മഹാഭാരതം മൂലം/സ്ത്രീപർവം/അധ്യായം8

←അധ്യായം7

മഹാഭാരതം മൂലം/സ്ത്രീപർവം രചന:വ്യാസൻ അധ്യായം8

അധ്യായം9→

1 [വ്]
     വിദുരസ്യ തു തദ് വാക്യം നിശമ്യ കുരുസത്തമഃ
     പുത്രശോകാഭിസന്തപ്തഃ പപാത ഭുവി മൂർഛിതഃ
 2 തം തഥാ പതിതം ഭൂമൗ നിഃസഞ്ജ്ഞം പ്രേക്ഷ്യ ബാന്ധവാഃ
     കൃഷ്ണദ്വൈപായനശ് ചൈവ ക്ഷത്താ ച വിദുരസ് തഥാ
 3 സഞ്ജയഃ സുഹൃദശ് ചാന്യേ ദ്വാഃസ്ഥാ യേ ചാസ്യ സംമതാഃ
     ജലേന സുഖശീതേന താലവൃന്തൈശ് ച ഭാരത
 4 പസ്പൃശുശ് ച കരൈർ ഗാത്രം വീജമാനാശ് ച യത്നതഃ
     അന്വാസൻ സുചിരം കാലം ധൃതരാഷ്ട്രം തഥാഗതം
 5 അഥ ദീർഘസ്യ കാലസ്യ ലബ്ധസഞ്ജ്ഞോ മഹീപതിഃ
     വിലലാപ ചിരം കാലം പുത്രാധി ഭിർ അഭിപ്ലുതഃ
 6 ധിഗ് അസ്തു ഖലു മാനുഷ്യം മാനുഷ്യേ ച പരിഗ്രഹം
     യതോമൂലാനി ദുഃഖാനി സംഭവന്തി മുഹുർ മുഹുഃ
 7 പുത്ര നാശേ ഽർഥനാശേ ച ജ്ഞാതിസംബന്ധിനാം അപി
     പ്രാപ്യതേ സുമഹദ് ദുഃഖം വിഷാഗ്നിപ്രതിമം വിഭോ
 8 യേന ദഹ്യന്തി ഗാത്രാണി യേന പ്രജ്ഞാ വിനശ്യതി
     യേനാഭിഭൂതഃ പുരുഷോ മരണം ബഹു മന്യതേ
 9 തദ് ഇദം വ്യസനം പ്രാപ്തം മയാ ഭാഗ്യവിവര്യയാത്
     തച് ചൈവാഹം കരിഷ്യാമി അദ്യൈവ ദ്വിജസത്തമ
 10 ഇത്യ് ഉക്ത്വാ തു മഹാത്മാനം പിതരം ബ്രഹ്മവിത്തമം
    ധൃതരാഷ്ട്രോ ഽഭവൻ മൂഢഃ ശോകം ച പരമം ഗതഃ
    അഭൂച് ച തൂഷ്ണീം രാജാസൗ ധ്യായമാനോ മഹീപതേ
11 തസ്യ തദ് വചനം ശ്രുത്വാ കൃഷ്ണദ്വൈപായനഃ പ്രഭുഃ
    പുത്രശോകാഭിസന്തപ്തം പുത്രം വചനം അബ്രവീത്
12 ധൃതരാഷ്ട്ര മഹാബാഹോ യത് ത്വാം വക്ഷ്യാമി തച് ഛൃണു
    ശ്രുതവാൻ അസി മേധാവീ ധർമാർഥകുശലസ് തഥാ
13 ന തേ ഽസ്ത്യ് അവിദിതം കിം ചിദ് വേദിതവ്യം പരന്തപ
    അനിത്യതാം ഹി മർത്യാനാം വിജാനാസി ന സംശയഃ
14 അധ്രുവേ ജീവലോകേ ച സ്ഥാനേ വാശാശ്വതേ സതി
    ജീവിതേ മരണാന്തേ ച കസ്മാച് ഛോചസി ഭാരത
15 പ്രത്യക്ഷം തവ രാജേന്ദ്ര വൈരസ്യാസ്യ സമുദ്ഭവഃ
    പുത്രം തേ കാരണം കൃത്വാ കാലയോഗേന കാരിതഃ
