മഹാഭാരതം മൂലം/സഭാപർവം/അധ്യായം52

മഹാഭാരതം മൂലം/സഭാപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം52

1 [വ്]
     തതഃ പ്രായാദ് വിദുരോ ഽശ്വൈർ ഉദാരൈർ; മഹാജവൈർ ബലിഭിഃ സാധു ദാന്തൈഃ
     ബലാൻ നിയുക്തോ ധൃതരാഷ്ട്രേണ രാജ്ഞാ; മനീഷിണാം പാണ്ഡവാനാം സകാശം
2 സോ ഽഭിപത്യ തദ് അധ്വാനം ആസാദ്യ നൃപതേഃ പുരം
     പ്രവിവേശ മഹാബുദ്ധിഃ പൂജ്യമാനോ ദ്വിജാതിഭിഃ
3 സ രാജഗൃഹം ആസാദ്യ കുവേര ഭവനോപമം
     അഭ്യഗച്ഛത ധർമാത്മാ ധർമപുത്രം യുധിഷ്ഠിരം
4 തം വൈ രാജാ സത്യധൃതിർ മഹാത്മാ; അജാതശത്രുർ വിദുരം യഥാവത്
     പൂജാ പൂർവം പ്രതിഗൃഹ്യാജമീഢസ്; തതോ ഽപൃച്ഛദ് ധൃതരാഷ്ട്രം സപുത്രം
5 [യ്]
     വിജ്ഞായതേ തേ മനസോ ന പ്രഹർഷഃ; കച് ചിത് ക്ഷത്തഃ കുശലേനാഗതോ ഽസി
     കച് ചിത് പുത്രാഃ സ്ഥവിരസ്യാനുലോമാ; വശാനുഗാശ് ചാപി വിശോ ഽപി കച് ചിത്
6 [വി]
     രാജാ മഹാത്മാ കുശലീ സപുത്ര; ആസ്തേ വൃതോ ജ്ഞാതിഭിർ ഇന്ദ്രകൽപൈഃ
     പ്രീതോ രാജൻ പുത്ര ഗണൈർ വിനീതൈർ; വിശോക ഏവാത്മ രതിർ ദൃഢാത്മാ
7 ഇദം തു ത്വാം കുരുരാജോ ഽഭ്യുവാച; പൂർവാം പൃഷ്ട്വാ കുശലം ചാവ്യയം ച
     ഇയം സഭാ ത്വത് സഭാ തുല്യരൂപാ; ഭ്രാതൄണാം തേ പശ്യതാം ഏത്യ പുത്ര
8 സമാഗമ്യ ഭ്രാതൃഭിഃ പാർഥ തസ്യാം; സുഹൃദ് ദ്യൂതം ക്രിയതാം രമ്യതാം ച
     പ്രീയാമഹേ ഭവതഃ സംഗമേന; സമാഗതാഃ കുരവശ് ചൈവ സർവേ
9 ദുരോദരാ വിഹിതാ യേ തു തത്ര; മഹാത്മനാ ധൃതരാഷ്ട്രേണ രാജ്ഞാ
     താൻ ദ്രക്ഷ്യസേ കിതവാൻ സംനിവിഷ്ടാൻ; ഇത്യ് ആഗതോ ഽഹം നൃപതേ തജ് ജുഷസ്വ
10 [യ്]
    ദ്യൂതേ ക്ഷത്തഃ കലഹോ വിദ്യതേ; നഃ കശ് വൈ ദ്യൂതം രോചയേദ് യുധ്യമാനഃ
    കിം വാ ഭവാൻ മന്യതേ യുക്തരൂപം; ഭവദ്വാക്യേ സർവ ഏവ സ്ഥിതാഃ സ്മ
11 [വി]
