ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / നവമഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 9) / അദ്ധ്യായം 1
| ← സ്കന്ധം 8 : അദ്ധ്യായം 24 | സ്കന്ധം 9 : അദ്ധ്യായം 2 → |
ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / നവമഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 9) / അദ്ധ്യായം 1[തിരുത്തുക]
രാജോവാച
മന്വന്തരാണി സർവ്വാണി ത്വയോക്താനി ശ്രുതാനി മേ ।
വീര്യാണ്യനന്തവീര്യസ്യ ഹരേസ്തത്ര കൃതാനി ച ॥1॥
യോഽസൌ സത്യവ്രതോ നാമ രാജർഷിർദ്രവിഡേശ്വരഃ ।
ജ്ഞാനം യോഽതീതകൽപാന്തേ ലേഭേ പുരുഷസേവയാ ॥ 2॥
സ വൈ വിവസ്വതഃ പുത്രോ മനുരാസീദിതി ശ്രുതം ।
ത്വത്തസ്തസ്യ സുതാശ്ചോക്താ ഇക്ഷ്വാകുപ്രമുഖാ നൃപാഃ ॥ 3॥
തേഷാം വംശം പൃഥഗ്ബ്രഹ്മൻ വംശ്യാനുചരിതാനി ച ।
കീർത്തയസ്വ മഹാഭാഗ നിത്യം ശുശ്രൂഷതാം ഹി നഃ ॥ 4॥
യേ ഭൂതാ യേ ഭവിഷ്യാശ്ച ഭവന്ത്യദ്യതനാശ്ച യേ ।
തേഷാം നഃ പുണ്യകീർത്തീനാം സർവ്വേഷാം വദ വിക്രമാൻ ॥ 5॥
സൂത ഉവാച
ഏവം പരീക്ഷിതാ രാജ്ഞാ സദസി ബ്രഹ്മവാദിനാം ।
പൃഷ്ടഃ പ്രോവാച ഭഗവാൻ ശുകഃ പരമധർമ്മവിത് ॥ 6॥
ശ്രീശുക ഉവാച
ശ്രൂയതാം മാനവോ വംശഃ പ്രാചുര്യേണ പരന്തപ ।
ന ശക്യതേ വിസ്തരതോ വക്തും വർഷശതൈരപി ॥ 7॥
പരാവരേഷാം ഭൂതാനാമാത്മാ യഃ പുരുഷഃ പരഃ ।
സ ഏവാസീദിദം വിശ്വം കൽപാന്തേഽന്യന്ന കിഞ്ചന ॥ 8॥
തസ്യ നാഭേഃ സമഭവത്പദ്മകോശോ ഹിരൺമയഃ ।
തസ്മിൻ ജജ്ഞേ മഹാരാജ സ്വയംഭൂശ്ചതുരാനനഃ ॥ 9॥
മരീചിർമ്മനസസ്തസ്യ ജജ്ഞേ തസ്യാപി കശ്യപഃ ।
ദാക്ഷായണ്യാം തതോഽദിത്യാം വിവസ്വാനഭവത്‌സുതഃ ॥ 10॥
തതോ മനുഃ ശ്രാദ്ധദേവഃ സംജ്ഞായാമാസ ഭാരത ।
ശ്രദ്ധായാം ജനയാമാസ ദശ പുത്രാൻ സ ആത്മവാൻ ॥ 11॥
