മഹാഭാരതം മൂലം/മഹാപ്രസ്ഥാനികപർവം/അധ്യായം2

മഹാഭാരതം മൂലം/മഹാപ്രസ്ഥാനികപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം2

1 [വൈ]
     തതസ് തേ നിയതാത്മാന ഉദീചീം ദിശം ആസ്ഥിതാഃ
     ദദൃശുർ യോഗയുക്താശ് ച ഹിമവന്തം മഹാഗിരിം
2 തം ചാപ്യ് അതിക്രമന്തസ് തേ ദദൃശുർ വാലുകാർണവം
     അവൈക്ഷന്ത മഹാശൈലം മേരും ശിഖരിണാം വരം
3 തേഷാം തു ഗച്ഛതാം ശീഘ്രം സർവേഷാം യോഗധർമിണാം
     യാജ്ഞസേനീ ഭ്രഷ്ടയോഗാ നിപപാത മഹീതലേ
4 താം തു പ്രപതിതാം ദൃഷ്ട്വാ ഭീമസേനോ മഹാബലഃ
     ഉവാച ധർമരാജാനം യാജ്ഞസേനീം അവേക്ഷ്യ ഹ
5 നാധർമശ് ചരിതഃ കശ് ചിദ് രാജപുത്ര്യാ പരന്തപ
     കാരണം കിം നു തദ് രാജൻ യത് കൃഷ്ണാ പതിതാ ഭുവി
6 [യ്]
     പക്ഷപാതോ മഹാൻ അസ്യാ വിശേഷേണ ധനഞ്ജയേ
     തസ്യൈതത് ഫലം അദ്യൈഷാ ഭുങ്ക്തേ പുരുഷസത്തമ
7 [വൈ]
     ഏവം ഉക്ത്വാനവേക്ഷ്യൈനാം യയൗ ധർമസുതോ നൃപഃ
     സമാധായ മനോ ധീമൻ ധർമാത്മാ പുരുഷർഷഭഃ
8 സഹദേവസ് തതോ ധീമാൻ നിപപാത മഹീതലേ
     തം ചാപി പതിതം ദൃഷ്ട്വാ ഭീമോ രാജാനം അബ്രവീത്
9 യോ ഽയം അസ്മാസു സർവേഷു ശുശ്രൂഷുർ അനഹങ്കൃതഃ
     സോ ഽയം മാദ്രവതീ പുത്രഃ കസ്മാൻ നിപതിതോ ഭുവി
10 [യ്]
    ആത്മനഃ സദൃശം പ്രാജ്ഞം നൈഷോ ഽമന്യത കം ചന
    തേന ദോഷേണ പതിതസ് തസ്മാദ് ഏഷ നൃപാത്മജഃ
11 [വൈ]
    ഇത്യ് ഉക്ത്വാ തു സമുത്സൃജ്യ സഹദേവം യയൗ തദാ
    ഭ്രാതൃഭിഃ സഹ കൗന്തേയഃ ശുനാ ചൈവ യുധിഷ്ഠിരഃ
12 കൃഷ്ണാം നിപതിതാം ദൃഷ്ട്വാ സഹദേവം ച പാണ്ഡവം
    ആർതോ ബന്ധുപ്രിയഃ ശൂരോ നകുലോ നിപപാത ഹ
13 തസ്മിൻ നിപതിതേ വീരേ നകുലേ ചാരുദർശനേ
    പുനർ ഏവ തദാ ഭീമോ രാജാനം ഇദം അബ്രവീത്
14 യോ ഽയം അക്ഷത ധർമാത്മാ ഭ്രാതാ വചനകാരകഃ
    രൂപേണാപ്രതിമോ ലോകേ നകുലഃ പതിതോ ഭുവി
15 ഇത്യ് ഉക്തോ ഭീമസേനേന പ്രത്യുവാച യുധിഷ്ഠിരഃ
    നകുലം പ്രതി ധർമാത്മാ സർവബുദ്ധിമതാം വരഃ
16 രൂപേണ മത്സമോ നാസ്തി കശ് ചിദ് ഇത്യ് അസ്യ ദർശനം
    അധികശ് ചാഹം ഏവൈക ഇത്യ് അസ്യ മനസി സ്ഥിതം
17 നകുലഃ പതിതസ് തസ്മാദ് ആഗച്ഛ ത്വം വൃകോദര
    യസ്യ യദ് വിഹിതം വീര സോ ഽവശ്യം തദ് ഉപാശ്നുതേ
18 താംസ് തു പ്രപതിതാൻ ദൃഷ്ട്വാ പാണ്ഡവഃ ശ്വേതവാഹനഃ
    പപാത ശോകസന്തപ്തസ് തതോ ഽനു പരവീരഹാ
19 തസ്മിംസ് തു പുരുഷവ്യാഘ്രേ പതിതേ ശക്ര തേജസി
    മ്രിയമാണേ ദുരാധർഷേ ഭീമോ രാജാനം അബ്രവീത്
20 അനൃതം ന സ്മരാമ്യ് അസ്യ സ്വൈരേഷ്വ് അപി മഹാത്മനഃ
    അഥ കസ്യ വികാരോ ഽയം യേനായം പതിതോ ഭുവി
21 [യ്]
    ഏകാഹ്നാ നിർദഹേയം വൈ ശത്രൂൻ ഇത്യ് അർജുനോ ഽബ്രവീത്
    ന ച തത് കൃതവാൻ ഏഷ ശൂരമാനീ തതോ ഽപതത്
22 അവമേനേ ധനുർ ഗ്രാഹാൻ ഏഷ സർവാംശ് ച ഫൽഗുനഃ
    യഥാ ചോക്തം തഥാ ചൈവ കർതവ്യം ഭൂതിം ഇച്ഛതാ
23 [വൈ]
    ഇത്യ് ഉക്ത്വാ പ്രസ്ഥിതോ രാജാ ഭീമോ ഽഥ നിപപാത ഹ
    പതിതശ് ചാബ്രവീദ് ഭീമോ ധർമരാജം യുധിഷ്ഠിരം
24 ഭോ ഭോ രാജന്ന് അവേക്ഷസ്വ പതിതോ ഽഹം പ്രിയസ് തവ
    കിംനിമിത്തം ച പതിതം ബ്രൂഹി മേ യദി വേത്ഥ ഹ
25 [യ്]
    അതിഭുക്തം ച ഭവതാ പ്രാണേന ച വികത്ഥസേ
    അനവേക്ഷ്യ പരം പാർഥ തേനാസി പതിതഃ ക്ഷിതൗ
26 [വൈ]
    ഇത്യ് ഉക്ത്വാ തം മഹാബാഹുർ ജഗാമാനവലോകയൻ
    ശ്വാ ത്വ് ഏകോ ഽനുയയൗ യസ് തേ ബഹുശഃ കീർതിതോ മയാ