മഹാഭാരതം മൂലം/ശല്യപർവം/അധ്യായം18

←അധ്യായം17

മഹാഭാരതം മൂലം/ശല്യപർവം രചന:വ്യാസൻ അധ്യായം18

അധ്യായം19→

1 [സ്]
     പാതിതേ യുധി ദുർധർഷോ മദ്രരാജേ മഹാരഥേ
     താവകാസ് തവ പുത്രാശ് ച പ്രായശോ വിമുഖാഭവൻ
 2 വണിജോ നാവി ഭിന്നായാം യഥാഗാധേ ഽപ്ലവേ ഽർണവേ
     അപാരേ പാരം ഇച്ഛന്തോ ഹതേ ശൂരേ മഹാത്മനി
 3 മദ്രരാജേ മഹാരാജ വിത്രസ്താഃ ശരവിക്ഷതാഃ
     അനാഥാ നാഥം ഇച്ഛന്തോ മൃഗാഃ സിംഹാർദിതാ ഇവ
 4 വൃഷാ യഥാ ഭഗ്നശൃംഗാഃ ശീർണദന്താ ഗജാ ഇവ
     മധ്യാഹ്നേ പ്രത്യപായാമ നിർജിതാ ധർമസൂനുനാ
 5 ന സന്ധാതും അനീകാനി ന ച രാജൻ പരാക്രമേ
     ആസീദ് ബുദ്ധിർ ഹതേ ശല്യേ തവ യോധസ്യ കസ്യ ചിത്
 6 ഭീഷ്മേ ദ്രോണേ ച നിഹതേ സൂതപുത്രേ ച ഭാരത
     യദ് ദുഃഖം തവ യോധാനാം ഭയം ചാസീദ് വിശാം പതേ
     തദ്ഭയം സ ച നഃ ശോകോ ഭൂയ ഏവാഭ്യവർതത
 7 നിരശാശ് ച ജയേ തസ്മിൻ ഹതേ ശല്യേ മഹാരഥേ
     ഹതപ്രവീരാ വിധ്വസ്താ വികൃത്താശ് ച ശിതൈഃ ശരൈഃ
     മദ്രരാജേ ഹതേ രാജൻ യോധാസ് തേ പ്രാദ്രവൻ ഭയാത്
 8 അശ്വാൻ അന്യേ ഗജാൻ അന്യേ രഥാൻ അന്യേ മഹാരഥാഃ
     ആരുഹ്യ ജവസമ്പന്നാഃ പാദാതാഃ പ്രാദ്രവൻ ഭയാത്
 9 ദ്വിസാഹസ്രാശ് ച മാതംഗാ ഗിരിരൂപാഃ പ്രഹാരിണഃ
     സമ്പ്രാദ്രവൻ ഹതേ ശല്യേ അങ്കുശാംഗുഷ്ഠ ചോദിതാഃ
 10 തേ രണാദ് ഭരതശ്രേഷ്ഠ താവകാഃ പ്രാദ്രവൻ ദിശഃ
    ധാവന്തശ് ചാപ്യ് അദൃശ്യന്ത ശ്വസമാനാഃ ശരാതുലാഃ
11 താൻ പ്രഭഗ്നാൻ ദ്രുതാൻ ദൃഷ്ട്വാ ഹതോത്സാഹാൻ പരാജിതാൻ
    അഭ്യദ്രവന്ത പാഞ്ചാലാഃ പാണ്ഡവാശ് ച ജയൈഷിണഃ
12 ബാണശബ്ദരവശ് ചാപി സിംഹനാദശ് ച പുഷ്കലഃ
    ശംഖശബ്ദശ് ച ശൂരാണാം ദാരുണഃ സമപദ്യത
13 ദൃഷ്ട്വാ തു കൗരവം സൈന്യം ഭയത്രസ്തം പ്രവിദ്രുതം
    അന്യോന്യം സമഭാഷന്ത പാഞ്ചാലാഃ പാണ്ഡവൈഃ സഹ
14 അദ്യ രാജാ സത്യധൃതിർ ജിതാമിത്രോ യുധിഷ്ഠിരഃ
    അദ്യ ദുര്യോധനോ ഹീനാ ദീപ്തയാ നൃപതിശ്രിയാ
15 അദ്യ ശ്രുത്വാ ഹതം പുത്രം ധൃതരാഷ്ട്രോ ജനേശ്വരഃ
    നിഃസഞ്ജ്ഞഃ പതിതോ ഭൂമൗ കിൽബിഷം പ്രതിപദ്യതാം
