മഹാഭാരതം മൂലം/ഉദ്യോഗപർവം/അധ്യായം35
| ←അധ്യായം34 | മഹാഭാരതം മൂലം/ഉദ്യോഗപർവം രചന: അധ്യായം35 |
അധ്യായം36→ |
1 [ധൃ]
ബ്രൂഹി ഭൂയോ മഹാബുദ്ധേ ധർമാർഥസഹിതം വചഃ
ശൃണ്വതോ നാസ്തി മേ തൃപ്തിർ വിചിത്രാണീഹ ഭാഷസേ
2 സർവതീർഥേഷു വാ സ്നാനം സർവഭൂതേഷു ചാർജവം
ഉഭേ ഏതേ സമേ സ്യാതാം ആർജവം വാ വിശിഷ്യതേ
3 ആർജവം പ്രതിപദ്യസ്വ പുത്രേഷു സതതം വിഭോ
ഇഹ കീർതിം പരാം പ്രാപ്യ പ്രേത്യ സ്വർഗം അവാപ്സ്യസി
4 യാവത് കീർതിർ മനുഷ്യസ്യ പുണ്യാ ലോകേഷു ഗീയതേ
താവത് സ പുരുഷവ്യാഘ്ര സ്വർഗലോകേ മഹീയതേ
5 അത്രാപ്യ് ഉദാഹരന്തീമം ഇതിഹാസം പുരാതനം
വിരോചനസ്യ സംവാദം കേശിന്യ് അർഥേ സുധന്വനാ
6 കിം ബ്രാഹ്മണാഃ സ്വിച് ഛ്രേയാംസോ ദിതിജാഃ സ്വിദ് വിരോചന
അഥ കേന സ്മ പര്യങ്കം സുധന്വാ നാധിരോഹതി
7 പ്രാജാപത്യാ ഹി വൈ ശ്രേഷ്ഠാ വയം കേശിനി സത്തമാഃ
അസ്മാകം ഖല്വ് ഇമേ ലോകാഃ കേ ദേവാഃ കേ ദ്വിജാതയഃ
8 ഇഹൈവാസ്സ്വ പ്രതീക്ഷാവ ഉപസ്ഥാനേ വിരോചന
സുധന്വാ പ്രാതർ ആഗന്താ പശ്യേയം വാം സമാഗതൗ
9 തഥാ ഭദ്രേ കരിഷ്യാമി യഥാ ത്വം ഭീരു ഭാഷസേ
സുധന്വാനം ച മാം ചൈവ പ്രാതർ ദ്രഷ്ടാസി സംഗതൗ
10 അന്വാലഭേ ഹിരണ്മയം പ്രാഹ്രാദേ ഽഹം തവാസനം
ഏകത്വം ഉപസമ്പന്നോ ന ത്വ് ആസേയം ത്വയാ സഹ
11 അന്വാഹരന്തു ഫലകം കൂർചം വാപ്യ് അഥ വാ ബൃസീം
സുധന്വൻ ന ത്വം അർഹോ ഽസി മയാ സഹ സമാസനം
12 പിതാപി തേ സമാസീനം ഉപാസീതൈവ മാം അധഃ
ബാലഃ സുഖൈധിതോ ഗേഹേ ന ത്വം കിം ചന ബുധ്യസേ
13 ഹിരണ്യം ച ഗവാശ്വം ച യദ് വിത്തം അസുരേഷു നഃ
സുധന്വൻ വിപണേ തേന പ്രശ്നം പൃച്ഛാവ യേ വിദുഃ
14 ഹിരണ്യം ച ഗവാശ്വം ച തവൈവാസ്തു വിരോചന
പ്രാണയോസ് തു പണം കൃത്വാ പ്രശ്നം പൃച്ഛാവ യേ വിദുഃ
15 ആവാം കുത്ര ഗമിഷ്യാവഃ പ്രാണയോർ വിപണേ കൃതേ
ന ഹി ദേവേഷ്വ് അഹം സ്ഥാതാ ന മനുഷ്യേഷു കർഹി ചിത്
16 പിതരം തേ ഗമിഷ്യാവഃ പ്രാണയോർ വിപണേ കൃതേ
പുത്രസ്യാപി സ ഹേതോർ ഹി പ്രഹ്രാദോ നാനൃതം വദേത്
17 [പ്രഹ്]
ഇമൗ തൗ സമ്പ്രദൃശ്യേതേ യാഭ്യാം ന ചരിതം സഹ
ആശീവിഷാവ് ഇവ ക്രുദ്ധാവ് ഏകമാർഗം ഇഹാഗതൗ
