മഹാഭാരതം മൂലം/ശല്യപർവം/അധ്യായം47

←അധ്യായം46

മഹാഭാരതം മൂലം/ശല്യപർവം രചന:വ്യാസൻ അധ്യായം47

അധ്യായം48→

1 [വൈ]
     തതസ് തീർഥവരം രാമോ യയൗ ബദര പാചനം
     തപസ്വിസിദ്ധചരിതം യത്ര കന്യാ ധൃതവ്രതാ
 2 ഭരദ്വാജസ്യ ദുഹിതാ രൂപേണാപ്രതിമാ ഭുവി
     സ്രുചാവതീ നാമ വിഭോ കുമാരീ ബ്രഹ്മചാരിണീ
 3 തപശ് ചചാര സാത്യുഗ്രം നിയമൈർ ബഹുഭിർ നൃപ
     ഭർതാ മേ ദേവരാജഃ സ്യാദ് ഇതി നിശ്ചിത്യ ഭാമിനീ
 4 സമാസ് തസ്യാ വ്യതിക്രാന്താ ബഹ്വ്യഃ കുരുകുലോദ്വഹ
     ചരന്ത്യാ നിയമാംസ് താംസ് താൻ സ്ത്രീഭിസ് തീവ്രാൻ സുദുശ്ചരാൻ
 5 തസ്യാസ് തു തേന വൃത്തേന തപസാ ച വിശാം പതേ
     ഭക്ത്യാ ച ഭഗവാൻ പ്രീതഃ പരയാ പാകശാസനഃ
 6 ആജഗാമാശ്രമം തസ്യാസ് ത്രിദശാധിപതിഃ പ്രഭുഃ
     ആസ്ഥായ രൂപം വിപ്രർഷേർ വസിഷ്ഠസ്യ മഹാത്മനഃ
 7 സാ തം ദൃഷ്ട്വോഗ്ര തപസം വസിഷ്ഠം തപതാം വരം
     ആചാരൈർ മുനിഭിർ ദൃഷ്ടൈഃ പൂജയാം ആസ ഭാരത
 8 ഉവാച നിയമജ്ഞാ ച കല്യാണീ സാ പ്രിയംവദാ
     ഭഗവൻ മുനിശാർദൂല കിം ആജ്ഞാപയസി പ്രഭോ
 9 സർവം അദ്യ യഥാശക്തി തവ ദാസ്യാമി സുവ്രത
     ശക്ര ഭക്ത്യാ തു തേ പാണിം ന ദാസ്യാമി കഥം ചന
 10 വ്രതൈശ് ച നിയമൈശ് ചൈവ തപസാ ച തപോധന
    ശക്രസ് തോഷയിതവ്യോ വൈ മയാ ത്രിഭുവനേശ്വരഃ
11 ഇത്യ് ഉക്തോ ഭഗവാൻ ദേവഃ സ്മയന്ന് ഇവ നിരീക്ഷ്യ താം
    ഉവാച നിയമജ്ഞാം താം സാന്ത്വയന്ന് ഇവ ഭാരത
12 ഉഗ്രം തപശ് ചരസി വൈ വിദിതാ മേ ഽസി സുവ്രതേ
    യദർഥം അയം ആരംഭസ് തവ കല്യാണി ഹൃദ്ഗതഃ
13 തച് ച സർവം യഥാ ഭൂതം ഭവിഷ്യതി വരാനനേ
    തപസാ ലഭ്യതേ സർവം സർവം തപസി തിഷ്ഠതി
14 യാനി സ്ഥാനാനി ദിവ്യാനി വിബുധാനാം ശുഭാനനേ
    തപസാ താനി പ്രാപ്യാനി തപോ മൂലം മഹത് സുഖം
15 ഇഹ കൃത്വാ തപോ ഘോരം ദേഹം സംന്യസ്യ മാനവാഃ
    ദേവത്വം യാന്തി കല്യാണി ശൃണു ചേദം വചോ മമ
16 പചസ്വൈതാനി സുഭഗേ ബദരാണി ശുഭവ്രതേ
