ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / നവമഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 9) / അദ്ധ്യായം 16

← സ്കന്ധം 9 : അദ്ധ്യായം 15

സ്കന്ധം 9 : അദ്ധ്യായം 17 →

ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / നവമഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 9) / അദ്ധ്യായം 16

ശ്രീശുക ഉവാച

പിത്രോപശിക്ഷിതോ രാമസ്തഥേതി കുരുനന്ദന ।
സംവത്സരം തീർത്ഥയാത്രാം ചരിത്വാഽഽശ്രമമാവ്രജത് ॥ 1 ॥

കദാചിദ് രേണുകാ യാതാ ഗംഗായാം പദ്മമാലിനം ।
ഗന്ധർവ്വരാജം ക്രീഡന്തമപ്സരോഭിരപശ്യത ॥ 2 ॥

വിലോകയന്തീ ക്രീഡന്തമുദകാർത്ഥം നദീം ഗതാ ।
ഹോമവേലാം ന സസ്മാര കിഞ്ചിച്ചിത്രരഥസ്പൃഹാ ॥ 3 ॥

കാലാത്യയം തം വിലോക്യ മുനേഃ ശാപവിശങ്കിതാ ।
ആഗത്യ കലശം തസ്ഥൌ പുരോധായ കൃതാഞ്ജലിഃ ॥ 4 ॥

വ്യഭിചാരം മുനിർജ്ഞാത്വാ പത്ന്യാഃ പ്രകുപിതോഽബ്രവീത് ।
ഘ്നതൈനാം പുത്രകാഃ പാപാമിത്യുക്താസ്തേ ന ചക്രിരേ ॥ 5 ॥

രാമഃ സഞ്ചോദിതഃ പിത്രാ ഭ്രാതൄൻ മാത്രാ സഹാവധീത് ।
പ്രഭാവജ്ഞോ മുനേഃ സമ്യക് സമാധേസ്തപസശ്ച സഃ ॥ 6 ॥

വരേണ ഛന്ദയാമാസ പ്രീതഃ സത്യവതീസുതഃ ।
വവ്രേ ഹതാനാം രാമോഽപി ജീവിതം ചാസ്മൃതിം വധേ ॥ 7 ॥

ഉത്തസ്ഥുസ്തേ കുശലിനോ നിദ്രാപായ ഇവാഞ്ജസാ ।
പിതുർവ്വിദ്വാംസ്തപോവീര്യം രാമശ്ചക്രേ സുഹൃദ്വധം ॥ 8 ॥

യേഽർജ്ജുനസ്യ സുതാ രാജൻ സ്മരന്തഃ സ്വപിതുർവ്വധം ।
രാമവീര്യപരാഭൂതാ ലേഭിരേ ശർമ്മ ന ക്വചിത് ॥ 9 ॥

ഏകദാഽഽശ്രമതോ രാമേ സഭ്രാതരി വനം ഗതേ ।
വൈരം സിസാധയിഷവോ ലബ്ധച്ഛിദ്രാ ഉപാഗമൻ ॥ 10 ॥

ദൃഷ്ട്വാഗ്ന്യഗാര ആസീനമാവേശിതധിയം മുനിം ।
ഭഗവത്യുത്തമശ്ലോകേ ജഘ്നുസ്തേ പാപനിശ്ചയാഃ ॥ 11 ॥

യാച്യമാനാഃ കൃപണയാ രാമമാത്രാതിദാരുണാഃ ।
പ്രസഹ്യ ശിര ഉത്കൃത്യ നിന്യുസ്തേ ക്ഷത്രബന്ധവഃ ॥ 12 ॥

രേണുകാ ദുഃഖശോകാർത്താ നിഘ്നന്ത്യാത്മാനമാത്മനാ ।
രാമ രാമേതി താതേതി വിചുക്രോശോച്ചകൈഃ സതീ ॥ 13 ॥

തദുപശ്രുത്യ ദൂരസ്ഥോ ഹാ രാമേത്യാർത്തവത്സ്വനം ।
ത്വരയാഽഽശ്രമമാസാദ്യ ദദൃശേ പിതരം ഹതം ॥ 14 ॥

തദ് ദുഃഖരോഷാമർഷാർത്തിശോകവേഗവിമോഹിതഃ ।
ഹാ താത സാധോ ധർമ്മിഷ്ഠ ത്യക്ത്വാസ്മാൻ സ്വർഗ്ഗതോ ഭവാൻ ॥ 15 ॥

വിലപ്യൈവം പിതുർദ്ദേഹം നിധായ ഭ്രാതൃഷു സ്വയം ।
പ്രഗൃഹ്യ പരശും രാമഃ ക്ഷത്രാന്തായ മനോ ദധേ ॥ 16 ॥

ഗത്വാ മാഹിഷ്മതീം രാമോ ബ്രഹ്മഘ്നവിഹതശ്രിയം ।
തേഷാം സ ശീർഷഭീ രാജൻ മധ്യേ ചക്രേ മഹാഗിരിം ॥ 17 ॥

തദ്രക്തേന നദീം ഘോരാമബ്രഹ്മണ്യഭയാവഹാം ।
ഹേതും കൃത്വാ പിതൃവധം ക്ഷത്രേഽമംഗളലകാരിണി ॥ 18 ॥

