ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / തൃതീയഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 3) / അദ്ധ്യായം 20

← സ്കന്ധം 3 : അദ്ധ്യായം 19

സ്കന്ധം 3 : അദ്ധ്യായം 21 →

ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / തൃതീയഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 3) / അദ്ധ്യായം 20

ശൌനക ഉവാച

മഹീം പ്രതിഷ്ഠാമധ്യസ്യ സൌതേ സ്വായംഭുവോ മനുഃ ।
കാന്യന്വതിഷ്ഠദ് ദ്വാരാണി മാർഗ്ഗായാവരജൻമനാം ॥ 1 ॥

ക്ഷത്താ മഹാഭാഗവതഃ കൃഷ്ണസ്യൈകാന്തികഃ സുഹൃത് ।
യസ്തത്യാജാഗ്രജം കൃഷ്ണേ സാപത്യമഘവാനിതി ॥ 2 ॥

ദ്വൈപായനാദനവരോ മഹിത്വേ തസ്യ ദേഹജഃ ।
സർവ്വാത്മനാ ശ്രിതഃ കൃഷ്ണം തത്പരാംശ്ചാപ്യനുവ്രതഃ ॥ 3 ॥

കിമന്വപൃച്ഛൻമൈത്രേയം വിരജാസ്തീർത്ഥസേവയാ ।
ഉപഗമ്യ കുശാവർത്ത ആസീനം തത്ത്വവിത്തമം ॥ 4 ॥

തയോഃ സംവദതോഃ സൂത പ്രവൃത്താ ഹ്യമലാഃ കഥാഃ ।
ആപോ ഗാംഗാ ഇവാഘഘ്നീർഹരേഃ പാദാംബുജാശ്രയാഃ ॥ 5 ॥

താ നഃ കീർത്തയ ഭദ്രം തേ കീർത്തന്യോദാരകർമ്മണഃ ।
രസജ്ഞഃ കോ നു തൃപ്യേത ഹരിലീലാമൃതം പിബൻ ॥ 6 ॥

ഏവമുഗ്രശ്രവാഃ പൃഷ്ടഃ ഋഷിഭിർനൈമിഷായനൈഃ ।
ഭഗവത്യർപ്പിതാധ്യാത്മസ്താനാഹ ശ്രൂയതാമിതി ॥ 7 ॥

സൂത ഉവാച

     ഹരേർധൃതക്രോഡതനോഃ സ്വമായയാ
          നിശമ്യ ഗോരുദ്ധരണം രസാതലാത് ।
     ലീലാം ഹിരണ്യാക്ഷമവജ്ഞയാ ഹതം
          സംജാതഹർഷോ മുനിമാഹ ഭാരതഃ ॥ 8 ॥

വിദുര ഉവാച

പ്രജാപതിപതിഃ സൃഷ്ട്വാ പ്രജാസർഗ്ഗേ പ്രജാപതീൻ ।
കിമാരഭത മേ ബ്രഹ്മൻ പ്രബ്രൂഹ്യവ്യക്തമാർഗ്ഗവിത് ॥ 9 ॥

യേ മരീച്യാദയോ വിപ്രാ യസ്തു സ്വായംഭുവോ മനുഃ ।
തേ വൈ ബ്രഹ്മണ ആദേശാത്കഥമേതദഭാവയൻ ॥ 10 ॥

സദ്വിതീയാഃ കിമസൃജൻ സ്വതന്ത്രാ ഉത കർമ്മസു ।
ആഹോസ്വിത് സംഹതാഃ സർവ്വ ഇദം സ്മ സമകൽപയൻ ॥ 11 ॥

മൈത്രേയ ഉവാച

ദൈവേന ദുർവ്വിതർക്ക്യേണ പരേണാനിമിഷേണ ച ।
ജാതക്ഷോഭാദ്ഭഗവതോ മഹാനാസീദ്ഗുണത്രയാത് ॥ 12 ॥

