രാമായണം/സുന്ദരകാണ്ഡം/അധ്യായം2

←അധ്യായം1

രാമായണം, സുന്ദരകാണ്ഡം രചന:വാൽമീകി അധ്യായം2

അധ്യായം3→

   ¹
  സ സാഗരമനാധൃഷ്യമതിക്രമ്യ മഹാബലഃ
  ത്രികൂടശിഖരേ ലങ്കാം സ്ഥിതാം സ്വസ്ഥ്വോദദർശ ഹ
   ²
  തതഃ പാദപമുക്തേന പുഷ്പവർഷേണ വീര്യവാൻ
  അഭിവൃഷ്ടഃ സ്ഥിതസ്തത്ര ബഭൌ പുഷ്പമയോ യഥാ
   ³
  യോജനാനാം ശതം ശ്രീമാംസ്തീർത്ത്വാऽപ്യുത്തമവിക്രമഃ
  അനിഃശ്വസൻ കപിസ്തത്ര ന ഗ്ലാനിമധിഗച്ഛതി
   ⁴
  ശതാന്യഹം യോജനാനാം ക്രമേയം സുബഹൂന്യപി
  കിം പുനഃ സാഗരസ്യാന്തം സംഖ്യാതം ശതയോജനം
   ⁵
  സ തു വീര്യവതാം ശ്രേഷ്ഠ പ്ലവതാമപി ചോത്തമഃ  ?
  ജഗാമ വേഗവാൻ ലങ്കാം ലംഘയിത്വാ മഹോ ദധിം.
   ⁶
  ശാദ്വലാനി ച നീലാനി ഗന്ധവന്തി വനാനി ച
  ഗണ്ഡവന്തി ച മദ്ധ്യേന ജഗാമ നഗവന്തി ച .
   ⁷
  ശൈലാംശ്ച തരുസംഛന്നാൻ വനരാജീശ്ച പുഷ്പിതാഃ
  അഭിചക്രാമ തേജസ്വീ ഹനുമാൻ പ്ലവഗർഷഭഃ
  ⁸
  സ തസ്മിന്നചലേ തിഷ്ഠൻ വനാന്യുപവനാനി ച
  സ നഗാഗ്രേ ച താം ലങ്കാം ദദർശ പവനാത്മജഃ
  ⁹
  സരളാൻ കർണ്ണികാരാംശ്ച ഖർജൂരാംശ്ച സുപുഷ്പിതാൻ
  പ്രിയാളാൻ മുചുളിന്ദാംശ്ച കുടജാൻ കേതകാനപി.
  ¹⁰
  പ്രിയങ്ഗൂൻഗന്ധ പൂർണ്ണംശ്ച നീപാൻ സപ്തച്ഛദാംസ്തഥാ  ?
  അസനാൻ കോവിദാരാംശ്ച കരവീരാംശ്ച പുഷ്പിതാൻ
  ¹¹
  പുഷ്പ ഭാരനിബന്ധാംശ്ച തഥാ മുകുളി താനപി
  പാദപാൻ വിഹഗാകീർണ്ണാൻ പവനാധൂതമസ്തകാൻ
  ¹²
  ഹംസകാരണ്ഡവാകീർണ്ണാ വാപിഃ പദ്മോത് പലായുതാഃ
  ആക്രീഡാൻ വിവിധാൻ രമ്യാൻ വിവിധാംശ്ച ജലാശയാൻ
  ¹³
  സംതതാൻ വിവിധൈർ വൃക്ഷൈഃ സർവ്വതുർഫലപുഷ്പിതൈഃ
  ഉദ്യാനാനി ച രമ്യാണി ദദർശ കപികുഞ് ജരഃ
  ¹⁴
  സമാസാദ്യ ച ലക്ഷ്മീവാൻ ലങ്കാം രാവണപാലിതാം
  പരിഘാഭിഃ സപദ് മാഭിഃ സോത് പലാഭിരലംകൃതാം
  ¹⁵
  സീതാപഹരണാർത്ഥേന രാവണേന സുരക്ഷിതാം
  സമന്താദ്വിചരദ്ഭിശ്ച രാക്ഷസൈരുഗ്രധന്വിഭിഃ
  ¹⁶
  കാഞ്ചനേനാവൃതാം രമ്യാം പ്രാകാരേണ മഹാപുരിം
  ഗൃഹൈശ്ച ഗ്രഹസങ്കാശൈഃ ശാരദാംബുദസന്നിഭൈഃ
  ¹⁷
  പാണ്ഡുരാഭിഃ പ്രതോളീഭിരുച്ചാഭിരഭിസംവൃതാം
  അട്ടാളകശതാകീർണ്ണാം പതാകാധ്വജമാലിനീം.
