മഹാഭാരതം മൂലം/വനപർവം/അധ്യായം148

മഹാഭാരതം മൂലം/വനപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം148

1 [വൈ]
     ഏവം ഉക്തോ മഹാബാഹുർ ഭീമസേനഃ പ്രതാപവാൻ
     പ്രനിപത്യ തതഃ പ്രീത്യാ ഭ്രാതരം ഹൃഷ്ടമാനസഃ
     ഉവാച ശ്ലക്ഷ്ണയാ വാചാ ഹനൂമന്തം കപീശ്വരം
2 മയാ ധന്യതരോ നാസ്തി യദ് ആര്യം ദൃഷ്ടവാൻ അഹം
     അനുഗ്രഹോ മേ സുമഹാംസ് തൃപ്തിശ് ച തവ ദർശനാത്
3 ഏവം തു കൃതം ഇച്ഛാമി ത്വയാര്യാദ്യ പ്രിയം മമ
     യത് തേ തദാസീത് പ്ലവതഃ സാഗരം മകരാലയം
     രൂപം അപ്രതിമം വീര തദ് ഇച്ഛാമി നിരീക്ഷിതും
4 ഏവം തുഷ്ടോ ഭവിഷ്യാമി ശ്രദ്ധാസ്യാമി ച തേ വചഃ
     ഏവം ഉക്തഃ സ തേജോ വീ പ്രഹസ്യ ഹരിർ അബ്രവീത്
5 ന തച് ഛക്യം ത്വയാ ദ്രഷ്ടും രൂപം നാന്യേന കേന ചിത്
     കാലാവസ്ഥാ തദാ ഹ്യ് അന്യാ വർതതേ സാ ന സാമ്പ്രതം
6 അന്യഃ കൃതയുഗേ കാലസ് ത്രേതായാം ദ്വാപരേ ഽപരഃ
     അയം പ്രധ്വംസനഃ കാലോ നാദ്യ തദ് രൂപം അസ്തി മേ
7 ഭൂമിർ നദ്യോ നഗാഃ ശൈലാഃ സിദ്ധാ ദേവാ മഹർഷയഃ
     കാലം സമനുവർതന്തേ യഥാ ഭാവാ യുഗേ യുഗേ
     ബലവർഷ്മ പ്രഭാവാ ഹി പ്രഹീയന്ത്യ് ഉദ്ഭവന്തി ച
8 തദ് അലം തവ തദ് രൂപം ദ്രഷ്ടും കുരുകുലോദ്വഹ
     യുഗം സമനുവർതാമി കാലോ ഹി ദുരതിക്രമഃ
9 [ഭ്മ്]
     യുഗസംഖ്യാം സമാചക്ഷ്വ ആചാരം ച യുഗേ യുഗേ
     ധർമകാമാർഥ ഭാവാംശ് ച വർഷ്മ വീര്യം ഭവാഭവൗ
10 [ഹ]
    കൃതം നാമ യുഗം താത യത്ര ധർമഃ സനാതനഃ
    കൃതം ഏവ ന കർതവ്യം തസ്മിൻ കാലേ യുഗോത്തമേ
11 ന തത്ര ധർമാഃ സീദന്തി ന ക്ഷീയന്തേ ച വൈ പ്രജാഃ
    തതഃ കൃതയുഗം നാമ കാലേന ഗുണതാം ഗതം
12 ദേവദാനവഗന്ധർവയക്ഷരാക്ഷസ പന്നഗാഃ
    നാസൻ കൃതയുഗേ താത തദാ ന ക്രയ വിക്രയാഃ
13 ന സാമയജുഋഗ്വർണാഃ ക്രിയാ നാസീച് ച മാനവീ
    അഭിധ്യായ ഫലം തത്ര ധർമഃ സംന്യാസ ഏവ ച
14 ന തസ്മിൻ യുഗസംസർഗേ വ്യാധയോ നേന്ദ്രിയ ക്ഷയഃ
    നാസൂയാ നാപി രുദിതം ന ദർപോ നാപി പൈശുനം
15 ന വിഗ്രഹഃ കുതസ് തന്ദ്രീ ന ദ്വേഷോ നാപി വൈ കൃതം
    ന ഭയം ന ച സന്താപോ ന ചേർഷ്യാ ന ച മത്സരഃ
16 തതഃ പരമകം ബ്രഹ്മ യാ ഗതിർ യോഗിനാം പരാ
    ആത്മാ ച സർവഭൂതാനാം ശുക്ലോ നാരായണസ് തദാ
17 ബ്രാഹ്മണാഃ ക്ഷത്രിയാ വൈശ്യാഃ ശൂദ്രാശ് ച കൃതലക്ഷണാഃ
    കൃതേ യുഗേ സമഭവൻ സ്വകർമനിരതാഃ പ്രജാഃ
18 സമാശ്രമം സമാചാരം സമജ്ഞാനമതീ ബലം
    തദാ ഹി സമകർമാണോ വർണാ ധർമാൻ അവാപ്നുവൻ
