മഹാഭാരതം മൂലം/വനപർവം/അധ്യായം263

മഹാഭാരതം മൂലം/വനപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം263

1 [മാർക്]
     സഖാ ദശരഥസ്യാസീജ് ജടായുർ അരുണാത്മജഃ
     ഗൃധ്രരാജോ മഹാവീര്യഃ സമ്പാതിർ യസ്യ സോദരഃ
2 സ ദദർശ തദാ സീതാം രാവണാങ്കഗതാം സ്നുഷാം
     ക്രോധാദ് അഭ്യദ്രവത് പക്ഷീ രാവണം രാക്ഷസേശ്വരം
3 അഥൈനം അബ്രവീദ് ഗൃധ്രോ മുഞ്ച മുഞ്ചേതി മൈഥിലീം
     ധ്രിയമാണേ മയി കഥം ഹരിഷ്യസി നിശാചര
     ന ഹി മേ മോക്ഷ്യസേ ജീവൻ യദി നോത്സൃജസേ വധൂം
4 ഉക്ത്വൈവം രാക്ഷസേന്ദ്രം തം ചകർത നഖരൈർ ഭൃശം
     പക്ഷതുണ്ഡപ്രഹാരൈശ് ച ബഹുശോ ജർജരീകൃതഃ
     ചക്ഷാര രുധിരം ഭൂരി ഗിരിഃ പ്രസ്രവണൈർ ഇവ
5 സ വധ്യമാനോ ഗൃധ്രേണ രാമപ്രിയഹിതൈഷിണാ
     ഖംഗം ആദായ ചിച്ഛേദ ഭുജൗ തസ്യ പതത്രിണഃ
6 നിഹത്യ ഗൃധ്രരാജം സ ഛിന്നാഭ്ര ശിഖരോപമം
     ഊർധ്വം ആചക്രമേ സീതാം ഗൃഹീത്വാങ്കേന രാക്ഷസഃ
7 യത്ര യത്ര തു വൈദേഹീ പശ്യത്യ് ആശ്രമമണ്ഡലം
     സരോ വാ സരിതം വാപി തത്ര മുഞ്ചതി ഭൂഷണം
8 സാ ദദർശ ഗിരിപ്രസ്ഥേ പഞ്ചവാനരപുംഗവാൻ
     തത്ര വാസോ മഹദ് ദിവ്യം ഉത്സസർജ മനസ്വിനീ
9 തത് തേഷാം വാനരേന്ദ്രാണാം പപാത പവനോദ്ധുതം
     മധ്യേ സുപീതം പഞ്ചാനാം വിദ്യുൻ മേഘാന്തരേ യഥാ
10 ഏവം ഹൃതായാം വൈദേഹ്യാം രാമോ ഹത്വാ മഹാമൃഗം
    നിവൃത്തോ ദദൃശേ ധീമാൻ ഭ്രാതരം ലക്ഷ്മണം തദാ
11 കഥം ഉത്സൃജ്യ വൈദേഹീം വനേ രാക്ഷസസേവിതേ
    ഇത്യ് ഏവം ഭ്രാതരം ദൃഷ്ട്വാ പ്രാപ്തോ ഽസീതി വ്യഗർഹയത്
12 മൃഗരൂപധരേണാഥ രക്ഷസാ സോ ഽപകർഷണം
    ഭ്രാതുർ ആഗമനം ചൈവ ചിന്തയൻ പര്യതപ്യത
13 ഗർഹയന്ന് ഏവ രാമസ് തു ത്വരിതസ് തം സമാസദത്
    അപി ജീവതി വൈദേഹീ നേതി പശ്യാമി ലക്ഷ്മണ
14 തസ്യ തത് സർവം ആചഖ്യൗ സീതായാ ലക്ഷ്മണോ വചഃ
    യദ് ഉക്തവത്യ് അസദൃശം വൈദേഹീ പശ്ചിമം വചഃ
15 ദഹ്യമാനേന തു ഹൃദാ രാമോ ഽഭ്യപതദ് ആശ്രമം
    സ ദദർശ തദാ ഗൃധ്രം നിഹതം പർവതോപമം
16 രാക്ഷസം ശങ്കമാനസ് തു വികൃഷ്യ ബലവദ് ധനുഃ
    അഭ്യധാവത കാകുത്സ്ഥസ് തതസ് തം സഹ ലക്ഷ്മണഃ
17 സ താവ് ഉവാച തേജസ്വീ സഹിതൗ രാമലക്ഷ്മണൗ
    ഗൃധ്രരാജോ ഽസ്മി ഭദ്രം വാം സഖാ ദശരഥസ്യ ഹ
18 തസ്യ തദ് വചനം ശ്രുത്വാ സംഗൃഹ്യ ധനുർ ഈ ശുഭേ
    കോ ഽയം പിതരം അസ്മാകം നാമ്നാഹേത്യ് ഊചതുശ് ച തൗ
19 തതോ ദദൃശതുസ് തൗ തം ഛിന്നപൽഷ ദ്വയം തഥാ
    തയോഃ ശശംസ ഗൃധ്രസ് തു സീതാർഥേ രാവണാദ് വധം
20 അപൃച്ഛദ് രാഘവോ ഗൃധ്രം രാവണഃ കാം ദിശം ഗതഃ
    തസ്യ ഗൃധ്രഃ ശിരഃ കമ്പൈർ ആചചക്ഷേ മമാര ച
21 ദക്ഷിണാം ഇതി കാകുത്സ്ഥോ വിദിത്വാസ്യ തദ് ഇംഗിതം
    സസ്സ്കാരം ലംഭയാം ആസ സഖായം പൂജയൻ പിതുഃ