    ജാനാമ്യ് അഹം ദ്യൂതം അനർഥമൂലം; കൃതശ് ച യത്നോ ഽസ്യ മയാ നിവാരണേ
    രാജാ തു മാം പ്രാഹിനോത് ത്വത്സകാശം; ശ്രുത്വാ വിദ്വഞ് ശ്രേയ ഇഹാചരസ്വ
12 [യ്]
    കേ തത്രാന്യേ കിതവാ ദീവ്യമാനാ; വിനാ രാജ്ഞോ ധൃതരാഷ്ട്രസ്യ പുത്രൈഃ
    പൃച്ഛാമി ത്വാം വിദുര ബ്രൂഹി നസ് താൻ; യൈർ ദീവ്യാമഃ ശതശഃ സംനിപത്യ
13 [വി]
    ഗാന്ധാരരാജഃ ശകുനിർ വിശാം പതേ; രാജാതിദേവീ കൃതഹസ്തോ മതാക്ഷഃ
    വിവിംശതിശ് ചിത്രസേനശ് ച രാജാ; സത്യവ്രതഃ പുരുമിത്രോ ജയശ് ച
14 [യ്]
    മഹാഭയാഃ കിതവാഃ സംനിവിഷ്ടാ; മായോപധാ ദേവിതാരോ ഽത്ര സന്തി
    ധാത്രാ തു ദിഷ്ടസ്യ വശേ കിലേദം; നാദേവനം കിതവൈർ അദ്യ തൈർ മേ
15 നാഹം രാജ്ഞോ ധൃതരാഷ്ട്രസ്യ ശാസനാൻ; ന ഗന്തും ഇച്ഛാമി കവേ ദുരോദരം
    ഇഷ്ടോ ഹി പുത്രസ്യ പിതാ സദൈവ; തദ് അസ്മി കർതാ വിദുരാത്ഥ മാം യഥാ
16 ന ചാകാമഃ ശകുനിനാ ദേവിതാഹം; ന ചേൻ മാം ധൃഷ്ണുർ ആഹ്വയിതാ സഭായാം
    ആഹൂതോ ഽഹം ന നിവർതേ കദാ ചിത്; തദ് ആഹിതം ശാശ്വതം വൈ വ്രതം മേ
17 [വ്]
    ഏവം ഉക്ത്വാ വിദുരം ധർമരാജഃ; പ്രായാത്രികം സർവം ആജ്ഞാപ്യ തൂർണം
    പ്രായാച് ഛ്വോ ഭൂതേ സഗണഃ സാനുയാത്രഃ; സഹ സ്ത്രീഭിർ ദ്രൗപദീം ആദി കൃത്വാ
18 ദൈവം പ്രജ്ഞാം തു മുഷ്ണാതി തേജശ് ചക്ഷുർ ഇവാപതത്
    ധാതുശ് ച വശം അന്വേതി പാശൈർ ഇവ നരഃ സിതഃ
19 ഇത്യ് ഉക്ത്വാ പ്രയയൗ രാജാ സഹ ക്ഷത്ത്രാ യുധിഷ്ഠിരഃ
    അമൃഷ്യമാണസ് തത് പാർഥഃ സമാഹ്വാനം അരിന്ദമഃ
20 ബാഹ്ലികേന രഥം ദത്തം ആസ്ഥായ പരവീരഹാ
    പരിച്ഛന്നോ യയൗ പാർഥോ ഭ്രാതൃഭിഃ സഹ പാണ്ഡവഃ
21 രാജശ്രിയാ ദീപ്യമാനോ യയൗ ബ്രഹ്മ പുരഃസരഃ
    ധൃതരാഷ്ട്രേണ ചാഹൂതഃ കാലസ്യ സമയേന ച
22 സ ഹാസ്തിനപുരം ഗത്വാ ധൃതരാഷ്ട്ര ഗൃഹം യയൗ
    സമിയായ ച ധർമാത്മാ ധൃതരാഷ്ട്രേണ പാണ്ഡവഃ
