മഹാഭാരതം മൂലം/വനപർവം/അധ്യായം277

മഹാഭാരതം മൂലം/വനപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം277

1 [യ്]
     നാത്മാനം അനുശോചാമി നേമാൻ ഭ്രാതൄൻ മഹാമുനേ
     ഹരണം ചാപി രാജ്യസ്യ യഥേമാം ദ്രുപദാത്മജാം
2 ദ്യൂതേ ദുരാത്മഭിഃ ക്ലിഷ്ടാഃ കൃഷ്ണയാ താരിതാ വയം
     ജയദ്രഥേന ച പുനർ വനാദ് അപഹൃതാ ബലാത്
3 അസ്തി സീമന്തിനീ കാ ചിദ് ദൃഷ്ടപൂർവാഥ വാ ശ്രുതാ
     പതിവ്രതാ മഹാഭാഗാ യഥേയം ദ്രുപദാത്മജാ
4 [മാർക്]
     ശൃണു രാജൻ കുലസ്ത്രീണാം മഹാഭാഗ്യം യുധിഷ്ഠിര
     സർവം ഏതദ് യഥാ പ്രാപ്തം സാവിത്ര്യാ രാജകന്യയാ
5 ആസീൻ മദ്രേഷു ധർമാത്മാ രാജാ പരമധാർമികഃ
     ബ്രഹ്മണ്യശ് ച ശരണ്യശ് ച സത്യസന്ധോ ജിതേന്ദ്രിയഃ
6 യജ്വാ ദാനപതിർ ദക്ഷഃ പൗരജാനപദ പ്രിയഃ
     പാഥിവോ ഽശ്വപതിർ നാമ സർവഭൂതഹിതേ രതഃ
7 ക്ഷമാവാൻ അനപത്യശ് ച സത്യവാഗ് വിജിതേന്ദ്രിയഃ
     അതിക്രാന്തേന വയസാ സന്താപം ഉപജഗ്മിവാൻ
8 അപത്യോത്പാദനാർഥം സ തീവ്രം നിയമം ആസ്ഥിതഃ
     കാലേ പരിമിതാഹാരോ ബ്രഹ്മ ചാരീ ജിതേന്ദ്രിയഃ
9 ഹുത്വാ ശതസഹസ്രം സ സാവിത്ര്യാ രാജസത്തമ
     ഷഷ്ഠേ ഷഷ്ഠേ തദാ കാലേ ബഭൂവ മിത ഭോജനഃ
10 ഏതേന നിയമേനാസീദ് വർഷാണ്യ് അഷ്ടാദശൈവ തു
    പൂർണേ ത്വ് അഷ്ടാദശേ വർഷേ സാവിത്രീ തുഷ്ടിം അഭ്യഗാത്
    സ്വരൂപിണീ തദാ രാജൻ ദർശയാം ആസ തം നൃപം
11 അഗ്നിഹോത്രാത് സമുത്ഥായ ഹർഷേണ മഹതാന്വിതാ
    ഉവാച ചൈനം വരദാ വചനം പാർഥിവം തദാ
12 ബ്രഹ്മചര്യേണ ശുദ്ധേന ദമേന നിയമേന ച
    സർവാത്മനാ ച മദ്ഭക്ത്യാ തുഷ്ടാസ്മി തവ പാർഥിവ
13 വരം വൃണീഷ്വാശ്വപതേ മദ്രാ രാജയഥേപ്സിതം
    ന പ്രമാദശ് ച ധർമേഷു കർതവ്യസ് തേ കഥം ചന
14 [അഷ്വപതി]
    അപത്യാർഥഃ സമാരംഭഃ കൃതോ ധർമേപ്സയാ മയാ
    പുത്രാ മേ ബഹവോ ദേവി ഭവേയുഃ കുലഭാവനാഃ
15 തുഷ്ടാസി യദി മേ ദേവി കാമം ഏതം വൃണോമ്യ് അഹം
    സന്താനം ഹി പരോ ധർമ ഇത്യ് ആഹുർ മാം ദ്വിജാതയഃ
16 [സാവിത്രീ]
    പൂർവം ഏവ മയാ രാജന്ന് അഭിപ്രായം ഇമം തവ
    ജ്ഞാത്വാ പുത്രാർഥം ഉക്തോ വൈ തവ ഹേതോഃ പിതാമഹഃ
17 പ്രസാദാച് ചൈവ തസ്മാത് തേ സ്വയംഭുവിഹിതാദ് ഭുവി
    കന്യാ തേജസ്വിനീ സൗമ്യ ക്ഷിപ്രം ഏവ ഭവിഷ്യതി
18 ഉത്തരം ച ന തേ കിം ചിദ് വ്യാഹർതവ്യം കഥം ചന
    പിതാമഹ നിസർഗേണ തുഷ്ടാ ഹ്യ് ഏതദ് ബ്രവീമി തേ
19 [മാർക്]
    സ തഥേതി പ്രതിജ്ഞായ സാവിത്ര്യാ വചനം നൃപഃ
    പ്രസാദയാം ആസ പുനഃ ക്ഷിപ്രം ഏവം ഭവേദ് ഇതി
20 അന്തർഹിതായാം സാവിത്ര്യാം ജഗാമ സ്വഗൃഹം നൃപഃ
