മഹാഭാരതം മൂലം/ഭീഷ്മപർവം/അധ്യായം16
| ←അധ്യായം15 | മഹാഭാരതം മൂലം/ഭീഷ്മപർവം രചന: അധ്യായം16 |
അധ്യായം17→ |
1 [സ്]
ത്വദ് യുക്തോ ഽയം അനുപ്രശ്നോ മഹാരാജ യഥാർഹസി
ന തു ദുര്യോധനേ ദോഷം ഇമം ആസക്തും അർഹസി
2 യ ആത്മനോ ദുശ്ചരിതാദ് അശുഭം പ്രാപ്നുയാൻ നരഃ
ഏനസാ തേന നാന്യം സ ഉപാശങ്കിതും അർഹതി
3 മഹാരാജ മനുഷ്യേഷു നിന്ദ്യം യഃ സർവം ആചരേത്
സ വധ്യഃ സർവലോകസ്യ നിന്ദിതാനി സമാചരൻ
4 നികാരോ നികൃതിപ്രജ്ഞൈഃ പാണ്ഡവൈസ് ത്വത്പ്രതീക്ഷയാ
അനുഭൂതഃ സഹാമാത്യൈഃ ക്ഷാന്തം ച സുചിരം വനേ
5 ഹയാനാം ച ഗജാനാം ച ശൂരാണാം ചാമിതൗജസാം
പ്രത്യക്ഷം യൻ മയാ ദൃഷ്ടം ദൃഷ്ടം യോഗബലേന ച
6 ശൃണു തത് പൃഥിവീപാല മാ ച ശോകേ മനഃ കൃഥാഃ
ദിഷ്ടം ഏതത് പുരാ നൂനം ഏവം ഭാവി നരാധിപ
7 നമസ്കൃത്വാ പിതുസ് തേ ഽഹം പാരാശര്യായ ധീമതേ
യസ്യ പ്രസാദാദ് ദിവ്യം മേ പ്രാപ്തം ജ്ഞാനം അനുത്തമം
8 ദൃഷ്ടിശ് ചാതീന്ദ്രിയാ രാജൻ ദൂരാച് ഛ്രവണം ഏവ ച
പരചിത്തസ്യ വിജ്ഞാനം അതീതാനാഗതസ്യ ച
9 വ്യുത്ഥിതോത്പത്തിവിജ്ഞാനം ആകാശേ ച ഗതിഃ സദാ
ശസ്ത്രൈർ അസംഗോ യുദ്ധേഷു വരദാനാൻ മഹാത്മനഃ
10 ശൃണു മേ വിസ്തരേണേദം വിചിത്രം പരമാദ്ഭുതം
ഭാരതാനാം മഹദ് യുദ്ധം യഥാഭൂൽ ലോമഹർഷണം
11 തേഷ്വ് അനീകേഷു യത് തേഷു വ്യൂഢേഷു ച വിധാനതഃ
ദുര്യോധനോ മഹാരാജ ദുഃശാസനം അഥാബ്രവീത്
12 ദുഃശാസന രഥാസ് തൂർണം യുജ്യന്താം ഭീഷ്മരക്ഷിണഃ
അനീകാനി ച സർവാണി ശീഘ്രം ത്വം അനുചോദയ
13 അയം മാ സമനുപ്രാപ്തോ വർഷപൂഗാഭിചിന്തിതഃ
പാണ്ഡവാനാം സ സൈന്യാനാം കുരൂണാം ച സമാഗമഃ
14 നാതഃ കാര്യതമം മന്യേ രണേ ഭീഷ്മസ്യ രക്ഷണാത്
ഹന്യാദ് ഗുപ്തോ ഹ്യ് അസൗ പാർഥാൻ സോമകാംശ് ച സ സൃഞ്ജയാൻ
15 അബ്രവീച് ച വിശുദ്ധാത്മാ നാഹം ഹന്യാം ശിഖണ്ഡിനം