16 അവശ്യം ഭവിതവ്യേ ച കുരൂണാം വൈശസേ നൃപ
    കസ്മാച് ഛോചസി താഞ് ശൂരാൻ ഗതാൻ പരമികാം ഗതിം
17 ജാനതാ ച മഹാബാഹോ വിദുരേണ മഹാത്മനാ
    യതിതം സർവയത്നേന ശമം പ്രതി ജനേശ്വര
18 ന ച ദൈവകൃതോ മാർഗഃ ശക്യോ ഭൂതേന കേന ചിത്
    ഘടതാപി ചിരം കാലം നിയന്തും ഇതി മേ മതിഃ
19 ദേവതാനാം ഹി യത് കാര്യം മയാ പ്രത്യക്ഷതഃ ശ്രുതം
    തത് തേ ഽഹം സമ്പ്രവക്ഷ്യാമി കഥം സ്ഥൈര്യം ഭവേത് തവ
20 പുരാഹം ത്വരിതോ യാതഃ സഭാം ഐന്ദ്രീം ജിതക്ലമഃ
    അപശ്യം തത്ര ച തദാ സമവേതാൻ ദിവൗകസഃ
    നാരദപ്രമുഖാംശ് ചാപി സർവാൻ ദേവ ഋഷീംസ് തഥാ
21 തത്ര ചാപി മയാ ദൃഷ്ടാ പൃഥിവീ പൃഥിവീപതേ
    കാര്യാർഥം ഉപസമ്പ്രാപ്താ ദേവതാനാം സമീപതഃ
22 ഉപഗമ്യ തദാ ധാത്രീ ദേവാൻ ആഹ സമാഗതാൻ
    യത് കാര്യം മമ യുഷ്മാഭിർ ബ്രഹ്മണഃ സദനേ തദാ
    പ്രതിജ്ഞാതം മഹാഭാഗാസ് തച് ഛീഘ്രം സംവിധീയതാം
23 തസ്യാസ് തദ് വചനം ശ്രുത്വാ വിഷ്ണുർ ലോകനമസ്കൃതഃ
    ഉവാച പ്രഹസൻ വാക്യം പൃഥിവീം ദേവ സംസദി
24 ധൃതരാഷ്ട്രസ്യ പുത്രാണാം യസ് തു ജ്യേഷ്ഠഃ ശതസ്യ വൈ
    ദുര്യോധന ഇതി ഖ്യാതഃ സ തേ കാര്യം കരിഷ്യതി
    തം ച പ്രാപ്യ മഹീപാലം കൃതകൃത്യാ ഭവിഷ്യസി
25 തസ്യാർഥേ പൃഥിവീപാലാഃ കുരുക്ഷേത്രേ സമാഗതാഃ
    അന്യോന്യം ഘാതയിഷ്യന്തി ദൃഢൈഃ ശസ്ത്രൈഃ പ്രഹാരിണഃ
26 തതസ് തേ ഭവിതാ ദേവി ഭാരസ്യ യുധി നാശനം
    ഗച്ഛ ശീഘ്രം സ്വകം സ്ഥാനം ലോകാൻ ധാരയ ശോഭനേ
27 സ ഏഷ തേ സുതോ രാജംൽ ലോകസംഹാര കാരണാത്
    കലേർ അംശഃ സമുത്പന്നോ ഗാന്ധാര്യാ ജഠരേ നൃപ
28 അമർഷീ ചപലശ് ചാപി ക്രോധനോ ദുഷ്പ്രസാധനഃ
    ദൈവയോഗാത് സമുത്പന്നാ ഭ്രാതരശ് ചാസ്യ താദൃശാഃ
29 ശകുനിർ മാതുലശ് ചൈവ കർണശ് ച പരമഃ സഖാ
    സമുത്പന്നാ വിനാശാർഥം പൃഥിവ്യാം സഹിതാ നൃപാഃ
    ഏതം അർഥം മഹാബാഹോ നാരദോ വേദ തത്ത്വതഃ
30 ആത്മാപരാധാത് പുത്രാസ് തേ വിനഷ്ടാഃ പൃഥിവീപതേ
    മാ താഞ് ശോചസ്വ രാജേന്ദ്ര ന ഹി ശോകേ ഽസ്തി കാരണം
31 ന ഹി തേ പാണ്ഡവാഃ സ്വൽപം അപരാധ്യന്തി ഭാരത