ഇക്ഷ്വാകുനൃഗശര്യാതിദിഷ്ടധൃഷ്ടകരൂഷകാൻ ।
നരിഷ്യന്തം പൃഷധ്രം ച നഭഗം ച കവിം വിഭുഃ ॥ 12॥
അപ്രജസ്യ മനോഃ പൂർവം വസിഷ്ഠോ ഭഗവാൻ കില ।
മിത്രാവരുണയോരിഷ്ടിം പ്രജാർത്ഥമകരോത്പ്രഭുഃ ॥ 13॥
തത്ര ശ്രദ്ധാ മനോഃ പത്നീ ഹോതാരം സമയാചത ।
ദുഹിത്രർത്ഥമുപാഗമ്യ പ്രണിപത്യ പയോവ്രതാ ॥ 14॥
പ്രേഷിതോഽധ്വര്യുണാ ഹോതാ ധ്യായംസ്തത്‌സുസമാഹിതഃ ।
ഹവിഷി വ്യചരത്തേന വഷട്കാരം ഗൃണൻ ദ്വിജഃ ॥ 15॥
ഹോതുസ്തദ്‌വ്യഭിചാരേണ കന്യേലാ നാമ സാഭവത് ।
താം വിലോക്യ മനുഃ പ്രാഹ നാതിഹൃഷ്ടമനാ ഗുരും ॥ 16॥
ഭഗവൻ കിമിദം ജാതം കർമ്മ വോ ബ്രഹ്മവാദിനാം ।
വിപര്യയമഹോ കഷ്ടം മൈവം സ്യാദ്ബ്രഹ്മവിക്രിയാ ॥ 17॥
യൂയം മന്ത്രവിദോ യുക്താസ്തപസാ ദഗ്ദ്ധകിൽബിഷാഃ ।
കുതഃ സങ്കൽപവൈഷമ്യമനൃതം വിബുധേഷ്വിവ ॥ 18॥
തന്നിശമ്യ വചസ്തസ്യ ഭഗവാൻ പ്രപിതാമഹഃ ।
ഹോതുർവ്യതിക്രമം ജ്ഞാത്വാ ബഭാഷേ രവിനന്ദനം ॥ 19॥
ഏതത്‌സങ്കൽപവൈഷമ്യം ഹോതുസ്തേ വ്യഭിചാരതഃ ।
തഥാപി സാധയിഷ്യേ തേ സുപ്രജാസ്ത്വം സ്വതേജസാ ॥ 20॥
ഏവം വ്യവസിതോ രാജൻ ഭഗവാൻ സ മഹായശാഃ ।
അസ്തൌഷീദാദിപുരുഷമിളായാഃ പുംസ്ത്വകാമ്യയാ ॥ 21॥
തസ്മൈ കാമവരം തുഷ്ടോ ഭഗവാൻ ഹരിരീശ്വരഃ ।
ദദാവിലാഭവത്‌തേന സുദ്യുമ്നഃ പുരുഷർഷഭഃ ॥ 22॥
സ ഏകദാ മഹാരാജ വിചരൻ മൃഗയാം വനേ ।
വൃതഃ കതിപയാമാത്യൈരശ്വമാരുഹ്യ സൈന്ധവം ॥ 23॥
പ്രഗൃഹ്യ രുചിരം ചാപം ശരാംശ്ച പരമാദ്ഭുതാൻ ।
ദംശിതോഽനുമൃഗം വീരോ ജഗാമ ദിശമുത്തരാം ॥ 24॥
സ കുമാരോ വനം മേരോരധസ്താത്പ്രവിവേശ ഹ ।
യത്രാസ്തേ ഭഗവാൻ ശർവ്വോ രമമാണഃ സഹോമയാ ॥ 25॥
തസ്മിൻ പ്രവിഷ്ട ഏവാസൌ സുദ്യുമ്നഃ പരവീരഹാ ।
അപശ്യത്‌സ്ത്രിയമാത്മാനമശ്വം ച വഡവാം നൃപ ॥ 26॥
തഥാ തദനുഗാഃ സർവ്വേ ആത്മലിംഗവിപര്യയം ।
ദൃഷ്ട്വാ വിമനസോഽഭൂവൻ വീക്ഷമാണാഃ പരസ്പരം ॥ 27॥