16 അദ്യ ജാനാതു കൗന്തേയം സമർഥം സർവധന്വിനാം
    അദ്യാത്മാനം ച ദുർമേധാ ഗർഹയിഷ്യതി പാപകൃത്
    അദ്യ ക്ഷത്തുർ വചഃ സത്യം സ്മരതാം ബ്രുവതോ ഹിതം
17 അദ്യ പ്രഭൃതി പാർഥാംശ് ച പ്രേഷ്യഭൂത ഉപാചരൻ
    വിജാനാതു നൃപോ ദുഃഖം യത് പ്രാപ്തം പാണ്ഡുനന്ദനൈഃ
18 അദ്യ കൃഷ്ണസ്യ മാഹാത്മ്യം ജാനാതു സ മഹീപതിഃ
    അദ്യാർജുന ധനുർ ഘോഷം ഘോരം ജാനാതു സംയുഗേ
19 അസ്ത്രാണാം ച ബലം സർവം ബാഹ്വോശ് ച ബലം ആഹവേ
    അദ്യ ജ്ഞാസ്യതി ഭീമസ്യ ബലം ഘോരം മഹാത്മനഃ
20 ഹതേ ദുര്യോധനേ യുദ്ധേ ശക്രേണേവാസുരേ മയേ
    യത്കൃതം ഭീമസേനേന ദുഃഖാസന വധേ തദാ
    നാന്യഃ കർതാസ്തി ലോകേ തദ് ഋതേ ഭീമം മഹാബലം
21 ജാനീതാം അദ്യ ജ്യേഷ്ഠസ്യ പാണ്ഡവസ്യ പരാക്രമം
    മദ്രരാജം ഹതം ശ്രുത്വാ ദേവൈർ അപി സുദുഃസഹം
22 അദ്യ ജ്ഞാസ്യതി സംഗ്രാമേ മാദ്രീപുത്രൗ മഹാബലൗ
    നിഹതേ സൗബലേ ശൂരേ ഗാന്ധാരേഷു ച സർവശഃ
23 കഥം തേഷാം ജയോ ന സ്യാദ് യേഷാം യോദ്ധാ ധനഞ്ജയഃ
    സാത്യകിർ ഭീമസേനശ് ച ധൃഷ്ടദ്യുമ്നശ് ച പാർഷതഃ
24 ദ്രൗപദ്യാസ് തനയാഃ പഞ്ച മാദ്രീപുത്രൗ ച പാണ്ഡവൗ
    ശിഖണ്ഡീ ച മഹേഷ്വാസോ രാജാ ചൈവ യുധിഷ്ഠിരഃ
25 യേഷാം ച ജഗതാം നാഥോ നാഥഃ കൃഷ്ണോ ജനാർദനഃ
    കഥം തേഷാം ജയോ ന സ്യാദ് യേഷാം ധർമോ വ്യപാശ്രയഃ
26 ഭീഷ്മം ദ്രോണം ച കർണം ച മദ്രരാജാനം ഏവ ച
    തഹാന്യൻ നൃപതീൻ വീരാഞ് ശതശോ ഽഥ സഹസ്രശഃ
27 കോ ഽന്യഃ ശക്തോ രണേ ജേതും ഋതേ പാർഥം യുധിഷ്ഠിരം
    യസ്യ നാഥോ ഹൃഷീകേശഃ സദാ ധർമയശോ നിധിഃ
28 ഇത്യ് ഏവം വദമാനാസ് തേ ഹർഷേണ മഹതാ യുതാഃ
    പ്രഭഗ്നാംസ് താവകാൻ രാജൻ സൃഞ്ജയാഃ പൃഷ്ഠതോ ഽന്വയുഃ
29 ധനഞ്ജയോ രഥാനീകം അഭ്യവർതത വീര്യവാൻ
    മാദ്രീപുത്രൗ ച ശകുനിം സാത്യകിശ് ച മഹാരഥഃ
30 താൻ പ്രേക്ഷ്യ ദ്രവതഃ സർവാൻ ഭീമസേനഭയാർദിതാൻ
    ദുര്യോധനസ് തദാ സൂതം അബ്രവീദ് ഉത്സ്മയന്ന് ഇവ
31 ന മാതിക്രമതേ പാർഥോ ധനുഷ്പാണിം അവസ്ഥിതം
    ജഘനേ സർവസൈന്യാനാം മമാശ്വാൻ പ്രതിപാദയ
