മഹാഭാരതം മൂലം/സഭാപർവം/അധ്യായം46

മഹാഭാരതം മൂലം/സഭാപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം46

1 [ജ്]
     കഥം സമഭവദ് ദ്യൂതം ഭ്രാതൄണാം തൻ മഹാത്യയം
     യത്ര തദ് വ്യസനം പ്രാപ്തം പാണ്ഡവൈർ മേ പിതാമഹൈഃ
2 കേ ച തത്ര സഭാസ്താരാ രാജാനോ ബ്രഹ്മവിത്തമ
     കേ ചൈനം അന്വമോദന്ത കേ ചൈനം പ്രത്യഷേധയൻ
3 വിസ്തരേണൈതദ് ഇച്ഛാമി കഥ്യമാനം ത്വയാ ദ്വിജ
     മൂലം ഹ്യ് ഏതദ് വിനാശസ്യ പൃഥിവ്യാ ദ്വിജസത്തമ
4 [സൂത]
     ഏവം ഉക്തസ് തദാ രാജ്ഞാ വ്യാസ ശിഷ്യഃ പ്രതാപവാൻ
     ആചചക്ഷേ യഥാവൃത്തം തത് സർവം സർവവേദവിത്
5 [വ്]
     ശൃണു മേ വിസ്തരേണേമാം കഥാം ഭരതസത്തമ
     ഭൂയ ഏവ മഹാരാജ യദി തേ ശ്രവണേ മതിഃ
6 വിദുരസ്യ മതം ജ്ഞാത്വാ ധൃതരാഷ്ട്രോ ഽംബികാ സുതഃ
     ദുര്യോധനം ഇദം വാക്യം ഉവാച വിജനേ പുനഃ
7 അലം ദ്യൂതേന ഗാന്ധാരേ വിദുരോ ന പ്രശംസതി
     ന ഹ്യ് അസൗ സുമഹാബുദ്ധിർ അഹിതം നോ വദിഷ്യതി
8 ഹിതം ഹി പരമം മന്യേ വിദുരോ യത് പ്രഭാഷതേ
     ക്രിയതാം പുത്ര തത് സർവം ഏതൻ മന്യേ ഹിതം തവ
9 ദേവർഷിർ വാസവ ഗുരുർ ദേവരാജായ ധീമതേ
     യത് പ്രാഹ ശാസ്ത്രം ഭഗവാൻ ബൃഹസ്പതിർ ഉദാരധീഃ
10 തദ് വേദ വിദുരഃ സർവം സരഹസ്യം മഹാകവിഃ
    സ്ഥിതശ് ച വചനേ തസ്യ സദാഹം അപി പുത്രക
11 വിദുരോ വാപി മേധാവീ കുരൂണാം പ്രവരോ മതഃ
    ഉദ്ധവോ വാ മഹാബുദ്ധിർ വൃഷ്ണീണാം അർചിതോ നൃപ
12 ദ്യൂതേന തദ് അലം പുത്ര ദ്യൂതേ ഭേദോ ഹി ദൃശ്യതേ
    ഭേദേ വിനാശോ രാജ്യസ്യ തത് പുത്ര പരിവർജയ
13 പിത്രാ മാത്രാ ച പുത്രസ്യ യദ് വൈ കാര്യം പരം സ്മൃതം
    പ്രാപ്തസ് ത്വം അസി തത് താത പിതൃപൈതാമഹം പദം
14 അധീതവാൻ കൃതീ ശാസ്ത്രേ ലാലിതഃ സതതം ഗൃഹേ
    ഭ്രാതൃജ്യേഷ്ഠഃ സ്ഥിതോ രാജ്യേ വിന്ദസേ കിം ന ശോഭനം
15 പൃഥഗ്ജനൈർ അലഭ്യം യദ് ഭോജനാച്ഛാദനം പരം
    തത് പ്രാപ്തോ ഽസി മഹാബാഹോ കസ്മാച് ഛോചസി പുത്രക
16 സ്ഫീതം രാഷ്ട്രം മഹാബാഹോ പിതൃപൈതാമഹം മഹത്
    നിത്യം ആജ്ഞാപയൻ ഭാസി ദിവി ദേവേശ്വരോ യഥാ
17 തസ്യ തേ വിദിതപ്രജ്ഞ ശോകമൂലം ഇദം കഥം
    സമുത്ഥിതം ദുഃഖതരം തൻ മേ ശംസിതും അർഹസി
18 [ദ്]