18 കിം വൈ സഹൈവ ചരതോ ന പുരാ ചരതഃ സഹ
വിരോചനൈതത് പൃച്ഛാമി കിം തേ സഖ്യം സുധന്വനാ
19 ന മേ സുധന്വനാ സഖ്യം പ്രാണയോർ വിപണാവഹേ
പ്രഹ്രാദ തത് ത്വാം ഋപ്ച്ഛാമി മാ പ്രശ്നം അനൃതം വദീഃ
20 [പ്രഹ്]
ഉദകം മധുപർകം ചാപ്യ് ആനയന്തു സുധന്വനേ
ബ്രഹ്മന്ന് അഭ്യർചനീയോ ഽസി ശ്വേതാ ഗൗഃ പീവരീ കൃതാ
21 ഉദകം മധുപർകം ച പഥ ഏവാർപിതം മമ
പ്രഹ്രാദ ത്വം തു നൗ പ്രശ്നം തഥ്യം പ്രബ്രൂഹി പൃച്ഛതോഃ
22 [പ്രഹ്]
പുർതോ വാന്യോ ഭവാൻ ബ്രഹ്മൻ സാക്ഷ്യേ ചൈവ ഭവേത് സ്ഥിതഃ
തയോർ വിവദതോഃ പ്രശ്നം കഥം അസ്മദ് വിഭോ വദേത്
23 അഥ യോ നൈവ പ്രബ്രൂയാത് സത്യം വാ യദി വാനൃതം
ഏതത് സുധന്വൻ പൃച്ഛാമി ദുർവിവക്താ സ്മ കിം വസേത്
24 യാം രാത്രിം അധിവിന്നാ സ്ത്രീ യാം ചൈവാക്ഷ പരാജിതഃ
യാം ച ഭാരാഭിതപ്താംഗോ ദുർവിവക്താ സ്മ താം വസേത്
25 നഗരേ പ്രതിരുദ്ധഃ സൻ ബഹിർ ദ്വാരേ ബുഭുക്ഷിതഃ
അമിത്രാൻ ഭൂയസഃ പശ്യൻ ദുർവിവക്താ സ്മ താം വസേത്
26 പഞ്ച പശ്വനൃതേ ഹന്തി ദശ ഹന്തി ഗവാനൃതേ
ശതം അശ്വാനൃതേ ഹന്തി സഹസ്രം പുരുഷാനൃതേ
27 ഹന്തി ജാതാൻ അജാതാംശ് ച ഹിരണ്യാർഥോ ഽനൃതം വദൻ
സർവം ഭൂമ്യനൃതേ ഹന്തി മാ സ്മ ഭൂമ്യനൃതം വദീഃ
28 [പ്രഹ്]
മത്തഃ ശ്രേയാൻ അംഗിരാ വൈ സുധന്വാ ത്വദ് വിരോചന
മാതാസ്യ ശ്രേയസീ മാതുസ് തസ്മാത് ത്വം തേന വൈ ജിതഃ
29 വിരോചന സുധന്വായം പ്രാണാനാം ഈശ്വരസ് തവ
സുധന്വൻ പുനർ ഇച്ഛാമി ത്വയാ ദത്തം വിരോചനം
30 യദ് ധർമം അവൃണീഥാസ് ത്വം ന കാമാദ് അനൃതം വദീഃ
പുനർ ദദാമി തേ തസ്മാത് പുത്രം പ്രഹ്രാദ ദുർലഭം
31 ഏഷ പ്രഹ്രാദ പുത്രസ് തേ മയാ ദത്തോ വിരോചനഃ
പാദപ്രക്ഷാലനം കുര്യാത് കുമാര്യാഃ സംനിധൗ മമ
32 തസ്മാദ് രാജേന്ദ്ര ഭൂമ്യർഥേ നാനൃതം വക്തും അർഹസി
മാ ഗമഃ സ സുതാമാത്യോ ഽത്യയം പുത്രാൻ അനുഭ്രമൻ
33 ന ദേവാ യഷ്ടിം ആദായ രക്ഷന്തി പശുപാലവത്
യം തു രക്ഷിതും ഇച്ഛന്തി ബുദ്ധ്യാ സംവിഭജന്തി തം
34 യഥാ യഥാ ഹി പുരുഷഃ കല്യാണേ കുരുതേ മനഃ
തഥാ തഥാസ്യ സർവാർഥാഃ സിധ്യന്തേ നാത്ര സംശയഃ
35 ന ഛന്ദാംസി വൃജിനാത് താരയന്തി; ആയാവിനം മായയാ വർതമാനം
