മഹാഭാരതം മൂലം/സഭാപർവം/അധ്യായം22
| ←അധ്യായം21 | മഹാഭാരതം മൂലം/സഭാപർവം രചന: അധ്യായം22 |
അധ്യായം23→ |
1 [വ്]
ഭീമസേനസ് തതഃ കൃഷ്ണം ഉവാച യദുനന്ദനം
ബുദ്ധിം ആസ്ഥായ വിപുലാം ജരാസന്ധ ജിഘാംസയാ
2 നായം പാപോ മയാ കൃഷ്ണ യുക്തഃ സ്യാദ് അനുരോധിതും
പ്രാണേന യദുശാർദൂല ബദ്ധവങ്ക്ഷണ വാസസാ
3 ഏവം ഉക്തസ് തതഃ കൃഷ്ണഃ പ്രത്യുവാച വൃകോദരം
ത്വരയൻ പുരുഷവ്യാഘ്രോ ജരാസന്ധ വധേപ്സയാ
4 യത് തേ ദൈവം പരം സത്ത്വം യച് ച തേ മാതരിശ്വനഃ
ബലം ഭീമ ജരാസന്ധേ ദർശയാശു തദ് അദ്യ നഃ
5 ഏവം ഉക്തസ് തദാ ഭീമോ ജരാസന്ധം അരിന്ദമഃ
ഉത്ക്ഷിപ്യ ഭ്രാമയദ് രാജൻ ബലവന്തം മഹാബലഃ
6 ഭ്രാമയിത്വാ ശതഗുണം ഭുജാഭ്യാം ഭരതർഷഭ
ബഭഞ്ജ പൃഷ്ഠേ സങ്ക്ഷിപ്യ നിഷ്പിഷ്യ വിനനാദ ച
7 തസ്യ നിഷ്പിഷ്യമാണസ്യ പാണ്ഡവസ്യ ച ഗർജതഃ
അഭവത് തുമുലോ നാദഃ സർവപ്രാണി ഭയങ്കരഃ
8 വിത്രേസുർ മാഗധാഃ സർവേ സ്ത്രീണാം ഗർഭാശ് ച സുസ്രുവുഃ
ഭീമസേനസ്യ നാദേന ജരാസന്ധസ്യ ചൈവ ഹ
9 കിം നു സ്വിദ് ധിമവാൻ ഭിന്നഃ കിം നു സ്വിദ് ദീര്യതേ മഹീ
ഇതി സ്മ മാഗധാ ജജ്ഞുർ ഭീമസേനസ്യ നിസ്വനാത്
10 തതോ രാജകുലദ്വാരി പ്രസുപ്തം ഇവ തം നൃപം
രാത്രൗ പരാസും ഉത്സൃജ്യ നിശ്ചക്രമുർ അരിന്ദമാഃ
11 ജരാസന്ധ രഥം കൃഷ്ണോ യോജയിത്വാ പതാകിനം
ആരോപ്യ ഭ്രാതരൗ ചൈവ മോക്ഷയാം ആസ ബാന്ധവാൻ
12 തേ വൈ രത്നഭുജം കൃഷ്ണം രത്നാർഹം പൃഥിവീശ്വരാഃ
രാജാനശ് ചക്രുർ ആസാദ്യ മോക്ഷിതാ മഹതോ ഭയാത്
13 അക്ഷതഃ ശസ്ത്രസമ്പന്നോ ജിതാരിഃ സഹ രാജഭിഃ
രഥം ആസ്ഥായ തം ദിവ്യം നിർജഗാമ ഗിരിവ്രജാത്
14 യഃ സസോദര്യവാൻ നാമ ദ്വിയോധഃ കൃഷ്ണസാരഥിഃ
അഭ്യാസഘാതീ സന്ദൃശ്യോ ദുർജയഃ സർവരാജഭിഃ
15 ഭീമാർജുനാഭ്യാം യോധാഭ്യാം ആസ്ഥിതഃ കൃഷ്ണസാരഥിഃ
ശുശുഭേ രഥവര്യോ ഽസൗ ദുർജയഃ സർവധന്വിഭിഃ
16 ശക്ര വിഷ്ണൂ ഹി സംഗ്രാമേ ചേരതുസ് താരകാ മയേ
രഥേന തേന തം കൃഷ്ണ ഉപാരുഹ്യ യയൗ തദാ
17 തപ്തചാമീകരാഭേണ കിങ്കിണീജാലമാലിനാ
മേഘനിർഘോഷനാദേന ജൈത്രേണാമിത്ര ഘാതിനാ
18 യേന ശക്രോ ദാനവാനാം ജഘാന നവതീർ നവ
തം പ്രാപ്യ സമഹൃഷ്യന്ത രഥം തേ പുരുഷർഷഭാഃ
19 തതഃ കൃഷ്ണം മഹാബാഹും ഭ്രാതൃഭ്യാം സഹിതം തദാ