    പചേത്യ് ഉക്ത്വാ സ ഭഗവാഞ് ജഗാമ ബലസൂദനഃ
17 ആമന്ത്ര്യ താം തു കല്യാണീം തതോ ജപ്യം ജജാപ സഃ
    അവിദൂരേ തതസ് തസ്മാദ് ആശ്രമാത് തീർഥം ഉത്തമേ
    ഇന്ദ്ര തീർഥേ മഹാരാജ ത്രിഷു ലോകേഷു വിശ്രുതേ
18 തസ്യാ ജിജ്ഞാസനാർഥം സ ഭഗവാൻ പാകശാസനഃ
    ബദരാണാം അപചനം ചകാര വിബുധാധിപഃ
19 തതഃ സ പ്രയതാ രാജൻ വാഗ്യതാ വിഗതക്ലമാ
    തത്പരാ ശുചി സംവീതാ പാവകേ സമധിശ്രയത്
    അപചദ് രാജശാർദൂല ബദരാണി മഹാവ്രതാ
20 തസ്യാഃ പചന്ത്യാഃ സുമഹാൻ കാലോ ഽഗാത് പുരുഷർഷഭ
    ന ച സ്മ താന്യ് അപച്യന്ത ദിനം ച ക്ഷയം അഭ്യഗത്
21 ഹുതാശനേന ദഗ്ധശ് ച യസ് തസ്യാഃ കാഷ്ഠസഞ്ചയഃ
    അകാഷ്ഠം അഗ്നിം സാ ദൃഷ്ട്വാ സ്വശരീരം അഥാദഹത്
22 പാദൗ പ്രക്ഷിപ്യ സാ പൂർവം പാവകേ ചാരുദർശനാ
    ദഗ്ധൗ ദഗ്ധൗ പുനഃ പാദാവ് ഉപാവർതയതാനഘാ
23 ചരണൗ ദഹ്യമാനൗ ച നാചിന്തയദ് അനിന്ദിതാ
    ദുഃഖം കമലപത്രാക്ഷീ മഹർഷേഃ പ്രിയകാമ്യയാ
24 അഥ തത് കർമ ദൃഷ്ട്വാസ്യാഃ പ്രീതസ് ത്രിഭുവനേശ്വരഃ
    തതഃ സന്ദർശയാം ആസ കന്യായൈ രൂപം ആത്മനഃ
25 ഉവാച ച സുരശ്രേഷ്ഠസ് താം കന്യാം സുദൃഢ വ്രതാം
    പ്രീതോ ഽസ്മി തേ ശുഭേ ഭക്ത്യാ തപസാ നിയമേന ച
26 തസ്മാദ് യോ ഽഭിമതഃ കാമഃ സ തേ സമ്പത്സ്യതേ ശുഭേ
    ദേഹം ത്യക്ത്വാ മഹാഭാഗേ ത്രിദിവേ മയി വത്സ്യസി
27 ഇദം ച തേ തീർഥവരം സ്ഥിരം ലോകേ ഭവിഷ്യതി
    സർവപാപാപഹം സുഭ്രു നാമ്നാ ബദര പാചനം
    വിഖ്യാതം ത്രിഷു ലോകേഷു ബ്രഹ്മർഷിഭിർ അഭിപ്ലുതം
28 അസ്മിൻ ഖലു മഹാഭാഗേ ശുഭേ തീർഥവരേ പുരാ
    ത്യക്ത്വാ സപ്തർഷയോ ജഗ്മുർ ഹിമവന്തം അരുന്ധതീം
29 തതസ് തേ വൈ മഹാഭാഗാ ഗത്വാ തത്ര സുസംശിതാഃ
    വൃത്ത്യർഥം ഫലമൂലാനി സമാഹർതും യയുഃ കില
30 തേഷാം വൃത്ത്യർഥിനാം തത്ര വസതാം ഹിമവദ്വനേ
    അനാവൃഷ്ടിർ അനുപ്രാപ്താ തദാ ദ്വാദശ വാർഷികീ
31 തേ കൃത്വാ ചാശ്രമം തത്ര ന്യവസന്ത തപസ്വിനഃ
    അരുന്ധത്യ് അപി കല്യാണീ തപോനിത്യാഭവത് തദാ
