മഹാഭാരതം മൂലം/ഭീഷ്മപർവം/അധ്യായം88

മഹാഭാരതം മൂലം/ഭീഷ്മപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം88

1 [സ്]
     തതസ് തദ് ബാണവർഷം തു ദുഃസഹം ദാനവൈർ അപി
     ദധാര യുധി രാജേന്ദ്രോ യഥാ വർഷം മഹാദ്വിപഃ
2 തതഃ ക്രോധസമാവിഷ്ടോ നിഃശ്വസന്ന് ഇവ പന്നഗഃ
     സംശയം പരമം പ്രാപ്തഃ പുത്രസ് തേ ഭരതർഷഭ
3 മുമോച നിശിതാംസ് തീക്ഷ്ണാൻ നാരാചാൻ പഞ്ചവിംശതിം
     തേ ഽപതൻ സഹസാ രാജംസ് തസ്മിൻ രാക്ഷസപുംഗവേ
     ആശീവിഷാ ഇവ ക്രുദ്ധാഃ പർവതേ ഗന്ധമാദനേ
4 സ തൈർ വിദ്ധഃ സ്രവൻ രക്തം പ്രഭിന്ന ഇവ കുഞ്ജരഃ
     ദധ്രേ മതിം വിനാശായ രാജ്ഞഃ സ പിശിതാശനഃ
     ജഗ്രാഹ ച മഹാശക്തിം ഗിരീണാം അപി ദാരണീം
5 സമ്പ്രദീപ്താം മഹോൽകാഭാം അശനീം മഘവാൻ ഇവ
     സമുദ്യച്ഛൻ മഹാബാഹുർ ജിഘാംസുസ് തനയം തവ
6 താം ഉദ്യതാം അഭിപ്രേക്ഷ്യ വംഗാനാം അധിപസ് ത്വരൻ
     കുഞ്ജരം ഗിരിസങ്കാശം രാക്ഷസം പ്രത്യചോദയത്
7 സ നാഗപ്രവരേണാജൗ ബലിനാ ശീഘ്രഗാമിനാ
     യതോ ദുര്യോധന രഥസ് തം മാർഗം പ്രത്യപദ്യത
     രഥം ച വാരയാം ആസ കുഞ്ജരേണ സുതസ്യ തേ
8 മാർഗം ആവാരിതം ദൃഷ്ട്വാ രാജ്ഞാ വംഗേന ധീമതാ
     ഘടോത്കചോ മഹാരാജ ക്രോധസംരക്തലോചനഃ
     ഉദ്യതാം താം മഹാശക്തിം തസ്മിംശ് ചിക്ഷേപ വാരണേ
9 സ തയാഭിഹതോ രാജംസ് തേന ബാഹുവിമുക്തയാ
     സഞ്ജാതരുധിരോത്പീഡഃ പപാത ച മമാര ച
10 പതത്യ് അഥ ഗജേ ചാപി വംഗാനാം ഈശ്വരോ ബലീ
    ജവേന സമഭിദ്രുത്യ ജഗാമ ധരണീതലം
11 ദുര്യോധനോ ഽപി സമ്പ്രേക്ഷ്യ പാതിതം വരവാരണം
    പ്രഭഗ്നം ച ബലം ദൃഷ്ട്വാ ജഗാമ പരമാം വ്യഥാം
12 ക്ഷത്രധർമം പുരസ്കൃത്യ ആത്മനശ് ചാഭിമാനിതാം
    പ്രാപ്തേ ഽപക്രമണേ രാജാ തസ്ഥൗ ഗിരിർ ഇവാചലഃ
13 സന്ധായ ച ശിതം ബാണം കാലാഗ്നിസമതേജസം
    മുമോച പരമക്രുദ്ധസ് തസ്മിൻ ഘോരേ നിശാചരേ
14 തം ആപതന്തം സമ്പ്രേക്ഷ്യ ബാണം ഇന്ദ്രാശനിപ്രഭം
    ലാഘവാദ് വഞ്ചയാം ആസ മഹാകായോ ഘടോത്കചഃ
15 ഭൂയ ഏവ നനാദോഗ്രഃ ക്രോധസംരക്തലോചനഃ
    ത്രാസയൻ സർവഭൂതാനി യുഗാന്തേ ജലദോ യഥാ
16 തം ശ്രുത്വാ നിനദം ഘോരം തസ്യ ഭീഷ്മസ്യ രക്ഷസഃ
    ആചാര്യം ഉപസംഗമ്യ ഭീഷ്മഃ ശാന്തനവോ ഽബ്രവീത്
17 യഥൈഷ നിനദോ ഘോരഃ ശ്രൂയതേ രാക്ഷസേരിതഃ
    ഹൈഡിംബോ യുധ്യതേ നൂനം രാജ്ഞാ ദുര്യോധനേന ഹ
18 നൈഷ ശക്യോ ഹി സംഗ്രാമേ ജേതും ഭൂതേന കേന ചിത്
    തത്ര ഗച്ഛത ഭദ്രം വോ രാജാനം പരിരക്ഷത
19 അഭിദ്രുതം മഹാഭാഗം രാക്ഷഷേന ദുരാത്മനാ
    ഏതദ് ധി പരമം കൃത്യം സർവേഷാം നഃ പരന്തപഃ