നീഡം ശകുന്താ ഇവ ജാതപക്ഷാശ്; ഛന്ദാംസ്യ് ഏനം പ്രജഹത്യ് അന്തകാലേ
36 മത്താപാനം കലഹം പൂഗവൈരം; ഭാര്യാപത്യോർ അന്തരം ജ്ഞാതിഭേദം
രാജദ്വിഷ്ടം സ്ത്രീപുമാംസോർ വിവാദം; വർജ്യാന്യ് ആഹുർ യശ് ച പന്ഥാഃ പ്രദുഷ്ഠഃ
37 സാമുദ്രികം വണിജം ചോരപൂർവം; ശലാക ധൂർതം ച ചികിത്സകം ച
അരിം ച മിത്രം ച കുശീലവം ച; നൈതാൻ സാഖ്യേഷ്വ് അധികുർവീത സപ്ത
38 മാനാഗ്നിഹോത്രം ഉത മാനമൗനം; മാനേനാധീതം ഉത മാനയജ്ഞഃ
ഏതാനി ചത്വാര്യ് അഭയങ്കരാണി; ഭയം പ്രയച്ഛന്ത്യ് അയഥാ കൃതാനി
39 അഗാര ദാഹീ ഗരദഃ കുണ്ഡാശീ സോമവിക്രയീ
പർവ കാരശ് ച സൂചീ ച മിത്ര ധ്രുക് പാരദാരികഃ
40 ഭ്രൂണഹാ ഗുരു തൽപീ ച യശ് ച സ്യാത് പാനപോ ദ്വിജഃ
അതിതീക്ഷ്ണശ് ച കാകശ് ച നാസ്തികോ വേദ നിന്ദകഃ
41 സ്രുവ പ്രഗ്രഹണോ വ്രാത്യഃ കീനാശശ് ചാർഥവാൻ അപി
രക്ഷേത്യ് ഉക്തശ് ച യോ ഹിംസ്യാത് സർവേ ബ്രഹ്മൺഹണൈഃ സമാഃ
42 തൃണോക്ലയാ ജ്ഞായതേ ജാതരൂപം; യുഗേ ഭദ്രോ വ്യവഹാരേണ സാധുഃ
ശൂരോ ഭയേഷ്വ് അർഥകൃച്ഛ്രേഷു ധീരഃ; കൃച്ഛ്രാസ്വ് ആപത്സു സുഹൃദശ് ചാരയശ് ച
43 ജരാ രൂപം ഹരതി ഹി ധൈര്യം ആശാ; മൃത്യുഃ പ്രാണാൻ ധർമചര്യാം അസൂയാ
ക്രോധഃ ശ്രിയം ശീലം അനാര്യ സേവാ; ഹ്രിയം കാമഃ സർവം ഏവാഭിമാനഃ
44 ശ്രീർ മംഗലാത് പ്രഭവതി പ്രാഗൽഭ്യാത് സമ്പ്രവർധതേ
ദാക്ഷ്യാത് തു കുരുതേ മൂലം സംയമാത് പ്രതിതിഷ്ഠതി
45 അഷ്ടൗ ഗുണാഃ പുരുഷം ദീപയന്തി; പ്രജ്ഞാ ച കൗല്യം ച ദമഃ ശ്രുതം ച
പരാക്രമശ് ചാബഹു ഭാഷിതാ ച; ദാനം യഥാശക്തി കൃതജ്ഞതാ ച
46 ഏതാൻ ഗുണാംസ് താത മഹാനുഭാവാൻ; ഏകോ ഗുണഃ സംശ്രയതേ പ്രസഹ്യ
രാജാ യദാ സത്കുരുതേ മനുഷ്യം; സർവാൻ ഗുണാൻ ഏഷ ഗുണോ ഽതിഭാതി
47 അഷ്ടൗ നൃപേമാനി മനുഷ്യലോകേ; സ്വർഗസ്യ ലോകസ്യ നിദർശനാനി
ചത്വാര്യ് ഏഷാം അന്വവേതാനി സദ്ഭിശ്; ചത്വാര്യ് ഏഷാം അന്വവയന്തി സന്തഃ
48 യജ്ഞോ ദാനം അധ്യയനം തപശ് ച; ചത്വാര്യ് ഏതാന്യ് അന്വവേതാനി സദ്ഭിഃ
ദമഃ സത്യം ആർജവം ആനൃശംസ്യം; ചത്വാര്യ് ഏതാന്യ് അന്വവയന്തി സന്തഃ
49 ന സാ സഭാ യത്ര ന സന്തി വൃദ്ധാ; ന തേ വൃദ്ധാ യേ ന വദന്തി ധർമം