ത്രിഃസപ്തകൃത്വഃ പൃഥിവീം കൃത്വാ നിഃക്ഷത്രിയാം പ്രഭുഃ ।
സമന്തപഞ്ചകേ ചക്രേ ശോണിതോദാൻ ഹ്രദാൻ നൃപ ॥ 19 ॥

പിതുഃ കായേന സന്ധായ ശിര ആദായ ബർഹിഷി ।
സർവ്വദേവമയം ദേവമാത്മാനമയജൻമഖൈഃ ॥ 20 ॥

ദദൌ പ്രാചീം ദിശം ഹോത്രേ ബ്രഹ്മണേ ദക്ഷിണാം ദിശം ।
അധ്വര്യവേ പ്രതീചീം വൈ ഉദ്ഗാത്രേ ഉത്തരാം ദിശം ॥ 21 ॥

അന്യേഭ്യോഽവാന്തരദിശഃ കശ്യപായ ച മധ്യതഃ ।
ആര്യാവർത്തമുപദ്രഷ്ട്രേ സദസ്യേഭ്യസ്തതഃ പരം ॥ 22 ॥

തതശ്ചാവഭൃഥസ്നാനവിധൂതാശേഷകിൽബിഷഃ ।
സരസ്വത്യാം ബ്രഹ്മനദ്യാം രേജേ വ്യബ്ഭ്ര ഇവാംശുമാൻ ॥ 23 ॥

സ്വദേഹം ജമദഗ്നിസ്തു ലബ്ധ്വാ സംജ്ഞാനലക്ഷണം ।
ഋഷീണാം മണ്ഡലേ സോഽഭൂത് സപ്തമോ രാമപൂജിതഃ ॥ 24 ॥

ജാമദഗ്ന്യോഽപി ഭഗവാൻ രാമഃ കമലലോചനഃ ।
ആഗാമിന്യന്തരേ രാജൻ വർത്തയിഷ്യതി വൈ ബൃഹത് ॥ 25 ॥

ആസ്തേഽദ്യാപി മഹേന്ദ്രാദ്രൌ ന്യസ്തദണ്ഡഃ പ്രശാന്തധീഃ ।
ഉപഗീയമാനചരിതഃ സിദ്ധഗന്ധർവ്വചാരണൈഃ ॥ 26 ॥

ഏവം ഭൃഗുഷു വിശ്വാത്മാ ഭഗവാൻ ഹരിരീശ്വരഃ ।
അവതീര്യ പരം ഭാരം ഭുവോഽഹൻ ബഹുശോ നൃപാൻ ॥ 27 ॥

ഗാധേരഭൂൻമഹാതേജാഃ സമിദ്ധ ഇവ പാവകഃ ।
തപസാ ക്ഷാത്രമുത്സൃജ്യ യോ ലേഭേ ബ്രഹ്മവർച്ചസം ॥ 28 ॥

വിശ്വാമിത്രസ്യ ചൈവാസൻ പുത്രാ ഏകശതം നൃപ ।
മധ്യമസ്തു മധുച്ഛന്ദാ മധുച്ഛന്ദസ ഏവ തേ ॥ 29 ॥

പുത്രം കൃത്വാ ശുനഃശേപം ദേവരാതം ച ഭാർഗ്ഗവം ।
ആജീഗർത്തം സുതാനാഹ ജ്യേഷ്ഠ ഏഷ പ്രകൽപ്യതാം ॥ 30 ॥

യോ വൈ ഹരിശ്ചന്ദ്രമഖേ വിക്രീതഃ പുരുഷഃ പശുഃ ।
സ്തുത്വാ ദേവാൻ പ്രജേശാദീൻ മുമുചേ പാശബന്ധനാത് ॥ 31 ॥

യോ രാതോ ദേവയജനേ ദേവൈർഗ്ഗാധിഷു താപസഃ ।
ദേവരാത ഇതി ഖ്യാതഃ ശുനഃശേപഃ സ ഭാർഗ്ഗവഃ ॥ 32 ॥

യേ മധുച്ഛന്ദസോ ജ്യേഷ്ഠാഃ കുശലം മേനിരേ ന തത് ।
അശപത്താൻ മുനിഃ ക്രുദ്ധോ മ്‌ളേച്ഛാ ഭവത ദുർജ്ജനാഃ ॥ 33 ॥

സ ഹോവാച മധുച്ഛന്ദാഃ സാർദ്ധം പഞ്ചാശതാ തതഃ ।
യന്നോ ഭവാൻ സഞ്ജാനീതേ തസ്മിംസ്തിഷ്ഠാമഹേ വയം ॥ 34 ॥

ജ്യേഷ്ഠം മന്ത്രദൃശം ചക്രുസ്ത്വാമന്വഞ്ചോ വയം സ്മ ഹി ।
വിശ്വാമിത്രഃ സുതാനാഹ വീരവന്തോ ഭവിഷ്യഥ ।
യേ മാനം മേഽനുഗൃഹ്ണന്തോ വീരവന്തമകർത്ത മാം ॥ 35 ॥

ഏഷ വഃ കുശികാ വീരോ ദേവരാതസ്തമന്വിത ।
അന്യേ ചാഷ്ടകഹാരീതജയക്രതുമദാദയഃ ॥ 36 ॥

ഏവം കൌശികഗോത്രം തു വിശ്വാമിത്രൈഃ പൃഥഗ്വിധം ।
പ്രവരാന്തരമാപന്നം തദ്ധി ചൈവം പ്രകൽപിതം ॥ 37 ॥