ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / ചതുർത്ഥഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 4) / അദ്ധ്യായം 31

← സ്കന്ധം 4 : അദ്ധ്യായം 30

സ്കന്ധം 5 : അദ്ധ്യായം 1 →

ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / ചതുർത്ഥഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 4) / അദ്ധ്യായം 31

മൈത്രേയ ഉവാച

തത ഉത്പന്നവിജ്ഞാനാ ആശ്വധോക്ഷജഭാഷിതം ।
സ്മരന്ത ആത്മജേ ഭാര്യാം വിസൃജ്യ പ്രാവ്രജൻ ഗൃഹാത് ॥ 1 ॥

ദീക്ഷിതാ ബ്രഹ്മസത്രേണ സർവ്വഭൂതാത്മമേധസാ ।
പ്രതീച്യാം ദിശി വേലായാം സിദ്ധോഽഭൂദ്യത്ര ജാജലിഃ ॥ 2 ॥

     താന്നിർജ്ജിതപ്രാണമനോവചോദൃശോ
          ജിതാസനാൻ ശാന്തസമാനവിഗ്രഹാൻ ।
     പരേഽമലേ ബ്രഹ്മണി യോജിതാത്മനഃ
          സുരാസുരേഡ്യോ ദദൃശേ സ്മ നാരദഃ ॥ 3 ॥

തമാഗതം ത ഉത്ഥായ പ്രണിപത്യാഭിനന്ദ്യ ച ।
പൂജയിത്വാ യഥാദേശം സുഖാസീനമഥാബ്രുവൻ ॥ 4 ॥

പ്രചേതസ ഊചുഃ

സ്വാഗതം തേ സുരർഷേഽദ്യ ദിഷ്ട്യാ നോ ദർശനം ഗതഃ ।
തവ ചംക്രമണം ബ്രഹ്മന്നഭയായ യഥാ രവേഃ ॥ 5 ॥

യദാദിഷ്ടം ഭഗവതാ ശിവേനാധോക്ഷജേന ച ।
തദ്ഗൃഹേഷു പ്രസക്താനാം പ്രായശഃ ക്ഷപിതം പ്രഭോ ॥ 6 ॥

തന്നഃ പ്രദ്യോതയാധ്യാത്മജ്ഞാനം തത്ത്വാർത്ഥദർശനം ।
യേനാഞ്ജസാ തരിഷ്യാമോ ദുസ്തരം ഭവസാഗരം ॥ 7 ॥

മൈത്രേയ ഉവാച

ഇതി പ്രചേതസാം പൃഷ്ടോ ഭഗവാൻ നാരദോ മുനിഃ ।
ഭഗവത്യുത്തമശ്ലോക ആവിഷ്ടാത്മാബ്രവീന്നൃപാൻ ॥ 8 ॥

നാരദ ഉവാച

തജ്ജൻമ താനി കർമ്മാണി തദായുസ്തൻമനോ വചഃ ।
നൃണാം യേനേഹ വിശ്വാത്മാ സേവ്യതേ ഹരിരീശ്വരഃ ॥ 9 ॥

കിം ജൻമഭിസ്ത്രിഭിർവ്വേഹ ശൌക്ലസാവിത്രയാജ്ഞികൈഃ ।
കർമ്മഭിർവ്വാ ത്രയീപ്രോക്തൈഃ പുംസോഽപി വിബുധായുഷാ ॥ 10 ॥

ശ്രുതേന തപസാ വാ കിം വചോഭിശ്ചിത്തവൃത്തിഭിഃ ।
ബുദ്ധ്യാ വാ കിം നിപുണയാ ബലേനേന്ദ്രിയരാധസാ ॥ 11 ॥

കിം വാ യോഗേന സാംഖ്യേന ന്യാസസ്വാധ്യായയോരപി ।
കിം വാ ശ്രേയോഭിരന്യൈശ്ച ന യത്രാത്മപ്രദോ ഹരിഃ ॥ 12 ॥

ശ്രേയസാമപി സർവ്വേഷാമാത്മാ ഹ്യവധിരർത്ഥതഃ ।
സർവ്വേഷാമപി ഭൂതാനാം ഹരിരാത്മാഽഽത്മദഃ പ്രിയഃ ॥ 13 ॥

     യഥാ തരോർമ്മൂലനിഷേചനേന
          തൃപ്യന്തി തത്‌സ്കന്ധഭുജോപശാഖാഃ ।
     പ്രാണോപഹാരാച്ച യഥേന്ദ്രിയാണാം
          തഥൈവ സർവ്വാർഹണമച്യുതേജ്യാ ॥ 14 ॥

     യഥൈവ സൂര്യാത്പ്രഭവന്തി വാരഃ
          പുനശ്ച തസ്മിൻ പ്രവിശന്തി കാലേ ।
     ഭൂതാനി ഭൂമൌ സ്ഥിരജംഗമാനി
          തഥാ ഹരാവേവ ഗുണപ്രവാഹഃ ॥ 15 ॥