  ¹⁸
  തോരണൈഃ കാഞ്ചനൈർദ്ദിവ്വൈർ ലതാപംക്തിവിചിത്രിതൈഃ
  ദദർശ ഹനുമാൻ ലങ്കാം ദിവി ദേവപുരിം യഥാ
  ¹⁹
  ഗിരിമൂർദ്ധ്വനി സ്ഥിതാം ലങ്കാം പാണ്ഡുരൈർ ഭവനൈഃ ശുഭൈഃ
  ദദർശ സ കപിശ്രേഷ്ടഃ പുരമാകാശഗം യഥാ  ????
  ²⁰
  പാലിതാം രാക്ഷസേന്ദ്രേണ നിർമ്മിതാം വിശ്വകർമ്മണാ
  പ്ലവമാനാമിവാകാശേ ദദർശ ഹനുമാൻ പുരീം
  ²¹
  വപ്രപ്രാകാരജഘനാം വിപുലാംബുനവാംബരാം
  ശതഘ്നീ ശൂലകേശാന്താമട്ടാലകവതംസകാം
  ²²
  മനസേവ കൃതാം ലങ്കാംനിർമ്മിതാം വിശ്വകർമ്മണാ
  ദ്വാരമുത്തരമാസാദ്യ ചിന്തയാമാസ വാനരഃ
  ²³
  കൈലാസശിഖരപ്രഖ്യാമാലിഖന്തീമിവാംബരം
  ഡീയമാനാമിവാകാശാമുച്ഛ്രിതൈർ ഭവനോത്തമൈഃ
  ²⁴
  സംപൂർണ്ണാം രാക്ഷസൈർ ഘോരൈർ നാഗൈർഭോഗവതീമിവ
  അചിന്ത്യാം സുകൃതാം സ്പഷ്ടാം കുബേരാധ്യുഷിതാം പുരാ .
  ²⁵
  ദംഷ്ട്രിഭിർബഹുഭിഃ ശൂരൈഃശൂലപട്ടിശപാണിഭിഃ
  രക്ഷിതാം രാക്ഷസൈർ ഘോരൈർ ഗുഹാമാശീവിഷൈരിവ.
  ²⁶
  തസ്യാശ്ച മഹതീം ഗുപ്തിം സാഗരം ച നിരീക്ഷ്യ സഃ
  രാവണം ച രിപും ഘോരം ചിന്തയാമാസ വാനരഃ
  ²⁷
  ആഗാത്യാപീഹ ഹരയോ ഭവിഷ്യന്തി നിരർത്ഥകാഃ
  ന ഹി യുദ്ധേന വൈ ലങ്കാ ശക്യാ ജേതും സുരൈരപി.
  ²⁸
  ഇമാം തു വിഷമാം ദുർഗ്ഗാം ലങ്കാം രാവണപാലിതാം
  പ്രാപ്യാപി സ മഹാബാഹുഃ കിം കരിഷ്യതി രാഘവഃ
  ²⁹
  അവകാശോ ന സാന്ത്വസ്യ രാക്ഷസേഷ്വഭിഗമ്യതേ
  ന ദാനസ്യ ന ഭേദസ്യ നൈവ യുദ്ധസ്യ ദൃശ്യതേ.
