രാമായണം/അയോദ്ധ്യാകാണ്ഡം/അധ്യായം10

←അധ്യായം9

രാമായണം/അയോദ്ധ്യാകാണ്ഡം രചന:വാൽമീകി അധ്യായം10

അധ്യായം11→

1 ആജ്ഞാപ്യ തു മഹാരാജോ രാഘവസ്യാഭിഷേചനം
 പ്രിയാർഹാം പ്രിയം ആഖ്യാതും വിവേശാന്തഃപുരം വശീ
2 താം തത്ര പതിതാം ഭൂമൗ ശയാനാം അതഥോചിതാം
 പ്രതപ്ത ഇവ ദുഃഖേന സോ ഽപശ്യജ് ജഗതീപതിഃ
3 സ വൃദ്ധസ് തരുണീം ഭാര്യാം പ്രാണേഭ്യോ ഽപി ഗരീയസീം
 അപാപഃ പാപസങ്കൽപാം ദദർശ ധരണീതലേ
4 കരേണും ഇവ ദിഗ്ധേന വിദ്ധാം മൃഗയുണാ വനേ
 മഹാഗജ ഇവാരണ്യേ സ്നേഹാത് പരിമമർശ താം
5 പരിമൃശ്യ ച പാണിഭ്യാം അഭിസന്ത്രസ്തചേതനഃ
 കാമീ കമലപത്രാക്ഷീം ഉവാച വനിതാം ഇദം
6 ന തേ ഽഹം അഭിജാനാമി ക്രോധം ആത്മനി സംശ്രിതം
 ദേവി കേനാഭിയുക്താസി കേന വാസി വിമാനിതാ
7 യദ് ഇദം മമ ദുഃഖായ ശേഷേ കല്യാണി പാംസുഷു
 ഭൂമൗ ശേഷേ കിമർഥം ത്വം മയി കല്യാണ ചേതസി
 ഭൂതോപഹതചിത്തേവ മമ ചിത്തപ്രമാഥിനീ
8 സന്തി മേ കുശലാ വൈദ്യാ അഭിതുഷ്ടാശ് ച സർവശഃ
 സുഖിതാം ത്വാം കരിഷ്യന്തി വ്യാധിം ആചക്ഷ്വ ഭാമിനി
9 കസ്യ വാ തേ പ്രിയം കാര്യം കേന വാ വിപ്രിയം കൃതം
 കഃ പ്രിയം ലഭതാം അദ്യ കോ വാ സുമഹദ് അപ്രിയം
10 അവധ്യോ വധ്യതാം കോ വാ വധ്യഃ കോ വാ വിമുച്യതാം
  ദരിദ്രഃ കോ ഭവത്വ് ആഢ്യോ ദ്രവ്യവാൻ വാപ്യ് അകിഞ്ചനഃ
11 അഹം ചൈവ മദീയാശ് ച സർവേ തവ വശാനുഗാഃ
  ന തേ കം ചിദ് അഭിപ്രായം വ്യാഹന്തും അഹം ഉത്സഹേ
12 ആത്മനോ ജീവിതേനാപി ബ്രൂഹി യൻ മനസേച്ഛസി
  യാവദ് ആവർതതേ ചക്രം താവതീ മേ വസുന്ധരാ
13 തഥോക്താ സാ സമാശ്വസ്താ വക്തുകാമാ തദ് അപ്രിയം
  പരിപീഡയിതും ഭൂയോ ഭർതാരം ഉപചക്രമേ
14 നാസ്മി വിപ്രകൃതാ ദേവ കേന ചിൻ ന വിമാനിതാ
  അഭിപ്രായസ് തു മേ കശ് ചിത് തം ഇച്ഛാമി ത്വയാ കൃതം
15 പ്രതിജ്ഞാം പ്രതിജാനീഷ്വ യദി ത്വം കർതും ഇച്ഛസി
  അഥ തദ് വ്യാഹരിഷ്യാമി യദ് അഭിപ്രാർഥിതം മയാ
16 ഏവം ഉക്തസ് തയാ രാജാ പ്രിയയാ സ്ത്രീവശം ഗതഃ
  താം ഉവാച മഹാതേജാഃ കൈകേയീം ഈഷദുത്സ്മിതഃ
17 അവലിപ്തേ ന ജാനാസി ത്വത്തഃ പ്രിയതരോ മമ
  മനുജോ മനുജവ്യാഘ്രാദ് രാമാദ് അന്യോ ന വിദ്യതേ
18 ഭദ്രേ ഹൃദയം അപ്യ് ഏതദ് അനുമൃശ്ശ്യോദ്ധരസ്വ മേ
  ഏതത് സമീക്ഷ്യ കൈകേയി ബ്രൂഹി യത് സാധു മന്യസേ
19 ബലം ആത്മനി പശ്യന്തീ ന മാം ശങ്കിതും അർഹസി
  കരിഷ്യാമി തവ പ്രീതിം സുകൃതേനാപി തേ ശപേ
20 തേന വാക്യേന സംഹൃഷ്ടാ തം അഭിപ്രായം ആത്മനഃ
  വ്യാജഹാര മഹാഘോരം അഭ്യാഗതം ഇവാന്തകം
