മഹാഭാരതം മൂലം/ഭീഷ്മപർവം/അധ്യായം17

മഹാഭാരതം മൂലം/ഭീഷ്മപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം17

1 [സ്]
     യഥാ സ ഭഗവാൻ വ്യാസഃ കൃഷ്ണദ്വൈപായനോ ഽബ്രവീത്
     തഥൈവ സഹിതാഃ സർവേ സമാജഗ്മുർ മഹീക്ഷിതഃ
2 മഘാ വിഷയഗഃ സോമസ് തദ് ദിനം പ്രത്യപദ്യത
     ദീപ്യമാനാശ് ച സമ്പേതുർ ദിവി സപ്ത മഹാഗ്രഹാഃ
3 ദ്വിധാ ഭൂത ഇവാദിത്യ ഉദയേ പ്രത്യദൃശ്യത
     ജ്വലന്ത്യാ ശിഖയാ ഭൂയോ ഭാനുമാൻ ഉദിതോ ദിവി
4 വവാശിരേ ച ദീപ്തായാം ദിശി ഗോമായുവായസാഃ
     ലിപ്സമാനാഃ ശരീരാണി മാംസശോണിതഭോജനാഃ
5 അഹന്യ് അഹനി പാർഥാനാം വൃദ്ധഃ കുരുപിതാമഹഃ
     ഭരദ്വാജാത്മജശ് ചൈവ പ്രാതർ ഉത്ഥായ സംയതൗ
6 ജയോ ഽസ്തു പാണ്ഡുപുത്രാണാം ഇത്യ് ഊചതുർ അരിന്ദമൗ
     യുയുധാതേ തവാർഥായ യഥാ സ സമയഃ കൃതഃ
7 സർവധർമവിശേഷജ്ഞഃ പിതാ ദേവവ്രതസ് തവ
     സമാനീയ മഹീപാലാൻ ഇദം വചനം അബ്രവീത്
8 ഇദം വഃ ക്ഷത്രിയാ ദ്വാരം സ്വർഗായാപാവൃതം മഹത്
     ഗച്ഛധ്വം തേന ശക്രസ്യ ബ്രഹ്മണശ് ച സ ലോകതാം
9 ഏഷ വഃ ശാശ്വതഃ പന്ഥാഃ പൂർവൈഃ പൂർവതരൈർ ഗതഃ
     സംഭാവയത ചാത്മാനം അവ്യഗ്രമനസോ യുധി
10 നാഭാഗോ ഹി യയാതിശ് ച മാന്ധാതാ നഹുഷോ നൃഗഃ
    സംസിദ്ധാഃ പരമം സ്ഥാനം ഗതാഃ കർമഭിർ ഈദൃശൈഃ
11 അധർമഃ ക്ഷത്രിയസ്യൈഷ യദ് വ്യാധിമരണം ഗൃഹേ
    യദ് ആജൗ നിധനം യാതി സോ ഽസ്യ ധർമഃ സനാതനഃ
12 ഏവം ഉക്താ മഹീപാലാ ഭീഷ്മേണ ഭരതർഷഭ
    നിര്യയുഃ സ്വാന്യ് അനീകാനി ശോഭയന്തോ രഥോത്തമൈഃ
13 സ തു വൈകർതനഃ കർണഃ സാമാത്യഃ സഹ ബന്ധുഭിഃ
    ന്യാസിതഃ സമരേ ശസ്ത്രം ഭീഷ്മേണ ഭരതർഷഭ
14 അപേതകർണാഃ പുത്രാസ് തേ രാജാനശ് ചൈവ താവകാഃ
    നിര്യയുഃ സിംഹനാദേന നാദയന്തോ ദിശോ ദശ
15 ശ്വേതൈശ് ഛത്രൈഃ പതാകാഭിർ ധ്വജവാരണവാജിഭിഃ
    താന്യ് അനീകാന്യ് അശോഭന്ത രഥൈർ അഥ പദാതിഭിഃ
16 ഭേരീ പണവശബ്ദൈശ് ച പടഹാനാം ച നിസ്വനൈഃ
    രഥനേമി നിനാദൈശ് ച ബഭൂവാകുലിതാ മഹീ
17 കാഞ്ചനാംഗദകേയൂരൈഃ കാർമുകൈശ് ച മഹാരഥാഃ
    ഭ്രാജമാനാ വ്യദൃശ്യന്ത ജംഗമാഃ പർവതാ ഇവ
18 താലേന മഹതാ ഭീഷ്മഃ പഞ്ച താരേണ കേതുനാ
    വിമലാദിത്യ സങ്കാശസ് തസ്ഥൗ കുരുചമൂപതിഃ
19 യേ ത്വദീയാ മഹേഷ്വാസാ രാജാനോ ഭരതർഷഭഃ
    അവർതന്ത യഥാദേശം രാജഞ് ശാന്തനവസ്യ തേ