  ³⁰
  ചതുർണാമേവ ഹി ഗതിർവാനാരാണാം മഹാത്മനാം
  വാലിപുത്രസ്യ നീലസ്യ മമ രാജ്ഞശ്ച ധീമതഃ
  ³¹
  യാവജ്ജാനാമി വൈദേഹീം യദി ജീവതി വാ ന വാ
  തത്രൈവ ചിന്തയിഷ്യാമി ദൃഷ്ട്വാതാം ജനകാത്മജാം.
  ³²
  തതഃ സ ചിന്തയാമാസ മുഹുർത്തം കപികുഞ്ജരഃ
  ഗിരിശൃംഗേ സ്ഥിതസ് തസ്മിൻ രാമസ്യാഭ്യുദയേ രതഃ
  ³³
  അനേന രൂപേണമയാ ന ശക്യാ രക്ഷസാം പുരി
  പ്രവേഷ്ടും രാക്ഷസൈർ ഗുപ്താ ക്രൂരൈർ ബ്ബല സമന്വിതൈഃ
  ³⁴
  ഉഗ്രൌജസോ മഹാവീര്യാ ബലവന്തശ്ച രാക്ഷ സാഃ
  വഞ്ചനീയാ മയാ സർവ്വേ ജാനകിം പരിമാർഗതാ
  ³⁵
  ലക്ഷ്യാऽലക്ഷ്യേണ രൂപേണ രാത്രൌ ലങ്കാപുരീ മയാ
  പ്രവേഷ്ടും പ്രാപ്ത കാലം മേ കൃത്യം സാധയിതും മഹത്.
  ³⁶
  താം പുരീം താദൃശീം ദൃഷ്ട്വാ ദുരാധർഷാം സുരാസുരൈഃ
  ഹനുമാംശ്ചിന്തയാമാസ വിനിശ്ചിത്യ മുഹുർമുഹൂഃ
  ³⁷
  കേനോപായേന പശ്യേയം മൈഥിലീം ജനകാത്മജാം
  അദൃഷ്ടോ രാക്ഷസേന്ദ്രേണ രാവണേന ദുരാത്മനാ
  ³⁸
  ന വിനശ്യേത് കഥം കാര്യം രാമസ്യ വിദിതാത്മനഃ
  ഏകാമേകശ്ച പശ്യേയം രഹിതേ ജനകാത്മജാം
  ³⁹
  ഭൂതാശ്ചാർത്ഥാ വിപദ്യന്തേ ദേശകാലവിരോധിതാഃ
  വിക്ലബം ദൂതമാസാദ്യ തമഃ സൂര്യോദയേ യഥാ
  ⁴⁰
  അർത്ഥാനർത്ഥാന്തരേ ബുദ്ധിർ നിശ്ചിതാ ऽപി ന ശോഭതേ
  ഘാതയന്തി ഹി കാര്യാണി ദൂതാഃ പണ്ഡിതമാനിനഃ
  ⁴¹
  ന വിനശ്യേത് കഥം കാര്യം വൈക്ല ബ്യം ന കഥം ഭവേത്
  ലംഘനം ച സമുദ്രസ്യ കഥം നു ന വൃഥാ ഭവേത്.
  ⁴²
  മയി ദൃഷ്ടേ തു രക്ഷോഭീ രാമസ്യ വിദിതാത്മനഃ
  ഭവേർദ്വ്യർത്ഥമിദം കാര്യം രാവണാനർത്ഥമിച്ഛതഃ
  ⁴³
  ന ഹി ശക്യം ക്വചിത് സ്ഥാതുമവിജ്ഞാതേന രാക്ഷസൈഃ
  അപി രാക്ഷസരൂപേണ കിമുതാന്യേന കേനചിത്
  ⁴⁴
  വായുരപ്യത്ര ന ജ്ഞാതശ്ചരേദിതി മതിർമ്മമ
  ന ഹ്യസ് ത്യവിദിതം കിഞ്ചിദ്രാക്ഷസാനാം ബലീയസാം
  ⁴⁵
  ഇഹാഹം യദി തിഷ്ഠാമി സ്വേന രൂപേണ സംവൃതഃ
  വിനാശമുപയാസ്യാമി ഭർത്തുരർത്ഥശ്ച ഹീയതേ
  ⁴⁶
  തദഹം സ്വേന രൂപേണ രജന്യാം ഹ്രസ്വതാം ഗതഃ
  ലങ്കമധിപതിഷ്യാമി രാഘവസ്യാർത്ഥസിദ്ധയേ .