നാസൗ ഹർമോ യതന സത്യം അസ്തി; ന തത് സത്യം യച് ഛലേനാനുവിദ്ധം
50 സത്യം രൂപം ശ്രുതം വിദ്യാ കൗല്യം ശീലം ബലം ധനം
ശൗര്യം ച ചിരഭാഷ്യം ച ദശഃ സംസർഗയോനയഃ
51 പാപം കുർവൻ പാപകീർതിഃ പാപം ഏവാശ്നുതേ ഫലം
പുണ്യം കുർവൻ പുണ്യകീർതിഃ പുണ്യം ഏവാശ്നുതേ ഫലം
52 പാപം പ്രജ്ഞാം നാശയതി ക്രിയമാണം പുനഃ പുനഃ
നഷ്ടപ്രജ്ഞഃ പാപം ഏവ നിത്യം ആരഭതേ നരഃ
53 പുണ്യം പ്രജ്ഞാം വർധയതി ക്രിയമാണം പുനഃ പുനഃ
വൃദ്ധപ്രജ്ഞഃ പുണ്യം ഏവ നിത്യം ആരഭതേ നരഃ
54 അസൂയകോ ദന്ദ ശൂകോ നിഷ്ഠുരോ വൈരകൃൻ നരഃ
സ കൃച്ഛ്രം മഹദ് ആപ്നോതോ നചിരാത് പാപം ആചരൻ
55 അനസൂയഃ കൃതപ്രജ്ഞ്ടഃ ശോഭനാന്യ് ആചരൻ സദാ
അകൃച്ഛ്രാത് സുഖം ആപ്നോതി സർവത്ര ച വിരാജതേ
56 പ്രജ്ഞാം ഏവാഗമയതി യഃ പ്രാജ്ഞേഭ്യഃ സ പണ്ഡിതഃ
പ്രാജ്ഞോ ഹ്യ് അവാപ്യ ധർമാർഥൗ ശക്നോതി സുഖം ഏധിതും
57 ദിവസേനൈവ തത് കുര്യാദ് യേന രാതൗ സുഖം വസേത്
അഷ്ട മാസേന തത് കുര്യാദ് യേന വർഷാഃ സുഖം വസേത്
58 പൂർവേ വയസി തത് കുര്യാദ് യേന വൃദ്ധസുഖം വസേത്
യാവജ് ജീവേന തത് കുര്യാദ് യേന പ്രേത്യ സുഖം വസേത്
59 ജീർണം അന്നം പ്രശംസന്തി ഭാര്യം ച ഗതയൗവനാം
ശൂരം വിഗതസംഗ്രാമം ഗതപാരം തപസ്വിനം
60 ധനേനാധർമലബ്ധേന യച് ഛിദ്രം അപിധീയതേ
അസംവൃതം തദ് ഭവതി തതോ ഽന്യദ് അവദീര്യതേ
61 ഗുരുർ ആത്മവതാം ശാസ്താ ശാസാ രാജാ ദുരാത്മനാം
അഥ പ്രച്ഛന്നപാപാനാം ശാസ്താ വൈവസ്വതോ യമഃ
62 ഋഷീണാം ച നദീനാം ച കുലാനാം ച മഹാമനാം
പ്രഭവോ നാധിഗന്തവ്യഃ സ്ത്രീണാം ദുശ്ചരിതസ്യ ച
63 ദ്വിജാതിപൂജാഭിരതോ ദാതാ ജ്ഞാതിഷു ചാർജവീ
ക്ഷത്രിയഃ സ്വർഗഭാഗ് രാജംശ് ചിരം പാലയതേ മഹീം
64 സുവർണപുഷ്പാം പൃഥിവീം ചിന്വന്തി പുരുഷാസ് ത്രയഃ
ശൂരശ് ച കൃതവിദ്യശ് ച യശ് ച ജാനാതി സേവിതും
65 ബുദ്ധിശ്രേഷ്ഠാനി കർമാണി ബാഹുമധ്യാനി ഭാരത
താനി ജംഘാ ജഘന്യാനി ഭാരപ്രത്യവരാണി ച
66 ദുര്യോധനേ ച ശകുനൗ മൂഢേ ദുഃശാസനേ തഥാ
കർണേ ചൈശ്വര്യം ആധായ കഥം ത്വം ഭൂതിം ഇച്ഛസി
67 സർവൈർ ഗുണൈർ ഉപേതാശ് ച പാണ്ഡവാ ഭരതർഷഭ
പിതൃവത് ത്വയി വർതന്തേ തേഷു വർതസ്വ പുത്രവത്