21 യഥാക്രമേണ ശപസി വരം മമ ദദാസി ച
  തച് ഛൃണ്വന്തു ത്രയസ്ത്രിംശദ് ദേവാഃ സേന്ദ്രപുരോഗമാഃ
22 ചന്ദ്രാദിത്യൗ നഭശ് ചൈവ ഗ്രഹാ രാത്ര്യഹനീ ദിശഃ
  ജഗച് ച പൃഥിവീ ചൈവ സഗന്ധർവാ സരാക്ഷസാ
23 നിശാചരാണി ഭൂതാനി ഗൃഹേഷു ഗൃഹദേവതാഃ
  യാനി ചാന്യാനി ഭൂതാനി ജാനീയുർ ഭാഷിതം തവ
24 സത്യസന്ധോ മഹാതേജാ ധർമജ്ഞഃ സുസമാഹിതഃ
  വരം മമ ദദാത്യ് ഏഷ തൻ മേ ശൃണ്വന്തു ദേവതാഃ
25 ഇതി ദേവീ മഹേഷ്വാസം പരിഗൃഹ്യാഭിശസ്യ ച
  തതഃ പരം ഉവാചേദം വരദം കാമമോഹിതം
26 വരൗ യൗ മേ ത്വയാ ദേവ തദാ ദത്തൗ മഹീപതേ
  തൗ താവദ് അഹം അദ്യൈവ വക്ഷ്യാമി ശൃണു മേ വചഃ
27 അഭിഷേക സമാരംഭോ രാഘവസ്യോപകൽപിതഃ
  അനേനൈവാഭിഷേകേണ ഭരതോ മേ ഽഭിഷിച്യതാം
28 നവ പഞ്ച ച വർഷാണി ദണ്ഡകാരണ്യം ആശ്രിതഃ
  ചീരാജിനജടാധാരീ രാമോ ഭവതു താപസഃ
29 ഭരതോ ഭജതാം അദ്യ യൗവരാജ്യം അകണ്ടകം
  അദ്യ ചൈവ ഹി പശ്യേയം പ്രയാന്തം രാഘവം വനേ
30 തതഃ ശ്രുത്വാ മഹാരാജ കൈകേയ്യാ ദാരുണം വചഃ
  വ്യഥിതോ വിലവശ് ചൈവ വ്യാഘ്രീം ദൃഷ്ട്വാ യഥാ മൃഗഃ
31 അസംവൃതായാം ആസീനോ ജഗത്യാം ദീർഘം ഉച്ഛ്വസൻ
  അഹോ ധിഗ് ഇതി സാമർഷോ വാചം ഉക്ത്വാ നരാധിപഃ
  മോഹം ആപേദിവാൻ ഭൂയഃ ശോകോപഹതചേതനഃ
32 ചിരേണ തു നൃപഃ സഞ്ജ്ഞാം പ്രതിലഭ്യ സുദുഃഖിതഃ
  കൈകേയീം അബ്രവീത് ക്രുദ്ധഃ പ്രദഹന്ന് ഇവ ചക്ഷുഷാ
33 നൃശംസേ ദുഷ്ടചാരിത്രേ കുലസ്യാസ്യ വിനാശിനി
  കിം കൃതം തവ രാമേണ പാപേ പാപം മയാപി വാ
34 സദാ തേ ജനനീ തുല്യാം വൃത്തിം വഹതി രാഘവഃ
  തസ്യൈവ ത്വം അനർഥായ കിംനിമിത്തം ഇഹോദ്യതാ
35 ത്വം മയാത്മവിനാശായ ഭവനം സ്വം പ്രവേശിതാ
  അവിജ്ഞാനാൻ നൃപസുതാ വ്യാലീ തീക്ഷ്ണവിഷാ യഥാ
36 ജീവലോകോ യദാ സർവോ രാമസ്യേഹ ഗുണസ്തവം
  അപരാധം കം ഉദ്ദിശ്യ ത്യക്ഷ്യാമീഷ്ടം അഹം സുതം
37 കൗസല്യാം വാ സുമിത്രാം വാ ത്യജേയം അപി വാ ശ്രിയം
  ജീവിതം വാത്മനോ രാമം ന ത്വ് ഏവ പിതൃവത്സലം
38 പരാ ഭവതി മേ പ്രീതിർ ദൃഷ്ട്വാ തനയം അഗ്രജം
  അപശ്യതസ് തു മേ രാമം നഷ്ടാ ഭവതി ചേതനാ
39 തിഷ്ഠേൽ ലോകോ വിനാ സൂര്യം സസ്യം വാ സലിലം വിനാ
  ന തു രാമം വിനാ ദേഹേ തിഷ്ഠേത് തു മമ ജീവിതം
40 തദ് അലം ത്യജ്യതാം ഏഷ നിശ്ചയഃ പാപനിശ്ചയേ
  അപി തേ ചരണൗ മൂർധ്നാ സ്പൃശാമ്യ് ഏഷ പ്രസീദ മേ
41 സ ഭൂമിപാലോ വിലപന്ന് അനാഥവത്; സ്ത്രിയാ ഗൃഹീതോ ദൃഹയേ ഽതിമാത്രതാ
  പപാത ദേവ്യാശ് ചരണൗ പ്രസാരിതാവ്; ഉഭാവ് അസംസ്പൃശ്യ യഥാതുരസ് തഥാ