20 സ തു ഗോവാസനഃ ശൈബ്യഃ സഹിതഃ സർവരാജഭിഃ
    യയൗ മാതംഗരാജേന രാജാർഹേണ പതാകിനാ
    പദ്മവർണസ് ത്വ് അനീകാനാം സർവേഷാം അഗ്രതഃ സ്ഥിതഃ
21 അശ്വത്ഥാമാ യയൗ യത്തഃ സിംഹലാംഗല കേതനഃ
    ശ്രുതായുശ് ചിത്രസേനശ് ച പുരുമിത്രോ വിവിംശതിഃ
22 ശല്യോ ഭുരി ശ്രവാശ് ചൈവ വികർണശ് ച മഹാരഥഃ
    ഏതേ സപ്ത മഹേഷ്വാസാ ദ്രോണപുത്ര പുരോഗമാഃ
    സ്യന്ദനൈർ വരവർണാഭൈർ ഭീഷ്മസ്യാസൻ പുരഃസരാ
23 തേഷാം അപി മഹോത്സേധാഃ ശോഭയന്തോ രഥോത്തമാൻ
    ഭ്രാജമാനാ വ്യദൃശ്യന്ത ജാംബൂനദമയാ ധ്വജാഃ
24 ജാംബൂനദമയീ വേദിഃ കമണ്ഡലുവിഭൂഷിതാ
    കേതുർ ആചാര്യ മുഖ്യസ്യ ദ്രോണസ്യ ധനുഷാ സഹ
25 അനേകശതസാഹസ്രം അനീകം അനുകർഷതഃ
    മഹാൻ ദുര്യോധനസ്യാസീൻ നാഗോ മണിമയോ ധ്വജഃ
26 തസ്യ പൗരവ കാലിംഗൗ കാംബോജശ് ച സുദക്ഷിണഃ
    ക്ഷേമധന്വാ സുമിത്രശ് ച തസ്ഥുഃ പ്രമുഖതോ രഥാഃ
27 സ്യന്ദനേന മഹാർഹേണ കേതുനാ വൃഷഭേണ ച
    പ്രകർഷന്ന് ഇവ സേനാഗ്രം മാഗധശ് ച നൃപോ യയൗ
28 തദ് അംഗപതിനാ ഗുപ്തം കൃപേണ ച മഹാത്മനാ
    ശാരദാഭ്രചയ പ്രഖ്യം പ്രാച്യാനാം അഭവദ് ബലം
29 അനീക പ്രമുഖേ തിഷ്ഠൻ വരാഹേണ മഹായശാഃ
    ശുശുഭേ കേതുമുഖ്യേന രാജതേന ജയദ്രഥഃ
30 ശതം രഥസഹസ്രാണാം തസ്യാസൻ വശവർതിനഃ
    അഷ്ടൗ നാഗസഹസ്രാണി സാദിനാം അയുതാനി ഷട്
31 തത് സിന്ധുപതിനാ രാജൻ പാലിതം ധ്വജിനീമുഖം
    അനന്ത രഥനാഗാശ്വം അശോഭത മഹദ് ബലം
32 ഷഷ്ട്യാ രഥസഹസ്രൈസ് തു നാഗാനാം അയുതേന ച
    പതിഃ സർവക ലിംഗാനാം യയൗ കേതുമതാ സഹ
33 തസ്യ പർവതസങ്കാശാ വ്യരോചന്ത മഹാഗജാഃ
    യന്ത്രതോമര തൂണീരൈഃ പതാകാഭിശ് ച ശോഭിതാഃ
34 ശുശുഭേ കേതുമുഖ്യേന പാദപേന കലിംഗപഃ
    ശ്വേതച് ഛത്രേണ നിഷ്കേണ ചാമരവ്യജനേന ച
35 കേതുമാൻ അപി മാതംഗം വിചിത്രപരമാങ്കുശം
    ആസ്ഥിതഃ സമരേ രാജൻ മേഘസ്ഥ ഇവ ഭാനുമാൻ
36 തേജസാ ദീപ്യമാനസ് തു വാരണോത്തമം ആസ്ഥിതഃ
    ഭഗദത്തോ യയൗ രാജാ യഥാ വജ്രധരസ് തഥാ
37 ജഗ സ്കന്ധഗതാവ് ആസ്താം ഭഗദത്തേന സംമിതൗ
    വിന്ദാനുവിന്ദാവ് ആവന്ത്യൗ കേതുമന്തം അനുവ്രതൗ
38 സ രഥാനീകവാൻ വ്യൂഹോ ഹസ്ത്യംഗോത്തമ ശീർഷവാൻ
    വാജിപക്ഷഃ പതന്ന് ഉഗ്രഃ പ്രാഹരത് സർവതോ മുഖഃ
39 ദ്രോണേന വിഹിതോ രാജൻ രാജ്ഞാ ശാന്തനവേന ച
    തഥൈവാചാര്യ പുത്രേണ ബാഹ്ലീകേന കൃപേണ ച