രഥസ്ഥം മാഗധാ ദൃഷ്ട്വാ സമപദ്യന്ത വിസ്മിതാഃ
20 ഹയൈർ ദിവ്യൈഃ സമായുക്തോ രഥോ വായുസമോ ജവേ
അധിഷ്ഠിതഃ സ ശുശുഭേ കൃഷ്ണേനാതീവ ഭാരത
21 അസംഗീ ദേവ വിഹിതസ് തസ്മിൻ രഥവരേ ധ്വജഃ
യോജനാദ് ദദൃശേ ശ്രീമാൻ ഇന്ദ്രായുധസമപ്രഭഃ
22 ചിന്തയാം ആസ കൃഷ്ണോ ഽഥ ഗരുത്മന്തം സ ചാഭ്യയാത്
ക്ഷണേ തസ്മിൻ സ തേനാസീച് ചൈത്യയൂപ ഇവോച്ഛ്രിതഃ
23 വ്യാദിതാസ്യൈർ മഹാനാദൈഃ സഹ ഭൂതൈർ ധ്വജാലയൈഃ
തസ്ഥൗ രഥവരേ തസ്മിൻ ഗരുത്മാൻ പന്നഗാശനഃ
24 ദുർനിരീക്ഷ്യോ ഹി ഭൂതാനാം തേജസാഭ്യധികം ബഭൗ
ആദിത്യ ഇവ മധ്യാഹ്നേ സഹസ്രകിരണാവൃതഃ
25 ന സ സജ്ജതി വൃക്ഷേഷു ശസ്ത്രൈശ് ചാപി ന രിഷ്യതേ
ദിവ്യോ ധ്വജവരോ രാജൻ ദൃശ്യതേ ദേവ മാനുഷൈഃ
26 തം ആസ്ഥായ രഥം ദിവ്യം പർജന്യസമനിസ്വനം
നിര്യയൗ പുരുഷവ്യാഘ്രഃ പാണ്ഡവാഭ്യാം സഹാച്യുതഃ
27 യം ലേഭേ വാസവാദ് രാജാ വസുസ് തസ്മാദ് ബൃഹദ്രഥഃ
ബൃഹദ്രഥാത് ക്രമേണൈവ പ്രാപ്തോ ബാർഹദ്രഥം നൃപം
28 സ നിര്യയൗ മഹാബാഹുഃ പുണ്ഡരീകേക്ഷണസ് തതഃ
ഗിരിവ്രജാദ് ബഹിസ് തസ്ഥൗ സമേ ദേശേ മഹായശാഃ
29 തത്രൈനം നാഗരാഃ സർവേ സത്കാരേണാഭ്യയുസ് തദാ
ബ്രാഹ്മണ പ്രമുഖാ രാജൻ വിധിദൃഷ്ടേണ കർമണാ
30 ബന്ധനാദ് വിപ്രമുക്താശ് ച രാജാനോ മധുസൂദനം
പൂജയാം ആസുർ ഊചുശ് ച സാന്ത്വപൂർവം ഇദം വചഃ
31 നൈതച് ചിത്രം മഹാബാഹോ ത്വയി ദേവകിനന്ദന
ഭീമാർജുനബലോപേതേ ധർമസ്യ പരിപാലനം
32 ജരാസന്ധ ഹ്രദേ ഘോരേ ദുഃഖപങ്കേ നിമജ്ജതാം
രാജ്ഞാം സമഭ്യുദ്ധരണം യദ് ഇദം കൃതം അദ്യ തേ
33 വിഷ്ണോ സമവസന്നാനാം ഗിരിദുർഗേ സുദാരുണേ
ദിഷ്ട്യാ മോക്ഷാദ് യശോ ദീപ്തം ആപ്തം തേ പുരുഷോത്തമ
34 കിം കുർമഃ പുരുഷവ്യാഘ്ര ബ്രവീഹി പുരുഷർഷഭ
കൃതം ഇത്യ് ഏവ തജ് ജ്ഞേയം നൃപൈർ യദ്യ് അപി ദുഷ്കരം
35 താൻ ഉവാച ഹൃഷീകേശഃ സമാശ്വാസ്യ മഹാമനാഃ
യുധിഷ്ഠിരോ രാജസൂയം ക്രതും ആഹർതും ഇച്ഛതി
36 തസ്യ ധർമപ്രവൃത്തസ്യ പാർഥിവ ത്വം ചികീർഷതഃ
സർവൈർ ഭവദ്ഭിർ യജ്ഞാർഥേ സാഹായ്യം ദീയതാം ഇതി
37 തതഃ പ്രതീതമനസസ് തേ നൃപാ ഭരതർഷഭ
തഥേത്യ് ഏവാബ്രുവൻ സർവേ പ്രതിജജ്ഞുശ് ച താം ഗിരം
38 രത്നഭാജം ച ദാശാർഹം ചക്രുസ് തേ പൃഥിവീശ്വരാഃ
കൃച്ഛ്രാജ് ജഗ്രാഹ ഗോവിന്ദസ് തേഷാം തദ് അനുകമ്പയാ