രജഃപ്രധാനാൻ മഹതസ്ത്രിലിംഗോ ദൈവചോദിതാത് ।
ജാതഃ സസർജ്ജ ഭൂതാദിർവ്വിയദാദീനി പഞ്ചശഃ ॥ 13 ॥

താനി ചൈകൈകശഃ സ്രഷ്ടുമസമർത്ഥാനി ഭൌതികം ।
സംഹത്യ ദൈവയോഗേന ഹൈമമണ്ഡമവാസൃജൻ ॥ 14 ॥

സോഽശയിഷ്ടാബ്ധിസലിലേ ആണ്ഡകോശോ നിരാത്മകഃ ।
സാഗ്രം വൈ വർഷസാഹസ്രമന്വവാത്സീത്തമീശ്വരഃ ॥ 15 ॥

തസ്യ നാഭേരഭൂത്പദ്മം സഹസ്രാർക്കോരുദീധിതി ।
സർവ്വജീവനികായൌകോ യത്ര സ്വയമഭൂത് സ്വരാട് ॥ 16 ॥

സോഽനുവിഷ്ടോ ഭഗവതാ യഃ ശേതേ സലിലാശയേ ।
ലോകസംസ്ഥാം യഥാപൂർവ്വം നിർമ്മമേ സംസ്ഥയാ സ്വയാ ॥ 17 ॥

സസർജ്ജച്ഛായയാ വിദ്യാം പഞ്ച പർവ്വാണമഗ്രതഃ ।
താമിസ്രമന്ധതാമിസ്രം തമോ മോഹോ മഹാതമഃ ॥ 18 ॥

വിസസർജ്ജാത്മനഃ കായം നാഭിനന്ദംസ്തമോമയം ।
ജഗൃഹുർ യക്ഷരക്ഷാംസി രാത്രിം ക്ഷുത്തൃട് സമുദ്ഭവാം ॥ 19 ॥

ക്ഷുത്തൃഡ്ഭ്യാമുപസൃഷ്ടാസ്തേ തം ജഗ്‌ധുമഭിദുദ്രുവുഃ ।
മാ രക്ഷതൈനം ജക്ഷധ്വമിത്യൂചുഃ ക്ഷുത്തൃഡർദ്ദിതാഃ ॥ 20 ॥

ദേവസ്താനാഹ സംവിഗ്നോ മാ മാം ജക്ഷത രക്ഷത ।
അഹോ മേ യക്ഷരക്ഷാംസി പ്രജാ യൂയം ബഭൂവിഥ ॥ 21 ॥

ദേവതാഃ പ്രഭയാ യാ യാ ദീവ്യൻ പ്രമുഖതോഽസൃജത് ।
തേ അഹാർഷുർദ്ദേവയന്തോ വിസൃഷ്ടാം താം പ്രഭാമഹഃ ॥ 22 ॥

ദേവോഽദേവാൻ ജഘനതഃ സൃജതി സ്മാതിലോലുപാൻ ।
ത ഏനം ലോലുപതയാ മൈഥുനായാഭിപേദിരേ ॥ 23 ॥

തതോ ഹസൻ സ ഭഗവാനസുരൈർന്നിരപത്രപൈഃ ।
അന്വീയമാനസ്തരസാ ക്രുദ്ധോ ഭീതഃ പരാപതത് ॥ 24 ॥

സ ഉപവ്രജ്യ വരദം പ്രപന്നാർത്തിഹരം ഹരിം ।
അനുഗ്രഹായ ഭക്താനാമനുരൂപാത്മദർശനം ॥ 25 ॥

പാഹി മാം പരമാത്മംസ്തേ പ്രേഷണേനാസൃജം പ്രജാഃ ।
താ ഇമാ യഭിതും പാപാ ഉപാക്രാമന്തി മാം പ്രഭോ ॥ 26 ॥

