മഹാഭാരതം മൂലം/വനപർവം/അധ്യായം280

മഹാഭാരതം മൂലം/വനപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം280

1 [മാർക്]
     തതഃ കാലേ ബഹുതിഥേ വ്യതിക്രാന്തേ കദാ ചന
     പ്രാപ്തഃ സ കാലോ മർതവ്യം യത്ര സത്യവതാ നൃപ
2 ഗണയന്ത്യാശ് ച സാവിത്ര്യാ ദിവസേ ദിവസേ ഗതേ
     തദ് വാക്യം നാരദേനോക്തം വർതതേ ഹൃദി നിത്യശഃ
3 ചതുർഥേ ഽഹനി മർതവ്യം ഇതി സഞ്ചിന്ത്യ ഭാമിനീ
     വ്രതം ത്രിരാത്രം ഉദ്ദിശ്യ ദിവാരാത്രം സ്ഥിതാഭവത്
4 തം ശ്രുത്വാ നിയമം ദുഃഖം വധ്വാ ദുഃഖാന്വിതോ നൃപഃ
     ഉത്ഥായ വാക്യം സാവിത്രീം അബ്രവീത് പരിസാന്ത്വയൻ
5 അതിതീവ്രോ ഽയം ആരംഭസ് ത്വയാരബ്ധോ നൃപാത്മജേ
     തിസൃണാം വസതീനാം ഹി സ്ഥാനം പരമദുഷ്കരം
6 [സാവിത്രീ]
     ന കാര്യസ് താത സന്താപഃ പാരിയിഷ്യാമ്യ് അഹം വ്രതം
     വ്യവസായകൃതം ഹീദം വ്യവസായശ് ച കാരണം
7 [ദ്യുമത്സേന]
     വ്രതം ഭിന്ധീതി വക്തും ത്വാം നാസ്മി ശക്തഃ കഥം ചന
     പാരയസ്വേതി വചനം യുക്തം അസ്മദ്വിധോ വദേത്
8 [മാർക്]
     ഏവം ഉക്ത്വാ ദ്യുമത്സേനോ വിരരാമ മഹാമനാഃ
     തിഷ്ഠന്തീ ചാപി സാവിത്രീ കാഷ്ഠഭൂതേവ ലക്ഷ്യതേ
9 ശ്വോഭൂതേ ഭർതൃമരണേ സാവിത്ര്യാ ഭരതർഷഭ
     ദുഃഖാന്വിതായാസ് തിഷ്ഠന്ത്യാഃ സാ രാത്രിർ വ്യത്യവർതത
10 അദ്യ തദ് ദിവസം ചേതി ഹുത്വാ ദീപ്തം ഹുതാശനം
    യുഗമാത്രോദിതേ സൂര്യേ കൃത്വാ പൗർവാഹ്ണികാഃ ക്രിയാഃ
11 തതഃ സർവാൻ ദ്വിജാൻ വൃദ്ധാഞ് ശ്വശ്രൂം ശ്വശുരം ഏവ ച
    അഭിവാദ്യാനുപൂർവ്യേണ പ്രാഞ്ജലിർ നിയതാ സ്ഥിതാ
12 അവൈധവ്യാശിർ അസ് തേ തു സാവിത്ര്യ് അർഥം ഹിതാഃ ശുഭാഃ
    ഊചുസ് തപസ്വിനഃ സർവേ തപോവനനിവാസിനഃ
13 ഏവം അസ്ത്വ് ഇതി സാവിത്രീ ധ്യാനയോഗപരായണാ
    മനസാ താ ഗിരഃ സർവാഃ പ്രത്യഗൃഹ്ണാത് തപസ്വിനാം
14 തം കാലം ചമുഹൂർതം ച പ്രതീക്ഷന്തീ നൃപാത്മജാ
    യഥോക്തം നാരദ വചോ ചിന്തയന്തീ സുഹുഃഖിതാ
15 തതസ് തു ശ്വശ്രൂ ശ്വശുരാവ് ഊചതുസ് താം നൃപാത്മജാം
    ഏകാന്തസ്ഥം ഇദം വാക്യം പ്രീത്യാ ഭരതസത്തമ
16 [ഷ്വഷ്രൗ]
    വ്രതോ യഥോപദിഷ്ടോ ഽയം യഥാവത് പാരിതസ് ത്വയാ