19 ഏകവേദ സമായുക്താ ഏകമന്ത്രവിധിക്രിയാഃ
    പൃഥഗ് ധർമാസ് ത്വ് ഏകവേദാ ധർമം ഏകം അനുവ്രതാഃ
20 ചാതുരാശ്രമ്യയുക്തേന കർമണാ കാലയോഗിനാ
    അകാമ ഫലസംയോഗാത് പ്രാപ്നുവന്തി പരാം ഗതിം
21 ആത്മയോഗസമായുക്തോ ധർമോ ഽയം കൃതലക്ഷണഃ
    കൃതേ യുഗേ ചതുഷ്പാദശ് ചാതുർവർണ്യസ്യ ശാശ്വതഃ
22 ഏതത് കൃതയുഗം നാമ ത്രൈഗുണ്യപരിവർജിതം
    ത്രേതാം അപി നിബോധ ത്വം യസ്മിൻ സത്രം പ്രവർതതേ
23 പാദേന ഹ്രസതേ ധർമോ രക്തതാം യാതി ചാച്യുതഃ
    സത്യപ്രവൃത്താശ് ച നരാഃ ക്രിയാ ധർമപരായണാഃ
24 തതോ യജ്ഞാഃ പ്രവർതന്തേ ധർമാശ് ച വിവിധാഃ ക്രിയാഃ
    ത്രേതായാം ഭാവസങ്കൽപാഃ ക്രിയാ ദാനഫലോദയാഃ
25 പ്രചലന്തി ന വൈ ധർമാത് തപോ ദാനപരായണാഃ
    സ്വധർമസ്ഥാഃ ക്രിയാവന്തോ ജനാസ് ത്രേതായുഗേ ഽഭവൻ
26 ദ്വാപരേ ഽപി യുഗേ ധർമോ ദ്വിഭാഗോനഃ പ്രവർതതേ
    വിഷ്ണുർ വൈ പീതതാം യാതി ചതുർധാ വേദ ഏവ ച
27 തതോ ഽന്യേ ച ചതുർവേദാസ് ത്രിവേദാശ് ച തഥാപരേ
    ദ്വിവേദാശ് ചൈകവേദാശ് ചാപ്യ് അനൃചശ് ച തഥാപരേ
28 ഏവം ശാസ്ത്രേഷു ഭിന്നേഷു ബഹുധാ നീയതേ ക്രിയാ
    തപോ ദാനപ്രവൃത്താ ച രാജസീ ഭവതി പ്രജാ
29 ഏകവേദസ്യ ചാജ്ഞാനാദ് വേദാസ് തേ ബഹവഃ കൃതാഃ
    സത്യസ്യ ചേഹ വിഭ്രംശാത് സത്യേ കശ് ചിദ് അവസ്ഥിതഃ
30 സത്യാത് പ്രച്യവമാനാനാം വ്യാധയോ ബഹവോ ഽഭവൻ
    കാമാശ് ചോപദ്രവാശ് ചൈവ തദാ ദൈവതകാരിതാഃ
31 യൈർ അർദ്യമാനാഃ സുഭൃശം തപസ് തപ്യന്തി മാനവാഃ
    കാമകാമാഃ സ്വർഗകാമാ യജ്ഞാംസ് തന്വന്തി ചാപരേ
32 ഏവം ദ്വാപരം ആസാദ്യ പ്രജാഃ ക്ഷീയന്ത്യ് അധർമതഃ
    പാദേനൈകേന കൗന്തേയ ധർമഃ കലിയുഗേ സ്ഥിതഃ
33 താമസം യുഗം ആസാദ്യ കൃഷ്ണോ ഭവതി കേശവഃ
    വേദാചാരാഃ പ്രശാമ്യന്തി ധർമയജ്ഞക്രിയാസ് തഥാ
34 ഈതയോ വ്യാധയസ് തന്ദ്രീ ദോഷാഃ ക്രോധാദയസ് തഥാ
    ഉപദ്രവാശ് ച വർതന്തേ ആധയോ വ്യാധയസ് തഥാ
35 യുഗേഷ്വ് ആവർതമാനേഷു ധർമോ വ്യാവർതതേ പുനഃ
    ധർമേ വ്യാവർതമാനേ തു ലോകോ വ്യാവർതതേ പുനഃ
36 ലോകേ ക്ഷീണേ ക്ഷയം യാന്തി ഭാവാ ലോകപ്രവർതകാഃ
    യുഗക്ഷയകൃതാ ധർമാഃ പ്രാർഥനാനി വികുർവതേ
37 ഏതത് കലിയുഗം നാമ അചിരാദ് യത് പ്രവർതതേ
    യുഗാനുവർതനം ത്വ് ഏതത് കുർവന്തി ചിരജീവിനഃ
38 യച് ച തേ മത്പരിജ്ഞാനേ കൗതൂഹലം അരിന്ദമ
    അനർഥകേഷു കോ ഭാവഃ പുരുഷസ്യ വിജാനതഃ
39 ഏതത് തേ സർവം ആഖ്യാതം യൻ മാം ത്വം പരിപൃച്ഛസി
    യുഗസംഖ്യാം മഹാബാഹോ സ്വസ്തി പ്രാപ്നുഹി ഗമ്യതാം