ത്വമേകഃ കില ലോകാനാം ക്ലിഷ്ടാനാം ക്ലേശനാശനഃ ।
ത്വമേകഃ ക്ലേശദസ്തേഷാമനാസന്നപദാം തവ ॥ 27 ॥

സോഽവധാര്യാസ്യ കാർപ്പണ്യം വിവിക്താധ്യാത്മദർശനഃ ।
വിമുഞ്ചാത്മതനും ഘോരാമിത്യുക്തോ വിമുമോച ഹ ॥ 28 ॥

താം ക്വണച്ചരണാംഭോജാം മദവിഹ്വലലോചനാം ।
കാഞ്ചീകലാപവിലസദ്ദുകൂലച്ഛന്നരോധസം ॥ 29 ॥

അന്യോന്യശ്ലേഷയോത്തുംഗനിരന്തരപയോധരാം ।
സുനാസാം സുദ്വിജാം സ്നിഗ്ദ്ധഹാസലീലാവലോകനാം ॥ 30 ॥

ഗൂഹന്തീം വ്രീഡയാഽഽത്മാനം നീലാളകവരൂഥിനീം ।
ഉപലഭ്യാസുരാ ധർമ്മ സർവ്വേ സമ്മുമുഹുഃ സ്ത്രിയം ॥ 31 ॥

അഹോ രൂപമഹോ ധൈര്യമഹോ അസ്യാ നവം വയഃ ।
മധ്യേ കാമയമാനാനാമകാമേവ വിസർപ്പതി ॥ 32 ॥

വിതർക്കയന്തോ ബഹുധാ താം സന്ധ്യാം പ്രമദാകൃതിം ।
അഭിസംഭാവ്യ വിശ്രംഭാത്പര്യപൃച്ഛൻ കുമേധസഃ ॥ 33 ॥

കാസി കസ്യാസി രംഭോരു കോ വാർത്ഥസ്തേഽത്ര ഭാമിനി ।
രൂപദ്രവിണപണ്യേന ദുർഭഗാന്നോ വിബാധസേ ॥ 34 ॥

യാ വാ കാചിത്ത്വമബലേ ദിഷ്ട്യാ സന്ദർശനം തവ ।
ഉത്സുനോഷീക്ഷമാണാനാം കന്ദുകക്രീഡയാ മനഃ ॥ 35 ॥

     നൈകത്ര തേ ജയതി ശാലിനി പാദപദ്മം
          ഘ്നന്ത്യാ മുഹുഃ കരതലേന പതത്പതംഗം ।
     മധ്യം വിഷീദതി ബൃഹത് സ്തനഭാരഭീതം
          ശാന്തേവ ദൃഷ്ടിരമലാ സുശിഖാസമൂഹഃ ॥ 36 ॥

ഇതി സായന്തനീം സന്ധ്യാമസുരാഃ പ്രമദായതീം ।
പ്രലോഭയന്തീം ജഗൃഹുർമ്മത്വാ മൂഢധിയഃ സ്ത്രിയം ॥ 37 ॥

പ്രഹസ്യ ഭാവഗംഭീരം ജിഘ്രന്ത്യാത്മാനമാത്മനാ ।
കാന്ത്യാ സസർജ്ജ ഭഗവാൻ ഗന്ധർവ്വാപ്സരസാം ഗണാൻ ॥ 38 ॥

വിസസർജ്ജ തനും താം വൈ ജ്യോത്സ്നാം കാന്തിമതീം പ്രിയാം ।
ത ഏവ ചാദദുഃ പ്രീത്യാ വിശ്വാവസുപുരോഗമാഃ ॥ 39 ॥

സൃഷ്ട്വാ ഭൂതപിശാചാംശ്ച ഭഗവാനാത്മതന്ദ്രിണാ ।
ദിഗ്വാസസോ മുക്തകേശാൻ വീക്ഷ്യ ചാമീലയദ്ദൃശൌ ॥ 40 ॥