    ആഹാരകാലഃ സമ്പ്രാപ്തഃ ക്രിയതാം യദ് അനന്തരം
17 [സാവിത്രീ]
    അസ്തം ഗതേ മയാദിത്യേ ഭോക്തവ്യം കൃതകാമയാ
    ഏഷ മേ ഹൃദി സങ്കൽപഃ സമയശ് ച കൃതോ മയാ
18 [മാർക്]
    ഏവം സംഭാഷമാണായാഃ സാവിത്ര്യാ ഭോജനം പ്രതി
    സ്കന്ധേ പരശും ആദായ സത്യവാൻ പ്രസ്ഥിതോ വനം
19 സാവിത്രീ ത്വ് ആഹ ഭർതാരം നൈകസ് ത്വം ഗന്തും അർഹസി
    സഹ ത്വയാഗമിഷ്യാമി ന ഹി ത്വാം ഹാതും ഉത്സഹേ
20 [സത്യവാൻ]
    വനം ന ഗതപൂർവം തേ ദുഃഖഃ പന്ഥാശ് ച ഭാമിനി
    വ്രതോപവാസക്ഷാമാ ച കഥം പദ്ഭ്യാം ഗമിഷ്യസി
21 [സാവിത്രീ]
    ഉപവാസാൻ ന മേ ഗ്ലാനിർ നാസ്തി ചാപി പരിശ്രമഃ
    ഗമനേ ച കൃതോത്സാഹാം പ്രതിഷേദ്ധും ന മാർഹസി
22 [സത്യവാൻ]
    യദി തേ ഗമനോത്സാഹഃ കരിഷ്യാമി തവ പ്രിയം
    മമ ത്വ് ആമന്ത്രയ ഗുരൂൻ ന മാം ദോഷഃ സ്പൃശേദ് അയം
23 [മാർക്]
    സാടഭിഗ്മ്യാബ്രവീച് ഛ്വശ്രൂം ശ്വശുരം ച മഹാവ്രതാ
    അയം ഗച്ഛതി മേ ഭർതാ ഫലാഹാരോ മഹാവനം
24 ഇച്ഛേയം അഭ്യനുജ്ഞാതും ആര്യയാ ശ്വശുരേണ ച
    അനേന സഹ നിർഗന്തും ന ഹി മേ വിരഹഃ ക്ഷമഃ
25 ഗുർവ് അഗ്നിഹോത്രാർഥ കൃതേ പ്രസ്ഥിതശ് ച സുതസ് തവ
    ന നിവാര്യോ നിവാര്യഃ സ്യാദ് അന്യഥാ പ്രസ്ഥിതോ വനം
26 സംവത്സരഃ കിം ചിദ് ഊനോ ന നിഷ്ക്രാന്താഹം ആശ്രമാത്
    വനം കുസുമിതം ദ്രഷ്ടും പരം കൗതൂഹരം ഹി മേ
27 [ദ്യുമത്സേന]
    യതഃ പ്രഭൃതി സാവിത്രീ പിത്രാ ദത്തസ്നുഷാ മമ
    നാനയാഭ്യർഥനാ യുക്തം ഉക്തപൂർവം സ്മരാമ്യ് അഹം
28 തദ് ഏഷാ ലഭതാം കാമം യഥാഭിലഷിതം വധൂഃ
    അപ്രമാദശ് ച കർതവ്യഃ പുത്രി സത്യവതഃ പഥി
29 [മാർക്]
    ഉഭാഭ്യാം അഭ്യനുജ്ഞാതാ സാ ജഗാമ യശസ്വിനീ
    സഹ ഭർത്രാ ഹസന്തീവ ഹൃദയേന വിദൂയതാ
30 സാ വനാനി വിചിത്രാണി രമണീയാനി സർവശഃ
    മയൂരരവ ഘുഷ്ടാനി ദദർശ വിപുലേക്ഷണാ
31 നദീഃ പുണ്യവഹാശ് ചൈവ പുഷ്പിതാംശ് ച നഗോത്തമാൻ
    സത്യവാൻ ആഹ പശ്യേതി സാവിത്രീം മധുരാക്ഷരം
32 നിരീക്ഷമാണാ ഭർതാരം സർവാവസ്ഥം അനിന്ദിതാ
    മൃതം ഏവ ഹി തം മേനേ കാലേ മുനിവചോ സ്മരൻ
33 അനുവർതതീ തു ഭർതാരം ജഗാമ മൃദു ഗാമിനീ
    ദ്വിധേവ ഹൃദയം കൃത്വാ തം ച കാലം അവേക്ഷതീ