    സ്വരാജ്യേ ചാവസത് പ്രീതഃ പ്രജാ ധർമേണ പാലയൻ
21 കസ്മിംശ് ചിത് തു ഗതേ കാലേ സ രാജാ നിയതവ്രതഃ
    ജ്യേഷ്ഠായാം ധർമചാരിണ്യാം മഹിഷ്യാം ഗർഭം ആദധേ
22 രാജപുത്ര്യാം തു ഗർഭഃ സ മാലവ്യാം ഭരതർഷഭ
    വ്യവർധത യഥാ ശുക്ലേ താരാപതിർ ഇവാംബരേ
23 പ്രാപ്തേ കാലേ തു സുഷുവേ കന്യാം രാജീവലോചനാം
    ക്രിയാശ് ച തസ്യാ മുദിതശ് ചക്രേ സ നൃപതിസ് തദാ
24 സാവിത്ര്യാ പ്രീതയാ ദത്താ സാവിത്ര്യാ ഹുതയാ ഹ്യ് അപി
    സാവിത്രീത്യ് ഏവ നാമാസ്യാശ് ചക്രുർ വിപ്രാസ് തഥാ പിതാ
25 സാ വിഗ്രഹവതീവ ശ്രീർ വ്യവർധത നൃപാത്മജാ
    കാലേന ചാപി സാ കന്യാ യൗവനസ്ഥാ ബഭൂവ ഹ
26 താം സുമധ്യാം പൃഥുശ്രോണീം പ്രതിമാം കാഞ്ചനീം ഇവ
    പ്രാപ്തേയം ദേവകന്യേതി ദൃഷ്ട്വാ സംമേനിരേ ജനാഃ
27 താം തു പദ്മപലാശാക്ഷീം ജ്വലന്തീം ഇവ തേജസാ
    ന കശ് ചിദ് വരയാം ആസ തേജസാ പ്രതിവാരിതഃ
28 അഥോപോഷ്യ ശിരഃസ്നാതാ ദൈവതാന്യ് അഭിഗമ്യ സാ
    ഹുത്വാഗ്നിം വിധിവദ് വിപ്രാൻ വാചയാം ആസ പർവണി
29 തതഃ സുമനസഃ ശേഷാഃ പ്രതിഗൃഹ്യ മഹാത്മനഃ
    പിതുഃ സകാശം അഗമദ് ദേവീ ശ്രീർ ഇവ രൂപിണീ
30 സാഭിവാദ്യ പിതുഃ പാദൗ ശേഷാഃ പൂർവം നിവേദ്യ ച
    കൃതാഞ്ജലിർ വരാരോഹാ നൃപതേഃ പാർശ്വതഃ സ്ഥിതാ
31 യൗവനസ്ഥാം തു താം ദൃഷ്ട്വാ സ്വാം സുതാം ദേവരൂപിണീം
    അയാച്യമാനാം ച വരൈർ നൃപതിർ ദുഃഖിതോ ഽഭവത്
32 [രാജാ]
    പുത്രി പ്രദാനകാലസ് തേ ന ച കശ് ചിദ് വൃണോതി മാം
    സ്വയം അന്വിച്ഛ ഭർതാരം ഗുണൈഃ സദൃശം ആത്മനഃ
33 പ്രാർഥിതഃ പുരുഷോ യശ് ച സ നിവേദ്യസ് ത്വയാ മമ
    വിമൃശ്യാഹം പ്രദാസ്യാമി വരയ ത്വം യഥേപ്സിതം
34 ശ്രുതം ഹി ധർമശാസ്ത്രേ മേ പഠ്യമാനം ദ്വിജാതിഭിഃ
    തഥാ ത്വം അപി കല്യാണി ഗദതോ മേ വചഃ ശൃണു
35 അപ്രദാതാ പിതാ വാച്യോ വാച്യശ് ചാനുപയൻ പതിഃ
    മൃതേ ഭർതരി പുത്രശ് ച വാച്യോ മാതുർ അരക്ഷിതാ
36 ഇദം മേ വചനം ശ്രുത്വാ ഭർതുർ അന്വേഷണേ ത്വര
    ദേവതാനാം യഥാ വാച്യോ ന ഭവേയം തഥാ കുരു
37 [മാർക്]
    ഏവം ഉക്ത്വാ ദുഹിതരം തഥാ വൃദ്ധാംശ് ചമന്ത്രിണഃ
    വ്യാദിദേശാനുയാത്രം ച ഗമ്യതാം ഇത്യ് അചോദയത്
38 സാഭിവാദ്യ പിതുഃ പാദൗ വ്രീഡിതേവ മനസ്വിനീ
    പിതുർ വചനം ആജ്ഞായ നിർജഗാമാവിചാരിതം
39 സാ ഹൈമം രഥം ആസ്ഥായ സ്ഥവിരൈഃ സചിവൈർ വൃതാ
    തപോവനാനി രമ്യാണി രാജർഷീണാം ജഗാം അഹ
40 മാന്യാനാം തത്ര വൃദ്ധാനാം കൃത്വാ പാദാഭിവന്ദനം
    വനാനി ക്രമശസ് താത സർവാണ്യ് ഏവാഭ്യഗച്ഛത
41 ഏവം സർവേഷു തീർഥേഷു ധനോത്സർഗം നൃപാത്മജാ
    കുർവതീ ദ്വിജമുഖ്യാനാം തം തം ദേശം ജഗാം അഹ