ജഗൃഹുസ്തദ്വിസൃഷ്ടാം താം ജൃംഭണാഖ്യാം തനും പ്രഭോഃ ।
നിദ്രാമിന്ദ്രിയവിക്ലേദോ യയാ ഭൂതേഷു ദൃശ്യതേ ।
യേനോച്ഛിഷ്ടാൻ ധർഷയന്തി തമുൻമാദം പ്രചക്ഷതേ ॥ 41 ॥

ഊർജ്ജസ്വന്തം മന്യമാന ആത്മാനം ഭഗവാനജഃ ।
സാധ്യാൻ ഗണാൻ പിതൃഗണാൻ പരോക്ഷേണാസൃജത്പ്രഭുഃ ॥ 42 ॥

ത ആത്മസർഗ്ഗം തം കായം പിതരഃ പ്രതിപേദിരേ ।
സാധ്യേഭ്യശ്ച പിതൃഭ്യശ്ച കവയോ യദ്വിതന്വതേ ॥ 43 ॥

സിദ്ധാൻ വിദ്യാധരാംശ്ചൈവ തിരോധാനേന സോഽസൃജത് ।
തേഭ്യോഽദദാത്തമാത്മാനമന്തർദ്ധാനാഖ്യമദ്ഭുതം ॥ 44 ॥

സ കിന്നരാൻ കിം പുരുഷാൻ പ്രത്യാത്മ്യേനാസൃജത്പ്രഭുഃ ।
മാനയന്നാത്മനാഽഽത്മാനമാത്മാഭാസം വിലോകയൻ ॥ 45 ॥

തേ തു തജ്ജഗൃഹൂ രൂപം ത്യക്തം യത്പരമേഷ്ഠിനാ ।
മിഥുനീഭൂയ ഗായന്തസ്തമേവോഷസി കർമ്മഭിഃ ॥ 46 ॥

ദേഹേന വൈ ഭോഗവതാ ശയാനോ ബഹുചിന്തയാ ।
സർഗ്ഗേഽനുപചിതേ ക്രോധാദുത്സസർജ്ജ ഹ തദ്വപുഃ ॥ 47 ॥

യേഽഹീയന്താമുതഃ കേശാ അഹയസ്തേഽങ്ഗ ജജ്ഞിരേ ।
സർപ്പാഃ പ്രസർപ്പതഃ ക്രൂരാ നാഗാ ഭോഗോരുകന്ധരാഃ ॥ 48 ॥

സ ആത്മാനം മന്യമാനഃ കൃതകൃത്യമിവാത്മഭൂഃ ।
തദാ മനൂൻ സസർജ്ജാന്തേ മനസാ ലോകഭാവനാൻ ॥ 49 ॥

തേഭ്യഃ സോഽസൃജത് സ്വീയം പുരം പുരുഷമാത്മവാൻ ।
താൻ ദൃഷ്ട്വാ യേ പുരാ സൃഷ്ടാഃ പ്രശശംസുഃ പ്രജാപതിം ॥ 50 ॥

അഹോ ഏതജ്ജഗത് സ്രഷ്ടഃ സുകൃതം ബത തേ കൃതം ।
പ്രതിഷ്ഠിതാഃ ക്രിയാ യസ്മിൻ സാകമന്നമദാമഹേ ॥ 51 ॥

തപസാ വിദ്യയാ യുക്തോ യോഗേന സുസമാധിനാ ।
ഋഷീൻ ഋഷിർഹൃഷീകേശഃ സസർജ്ജാഭിമതാഃ പ്രജാഃ ॥ 52 ॥

തേഭ്യശ്ചൈകൈകശഃ സ്വസ്യ ദേഹസ്യാംശമദാദജഃ ।
യത്തത് സമാധിയോഗർദ്ധിതപോവിദ്യാവിരക്തിമത് ॥ 53 ॥