രാമായണം/അയോദ്ധ്യാകാണ്ഡം/അധ്യായം9
| ←അധ്യായം8 | രാമായണം/അയോദ്ധ്യാകാണ്ഡം രചന: അധ്യായം9 |
അധ്യായം10→ |
1 ഏവം ഉക്താ തു കൈകേയീ ക്രോധേന ജ്വലിതാനനാ
ദീർഘം ഉഷ്ണം വിനിഃശ്വസ്യ മന്ഥരാം ഇദം അബ്രവീത്
2 അദ്യ രാമം ഇതഃ ക്ഷിപ്രം വനം പ്രസ്ഥാപയാമ്യ് അഹം
യൗവരാജ്യേന ഭരതം ക്ഷിപ്രം ഏവാഭിഷേചയേ
3 ഇദം ത്വ് ഇദാനീം സമ്പശ്യ കേനോപായേന മന്ഥരേ
ഭരതഃ പ്രാപ്നുയാദ് രാജ്യം ന തു രാമഃ കഥം ചന
4 ഏവം ഉക്താ തയാ ദേവ്യാ മന്ഥരാ പാപദർശിനീ
രാമാർഥം ഉപഹിംസന്തീ കൈകേയീം ഇദം അബ്രവീത്
5 ഹന്തേദാനീം പ്രവക്ഷ്യാമി കൈകേയി ശ്രൂയതാം ച മേ
യഥാ തേ ഭരതോ രാജ്യം പുത്രഃ പ്രാപ്സ്യതി കേവലം
6 ശ്രുത്വൈവം വചനം തസ്യാ മന്ഥരായാസ് തു കൈകയീ
കിം ചിദ് ഉത്ഥായ ശയനാത് സ്വാസ്തീർണാദ് ഇദം അബ്രവീത്
7 കഥയ ത്വം മമോപായം കേനോപായേന മന്ഥരേ
ഭരതഃ പ്രാപ്നുയാദ് രാജ്യം ന തു രാമഃ കഥം ചന
8 ഏവം ഉക്താ തയാ ദേവ്യാ മന്ഥരാ പാപദർശിനീ
രാമാർഥം ഉപഹിംസന്തീ കുബ്ജാ വചനം അബ്രവീത്
9 തവ ദേവാസുരേ യുദ്ധേ സഹ രാജർഷിഭിഃ പതിഃ
അഗച്ഛത് ത്വാം ഉപാദായ ദേവരാജസ്യ സാഹ്യകൃത്
10 ദിശം ആസ്ഥായ കൈകേയി ദക്ഷിണാം ദണ്ഡകാൻ പ്രതി
വൈജയന്തം ഇതി ഖ്യാതം പുരം യത്ര തിമിധ്വജഃ
11 സ ശംബര ഇതി ഖ്യാതഃ ശതമായോ മഹാസുരഃ
ദദൗ ശക്രസ്യ സംഗ്രാമം ദേവസംഘൈർ അനിർജിതഃ
12 തസ്മിൻ മഹതി സംഗ്രാമേ രാജാ ദശരഥസ് തദാ
അപവാഹ്യ ത്വയാ ദേവി സംഗ്രാമാൻ നഷ്ടചേതനഃ
13 തത്രാപി വിക്ഷതഃ ശസ്ത്രൈഃ പതിസ് തേ രക്ഷിതസ് ത്വയാ
തുഷ്ടേന തേന ദത്തൗ തേ ദ്വൗ വരൗ ശുഭദർശനേ
14 സ ത്വയോക്തഃ പതിർ ദേവി യദേച്ഛേയം തദാ വരൗ
ഗൃഹ്ണീയാം ഇതി തത് തേന തഥേത്യ് ഉക്തം മഹാത്മനാ
അനഭിജ്ഞാ ഹ്യ് അഹം ദേവി ത്വയൈവ കഥിതം പുരാ
15 തൗ വരൗ യാച ഭർതാരം ഭരതസ്യാഭിഷേചനം
പ്രവ്രാജനം ച രാമസ്യ ത്വം വർഷാണി ചതുർദശ