32 ജഘനേ യുധ്യമാനം ഹി കൗന്തേയോ മാം ധനഞ്ജയഃ
    നോത്സഹേതാഭ്യതിക്രാന്തും വേലാം ഇവ മഹോദധിഃ
33 പശ്യ സൈന്യം മഹത് സൂത പാണ്ഡവൈഃ സമഭിദ്രുതം
    സൈന്യരേണും സമുദ്ധൂതം പശ്യസ്വൈനം സമന്തതഃ
34 സിംഹനാദാംശ് ച ബഹുശഃ ശൃണു ഘോരാൻ ഭയാനകാൻ
    തസ്മാദ് യാഹി ശനൈഃ സൂത ജഘനം പരിപാലയ
35 മയി സ്ഥിതേ ച സമരേ നിരുദ്ധേഷു ച പാണ്ഡുഷു
    പുനരാവർതതേ തൂർണം മാമകം ബലം ഓജസാ
36 തച് ഛ്രുത്വാ തവ പുത്രസ്യ ശൂരാഗ്ര്യ സദൃശം വചഃ
    സാരഥിർ ഹേമസഞ്ഛന്നാഞ് ശനൈർ അശ്വാൻ അചോദയത്
37 ഗജാശ്വരഥിഭിർ ഹീനാസ് ത്യക്താത്മാനഃ പദാതയഃ
    ഏകവിംശതിസാഹസ്രാഃ സംയുഗായാവതസ്ഥിരേ
38 നാനാദേശസമുദ്ഭൂതാ നാന രഞ്ജിത വാസസഃ
    അവസ്ഥിതാസ് തദാ യോധാഃ പ്രാർഥയന്തോ മഹദ് യശഃ
39 തേഷാം ആപതതാം തത്ര സംഹൃഷ്ടാനാം പരസ്പരം
    സംമർദഃ സുമഹാഞ് ജജ്ഞേ ഘോരരൂപോ ഭയാനകഃ
40 ഭീമസേനം തദാ രാജൻ ഘൃഷ്ടദ്യുമ്നം ച പാർഷതം
    ബലേന ചതുരംഗേണ നാനാദേശ്യാ ന്യവാരയൻ
41 ഭീമം ഏവാഭ്യവർതന്ത രണേ ഽന്യേ തു പദാതയഃ
    പ്രക്ഷ്വേഡ്യാസ്ഫോട്യ സംഹൃഷ്ടാ വീരലോകം യിയാസവഃ
42 ആസാദ്യ ഭീമസേനം തു സംരബ്ധാ യുദ്ധദുർമദാഃ
    ധാർതരാഷ്ട്രാ വിനേദുർ ഹി നാന്യാം ചാകഥയൻ കഥാം
    പരിവാര്യ രണേ ഭീമം നിജഘ്നുർ തേ സമന്തതഃ
43 സ വധ്യമാനഃ സമരേ പദാതിഗണസംവൃതഃ
    ന ചചാല രഥോപസ്ഥേ മൈനാക ഇവ പർവതഃ
44 തേ തു ക്രുദ്ധാ മഹാരാജ പാണ്ഡവസ്യ മഹാരഥം
    നിഗ്രഹീതും പ്രചക്രുർ ഹി യോധാംശ് ചാന്യാൻ അവാരയൻ
45 അക്രുധ്യത രണേ ഭീമസ് തൈസ് തദാ പര്യവസ്ഥിതൈഃ
    സോ ഽവതീര്യ രഥാത് തൂർണം പദാതിഃ സമവസ്ഥിതഃ
46 ജാതരൂപപരിച്ഛന്നാം പ്രഗൃഹ്യ മഹതീം ഗദാം
    അവധീത് താവകാൻ യോധാൻ ദണ്ഡപാണിർ ഇവാന്തകഃ
47 രഥാശ്വദ്വിപഹീനാംസ് തു താൻ ഭീമോ ഗദയാ ബലീ
    ഏകവിംശതിസാഹസ്രാൻ പദാതീൻ അവപോഥയത്
48 ഹത്വാ തത് പുരുഷാനീകം ഭീമഃ സത്യപരാക്രമഃ
    ധൃഷ്ടദ്യുമ്നം പുരസ്കൃത്യ നചിരാത് പ്രത്യദൃശ്യത
49 പാദാതാ നിഹതാ ഭൂമൗ ശിശ്യിരേ രുധിരോക്ഷിതാഃ