ശ്രൂയതേ സ്ത്രീ ഹ്യ് അസൗ പൂർവം തസ്മാദ് വർജ്യോ രണേ മമ
16 തസ്മാദ് ഭീഷ്മോ രക്ഷിതവ്യോ വിശേഷേണേതി മേ മതിഃ
ശിഖണ്ഡിനോ വധേ യത്താഃ സർവേ തിഷ്ഠന്തു മാമകാഃ
17 തഥാ പ്രാച്യാശ് പ്രതീച്യാശ് ച ദാക്ഷിണാത്യോത്തരാ പഥാഃ
സർവശസ്ത്രാസ്ത്രകുശലാസ് തേ രക്ഷന്തു പിതാമഹം
18 അരക്ഷ്യമാണം ഹി വൃകോ ഹന്യാത് സിംഹം മഹാബലം
മാ സിംഹം ജംബുകേനേവ ഘാതയാമഃ ശിഖണ്ഡിനാ
19 വാമം ചക്രം യുധാമന്യുർ ഉത്തമൗജാശ് ച ദക്ഷിണം
ഗോപ്താരൗ ഫൽഗുനസ്യൈതൗ ഫൽഗുനോ ഽപി ശിഖണ്ഡിനഃ
20 സംരക്ഷ്യമാണഃ പാർഥേന ഭീഷ്മേണ ച വിവർജിതഃ
യഥാ ന ഹന്യാദ് ഗാംഗേയം ദുഃശാസന തഥാ കുരു
21 തതോ രജന്യാം വ്യുഷ്ടാതാം ശബ്ദഃ സമഭവൻ മഹാൻ
ക്രോശതാം ഭൂമിപാലാനാം യുജ്യതാം യുജ്യതാം ഇതി
22 ശംഖദുന്ദുഭിനിർഘോഷൈഃ സിംഹനാദൈശ് ച ഭാരത
ഹയഹേഷിത ശബ്ദൈശ് ച രഥനേമി സ്വനൈസ് തഥാ
23 ഗജാനാം ബൃംഹതാം ചൈവ യോധാനാം ചാഭിഗർജതാം
ക്ഷ്വേഡിതാസ്ഫോടിതോത്ക്രുഷ്ടൈസ് തുമുലം സർവതോ ഽഭവത്
24 ഉദതിഷ്ഠൻ മഹാരാജ സർവം യുക്തം അശേഷതഃ
സൂര്യോദയേ മഹത് സൈന്യം കുരുപാണ്ഡവസേനയോഃ
തവ രാജേന്ദ്ര പുത്രാണാം പാണ്ഡവാനാം തഥൈവ ച
25 തത്ര നാഗാ രഥാശ് ചൈവ ജാംബൂനദപരിഷ്കൃതാഃ
വിഭ്രാജമാനാ ദൃശ്യന്തേ മേഘാ ഇവ സ വിദ്യുതഃ
26 രഥാനീകാന്യ് അദൃശ്യന്ത നഗരാണീവ ഭൂരിശഃ
അതീവ ശുശുഭേ തത്ര പിതാ തേ പൂർണചന്ദ്രവത്
27 ധനുർഭിർ ഋഷ്ടിഭിഃ ഖഡ്ഗൈർ ഗദാഭിഃ ശക്തിതോമരൈഃ
യോധാഃ പ്രഹരണൈഃ ശുഭ്രൈഃ സ്വേഷ്വ് അനീകേഷ്വ് അവസ്ഥിതാഃ
28 ഗജാ രഥാഃ പദാതാശ് ച തുരഗാശ് ച വിശാം പതേ
വ്യതിഷ്ഠൻ വാഗുരാകാരാഃ ശതശോ ഽഥ സഹസ്രശഃ
29 ധ്വജാ ബഹുവിധാകാരാ വ്യദൃശ്യന്ത സമുച്ഛ്രിതാഃ
സ്വേഷാം ചൈവ പരേഷാം ച ദ്യുതിമന്തഃ സഹസ്രശഃ
30 കാഞ്ചനാ മണിചിത്രാംഗാ ജ്വലന്ത ഇവ പാവകാഃ
അർചിഷ്മന്തോ വ്യരോചന്ത ധ്വജാ രാജ്ഞാം സഹസ്രശഃ