  ⁴⁷
  രാവണസ്യ പുരീം രാത്രൌ പ്രവിശ്യ സുദുരാസദാം
  വിചിന്വൻ ഭവനം സർവ്വം ദ്രക്ഷ്യാമി ജനകാത്മജാം .
  ⁴⁸
  ഇതി സഞ്ചിന്ത്യ ഹനുമാൻ സൂര്യസ്യാസ്തമയം കപിഃ
  ആചകാംക്ഷേ തദാ വീരോ വൈദേഹ്യാ ദർശനോത്സുകഃ
  ⁴⁹
  സൂര്യേ ചാസ്തംഗതേ രാത്രൌ ദേഹം സംക്ഷിപ്യ മാരുതിഃ
  വൃഷദംശകമാത്രഃ സൻ ബഭുവാത്ഭുതദർശനഃ
  ⁵⁰
  പ്രദോഷകാലേ ഹനുമാൻ തൂർണ്ണമുത് പ്ലുത്യ വീര്യവാൻ
  പ്രവിവേശ പുരീം രമ്യാം സുവിഭക്തമഹാപഥാം
  ⁵¹
  പ്രാസാദമാലാവിതതാം സ്തംഭൈഃ കാഞ്ചനരാജതൈഃ
  ശാതകുംഭമയൈർജാലൈർഗ്ഗന്ധർവ്വനഗരോപമാം
  ⁵²
  സപ്തഭൂമാഷ്ടഭൂമൈശ്ച സ ദദർശ മഹാപുരീം
  തലൈഃ സ്ഫടികസങ്കീർണ്ണൈഃകാർത്തസ്വരവിഭൂഷിതൈഃ
  ⁵³
  വൈഡൂര്യമണിചിത്രൈശ്ച മുക്താജാലവിഭൂഷി തൈഃ
  തലൈഃ ശുശുഭിരേ താനി ഭവനാന്യത്ര രാക്ഷസാം
  ⁵⁴
  കാഞ്ചനാനി വിചിത്രാണിതോരണാനി ച രാക്ഷസാം
  ലങ്കാമുദ്യോതയാമാസുഃ സർവ്വതഃ സമലംകൃതാം
  ⁵⁵
  അചിന്ത്യാമത്ഭുതാകാരാം ദൃഷ്ട്വാ ലങ്കാം മഹാകപിഃ
  ആസീദ്വിഷണ്ണോ ഹൃഷ്ടശ്ച വൈദേഹ്യാ ദർശനോത്സുകഃ
  ⁵⁶
  സ പാണ്ഡുരോദ്വിദ്ധവിമാനമാലിനിം
       മഹാർഹജാംബൂനദജാലതോരണാം
  യശസ്വിനിം രാവണബാഹുപാലിതാം
     ക്ഷപാചരൈർഭീമബലൈഃ സമാവൃതാം
  ⁵⁷
  ചന്ദ്രോऽപി സാചിവ്യമിവാസ്യ കുർവ്വം -
    സ് താരാഗണൈർമ്മദ്ധ്യഗതോ വിരാജൻ
  ജ്യോത്സ്നാവിതാനേന വിതത്യലോക -
     മുത്തിഷ്ഠതേ നൈകസഹസ്രരശ്മിഃ
  ⁵⁸
  ശംഖപ്രഭം ക്ഷീരമൃണാളവർണ്ണ-
    മുദ് ഗച്ഛമാനം വ്യവഭാസമാനം
  ദദർശ ചന്ദ്രം സ ഹരിപ്രവീരഃ
   പോപ്ലൂയമാനം സരസീവ ഹംസം .

                     ഇതി ശ്രീമദ്‌ രാമായണേ ആദികാവ്യേ സുന്ദരകാണ്ഡേ ദ്വിതീയ സർഗ്ഗഃ