32 അരുന്ധതീം തതോ ദൃഷ്ട്വാ തീവ്രം നിയമം ആസ്ഥിതാം
    അഥാഗമത് ത്രിനയഹഃ സുപ്രീതോ വരദസ് തദാ
33 ബ്രാഹ്മം രൂപം തതഃ കൃത്വാ മഹാദേവോ മഹായശാഃ
    താം അഭ്യേത്യാബ്രവീദ് ദേവോ ഭിക്ഷാം ഇച്ഛാമ്യ് അഹം ശുഭേ
34 പ്രത്യുവാച തതഃ സാ തം ബ്രാഹ്മണം ചാരുദർശനാ
    ക്ഷീണോ ഽന്നസഞ്ചയോ വിപ്ര ബദരാണീഹ ഭക്ഷയ
    തതോ ഽബ്രവീൻ മഹാദേവഃ പചസ്വൈതാനി സുവ്രതേ
35 ഇത്യ് ഉക്താ സാപചത് താനി ബ്രാഹ്മണ പ്രിയകാമ്യയാ
    അധിശ്രിത്യ സമിദ്ധേ ഽഗ്നൗ ബദരാണി യശസ്വിനീ
36 ദിവ്യാ മനോരമാഃ പുണ്യാഃ കഥാഃ ശുശ്രാവ സാ തദാ
    അതീതാ സാ ത്വ് അനാവൃഷ്ടിർ ഘോരാ ദ്വാദശ വാർഷികീ
37 അനശ്നന്ത്യാഃ പചന്ത്യാശ് ച ശൃണ്വന്ത്യാശ് ച കഥാഃ ശുഭാഃ
    അഹഃ സമഃ സ തസ്യാസ് തു കാലോ ഽതീതഃ സുദാരുണഃ
38 തതസ് തേ മുനയഃ പ്രാപ്താഃ ഫലാന്യ് ആദായ പർവതാത്
    തതഃ സ ഭഗവാൻ പ്രീതഃ പ്രോവാചാരുന്ധതീം തദാ
39 ഉപസർപസ്വ ധർമജ്ഞേ യഥാപൂർവം ഇമാൻ ഋഷീൻ
    പ്രീതോ ഽസ്മി തവ ധർമജ്ഞ തപസാ നിയമേന ച
40 തതഃ സന്ദർശയാം ആസ സ്വരൂപം ഭഗവാൻ ഹരഃ
    തതോ ഽബ്രവീത് തദാ തേഭ്യസ് തസ്യാസ് തച് ചരിതം മഹത്
41 ഭവദ്ഭിർ ഹിമവത്പൃഷ്ഠേ യത് തപഃ സമുപാർജിതം
    അസ്യാശ് ച യത് തപോ വിപ്രാ ന സമം തൻ മതം മമ
42 അനയാ ഹി തപസ്വിന്യാ തപസ് തപ്തം സുദുശ്ചരം
    അനശ്നന്ത്യാ പചന്ത്യാ ച സമാ ദ്വാദശ പാരിതാഃ
43 തതഃ പ്രോവാച ഭഗവാംസ് താം ഏവാരുന്ധതീം പുനഃ
    വരം വൃണീഷ്വ കല്യാണി യത് തേ ഽഭിലഷിതം ഹൃദി
44 സാബ്രവീത് പൃഥു താമ്രാക്ഷീ ദേവം സപ്തർഷിസംസദി
    ഭഗവാൻ യദി മേ പ്രീതസ് തീർഥം സ്യാദ് ഇദം ഉത്തമം
    സിദ്ധദേവർഷിദയിതം നാമ്നാ ബദര പാചനം
45 തഥാസ്മിൻ ദേവദേവേശ ത്രിരാത്രം ഉഷിതഃ ശുചിഃ
    പ്രാപ്നുയാദ് ഉപവാസേന ഫലം ദ്വാദശ വാർഷികം
    ഏവം അസ്ത്വ് ഇതി താം ചോക്ത്വാ ഹരോ യാതസ് തദാ ദിവം
46 ഋഷയോ വിസ്മയം ജഗ്മുസ് താം ദൃഷ്ട്വാ ചാപ്യ് അരുന്ധതീം