22 തതോ ദൃഷ്ട്വാശ്രമപദം വ്യപവിദ്ധബൃസീ ഘടം
    വിധ്വസ്തകലശം ശൂന്യം ഗോമായുബലസേവിതം
23 ദുഃഖശോകസമാവിഷ്ടൗ വൈദേഹീ ഹരണാർദിതൗ
    ജഗ്മതുർ ദണ്ഡകാരണ്യം ദക്ഷിണേന പരന്തപൗ
24 വനേ മഹതി തസ്മിംസ് തു രാമഃ സൗമിത്രിണാ സഹ
    ദദർശ മൃഗയൂഥാനി ദ്രവമാണാനി സർവശഃ
    ശബ്ദം ച ഘോരം സത്ത്വാനാം ദാവാഗ്നേർ ഇവ വർധതഃ
25 അപശ്യേതാം മുഹൂർതാച് ച കബന്ധം ഘോരദർശനം
    മേഘപർവത സങ്കാശം ശാലസ്കന്ധം മഹാഭുജം
    ഉരോഗതവിശാലാക്ഷം മഹോദരമഹാമുഖം
26 യദൃച്ഛയാഥ തദ് രക്ഷോ കരേ ജഗ്രാഹ ലക്ഷ്മണം
    വിഷാദം അഗമത് സദ്യോ സൗമിത്രിർ അഥ ഭാരത
27 സ രാമം അഭിസമ്പ്രേക്ഷ്യ കൃഷ്യതേ യേന തന്മുഖം
    വിഷണ്ണശ് ചാബ്രവീദ് രാമം പശ്യാവസ്ഥാം ഇമാം മമ
28 ഹരണം ചൈവ വൈദേഹ്യാ മമ ചായം ഉപപ്ലവഃ
    രാജ്യഭ്രംശശ് ച ഭവതസ് താതസ്യ മരണം തഥാ
29 നാഹം ത്വാം സഹ വൈദേഹ്യാ സമേതം കോസലാ ഗതം
    ദ്രക്ഷ്യാമി പൃഥിവീ രാജ്യേ പിതൃപൈതാമഹേ സ്ഥിതം
30 ദ്രക്ഷ്യന്ത്യ് ആര്യസ്യ ധന്യാ യേ കുശ ലാജ ശമീ ലവൈഃ
    അഭിഷിക്തസ്യ വദനം സോമം സാഭ്ര ലവം യഥാ
31 ഏവം ബഹുവിധം ധീമാൻ വിലലാപ സ ലക്ഷ്മണഃ
    തം ഉവാചാഥ കാകുത്സ്ഥഃ സംഭ്രമേഷ്വ് അപ്യ് അസംഭ്രമഃ
32 മാ വിഷാദനരവ്യാഘ്ര നൈഷ കശ് ചിൻ മയി സ്ഥിതേ
    ഛിന്ധ്യ് അസ്യ ദക്ഷിണം ബാഹും ഛിന്നഃ സവ്യോ മയാ ഭുജഃ
33 ഇത്യ് ഏവം വദതാ തസ്യ ഭുജോ രാമേണ പാതിതഃ
    ഖംഗേന ഭൃശതീക്ഷ്ണേന നികൃത്തസ് തിലകാണ്ഡവത്
34 തതോ ഽസ്യ ദക്ഷിണം ബാഹും ഖംഗേനാജഘ്നിവാൻ ബലീ
    സൗമിത്രിർ അപി സമ്പ്രേക്ഷ്യ ഭ്രാതരം രാഘവം സ്ഥിതം
35 പുനർ അഭ്യാഹനത് പാർശ്വേ തദ് രക്ഷോ ലക്ഷ്മണോ ഭൃശം
    ഗതാസുർ അപതദ് ഭൂമൗ കബന്ധഃ സുമഹാംസ് തതഃ
36 തസ്യ ദേഹാദ് വിനിഃസൃത്യ പുരുഷോ ദിവ്യദർശനഃ
    ദദൃശേ ദിവം ആസ്ഥായ ദിവി സൂര്യ ഇവ ജ്വലൻ
37 പപ്രച്ഛ രാമസ് തം വാഗ്മീ കസ് ത്വം പ്രബ്രൂഹി പൃച്ഛതഃ
    കാമയാ കിം ഇദം ചിത്രം ആശ്ചര്യം പ്രതിഭാതി മേ
38 തസ്യാചചക്ഷേ ഗന്ധർവോ വിശ്വാവസുർ അഹം നൃപ
    പ്രാപ്തോ ബ്രഹ്മാനുശാപേന യോനിം രാക്ഷസസേവിതാം
39 രാവണേന ഹൃതാ സീതാ രാജ്ഞാ ലങ്കാനിവാസിനാ
    സുഗ്രീവം അഭിഗച്ഛസ്വ സ തേ സാഹ്യം കരിഷ്യതി
40 ഏഷാ പമ്പാ ശിവജലാ ഹംസകാരണ്ഡ വായുതാ
    ഋശ്യമൂകസ്യ ശൈലസ്യ സംനികർഷേ തടാകിനീ
41 സംവസത്യ് അത്ര സുഗ്രീവശ് ചതുർഭിഃ സചിവൈഃ സഹ
    ഭ്രാതാ വാനരരാജസ്യ വാലിനോ മേഹ മാലിനഃ
42 ഏതാവച് ഛക്യം അസ്മാഭിർ വക്തും ദ്രഷ്ടാസി ജാനകീം
    ധ്രുവം വാനരരാജസ്യ വിദിതോ രാവണാലയഃ
43 ഇത്യ് ഉക്ത്വാന്തർഹിതോ ദിവ്യഃ പുരുഷഃ സ മഹാപ്രഭഃ
    വിസ്മയം ജഗ്മതുശ് ചോഭൗ തൗ വീരൗ രാമലക്ഷ്മണൗ