39 ജരാസന്ധാത്മജശ് ചൈവ സഹദേവോ മഹാരഥഃ
നിര്യയൗ സജനാമാത്യഃ പുരസ്കൃത്യ പുരോഹിതം
40 സ നീചൈഃ പ്രശ്രിതോ ഭൂത്വാ ബഹുരത്നപുരോഗമഃ
സഹദേവോ നൃണാം ദേവം വാസുദേവം ഉപസ്ഥിതഃ
41 ഭയാർതായ തതസ് തസ്മൈ കൃഷ്ണോ ദത്ത്വാഭയം തദാ
അഭ്യഷിഞ്ചത തത്രൈവ ജരാസന്ധാത്മജം തദാ
42 ഗത്വൈകത്വം ച കൃഷ്ണേന പാർഥാഭ്യാം ചൈവ സത്കൃതഃ
വിവേശ രാജാ മതിമാൻ പുനർ ബാർഹദ്രഥം പുരം
43 കൃഷ്ണസ് തു സഹ പാർഥാഭ്യാം ശ്രിയാ പരമയാ ജ്വലൻ
രത്നാന്യ് ആദായ ഭൂരീണി പ്രയയൗ പുഷ്കരേക്ഷണഃ
44 ഇന്ദ്രപ്രസ്ഥം ഉപാഗമ്യ പാണ്ഡവാഭ്യാം സഹാച്യുതഃ
സമേത്യ ധർമരാജാനം പ്രീയമാണോ ഽഭ്യഭാഷത
45 ദിഷ്ട്യാ ഭീമേന ബലവാഞ് ജരാസന്ധോ നിപാതിതഃ
രാജാനോ മോക്ഷിതാശ് ചേമേ ബന്ധനാൻ നൃപസത്തമ
46 ദിഷ്ട്യാ കുശലിനൗ ചേമൗ ഭീമസേനധനഞ്ജയൗ
പുനഃ സ്വനഗരം പ്രാപ്താവ് അക്ഷതാവ് ഇതി ഭാരത
47 തതോ യുധിഷ്ഠിരഃ കൃഷ്ണം പൂജയിത്വാ യഥാർഹതഃ
ഭീമസേനാർജുനൗ ചൈവ പ്രഹൃഷ്ടഃ പരിഷസ്വജേ
48 തതഃ ക്ഷീണേ ജരാസന്ധേ ഭ്രാതൃഭ്യാം വിഹിതം ജയം
അജാതശത്രുർ ആസാദ്യ മുമുദേ ഭ്രാതൃഭിഃ സഹ
49 യഥാ വയഃ സമാഗമ്യ രാജഭിസ് തൈശ് ച പാണ്ഡവഃ
സത്കൃത്യ പൂജയിത്വാ ച വിസസർജ നരാധിപാൻ
50 യുധിഷ്ഠിരാഭ്യനുജ്ഞാതാസ് തേ നൃപാ ഹൃഷ്ടമാനസാഃ
ജഗ്മുഃ സ്വദേശാംസ് ത്വരിതാ യാനൈർ ഉച്ചാവചൈസ് തതഃ
51 ഏവം പുരുഷശാർദൂലോ മഹാബുദ്ധിർ ജനാർദനഃ
പാണ്ഡവൈർ ഘാതയാം ആസ ജരാസന്ധം അരിം തദാ
52 ഘാതയിത്വാ ജരാസന്ധം ബുദ്ധിപൂർവം അരിന്ദമഃ
ധർമരാജം അനുജ്ഞാപ്യ പൃഥാം കൃഷ്ണാം ച ഭാരത
53 സുഭദ്രാം ഭീമസേനം ച ഫാൽഗുണം യമജൗ തഥാ
ധൗമ്യം ആമന്ത്രയിത്വാ ച പ്രയയൗ സ്വാം പുരീം പ്രതി
54 തേനൈവ രഥമുഖ്യേന തരുണാദിത്യവർചസാ
ധർമരാജ വിസൃഷ്ടേന ദിവ്യേനാനാദയൻ ദിശഃ
55 തതോ യുധിഷ്ഠിര മുഖാഃ പാണ്ഡവാ ഭരതർഷഭ
പ്രദക്ഷിണം അകുർവന്ത കൃഷ്ണം അക്ലിഷ്ടകാരിണം
56 തതോ ഗതേ ഭഗവതി കൃഷ്ണേ ദേവകിനന്ദനേ
ജയം ലബ്ധ്വാ സുവിപുലം രാജ്ഞാം അഭയദാസ് തദാ
57 സംവർധിതൗജസോ ഭൂയോ കർമണാ തേന ഭാരത
ദ്രൗപദ്യാഃ പാണ്ഡവാ രാജൻ പരാം പ്രീതിം അവർധയൻ
58 തസ്മിൻ കാലേ തു യദ് യുക്തം ധർമകാമാർഥ സംഹിതം
തദ് രാജാ ധർമതശ് ചക്രേ രാജ്യപാലന കീർതിമാൻ