മഹാഭാരതം മൂലം/സഭാപർവം/അധ്യായം48

മഹാഭാരതം മൂലം/സഭാപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം48

1 [ദ്]
     ദായം തു തസ്മൈ വിവിധം ശൃണു മേ ഗദതോ ഽനഘ
     യജ്ഞാർഥം രാജഭിർ ദത്തം മഹാന്തം ധനസഞ്ചയം
2 മേരുമന്ദരയോർ മധ്യേ ശൈലോദാം അഭിതോ നദീം
     യേ തേ കീചക വേണൂനാം ഛായാം രമ്യാം ഉപാസതേ
3 ഖശാ ഏകാശനാജ്യോഹാഃ പ്രദരാ ദീർഘവേനവഃ
     പശുപാശ് ച കുണിന്ദാശ് ച തംഗണാഃ പരതംഗണാഃ
4 തേ വൈ പിപീലികം നാമ വരദത്തം പിപീലികൈഃ
     ജാതരൂപം ദ്രോണ മേയം അഹാർഷുഃ പുഞ്ജശോ നൃപാഃ
5 കൃഷ്ണാംൽ ലലാമാംശ് ചമരാഞ് ശുക്ലാംശ് ചാന്യാഞ് ശശിപ്രഭാൻ
     ഹിമവത്പുഷ്പജം ചൈവ സ്വാദു ക്ഷൗദ്രം തഥാ ബഹു
6 ഉത്തരേഭ്യഃ കുരുഭ്യശ് ചാപ്യ് അപോഢം മാല്യം അംബുഭിഃ
     ഉത്തരാദ് അപി കൈലാസാദ് ഓഷധീഃ സുമഹാബലാഃ
7 പാർവതീയാ ബലിം ചാന്യം ആഹൃത്യ പ്രണതാഃ സ്ഥിതാഃ
     അജാതശത്രോർ നൃപതേർ ദ്വാരി തിഷ്ഠന്തി വാരിതാഃ
8 യേ പരാർധേ ഹിമവതഃ സൂര്യോദയഗിരൗ നൃപാഃ
     വാരി ഷേണ സമുദ്രാന്തേ ലോഹിത്യം അഭിതശ് ച യേ
     ഫലമൂലാശനാ യേ ച കിരാതാശ് ചർമ വാസസഃ
9 ചന്ദനാഗുരുകാഷ്ഠാനാം ഭാരാൻ കാലീയകസ്യ ച
     ചർമ രത്നസുവർണാനാം ഗന്ധാനാം ചൈവ രാശയഃ
10 കൈരാതികാനാം അയുതം ദാസീനാം ച വിശാം പതേ
    ആഹൃത്യ രമണീയാർഥാൻ ദൂരജാൻ മൃഗപക്ഷിണഃ
11 നിചിതം പർവതേഭ്യശ് ച ഹിരണ്യം ഭൂരി വർചസം
    ബലിം ച കൃത്സ്നം ആദായ ദ്വാരി തിഷ്ഠന്തി വാരിതാഃ
12 കായവ്യാ ദരദാ ദാർവാഃ ശൂരാ വൈയമകാസ് തഥാ
    ഔദുംബരാ ദുർവിഭാഗാഃ പാരദാ ബാഹ്ലികൈഃ സഹ
13 കാശ്മീരാഃ കുന്ദമാനാശ് ച പൗരകാ ഹംസകായനാഃ
    ശിബിത്രിഗർതയൗധേയാ രാജന്യാ മദ്രകേകയാഃ
14 അംബഷ്ഠാഃ കൗകുരാസ് താർക്ഷ്യാ വസ്ത്രപാഃ പഹ്ലവൈഃ സഹ
    വസാതയഃ സമൗലേയാഃ സഹ ക്ഷുദ്രകമാലവൈഃ
15 ശൗണ്ഡികാഃ കുക്കുരാശ് ചൈവ ശകാശ് ചൈവ വിശാം പതേ
    അംഗാ വംഗാശ് ച പുണ്ഡ്രാശ് ച ശാനവത്യാ ഗയാസ് തഥാ
16 സുജാതയഃ ശ്രേണിമന്തഃ ശ്രേയാംസഃ ശസ്ത്രപാണയഃ
    ആഹാർഷുഃ ക്ഷത്രിയാ വിത്തം ശതശോ ഽജാതശത്രവേ
17 വംഗാഃ കലിംഗ പതയസ് താമ്രലിപ്താഃ സപുണ്ഡ്രകാഃ
    ദുകൂലം കൗശികം ചൈവ പത്രോർണം പ്രാവരാൻ അപി
18 തത്ര സ്മ ദ്വാരപാലൈസ് തേ പ്രോച്യന്തേ രാജശാസനാത്
    കൃതകാരാഃ സുബലയസ് തതോ ദ്വാരം അവാപ്സ്യഥ
19 ഈഷാ ദന്താൻ ഹേമകക്ഷാൻ പദ്മവർണാൻ കുഥാവൃതാൻ
    ശൈലാഭാൻ നിത്യമത്താംശ് ച അഭിതഃ കാമ്യകം സരഃ
20 ദത്ത്വൈകൈകോ ദശശതാൻ കുഞ്ജരാൻ കവചാവൃതാൻ
    ക്ഷമാവതഃ കുലീനാംശ് ച ദ്വാരേണ പ്രാവിശംസ് തതഃ
21 ഏതേ ചാന്യേ ച ബഹവോ ഗണാ ദിഗ്ഭ്യഃ സമാഗതാഃ
    അന്യൈശ് ചോപാഹൃതാന്യ് അത്ര രത്നാനീഹ മഹാത്മഭിഃ