20 പിതാമഹവചഃ ശ്രുത്വാ ത്വരമാണാ മഹാരഥാഃ
    ഉത്തമം ജവം ആസ്ഥായ പ്രയയുർ യത്ര കൗരവഃ
21 ദ്രോണശ് ച സോമദത്തശ് ച ബാഹ്ലികശ് ച ജയദ്രഥഃ
    കൃപോ ഭൂരീ ശ്രവാഃ ശല്യശ് ചിത്രസേനോ വിവിംശതിഃ
22 അശ്വത്ഥാമാ വികർണശ് ച ആവന്ത്യശ് ച ബൃഹദ്ബലഃ
    രഥാശ് ചാനേക സാഹസ്രാ യേ തേഷാം അനുയായിനഃ
    അഭിദ്രുതം പരീപ്സന്തഃ പുത്രം ദുര്യോധനം തവ
23 തദ് അനീകം അനാധൃഷ്യം പാലിതം ലോകസത്തമൈഃ
    ആതതായിനം ആയാന്തം പ്രേക്ഷ്യ രാക്ഷസസത്തമഃ
    നാകമ്പത മഹാബാഹുർ മൈനാക ഇവ പർവതഃ
24 പ്രഗൃഹ്യ വിപുലം ചാപം ജ്ഞാതിഭിഃ പരിവാരിതഃ
    ശൂലം ഉദ്ഗര ഹസ്തൈശ് ച നാനാപ്രഹരണൈർ അപി
25 തതഃ സമഭവദ് യുദ്ധം തുമുലം ലോമഹർഷണം
    രാക്ഷസാനാം ച മുഖ്യസ്യ ദുര്യോധന ബലസ്യ ച
26 ധനുഷാം കൂജതാം ശബ്ദഃ സർവതസ് തുമുലോ ഽഭവത്
    അശ്രൂയത മഹാരാജ വംശാനാം ദഹ്യതാം ഇവ
27 ശസ്ത്രാണാം പാത്യമാനാനാം കവചേഷു ശരീരിണാം
    ശബ്ദഃ സമഭവദ് രാജന്ന് അദ്രീണാം ഇവ ദീര്യതാം
28 വീരബാഹുവിസൃഷ്ടാനാം തോമരാണാം വിശാം പതേ
    രൂപം ആസീദ് വിയത് സ്ഥാനാം സർപാണാം സർപതാം ഇവ
29 തതഃ പരമസങ്ക്രുദ്ധോ വിസ്ഫാര്യ സുമഹദ് ധനുഃ
    രാക്ഷസേന്ദ്രോ മഹാബാഹുർ വിനദൻ ഭൈരവം രവം
30 ആചാര്യസ്യാർധ ചന്ദ്രേണ ക്രുദ്ധശ് ചിച്ഛേദ കാർമുകം
    സോമദത്തസ്യ ഭല്ലേന ധ്വജം ഉന്മഥ്യ ചാനദത്
31 ബാഹ്ലികം ച ത്രിഭിർ ബാണൈർ അഭ്യവിധ്യത് സ്തനാന്തരേ
    കൃപം ഏകേന വിവ്യാധ ചിത്രസേനം ത്രിഭിഃ ശരൈഃ
32 പൂർണായതവിസൃഷ്ടേന സമ്യക് പ്രണിഹിതേന ച
    ജത്രു ദേശേ സമാസാദ്യ വികർണം സമതാഡയത്
    ന്യഷീദത് സ രഥോപസ്ഥേ ശോണിതേന പരിപ്ലുതഃ
33 തതഃ പുനർ അമേയാത്മാ നാരാചാൻ ദശ പഞ്ച ച
    ഭൂരിശ്രവസി സങ്ക്രുദ്ധഃ പ്രാഹിണോദ് ഭരതർഷഭ
    തേ വർമ ഭിത്ത്വാ തസ്യാശു പ്രാവിശൻ മേദിനീ തലം
34 വിവിംശതേശ് ച ദ്രൗണേശ് ച യന്താരൗ സമതാഡയത്
    തൗ പേതതൂ രഥോപസ്ഥേ രശ്മീൻ ഉത്സൃജ്യ വാജിനാം
35 സിന്ധുരാജ്ഞോ ഽർധചന്ദ്രേണ വാരാഹം സ്വർണഭൂഷിതം
    ഉന്മമാഥ മഹാരാജ ദ്വിതീയേനാഛിനദ് ധനുഃ
36 ചതുർഭിർ അഥ നാരാചൈർ ആവന്ത്യസ്യ മഹാത്മനഃ
    ജഘാന ചതുരോ വാഹാൻ ക്രോധസംരക്തലോചനഃ
37 പൂർണായതവിസൃഷ്ടേന പീതേന നിശിതേന ച
    നിർബിഭേദ മഹാരാജ രാജപുത്രം ബൃഹദ്ബലം
    സ ഗാഢവിദ്ധോ വ്യഥിതോ രഥോപസ്ഥ ഉപാവിശത്
38 ഭൃശം ക്രോധേന ചാവിഷ്ടോ രഥസ്ഥോ രാക്ഷസാധിപഃ
    ചിക്ഷേപ നിശിതാംസ് തീക്ഷ്ണാഞ് ശരാൻ ആശീവിഷോപമാൻ
    വിഭിദുസ് തേ മഹാരാജ ശല്യം യുദ്ധവിശാരദം