    സംഭഗ്നാ ഇവ വാതേന കർണികാരാഃ സുപുഷ്പിതാഃ
50 നാനാപുഷ്പസ്രജോപേതാ നാനാ കുണ്ഡലധാരിണഃ
    നാനാ ജാത്യാ ഹതാസ് തത്ര നാദാ ദേശസമാഗതാഃ
51 പതാകാധ്വജസഞ്ഛന്നം പദാതീനാം മഹദ് ബലം
    നികൃത്തം വിബഭൗ തത്ര ഘോരരൂപം ഭയാനകം
52 യുധിഷ്ഠിരപുരോഗാസ് തു സർവസൈന്യമഹാരഥാഃ
    അഭ്യധാവൻ മഹാത്മാനം പുത്രം ദുര്യോധനം തവ
53 തേ സർവേ താവകാൻ ദൃഷ്ട്വാ മഹേഷ്വാസാൻ പരാങ്മുഖാൻ
    നാഭ്യവർതന്ത തേ പുത്രം വേലേവ മകലാലയം
54 തദ് അദ്ഭുതം അപശ്യാമ തവ പുത്രസ്യ പൗരുഷം
    യദ് ഏകം സഹിതാഃ പാർഥാ ന ശേകുർ അതിവർതിതും
55 നാതിദൂരാപയാതം തു കൃതബുദ്ധിം പലായനേ
    ദുര്യോധനഃ സ്വകം സൈന്യം അബ്രവീദ് ഭൃശവിക്ഷതം
56 ന തം ദേശം പ്രപശ്യാമി പൃഥിവ്യാം പർവതേഷു വാ
    യത്ര യാതാൻ ന വോ ഹന്യുഃ പാണ്ഡവാഃ കിം സൃതേന വഃ
57 അൽപം ച ബലം ഏതേഷാം കൃഷ്ണൗ ച ഭൃശവിക്ഷതൗ
    യദി സർവേ ഽത്ര തിഷ്ഠാമോ ധ്രുവോ നോ വിജയോ ഭവേത്
58 വിപ്രയാതാംസ് തു വോ ഭിന്നാൻ പാണ്ഡവാഃ കൃതകിൽബിഷാൻ
    അനുസൃത്യ ഹനിഷ്യന്തി ശ്രേയോ നഃ സമരേ സ്ഥിതം
59 ശൃണുധ്വം ക്ഷത്രിയാഃ സർവേ യാവന്തഃ സ്ഥ സമാഗതാഃ
    യദാ ശൂരം ച ഭീരും ച മാരയത്യ് അന്തകഃ സദാ
    കോ നു മൂഢോ ന യുധ്യേത പുരുഷഃ ക്ഷത്രിയ ബ്രുവഃ
60 ശ്രേയോ നോ ഭീമസേനസ്യ ക്രുദ്ധസ്യ പ്രമുഖേ സ്ഥിതം
    സുഖഃ സാംഗ്രാമികോ മൃത്യുഃ ക്ഷത്രധർമേണ യുധ്യതാം
    ജിത്വേഹ സുഖം ആപ്നോതി ഹതഃ പ്രേത്യ മഹത് ഫലം
61 ന യുദ്ധധർമാച് ഛ്രേയാൻ വൈ പന്ഥാഃ സ്വർഗസ്യ കൗരവാഃ
    അചിരേണ ജിതാംൽ ലോകാൻ ഹതോ യുദ്ധേ സമശ്നുതേ
62 ശ്രുത്വാ തു വചനം തസ്യ പൂജയിത്വാ ച പാർഥിവാഃ
    പുനർ ഏവാന്വവർതന്ത പാണ്ഡവാൻ ആതതായിനഃ
63 താൻ ആപതത ഏവാശു വ്യൂഢാനീകാഃ പ്രഹാരിണഃ
    പ്രത്യുദ്യയുസ് തദാ പാർഥാ ജയ ഗൃധ്രാഃ പ്രഹാരിണഃ
64 ധനഞ്ജയോ രഥേനാജാവ് അഭ്യവർതത വീര്യവാൻ
    വിശ്രുതം ത്രിഷു ലോകേഷു ഗാണ്ഡീവം വിക്ഷിപൻ ധനുഃ
65 മാദ്രീപുത്രൗ ച ശകുനിം സാത്യകിശ് ച മഹാബലഃ
    ജവേനാഭ്യപതൻ ഹൃഷ്ടാ യതോ വൈ താവകം ബലം