    അശ്നാമ്യ് ആച്ഛാദയാമീതി പ്രപശ്യൻ പാപപൂരുഷഃ
    നാമർഷം കുരുതേ യസ് തു പുരുഷഃ സോ ഽധമഃ സ്മൃതഃ
19 ന മാം പ്രീണാതി രാജേന്ദ്ര ലക്ഷ്മീഃ സാധാരണാ വിഭോ
    ജ്വലിതാം ഇവ കൗന്തേയേ ശ്രിയം ദൃഷ്ട്വാ ച വിവ്യഥേ
20 സർവാം ഹി പൃഥിവീം ദൃഷ്ട്വാ യുധിഷ്ഠിര വശാനുഗാം
    സ്ഥിരോ ഽസ്മി യോ ഽഹം ജീവാമി ദുഃഖാദ് ഏതദ് ബ്രവീമി തേ
21 ആവർജിതാ ഇവാഭാന്തി നിഘ്നാശ് ചൈത്രകി കൗകുരാഃ
    കാരഃ കരാ ലോഹജംഘാ യുധിഷ്ഠിര നിവേശനേ
22 ഹിമവത്സാഗരാനൂപാഃ സർവരത്നാകരാസ് തഥാ
    അന്ത്യാഃ സർവേ പര്യുദസ്താ യുധിഷ്ഠിര നിവേശനേ
23 ജ്യേഷ്ഠോ ഽയം ഇതി മാം മത്വാ ശ്രേഷ്ഠശ് ചേതി വിശാം പതേ
    യുധിഷ്ഠിരേണ സത്കൃത്യ യുക്തോ രത്നപരിഗ്രഹേ
24 ഉപസ്ഥിതാനാം രത്നാനാം ശ്രേഷ്ഠാനാം അർഘ ഹാരിണാം
    നാദൃശ്യത പരഃ പ്രാന്തോ നാപരസ് തത്ര ഭാരത
25 ന മേ ഹസ്തഃ സമഭവദ് വസു തത് പ്രതിഗൃഹ്ണതഃ
    പ്രാതിഷ്ഠന്ത മയി ശ്രാന്തേ ഗൃഹ്യ ദൂരാഹൃതം വസു
26 കൃതാം ബിന്ദുസരോ രത്നൈർ മയേന സ്ഫാടികച് ഛദാം
    അപശ്യം നലിനീം പൂർണാം ഉദകസ്യേവ ഭാരത
27 വസ്ത്രം ഉത്കർഷതി മയി പ്രാഹസത് സ വൃകോദരഃ
    ശത്രോർ ഋദ്ധിവിശേഷേണ വിമൂഢം രത്നവർജിതം
28 തത്ര സ്മ യദി ശക്തഃ സ്യാം പാതയേയം വൃകോദരം
    സപത്നേനാവഹാസോ ഹി സ മാം ദഹതി ഭാരത
29 പുനശ് ച താദൃശീം ഏവ വാപീം ജലജ ശാലിനീം
    മത്വാ ശിലാ സമാം തോയേ പതിതോ ഽസ്മി നരാധിപ
30 തത്ര മാം പ്രാഹസത് കൃഷ്ണഃ പാർഥേന സഹ സസ്വനം
    ദ്രൗപദീ ച സഹ സ്ത്രീഭിർ വ്യഥയന്തീ മനോ മമ
31 ക്ലിന്നവസ്ത്രസ്യ ച ജലേ കിം കരാ രാജചോദിതാഃ
    ദദുർ വാസാംസി മേ ഽന്യാനി തച് ച ദുഃഖതരം മമ
32 പ്രലംഭം ച ശൃണുഷ്വാന്യം ഗദതോ മേ നരാധിപ
    അദ്വാരേണ വിനിർഗച്ഛൻ ദ്വാരസംസ്ഥാന രൂപിണാ
    അഭിഹത്യ ശിലാം ഭൂയോ ലലാടേനാസ്മി വിക്ഷതഃ
33 തത്ര മാം യമജൗ ദൂരാദ് ആലോക്യ ലലിതൗ കില
    ബാഹുഭിഃ പരിഗൃഹ്ണീതാം ശോചന്തൗ സഹിതാവ് ഉഭൗ
34 ഉവാച സഹദേവസ് തു തത്ര മാം വിസ്മയന്ന് ഇവ
    ഇദം ദ്വാരം ഇതോ ഗച്ഛ രാജന്ന് ഇതി പുനഃ പുനഃ
35 നാമധേയാനി രത്നാനാം പുരസ്താൻ ന ശ്രുതാനി മേ
    യാനി ദൃഷ്ടാനി മേ തസ്യാം മനസ് തപതി തച് ച മേ