    പുത്രാസ് തവ ദുരാത്മാനോയൈർ ഇയം ഘാതിതാ മഹീ
32 നാരദേന ച ഭദ്രം തേ പൂർവം ഏവ ന സംശയഃ
    യുധിഷ്ഠിരസ്യ സമിതൗ രാജസൂയേ നിവേദിതം
33 പാണ്ഡവാഃ കൗരവാശ് ചൈവ സമാസാദ്യ പരസ്പരം
    ന ഭവിഷ്യന്തി കൗന്തേയ യത് തേ കൃത്യം തദ് ആചര
34 നാരദസ്യ വചഃ ശ്രുത്വാ തദാശോചന്ത പാണ്ഡവാഃ
    ഏതത് തേ സർവം ആഖ്യാതം ദേവ ഗുഹ്യം സനാതനം
35 കഥം തേ ശോകനാശഃ സ്യാത് പ്രാണേഷു ച ദയാ പ്രഭോ
    സ്നേഹശ് ച പാണ്ഡുപുത്രേഷു ജ്ഞാത്വാ ദൈവകൃതം വിധിം
36 ഏഷ ചാർഥോ മഹാബാഹോ പൂർവം ഏവ മയാ ശ്രുതഃ
    കഥിതോ ധർമരാജസ്യ രാജസൂയേ ക്രതൂത്തമേ
37 യതിതം ധർമപുത്രേണ മയാ ഗുഹ്യേ നിവേദിതേ
    അവിഗ്രഹേ കൗരവാണാം ദൈവം തു ബലവത്തരം
38 അനതിക്രമണീയോ ഹി വിധീ രാജൻ കഥം ചന
    കൃതാന്തസ്യ ഹി ഭൂതേന സ്ഥാവരേണ ത്രസേന ച
39 ഭവാൻ കർമ പരോ യത്ര ബുദ്ധിശ്രേഷ്ഠശ് ച ഭാരത
    മുഹ്യതേ പ്രാണിനാം ജ്ഞാത്വാ ഗതിം ചാഗതിം ഏവ ച
40 ത്വാം തു ശോകേന സന്തപ്തം മുഹ്യമാനം മുഹുർ മുഹുഃ
    ജ്ഞാത്വാ യുധിഷ്ഠിരോ രാജാ പ്രാണാൻ അപി പരിത്യജേത്
41 കൃപാലുർ നിത്യശോ വീരസ് തിര്യഗ്യോനിഗതേഷ്വ് അപി
    സ കഥ ത്വയി രാജേന്ദ്ര കൃപാം വൈ ന കരിഷ്യതി
42 മമ ചൈവ നിയോഗേന വിധേശ് ചാപ്യ് അനിവർതനാത്
    പാണ്ഡവാനാം ച കാരുണ്യാത് പ്രാണാൻ ധാരയ ഭാരത
43 ഏവം തേ വർതമാനസ്യ ലോകേ കീർതിർ ഭവിഷ്യതി
    ധർമശ് ച സുമഹാംസ് താത തപ്തം സ്യാച് ച തപശ് ചിരാത്
44 പുത്രശോകസമുത്പന്നം ഹുതാശം ജ്വലിതം യഥാ
    പ്രജ്ഞാംഭസാ മഹാരാജ നിർവാപയ സദാ സദാ
45 ഏതച് ഛ്രുത്വാ തു വചനം വ്യാസസ്യാമിത തേജസഃ
    മുഹൂർതം സമനുധ്യായ ധൃതരാഷ്ട്രോ ഽഭ്യഭാഷത
46 മഹതാ ശോകജാലേന പ്രണുന്നോ ഽസ്മി ദ്വിജോത്തമ
    നാത്മാനം അവബുധ്യാമി മുഹ്യമാനോ മുഹുർ മുഹുഃ
47 ഇദം തു വചനം ശ്രുത്വാ തവ ദൈവനിയോഗജം
    ധാരയിഷ്യാമ്യ് അഹം പ്രാണാൻ യതിഷ്യേ ച ന ശോചിതും
48 ഏതച് ഛ്രുത്വാ തു വചനം വ്യാസഃ സത്യവതീ സുതഃ
    ധൃതരാഷ്ട്രസ്യ രാജേന്ദ്ര തത്രൈവാന്തരധീയത