16 ക്രോധാഗാരം പ്രവിശ്യാദ്യ ക്രുദ്ധേവാശ്വപതേഃ സുതേ
ശേഷ്വാനന്തർഹിതായാം ത്വം ഭൂമൗ മലിനവാസിനീ
മാ സ്മൈനം പ്രത്യുദീക്ഷേഥാ മാ ചൈനം അഭിഭാഷഥാഃ
17 ദയിതാ ത്വം സദാ ഭർതുർ അത്ര മേ നാസ്തി സംശയഃ
ത്വത്കൃതേ ച മഹാരാജോ വിശേദ് അപി ഹുതാശനം
18 ന ത്വാം ക്രോധയിതും ശക്തോ ന ക്രുദ്ധാം പ്രത്യുദീക്ഷിതും
തവ പ്രിയാർഥം രാജാ ഹി പ്രാണാൻ അപി പരിത്യജേത്
19 ന ഹ്യ് അതിക്രമിതും ശക്തസ് തവ വാക്യം മഹീപതിഃ
മന്ദസ്വഭാവേ ബുധ്യസ്വ സൗഭാഗ്യബലം ആത്മനഃ
20 മണിമുക്താസുവർണാനി രത്നാനി വിവിധാനി ച
ദദ്യാദ് ദശരഥോ രാജാ മാ സ്മ തേഷു മനഃ കൃഥാഃ
21 യൗ തൗ ദേവാസുരേ യുദ്ധേ വരൗ ദശരഥോ ഽദദാത്
തൗ സ്മാരയ മഹാഭാഗേ സോ ഽർഥോ മാ ത്വാം അതിക്രമേത്
22 യദാ തു തേ വരം ദദ്യാത് സ്വയം ഉത്ഥാപ്യ രാഘവഃ
വ്യവസ്ഥാപ്യ മഹാരാജം ത്വം ഇമം വൃണുയാ വരം
23 രാമം പ്രവ്രാജയാരണ്യേ നവ വർഷാണി പഞ്ച ച
ഭരതഃ ക്രിയതാം രാജാ പൃഥിവ്യാം പാർഥിവർഷഭഃ
24 ഏവം പ്രവ്രാജിതശ് ചൈവ രാമോ ഽരാമോ ഭവിഷ്യതി
ഭരതശ് ച ഹതാമിത്രസ് തവ രാജാ ഭവിഷ്യതി
25 യേന കാലേന രാമശ് ച വനാത് പ്രത്യാഗമിഷ്യതി
തേന കാലേന പുത്രസ് തേ കൃതമൂലോ ഭവിഷ്യതി
സംഗൃഹീതമനുഷ്യശ് ച സുഹൃദ്ഭിഃ സാർധം ആത്മവാൻ
26 പ്രാപ്തകാലം തു തേ മന്യേ രാജാനം വീതസാധ്വസാ
രാമാഭിഷേകസങ്കൽപാൻ നിഗൃഹ്യ വിനിവർതയ
27 അനർഥം അർഥരൂപേണ ഗ്രാഹിതാ സാ തതസ് തയാ
ഹൃഷ്ടാ പ്രതീതാ കൈകേയീ മന്ഥരാം ഇദം അബ്രവീത്
28 കുബ്ജേ ത്വാം നാഭിജാനാമി ശ്രേഷ്ഠാം ശ്രേഷ്ഠാഭിധായിനീം
പൃഥിവ്യാം അസി കുബ്ജാനാം ഉത്തമാ ബുദ്ധിനിശ്ചയേ
29 ത്വം ഏവ തു മമാർഥേഷു നിത്യയുക്താ ഹിതൈഷിണീ
നാഹം സമവബുധ്യേയം കുബ്ജേ രാജ്ഞശ് ചികീർഷിതം
30 സന്തി ദുഃസംസ്ഥിതാഃ കുബ്ജാ വക്രാഃ പരമപാപികാഃ
ത്വം പദ്മം ഇവ വാതേന സംനതാ പ്രിയദർശനാ
31 ഉരസ് തേ ഽഭിനിവിഷ്ടം വൈ യാവത് സ്കന്ധാത് സമുന്നതം