22 രാജാ ചിത്രരഥോ നാമ ഗന്ധർവോ വാസവാനുഗഃ
    ശതാനി ചത്വാര്യ് അദദദ് ധയാനാം വാതരംഹസാം
23 തുംബുരുസ് തു പ്രമുദിതോ ഗന്ധർവോ വാജിനാം ശതം
    ആമ്രപത്ര സവർണാനാം അദദദ് ധേമമാലിനാം
24 കൃതീ തു രാജാ കൗരവ്യ ശൂകരാണാം വിശാം പതേ
    അദദദ് ഗജരത്നാനാം ശതാനി സുബഹൂന്യ് അപി
25 വിരാടേന തു മത്സ്യേന ബല്യർഥം ഹേമമാലിനാം
    കുഞ്ജരാണാം സഹസ്രേ ദ്വേ മത്താനാം സമുപാഹൃതേ
26 പാംശുരാഷ്ട്രാദ് വസു ദാനോ രാജാ ഷഡ് വിംശതിം ഗജാൻ
    അശ്വാനാം ച സഹസ്രേ ദ്വേ രാജൻ കാഞ്ചനമാലിനാം
27 ജവസത്ത്വോപപന്നാനാം വയഃസ്ഥാനാം നരാധിപ
    ബലിം ച കൃത്സ്നം ആദായ പാണ്ഡവേഭ്യോ ന്യവേദയത്
28 യജ്ഞസേനേന ദാസീനാം സഹസ്രാണി ചതുർദശ
    ദാസാനാം അയുതം ചൈവ സദാരാണാം വിശാം പതേ
29 ഗജയുക്താ മഹാരാജ രഥാഃ ഷഡ് വിംശതിസ് തഥാ
    രാജ്യം ച കൃത്സ്നം പാർഥേഭ്യോ യജ്ഞാർഥം വൈ നിവേദിതം
30 സമുദ്രസാരം വൈഡൂര്യം മുക്താഃ ശംഖാംസ് തഥൈവ ച
    ശതശശ് ച കുഥാംസ് തത്ര സിൻഹലാഃ സമുപാഹരൻ
31 സംവൃതാ മണിചീരൈസ് തു ശ്യാമാസ് താമ്രാന്ത ലോചനാഃ
    താൻ ഗൃഹീത്വാ നരാസ് തത്ര ദ്വാരി തിഷ്ഠന്തി വാരിതാഃ
32 പ്രീത്യർഥം ബ്രാഹ്മണൈശ് ചൈവ ക്ഷത്രിയാശ് ച വിനിർജിതാഃ
    ഉപാജഹ്രുർ വിശശ് ചൈവ ശൂദ്രാഃ ശുശ്രൂഷവോ ഽപി ച
    പ്രീത്യാ ച ബഹുമാനാച് ച അഭ്യഗച്ഛൻ യുധിഷ്ഠിരം
33 സർവേ മ്ലേച്ഛാഃ സർവവർണാ ആദിമധ്യാന്തജാസ് തഥാ
    നാനാദേശസമുത്ഥൈശ് ച നാനാ ജാതിഭിർ ആഗതൈഃ
    പര്യസ്ത ഇവ ലോകോ ഽയം യുധിഷ്ഠിര നിവേശനേ
34 ഉച്ചാവചാൻ ഉപഗ്രാഹാൻ രാജഭിഃ പ്രഹിതാൻ ബഹൂൻ
    ശത്രൂണാം പശ്യതോ ദുഃഖാൻ മുമൂർഷാ മേ ഽദ്യ ജായതേ
35 ഭൃത്യാസ് തു യേ പാണ്ഡവാനാം താംസ് തേ വക്ഷ്യാമി ഭാരത
    യേഷാം ആമം ച പക്വം ച സംവിധത്തേ യുധിഷ്ഠിരഃ
36 അയുതം ത്രീണി പദ്മാനി ഗജാരോഹാഃ സസാദിനഃ
    രഥാനാം അർബുദം ചാപി പാദാതാ ബഹവസ് തഥാ
37 പ്രമീയമാനം ആരബ്ധം പച്യമാനം തഥൈവ ച
    വിസൃജ്യമാനം ചാന്യത്ര പുണ്യാഹസ്വന ഏവ ച
38 നാഭുക്തവന്തം നാഹൃഷ്ടം നാസുഭിക്ഷം കഥം ചന
    അപശ്യം സർവവർണാനാം യുധിഷ്ഠിര നിവേശനേ
39 അഷ്ടാശീതി സഹസ്രാണി സ്നാതകാ ഗൃഹമേധിനഃ
    ത്രിംശദ് ദാസീക ഏകൈകോ യാൻ ബിഭർതി യുധിഷ്ഠിരഃ
    സുപ്രീതാഃ പരിതുഷ്ടാശ് ച തേ ഽപ്യ് ആശംസന്ത്യ് അരിക്ഷയം
40 ദശാന്യാനി സഹസ്രാണി യതീനാം ഊർധ്വരേതസാം
    ഭുഞ്ജതേ രുക്മപാത്രീഷു യുധിഷ്ഠിര നിവേശനേ
41 ഭുക്താഭുക്തം കൃതാകൃതം സർവം ആ കുബ്ജ വാമനം
    അഭുഞ്ജാനാ യാജ്ഞസേനീ പ്രത്യവൈക്ഷദ് വിശാം പതേ
42 ദ്വൗ കരം ന പ്രയച്ഛേതാം കുന്തീപുത്രായ ഭാരത
    വൈവാഹികേന പാഞ്ചാലാഃ സഖ്യേനാന്ധകവൃഷ്ണയഃ