     ഏതത്പദം തജ്ജഗദാത്മനഃ പരം
          സകൃദ്വിഭാതം സവിതുർ യഥാ പ്രഭാ ।
     യഥാസവോ ജാഗ്രതി സുപ്തശക്തയോ
          ദ്രവ്യക്രിയാജ്ഞാനഭിദാഭ്രമാത്യയഃ ॥ 16 ॥

     യഥാ നഭസ്യഭ്രതമഃ പ്രകാശാ
          ഭവന്തി ഭൂപാ ന ഭവന്ത്യനുക്രമാത് ।
     ഏവം പരേ ബ്രഹ്മണി ശക്തയസ്ത്വമൂ
          രജസ്തമഃസത്ത്വമിതി പ്രവാഹഃ ॥ 17 ॥

     തേനൈകമാത്മാനമശേഷദേഹിനാം
          കാലം പ്രധാനം പുരുഷം പരേശം ।
     സ്വതേജസാ ധ്വസ്തഗുണപ്രവാഹ-
          മാത്മൈകഭാവേന ഭജധ്വമദ്ധാ ॥ 18 ॥

ദയയാ സർവ്വഭൂതേഷു സന്തുഷ്ട്യാ യേന കേന വാ ।
സർവ്വേന്ദ്രിയോപശാന്ത്യാ ച തുഷ്യത്യാശു ജനാർദ്ദനഃ ॥ 19 ॥

     അപഹതസകലൈഷണാമലാത്മ-
          ന്യവിരതമേധിതഭാവനോപഹൂതഃ ।
     നിജജനവശഗത്വമാത്മനോ യ-
          ന്ന സരതി ഛിദ്രവദക്ഷരഃ സതാം ഹി ॥ 20 ॥

     ന ഭജതി കുമനീഷിണാം സ ഇജ്യാം
          ഹരിരധനാത്മധനപ്രിയോ രസജ്ഞഃ ।
     ശ്രുതധനകുലകർമ്മണാം മദൈർയേ
          വിദധതി പാപമകിഞ്ചനേഷു സത്സു ॥ 21 ॥

     ശ്രിയമനുചരതീം തദർത്ഥിനശ്ച
          ദ്വിപദപതീൻ വിബുധാംശ്ച യത്സ്വപൂർണ്ണഃ ।
     ന ഭജതി നിജഭൃത്യവർഗ്ഗതന്ത്രഃ
          കഥമമുമുദ്വിസൃജേത്പുമാൻ കൃതജ്ഞഃ ॥ 22 ॥

മൈത്രേയ ഉവാച

ഇതി പ്രചേതസോ രാജന്നന്യാശ്ച ഭഗവത്കഥാഃ ।
ശ്രാവയിത്വാ ബ്രഹ്മലോകം യയൌ സ്വായംഭുവോ മുനിഃ ॥ 23 ॥

തേഽപി തൻമുഖനിര്യാതം യശോ ലോകമലാപഹം ।
ഹരേർനിശമ്യ തത്പാദം ധ്യായന്തസ്തദ്ഗതിം യയുഃ ॥ 24 ॥

ഏതത്തേഽഭിഹിതം ക്ഷത്തർയന്മാം ത്വം പരിപൃഷ്ടവാൻ ।
പ്രചേതസാം നാരദസ്യ സംവാദം ഹരികീർത്തനം ॥ 25 ॥

ശ്രീശുക ഉവാച

യ ഏഷ ഉത്താനപദോ മാനവസ്യാനുവർണ്ണിതഃ ।
വംശഃ പ്രിയവ്രതസ്യാപി നിബോധ നൃപസത്തമ ॥ 26 ॥

യോ നാരദാദാത്മവിദ്യാമധിഗമ്യ പുനർമ്മഹീം ।
ഭുക്ത്വാ വിഭജ്യ പുത്രേഭ്യ ഐശ്വരം സമഗാത്പദം ॥ 27 ॥

     ഇമാം തു കൌഷാരവിണോപവർണ്ണിതാം
          ക്ഷത്താ നിശമ്യാജിതവാദസത്കഥാം ।
     പ്രവൃദ്ധഭാവോഽശ്രുകലാകുലോ മുനേർ
          ദ്ദധാര മൂർധ്നാ ചരണം ഹൃദാ ഹരേഃ ॥ 28 ॥

വിദുര ഉവാച

സോഽയമദ്യ മഹായോഗിൻ ഭവതാ കരുണാത്മനാ ।
ദർശിതസ്തമസഃ പാരോ യത്രാകിഞ്ചനഗോ ഹരിഃ ॥ 29 ॥

ശ്രീശുക ഉവാച

ഇത്യാനമ്യ തമാമന്ത്ര്യ വിദുരോ ഗജസാഹ്വയം ।
സ്വാനാം ദിദൃക്ഷുഃ പ്രയയൌ ജ്ഞാതീനാം നിർവൃതാശയഃ ॥ 30 ॥

ഏതദ്യഃ ശൃണുയാദ് രാജൻ രാജ്ഞാം ഹര്യർപ്പിതാത്മനാം ।
ആയുർധനം യശഃ സ്വസ്തി ഗതിമൈശ്വര്യമാപ്നുയാത് ॥ 31 ॥