॥

അമോഘവീര്യോ രാജർഷിർമഹിഷ്യാം വീര്യമാദധേ ।
ശ്വോഭൂതേ സ്വപുരം യാതഃ കാലേനാസൂത സാ സുതം ॥ 17 ॥

കണ്വഃ കുമാരസ്യ വനേ ചക്രേ സമുചിതാഃ ക്രിയാഃ ।
ബദ്ധ്വാ മൃഗേന്ദ്രാംസ്തരസാ ക്രീഡതി സ്മ സ ബാലകഃ ॥ 18 ॥

തം ദുരത്യയവിക്രാന്തമാദായ പ്രമദോത്തമാ ।
ഹരേരംശാംശസംഭൂതം ഭർത്തുരന്തികമാഗമത് ॥ 19 ॥

യദാ ന ജഗൃഹേ രാജാ ഭാര്യാപുത്രാവനിന്ദിതൌ ।
ശൃണ്വതാം സർവ്വഭൂതാനാം ഖേ വാഗാഹാശരീരിണീ ॥ 20 ॥

മാതാ ഭസ്ത്രാ പിതുഃ പുത്രോ യേന ജാതഃ സ ഏവ സഃ ।
ഭരസ്വ പുത്രം ദുഷ്യന്ത മാവമംസ്ഥാഃ ശകുന്തളാം ॥ 21 ॥

രേതോധാഃ പുത്രോ നയതി നരദേവ യമക്ഷയാത് ।
ത്വം ചാസ്യ ധാതാ ഗർഭസ്യ സത്യമാഹ ശകുന്തളാ ॥ 22 ॥

പിതര്യുപരതേ സോഽപി ചക്രവർത്തീ മഹായശാഃ ।
മഹിമാ ഗീയതേ തസ്യ ഹരേരംശഭുവോ ഭുവി ॥ 23 ॥

ചക്രം ദക്ഷിണഹസ്തേഽസ്യ പദ്മകോശോഽസ്യ പാദയോഃ ।
ഈജേ മഹാഭിഷേകേണ സോഽഭിഷിക്തോഽധിരാഡ് വിഭുഃ ॥ 24 ॥

പഞ്ചപഞ്ചാശതാ മേധ്യൈർഗ്ഗംഗായാമനു വാജിഭിഃ ।
മാമതേയം പുരോധായ യമുനായാമനു പ്രഭുഃ ॥ 25 ॥

അഷ്ടസപ്തതിമേധ്യാശ്വാൻ ബബന്ധ പ്രദദദ് വസു ।
ഭരതസ്യ ഹി ദൌഷ്യന്തേരഗ്നിഃ സാചീഗുണേ ചിതഃ ।
സഹസ്രം ബദ്വശോ യസ്മിൻ ബ്രാഹ്മണാ ഗാ വിഭേജിരേ ॥ 26 ॥

ത്രയസ്ത്രിംശച്ഛതം ഹ്യശ്വാൻ ബദ്ധ്വാ വിസ്മാപയൻ നൃപാൻ ।
ദൌഷ്യന്തിരത്യഗാൻമായാം ദേവാനാം ഗുരുമായയൌ ॥ 27 ॥

മൃഗാൻ ശുക്ലദതഃ കൃഷ്ണാൻ ഹിരണ്യേന പരീവൃതാൻ ।
അദാത്കർമ്മണി മഷ്ണാരേ നിയുതാനി ചതുർദ്ദശ ॥ 28 ॥

ഭരതസ്യ മഹത്കർമ്മ ന പൂർവ്വേ നാപരേ നൃപാഃ ।
നൈവാപുർന്നൈവ പ്രാപ്സ്യന്തി ബാഹുഭ്യാം ത്രിദിവം യഥാ ॥ 29 ॥

കിരാതഹൂണാൻ യവനാനന്ധ്രാൻ കങ്കാൻ ഖശാൻ ശകാൻ ।
അബ്രഹ്മണ്യാൻ നൃപാംശ്ചാഹൻ മ്‌ളേച്ഛാൻ ദിഗ്വിജയേഽഖിലാൻ ॥ 30 ॥

ജിത്വാ പുരാസുരാ ദേവാൻ യേ രസൌകാംസി ഭേജിരേ ।
ദേവസ്ത്രിയോ രസാം നീതാഃ പ്രാണിഭിഃ പുനരാഹരത് ॥ 31 ॥

സർവ്വാൻ കാമാൻ ദുദുഹതുഃ പ്രജാനാം തസ്യ രോദസീ ।
സമാസ്ത്രിണവസാഹസ്രീർദ്ദിക്ഷു ചക്രമവർത്തയത് ॥ 32 ॥

സ സമ്രാഡ് ലോകപാലാഖ്യമൈശ്വര്യമധിരാട് ശ്രിയം ।
ചക്രം ചാസ്ഖലിതം പ്രാണാൻ മൃഷേത്യുപരരാമ ഹ ॥ 33 ॥

തസ്യാസൻ നൃപ വൈദർഭ്യഃ പത്ന്യസ്തിസ്രഃ സുസമ്മതാഃ ।
ജഘ്നുസ്ത്യാഗഭയാത്പുത്രാൻ നാനുരൂപാ ഇതീരിതേ ॥ 34 ॥

തസ്യൈവം വിതഥേ വംശേ തദർത്തം യജതഃ സുതം ।
മരുത്‌സ്തോമേന മരുതോ ഭരദ്വാജമുപാദദുഃ ॥ 35 ॥

അന്തർവത്ന്യാം ഭ്രാതൃപത്ന്യാം മൈഥുനായ ബൃഹസ്പതിഃ ।
പ്രവൃത്തോ വാരിതോ ഗർഭം ശപ്ത്വാ വീര്യമവാസൃജത് ॥ 36 ॥

തം ത്യക്തുകാമാം മമതാം ഭർത്തൃത്യാഗവിശങ്കിതാം ।
നാമനിർവ്വാചനം തസ്യ ശ്ലോകമേനം സുരാ ജഗുഃ ॥ 37 ॥

മൂഢേ ഭരദ്വാജമിമം ഭരദ്വാജം ബൃഹസ്പതേ ।
യാതൌ യദുക്ത്വാ പിതരൌ ഭരദ്വാജസ്തതസ്ത്വയം ॥ 38 ॥

ചോദ്യമാനാ സുരൈരേവം മത്വാ വിതഥമാത്മജം ।
വ്യസൃജൻമരുതോഽബിഭ്രൻ ദത്തോഽയം വിതഥേഽന്വയേ ॥ 39 ॥