    അശ്രാന്താം ചാവി വർണാം ച ക്ഷുത്പിപാസാ സഹാം സതീം
47 ഏവം സിദ്ധിഃ പരാ പ്രാപ്താ അരുന്ധത്യാ വിശുദ്ധയാ
    യഥാ ത്വയാ മഹാഭാഗേ മദർഥം സംശിതവ്രതേ
48 വിശേഷോ ഹി ത്വയാ ഭദ്രേ വ്രതേ ഹ്യ് അസ്മിൻ സമർപിതഃ
    തഥാ ചേദം ദദാമ്യ് അദ്യ നിയമേന സുതോഷിതഃ
49 വിശേഷം തവ കല്യാണി പ്രയച്ഛാമി വരം വരേ
    അരുന്ധത്യാ വരസ് തസ്യാ യോ ദത്തോ വൈ മഹാത്മനാ
50 തസ്യ ചാഹം പ്രസാദേന തവ കല്യാണി തേജസാ
    പ്രവക്ഷ്യാമ്യ് അപരം ഭൂയോ വരം അത്ര യഥാവിധി
51 യസ് ത്വ് ഏകാം രജനീം തീർഥേ വത്സ്യതേ സുസമാഹിതഃ
    സ സ്നാത്വാ പ്രാപ്സ്യതേ ലോകാൻ ദേഹന്യാസാച് ച ദുർലഭാൻ
52 ഇത്യ് ഉക്ത്വാ ഭഗവാൻ ദേവഃ സഹസ്രാക്ഷഃ പ്രതാപവാൻ
    സ്രുചാവതീം തതഃ പുണ്യാം ജഗാമ ത്രിദിവം പുനഃ
53 ഗതേ വജ്രധരേ രാജംസ് തത്ര വർഷം പപാത ഹ
    പുഷ്പാണാം ഭരതശ്രേഷ്ഠ ദിവ്യാനാം ദിവ്യഗന്ധിനാം
54 നേദുർ ദുന്ദുഭയശ് ചാപി സമന്താത് സുമഹാസ്വനാഃ
    മാരുതശ് ച വവൗ യുക്ത്യാ പുണ്യഗന്ധോ വിശാം പതേ
55 ഉത്സൃജ്യ തു ശുഭം ദേഹം ജഗാമേന്ദ്രസ്യ ഭാര്യതാം
    തപസോഗ്രേണ സാ ലബ്ധ്വാ തേന രേമേ സഹാച്യുത
56 [ജ്]
    കാ തസ്യാ ഭഗവൻ മാതാ ക്വ സംവൃദ്ധാ ച ശോഭനാ
    ശ്രോതും ഇച്ഛാമ്യ് അഹം ബ്രഹ്മൻ പരം കൗതൂഹലം ഹി മേ
57 [വൈ]
    ഭാരദ്വാജസ്യ വിപ്രർഷേഃ സ്കന്നം രേതോ മഹാത്മനഃ
    ദൃഷ്ട്വാപ്സരസം ആയാന്തീം ഘൃതാചീം പൃഥുലോചനാം
58 സ തു ജഗ്രാഹ തദ് രേതഃ കരേണ ജപതാം വരഃ
    തദാവപത് പർണപുടേ തത്ര സാ സംഭവച് ഛുഭാ
59 തസ്യാസ് തു ജത കർമാദി കൃത്വാ സർവം തപോധനഃ
    നാമ ചാസ്യാഃ സ കൃതവാൻ ഭാരദ്വാജോ മഹാമുനിഃ
60 സ്രുചാവതീതി ധർമാത്മാ തദർഷിഗണസംസദി
    സ ച താം ആശ്രമേ ന്യസ്യ ജഗാമ ഹിമവദ്വനം
61 തത്രാപ്യ് ഉപസ്പൃശ്യ മഹാനുഭാവോ; വസൂനി ദത്ത്വാ ച മഹാദ്വിജേഭ്യഃ
    ജഗാമ തീർഥം സുസമാഹിതാത്മാ; ശക്രസ്യ വൃഷ്ണിപ്രവരസ് തദാനീം