അധസ്താച് ചോദരം ശാന്തം സുനാഭം ഇവ ലജ്ജിതം
32 ജഘനം തവ നിർഘുഷ്ടം രശനാദാമശോഭിതം
ജംഘേ ഭൃശം ഉപന്യസ്തേ പാദൗ ചാപ്യ് ആയതാവ് ഉഭൗ
33 ത്വം ആയതാഭ്യാം സക്ഥിഭ്യാം മന്ഥരേ ക്ഷൗമവാസിനി
അഗ്രതോ മമ ഗച്ഛന്തീ രാജഹംസീവ രാജസേ
34 തവേദം സ്ഥഗു യദ് ദീർഘം രഥഘോണം ഇവായതം
മതയഃ ക്ഷത്രവിദ്യാശ് ച മായാശ് ചാത്ര വസന്തി തേ
35 അത്ര തേ പ്രതിമോക്ഷ്യാമി മാലാം കുബ്ജേ ഹിരണ്മയീം
അഭിഷിക്തേ ച ഭരതേ രാഘവേ ച വനം ഗതേ
36 ജാത്യേന ച സുവർണേന സുനിഷ്ടപ്തേന സുന്ദരി
ലബ്ധാർഥാ ച പ്രതീതാ ച ലേപയിഷ്യാമി തേ സ്ഥഗു
37 മുഖേ ച തിലകം ചിത്രം ജാതരൂപമയം ശുഭം
കാരയിഷ്യാമി തേ കുബ്ജേ ശുഭാന്യ് ആഭരണാനി ച
38 പരിധായ ശുഭേ വസ്ത്രേ ദേവദേവ ചരിഷ്യസി
ചന്ദ്രം ആഹ്വയമാനേന മുഖേനാപ്രതിമാനനാ
ഗമിഷ്യസി ഗതിം മുഖ്യാം ഗർവയന്തീ ദ്വിഷജ്ജനം
39 തവാപി കുബ്ജാഃ കുബ്ജായാഃ സർവാഭരണഭൂഷിതാഃ
പാദൗ പരിചരിഷ്യന്തി യഥൈവ ത്വം സദാ മമ
40 ഇതി പ്രശസ്യമാനാ സാ കൈകേയീം ഇദം അബ്രവീത്
ശയാനാം ശയനേ ശുഭ്രേ വേദ്യാം അഗ്നിശിഖാം ഇവ
41 ഗതോദകേ സേതുബന്ധോ ന കല്യാണി വിധീയതേ
ഉത്തിഷ്ഠ കുരു കല്യാണം രാജാനം അനുദർശയ
42 തഥാ പ്രോത്സാഹിതാ ദേവീ ഗത്വാ മന്ഥരയാ സഹ
ക്രോധാഗാരം വിശാലാക്ഷീ സൗഭാഗ്യമദഗർവിതാ
43 അനേകശതസാഹസ്രം മുക്താഹാരം വരാംഗനാ
അവമുച്യ വരാർഹാണി ശുഭാന്യ് ആഭരണാനി ച
44 തതോ ഹേമോപമാ തത്ര കുബ്ജാ വാക്യം വശം ഗതാ
സംവിശ്യ ഭൂമൗ കൈകേയീ മന്ഥരാം ഇദം അബ്രവീത്
45 ഇഹ വാ മാം മൃതാം കുബ്ജേ നൃപായാവേദയിഷ്യസി
വനം തു രാഘവേ പ്രാപ്തേ ഭരതഃ പ്രാപ്സ്യതി ക്ഷിതിം
46 അഥൈതദ് ഉക്ത്വാ വചനം സുദാരുണം; നിധായ സർവാഭരണാനി ഭാമിനീ
അസംവൃതാം ആസ്തരണേന മേദിനീം; തദാധിശിശ്യേ പതിതേവ കിന്നരീ
47 ഉദീർണസംരംഭതമോവൃതാനനാ; തഥാവമുക്തോത്തമമാല്യഭൂഷണാ
നരേന്ദ്രപത്നീ വിമനാ ബഭൂവ സാ; തമോവൃതാ ദ്യൗർ ഇവ മഗ്നതാരകാ