23 തഥാ ദ്രോണേന ഭീഷ്മേണ കർണേന ച കൃപേണ ച
    സമിയായ യഥാന്യായം ദ്രൗണിനാ ച വിഭുഃ സഹ
24 സമേത്യ ച മഹാബാഹുഃ സോമദത്തേന ചൈവ ഹ
    ദുര്യോധനേന ശല്യേന സൗബലേന ച വീര്യവാൻ
25 യേ ചാന്യേ തത്ര രാജാനഃ പൂർവം ഏവ സമാഗതാഃ
    ജയദ്രഥേന ച തഥാ കുരുഭിശ് ചാപി സർവശഃ
26 തതഃ സർവൈർ മഹാബാഹുർ ഭ്രാതൃഭിഃ പരിവാരിതഃ
    പ്രവിവേശ ഗൃഹം രാജ്ഞോ ധൃതരാഷ്ട്രസ്യ ധീമതഃ
27 ദദർശ തത്ര ഗാന്ധാരീം ദേവീം പതിം അനുവ്രതാം
    സ്നുഷാഭിഃ സംവൃതാം ശശ്വത് താരാഭിർ ഇവ രോഹിണീം
28 അഭിവാദ്യ സ ഗാന്ധാരീം തയാ ച പ്രതിനന്ദിതഃ
    ദദർശ പിതരം വൃദ്ധം പ്രജ്ഞാ ചക്ഷുഷം ഈശ്വരം
29 രാജ്ഞാ മൂർധന്യ് ഉപാഘ്രാതാസ് തേ ച കൗരവനന്ദനാഃ
    ചത്വാരഃ പാണ്ഡവാ രാജൻ ഭീമസേനപുരോഗമാഃ
30 തതോ ഹർഷഃ സമഭവത് കൗരവാണാം വിശാം പതേ
    താൻ ദൃഷ്ട്വാ പുരുഷവ്യാഘ്രാൻ പാണ്ഡവാൻ പ്രിയദർശനാൻ
31 വിവിശുസ് തേ ഽഭ്യനുജ്ഞാതാ രത്നവന്തി ഗൃഹാണ്യ് അഥ
    ദദൃശുശ് ചോപയാതാസ് താൻ ദ്രൗപദീ പ്രമുഖാഃ സ്ത്രിയഃ
32 യാജ്ഞസേന്യാഃ പരാം ഋദ്ധിം ദൃഷ്ട്വാ പ്രജ്വലിതാം ഇവ
    സ്നുഷാസ് താ ധൃതരാഷ്ട്രസ്യ നാതിപ്രമനസോ ഽഭവൻ
33 തതസ് തേ പുരുഷവ്യാഘ്രാ ഗത്വാ സ്ത്രീഭിസ് തു സംവിദം
    കൃത്വാ വ്യായാമപൂർവാണി കൃത്യാനി പ്രതികർമ ച
34 തതഃ കൃതാഹ്നികാഃ സർവേ ദിവ്യചന്ദന രൂഷിതാഃ
    കല്യാണ മനസശ് ചൈവ ബ്രാഹ്മണാൻ സ്വസ്തി വാച്യ ച
35 മനോജ്ഞം അശനം ഭുക്ത്വാ വിവിശുഃ ശരണാന്യ് അഥ
    ഉപഗീയമാനാ നാരീഭിർ അസ്വപൻ കുരുനന്ദനാഃ
36 ജഗാമ തേഷാം സാ രാത്രിഃ പുണ്യാ രതിവിഹാരിണാം
    സ്തൂയമാനാശ് ച വിശ്രാന്താഃ കാലേ നിദ്രാം അഥാത്യജൻ
37 സുഖോഷിതാസ് താം രജനീം പ്രാതഃ സർവേ കൃതാഹ്നികാഃ
    സഭാം രമ്യാം പ്രവിവിശുഃ കിതവൈർ അഭിസംവൃതാം