31 മഹേന്ദ്ര കേതവഃ ശുഭ്രാ മഹേന്ദ്ര സദനേഷ്വ് ഇവ
സംനദ്ധാസ് തേഷു തേ വീരാ ദദൃശുർ യുദ്ധകാങ്ക്ഷിണഃ
32 ഉദ്യതൈർ ആയുധൈർ ചിത്രാസ് തലബദ്ധാഃ കലാപിനഃ
ഋഷഭാക്ഷാ മനുഷ്യേന്ദ്രാശ് ചമൂമുഖഗതാ ബഭുഃ
33 ശകുനിഃ സൗബലഃ ശല്യഃ സൗന്ധവോ ഽഥ ജയദ്രഥഃ
വിന്ദാനുവിന്ദാവ് ആവന്ത്യൗ കാംബോജശ് ച സുദക്ഷിണഃ
34 ശ്രുതായുധശ് ച കാലിംഗോ ജയത്സേനശ് ച പാർഥിവഃ
ബൃഹദ്ബലശ് ച കൗശല്യഃ കൃതവർമാ ച സത്വതഃ
35 ദശൈതേ പുരുഷവ്യാഘ്രഃ ശൂരാഃ പരിഘബാഹവഃ
അക്ഷൗഹിണീനാം പതയോ യജ്വാനോ ഭൂരിദക്ഷിണാഃ
36 ഏതേ ചാന്യേ ച ബഹവോ ദുര്യോധന വശാനുഗാഃ
രാജാനോ രാജപുത്രാശ് ച നീതിമന്തോ മഹാബലാഃ
37 സംനദ്ധാഃ സമദൃശ്യന്ത സ്വേഷ്വ് അനീകേഷ്വ് അവസ്ഥിതാഃ
ബദ്ധകൃഷ്ണാജിനാഃ സർവേ ധ്വജിനോ മുഞ്ജ മാലിനഃ
38 സൃഷ്ടാ ദുര്യോധനസ്യാർഥേ ബ്രഹ്മലോകായ ദീക്ഷിതാഃ
സമൃദ്ധാ ദശവാഹിന്യഃ പരിഗൃഹ്യ വ്യവസ്ഥിതാഃ
39 ഏകാദശീ ധാർതരാഷ്ട്രീ കൗരവാണാം മഹാചമൂഃ
അഗ്രതഃ സർവസൈന്യാനാം യത്ര ശാന്തനവോ ഽഗ്രണീഃ
40 ശ്വേതോഷ്ണീഷം ശ്വേതഹയം ശ്വേതവർമാണം അച്യുതം
അപശ്യാമ മഹാരാജ ഭീഷ്മം ചന്ദ്രം ഇവോദിതം
41 ഹേമതാലധ്വജം ഭീഷ്മം രാജതേ സ്യന്ദനേ സ്ഥിതം
ശ്വേതാഭ്ര ഇവ തീക്ഷ്ണാംശും ദദൃശുഃ കുരുപാണ്ഡവാഃ
42 ദൃഷ്ട്വാ ചമൂമുഖേ ഭീഷ്മം സമകമ്പന്ത പാണ്ഡവാഃ
സൃഞ്ജയാശ് ച മഹേഷ്വാസാ ധൃഷ്ടദ്യുമ്നപുരോഗമാഃ
43 ജൃംഭമാണം മഹാസിംഹം ദൃഷ്ട്വാ ക്ഷുദ്രമൃഗാ യഥാ
ധൃഷ്ടദ്യുമ്നമുഖാഃ സർവേ സമുദ്വിവിജിരേ മുഹുഃ
44 ഏകാദശൈതാഃ ശ്രീജുഷ്ടാ വാഹിന്യസ് തവ ഭാരത
പാണ്ഡവാനാം തഥാ സപ്ത മഹാപുരുഷപാലിതാഃ
45 ഉന്മത്തമകരാവർതൗ മഹാഗ്രാഹസമാകുലൗ
യുഗാന്തേ സമുപേതൗ ദ്വൗ ദൃശ്യേതേ സാഗരാവ് ഇവ
46 നൈവ നസ് താദൃശോ രാജൻ ദൃഷ്ടപൂർവോ ന ച ശ്രുതഃ
അനീകാനാം സമേതാനാം സമവായസ് തഥാവിധഃ