രാജോവാച
കഥമേവംഗുണോ ദേശഃ കേന വാ ഭഗവൻ കൃതഃ ।
പ്രശ്നമേനം സമാചക്ഷ്വ പരം കൌതൂഹലം ഹി നഃ ॥ 28॥
ശ്രീശുക ഉവാച
ഏകദാ ഗിരിശം ദ്രഷ്ടുമൃഷയസ്തത്ര സുവ്രതാഃ ।
ദിശോ വിതിമിരാഭാസാഃ കുർവന്തഃ സമുപാഗമൻ ॥ 29॥
താൻ വിലോക്യാംബികാ ദേവീ വിവാസാ വ്രീഡിതാ ഭൃശം ।
ഭർത്തുരങ്കാത്‌സമുത്ഥായ നീവീമാശ്വഥ പര്യധാത് ॥ 30॥
ഋഷയോഽപി തയോർവീക്ഷ്യ പ്രസംഗം രമമാണയോഃ ।
നിവൃത്താഃ പ്രയയുസ്തസ്മാന്നരനാരായണാശ്രമം ॥ 31॥
തദിദം ഭഗവാനാഹ പ്രിയായാഃ പ്രിയകാമ്യയാ ।
സ്ഥാനം യഃ പ്രവിശേദേതത്‌സ വൈ യോഷിദ്ഭവേദിതി ॥ 32॥
തത ഊർദ്ധ്വം വനം തദ്‌വൈ പുരുഷാ വർജ്ജയന്തി ഹി ।
സാ ചാനുചരസംയുക്താ വിചചാര വനാദ്‌വനം ॥ 33॥
അഥ താമാശ്രമാഭ്യാശേ ചരന്തീം പ്രമദോത്തമാം ।
സ്ത്രീഭിഃ പരിവൃതാം വീക്ഷ്യ ചകമേ ഭഗവാൻ ബുധഃ ॥ 34॥
സാപി തം ചകമേ സുഭ്രൂഃ സോമരാജസുതം പതിം ।
സ തസ്യാം ജനയാമാസ പുരൂരവസമാത്മജം ॥ 35॥
ഏവം സ്ത്രീത്വമനുപ്രാപ്തഃ സുദ്യുമ്നോ മാനവോ നൃപഃ ।
സസ്മാര സ്വകുലാചാര്യം വസിഷ്ഠമിതി ശുശ്രുമ ॥ 36॥
സ തസ്യ താം ദശാം ദൃഷ്ട്വാ കൃപയാ ഭൃശപീഡിതഃ ।
സുദ്യുമ്നസ്യാശയൻ പുംസ്ത്വമുപാധാവത ശങ്കരം ॥ 37॥
തുഷ്ടസ്തസ്മൈ സ ഭഗവാൻ ഋഷയേ പ്രിയമാവഹൻ ।
സ്വാം ച വാചമൃതാം കുർവ്വന്നിദമാഹ വിശാംപതേ ॥ 38॥
മാസം പുമാൻ സ ഭവിതാ മാസം സ്ത്രീ തവ ഗോത്രജഃ ।
ഇത്ഥം വ്യവസ്ഥയാ കാമം സുദ്യുമ്നോഽവതു മേദിനീം ॥ 39॥
ആചാര്യാനുഗ്രഹാത്കാമം ലബ്ധ്വാ പുംസ്ത്വം വ്യവസ്ഥയാ ।
പാലയാമാസ ജഗതീം നാഭ്യനന്ദൻ സ്മ തം പ്രജാഃ ॥ 40॥
തസ്യോത്കലോ ഗയോ രാജൻ വിമലശ്ച സുതാസ്ത്രയഃ ।
ദക്ഷിണാപഥരാജാനോ ബഭൂവുർദ്ധർമ്മവത്സലാഃ ॥ 41॥
തതഃ പരിണതേ കാലേ പ്രതിഷ്ഠാനപതിഃ പ്രഭുഃ ।
പുരൂരവസ ഉത്സൃജ്യ ഗാം പുത്രായ ഗതോ വനം ॥ 42॥